มรรคมีองค์แปด
| ส่วนหนึ่งของชุดบทความ |
| ศาสนาพุทธ |
|---|
 |
| เป็นส่วนหนึ่งของ |
| ธรรมะหนทางสู่การรู้แจ้ง |
|---|
 |
อริยมรรคมีองค์แปด (บาลี: อริย อฏฺฐงฺคิก มคฺค; สันสกฤต: อารฺยาษฺฏางฺคมารฺค)[1][2][3] หรือ มรรคมีองค์แปด (บาลี: อฏฺฐงฺคิกมคฺค; สันสกฤต: อษฺฏสมฺยงฺมารฺค)[1][4] คือ แนวปฏิบัติที่นำไปสู่นิโรธหรือนำไปถึงความดับทุกข์ เรียกอีกอย่างว่า ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา[5] (ข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์) ประกอบด้วยองค์ประกอบ 8 ประการ เป็นหนึ่งในอริยสัจ 4
เนื้อหา
[แก้]ในธัมมจักกัปปวัตตนสูตร พระพุทธเจ้าตรัสว่าอริยมรรคมีองค์ 8 หรือ อัษฎางคิกมรรคนี้เป็นทางสายกลาง[6] คือเป็นข้อปฏิบัติอันพอดีที่จะนำไปสู่ความหลุดพ้น[7]
ตามวิภังคสูตร พระพุทธเจ้าทรงอธิบายรายละเอียดไว้ดังนี้[8]
- สัมมาทิฏฐิ (ความเห็นที่ถูกต้อง) หมายถึง ความรู้ในอริยสัจ 4
- สัมมาสังกัปปะ (ความคิดที่ถูกต้อง) หมายถึง ความคิดในการออกจากกาม ความไม่พยาบาท และการไม่เบียดเบียน
- สัมมาวาจา (วาจาที่ถูกต้อง) หมายถึง การเว้นจากการพูดเท็จ หยาบคาย ส่อเสียด และเพ้อเจ้อ
- สัมมากัมมันตะ (การปฏิบัติที่ถูกต้อง) หมายถึง เจตนาละเว้นจากการฆ่า การเอาของที่เจ้าของไม่ได้ให้ และการประพฤติผิดในกาม
- สัมมาอาชีวะ (การหาเลี้ยงชีพที่ถูกต้อง) หมายถึง การเว้นจากมิจฉาชีพ
- สัมมาวายามะ (ความเพียรที่ถูกต้อง) หมายถึง สัมมัปปธาน 4 คือ ความพยายามป้องกันอกุศลที่ยังไม่เกิด ละอกุศลที่เกิดขึ้นแล้ว ทำกุศลที่ยังไม่เกิด และดำรงรักษากุศลที่เกิดขึ้นแล้ว
- สัมมาสติ (การมีสติที่ถูกต้อง) หมายถึง สติปัฏฐาน 4
- สัมมาสมาธิ (การมีสมาธิที่ถูกต้อง) หมายถึง ฌาน 4
ในจูฬเวทัลลสูตร พระพุทธเจ้าทรงจัดสัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ และสัมมาอาชีวะ เข้าในสีลขันธ์ ทรงจัดสัมมาวายามะ สัมมาสติ และสัมมาสมาธิ ทรงจัดเข้าในสมาธิขันธ์ และทรงจัดสัมมาทิฏฐิ และสัมมาสังกัปปะ เข้าในเป็นปัญญาขันธ์[9]
อ้างอิง
[แก้]- ↑ 1.0 1.1 ทองย้อย แสงสินชัย (2020-07-05). "อารยอัษฎางคิกมรรค (บาลีวันละคำ 2,945) – ธรรมธารา". สืบค้นเมื่อ 2024-11-05.
- ↑ Brekke, Torkel. "The Religious Motivation of the Early Buddhists". Journal of the American Academy of Religion, Vol. 67, No. 4 (Dec. 1999), p. 860
- ↑ www.wisdomlib.org (2018-10-18). "Aryashtangamarga, Arya-ashtanga-marga, Āryāṣṭāṅgamārga: 6 definitions". www.wisdomlib.org (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2023-07-24.
- ↑ www.wisdomlib.org (2019-07-05). "Samyag-marga, Samyagmārga, Samyanc-marga: 2 definitions". www.wisdomlib.org (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2023-07-24.
- ↑ ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. พิมพ์ครั้งที่ ๒, กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2556. 1,544 หน้า. หน้า 575. ISBN 978-616-7073-80-4
- ↑ ธัมมจักกัปปวัตตนสูตร, พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๙ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๑ [ฉบับมหาจุฬาฯ] สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค
- ↑ พระพรหมคุณาภรณ์ (ประยุทธ์ ปยุตฺโต), มรรคมีองค์ 8, พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม
- ↑ วิภังคสูตร, พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๙ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๑ [ฉบับมหาจุฬาฯ] สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค
- ↑ จูฬเวทัลลสูตร, พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๔ [ฉบับมหาจุฬาฯ] มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]
 | บทความศาสนาพุทธนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล |