Full-text PDFs by Marcel Poorthuis
The multi-religious dimensions of holy places The case of the Temple Mount / Ḥaram al-sharif on t... more The multi-religious dimensions of holy places The case of the Temple Mount / Ḥaram al-sharif on the internet Introduction: sequential and simultaneous holiness The general impression of holy places is that they display a restricted access, trying to do away with all traces of other religions. On closer scrutiny, this is quite often not the case. It seems that the holiness of a place initially considered holy by one religion only, attracts members of other religions, trying to destroy, take over, to transform or to integrate the preceding holiness. The famous Umayyad mosque of Damascus, one of the earliest Islamic buildings, has been built upon the foundations of a huge church of John the Baptist which existed until the 7 th century. The head of John the Baptist is venerated as a relic in that mosque to this day. 1 The pillars outside are the silent witness of an equally impressive Roman temple devoted to Jupiter even preceding the church of John the Baptist. Whether we have here a sequential order has been debated; some argue that during a certain period the church and mosque coexisted side by side, which would imply some form of simultaneous holiness. 2
https://www.cambridgescholars.com/rituals-in-interreligious-dialogue
Rituals are back on stage. Until recently they were regarded as the obsolete and even incomprehen... more Rituals are back on stage. Until recently they were regarded as the obsolete and even incomprehensible part of religions. Ethics and spirituality used to fare much better. However, the insight is dawning that rituals are as it were the treasure of religious memory. Rituals connect the human being to the past and to the community that surrounds her or him. But how about rituals when religions meet? It seems that especially there ignoring seems to be the easiest way out. This book shows that a lot can be learned by taking rituals serious. This holds good for the rich treasure of rituals within a religion such as Judaism, Islam, Hinduism and Christianity. Only by recognizing these treasures new possibilities can be explored for rituals in interreligious encounter. Thorough self-reflection about one's own intolerance and bias is an important element of this reorientation .
The story of the porodigal son has functioned in its aftermath as a pattern between Judaism and C... more The story of the porodigal son has functioned in its aftermath as a pattern between Judaism and Christianity. Tertullian, the first to bring this forward,
CURIOUSLY HE OBJECTS TO IDENTIFIYING CHRISTIANITY WITH THE PRODIGAL SON. HENCE HE OBJECTS TO THE ANONYMOUS INTERPRETER WHO DOES SO. LATER ON AUGUSTIN FULLY EXPLOITS THIS APPLICATION, BUT BY IDENTIFYING THE ELDER SON WITH JUDAISM, WHO "HAS ALWAYS BEEN WITH THE FATHER", HE PORTRAYS AN UNUSUAL POSITIVE PICTURE OF JUDAISM. PROBABLY THIS HAS TO DO WITH HIS POLEMICS WITH THE MANICHAEAN DEPRECIATION OF THE LAWGIVER, THE GOD OF THE OLD TESTAMENT.
THE THIRD INTERPRETATION IS BY THE JEWISH PHILOSOPHER ROSENZWEIG, WHO, AWARE OF AUGUSTINE, TURNS HIS INTERPRETATION AROUND BY ARGUING THAT JUDAISM INDEED HAS ALWAYS BEEN WITH THE FATHER, WHEREAS CHRISTIANITY SHOULD COME TO THE FATHER, LIKE THE PRODIGAL SON
https://www.cambridgescholars.com/rituals-in-interreligious-dialogue
The last two decades the presence of Jews, both observant and secular, on the Temple Mount has in... more The last two decades the presence of Jews, both observant and secular, on the Temple Mount has increased enormously. The halakhic ruling by the chief Rabbinate of Israel forbidding Jews to enter the precincts out of respect for the Temple area proper and the Holy of Holies has lost its impact.
Our focus will however, be virtual: documenting the way the Temple Mount / Haram al-Sharif is dealt with on the internet. Eschatological scenarios of a sometimes bewildering nature dealing with the Temple Mount can be easily designed by using visual media. The connection of this virtual Temple Mount and its expected future to the real one is not my concern at the moment: for clarity’s sake I limit myself to the virtual place, putting its designation ‘Temple Mount’ as it were between quotation marks. Of course we are especially interested in multi-religious dimensions of this virtual holy place: will its multi-religious character eventually turn out to be sequential, be it in a virtual way, and antagonistic? Or is a sharing of the sacredness between different religions envisaged in the future by a foto-shopping or graphic design of virtual buildings? The possibility to integrate internet sites in new sites, be it of another ideological outlook, precisely demonstrates this transformative process of sequential or even simultaneous holiness. Although most sites display fundamentalist ideologies, in which one would expect an outright demonization of all other beliefs, this is remarkably enough often not the case.
Fresh water for a tired soul
A more or less feminist study undertaken together with Hanna Safari z.l.
A curious Messianic docu... more A more or less feminist study undertaken together with Hanna Safari z.l.
A curious Messianic document in which a Jewish woman form Sicily acts as a medium for messianic messages, in a highly symbolic way (nine months pregnant, prophecying).
Divine sparks and Abraham: a Major Difference, 2017
Gavin D'Costa defends the continuity of Nostra Aetate with centuries of Catholic teaching. This m... more Gavin D'Costa defends the continuity of Nostra Aetate with centuries of Catholic teaching. This may be true, but any religion will emphasize continuity with the past when it comes to authoritative documents. In this case some elements in Nostra Aetate contain a genuine renewal such as the grouping together of Islam and Judaism as religions going back to Abraham, which should be distinguished from the 'divine sparks' to be found in other religions.
Islamic parables have been strongly influenced by Rabbinic and New Testament predecessors. There ... more Islamic parables have been strongly influenced by Rabbinic and New Testament predecessors. There is , however, never, an issue of slavish imitation, but rather of ingenious transformation, in order to fit into islamic theology.
The theology of Ratzinger / Benedict XVI compared with Jewish approaches to pluralism shows a rem... more The theology of Ratzinger / Benedict XVI compared with Jewish approaches to pluralism shows a remarkable hesitance towards a pluralistic concept of truth. One should, =however, admit, that also the Jewish (Rabbinic) concept of pluralism holds good within the community only and does not include outside groups.
In Religious Stories in Transformation: Conflict, Revision and Reception, the editors present a c... more In Religious Stories in Transformation: Conflict, Revision and Reception, the editors present a collection of essays that reveal both the many similarities and the poignant differences between ancient myths in Judaism, Christianity, Islam, and modern secular culture and how these stories were incorpo rated and adapted over time. This rich multidisciplinary research demonstrates not only how stories in different religions and cultures are interesting in their own right, but also that the process of transformation in particular deserves scholarly interest. It is through the changes in the stories that the particular identity of each religion comes to the fore most strikingly.
CRITICISM OF A HUMANIST ATTACK UPON MALE CIRCUMCISION IN jUDAISM
Levinas' criticism of Christianity, especially about the incarnation, cannot be viewed as an out... more Levinas' criticism of Christianity, especially about the incarnation, cannot be viewed as an outright rejection, but should be interpreted as a 'profetic"admonishment to reject faith in Chridst as an alibi to one'own responsibility
PRECIS A combined search of documents in the secret archives of the Vatican and of hith erto une... more PRECIS A combined search of documents in the secret archives of the Vatican and of hith erto unexplored Dutch archives sheds new light on the genesis of Nostra aetate, the dec laration of Vatican II, mainly on Judaism. Two Dutch Catholics exercised a decisive influence upon the making of this declaration: monsignors Johannes Willebrands and Anton Ramselaar. In 1958 and 1960 Ramselaar organized a meeting with international pioneers in Jewish-Christian relations at the Dutch city of Apeldoorn. Research into Dutch and Vatican archives proves the decisive influence of these meetings upon Nostra aetate. In addition, original documents demonstrate that, for the pioneers, the State of Israel was not just a political affair but also the recognition of the Jewish right to sur vive as a people. Later attempts to marginalize this aspect of the Apeldoorn memoran dum coincided with the exclusion of the issues of the State of Israel and World War II as too political. Without Willebrands's ingenious strategic powers that took over Ram-selaar's network of pioneers, while sticking to traditional theological insights, the decla ration would probably never have been promulgated. However, without Ramselaar's courage, Nostra aetate would not even have been considered a necessity.
Bernard Lewis used rhetorical means to discredit islam. These examples could as easily backfire o... more Bernard Lewis used rhetorical means to discredit islam. These examples could as easily backfire on Europe and America.
Al-Tabari's explanation of the crucifixion as performed by a stand-in should not be regarded as a... more Al-Tabari's explanation of the crucifixion as performed by a stand-in should not be regarded as a proper explanation of the Qur'anic account of the crucifixion. Neither should the Qur'anic account be connected with gnostic ideas about Judas or Simon of Cyrene taking Jesus place. Thre Qur'anic acount comes closest to a Johannean theological perspective of the crucifixion as an exaltation
Carnal Israel has been used as a derogatory expression in early Christianity to underline the Jew... more Carnal Israel has been used as a derogatory expression in early Christianity to underline the Jewish 'stubbornness' in not accepting the Christian truth. This expression has, however, somewhat changed to become a name of honor. Western society has rediscovered bodily existence as the condition humaine, a development that in philosophy started with Marx and Freud and has been perpetuated in phenomenology: Husserl, Merleau-Ponty, Levinas and Heidegger. Although religion has often been blamed for a depreciation of the body, rituals, dietary laws and purity laws point instead to an embodied religious experience. Even asceticism, often branded as hatred against the body in favor of spirituality, has been reinterpreted as a radical way of a bodily-oriented discipline. "To describe asceticism as dualist and as motivated by hatred of the body, is to miss its most novel and poignant aspect, Peter Brown argues. Especially gender studies have demonstrated the importance of bodily experience and of sexual difference for the organization of the religious community. Still, it is especially Judaism that can be seen as an embodied religion par excellence: a religion in which home, kitchen, sexuality and purity rules were at least as important as metaphysics and theology. This may be equally valid for Islam, in which a universal message is coupled by a highly embodied ritual life. These rituals do not emphasize the belonging to a people, as in Judaism, but instead view the ummah as the primary community, transcending geographical boundaries as in Christianity, but attached to holy places connected with notions of purity as in Judaism.The affirmation of the body in Judaism reaches its pinnacle in Kabbalistic literature. The little tractate at hand, The Holy Letter, can be viewed as a guideline for a healthy sexuality combined with spiritual fulfillment. Still, if one looks for a liberal attitude to sexuality, one searches in vain. We will have occasion to note how our tractate blames Greek philosophy for a depreciation of the body and of creation as such. This creates an interesting state of affairs: religion defending the integrity of the body and divine sexuality against philosophy! As such, this study may be relevant to religious studies, to modern philosophy and to gender studies. The primacy of touch as defended in our treatise, relates to the importance of purity. This is why we will start with a short introduction to purity (§1). After some general remarks about kabbala (§2), we will deal extensively with The Holy Letter (§3).
Parables form the New testament and rabbinic literature have been transformed in islamic traditio... more Parables form the New testament and rabbinic literature have been transformed in islamic tradition in order to constitute a creative re-reading, sometimes in polemic with previous religion.
Fine reading in this time before Easter: an old article in which I argue that the Improperia trad... more Fine reading in this time before Easter: an old article in which I argue that the Improperia traditions contain some texts that are definitely anti-Jewish, but the Improperia in the Roman catholic liturgy of Good Friday should be exempted. The people addressed is the Christian community present.
Drafts by Marcel Poorthuis
Textual variants should not always be explained as scribal errors, but may be related to a debate... more Textual variants should not always be explained as scribal errors, but may be related to a debate about the genuine contents of a text. The tractate Mishna Avot 1:6 recommends to provide oneself with a teacher. In the commentaries, the saying is problematized: does it recommend to provide yourself with one teacher only? This is the starting point for a long but confused debate, in which a parable features as well. We will trace the whole debate and we will try to clarify the confusion which extends to different readings in the manuscripts of Avot de Rabbi Nathan version A (ARN A chapter 3) and Avot de Rabbi Nathan version B (ARN B chapter 18. The social background of large estate holders over against small farmers plays a role here.
Uploads
Full-text PDFs by Marcel Poorthuis
CURIOUSLY HE OBJECTS TO IDENTIFIYING CHRISTIANITY WITH THE PRODIGAL SON. HENCE HE OBJECTS TO THE ANONYMOUS INTERPRETER WHO DOES SO. LATER ON AUGUSTIN FULLY EXPLOITS THIS APPLICATION, BUT BY IDENTIFYING THE ELDER SON WITH JUDAISM, WHO "HAS ALWAYS BEEN WITH THE FATHER", HE PORTRAYS AN UNUSUAL POSITIVE PICTURE OF JUDAISM. PROBABLY THIS HAS TO DO WITH HIS POLEMICS WITH THE MANICHAEAN DEPRECIATION OF THE LAWGIVER, THE GOD OF THE OLD TESTAMENT.
THE THIRD INTERPRETATION IS BY THE JEWISH PHILOSOPHER ROSENZWEIG, WHO, AWARE OF AUGUSTINE, TURNS HIS INTERPRETATION AROUND BY ARGUING THAT JUDAISM INDEED HAS ALWAYS BEEN WITH THE FATHER, WHEREAS CHRISTIANITY SHOULD COME TO THE FATHER, LIKE THE PRODIGAL SON
Our focus will however, be virtual: documenting the way the Temple Mount / Haram al-Sharif is dealt with on the internet. Eschatological scenarios of a sometimes bewildering nature dealing with the Temple Mount can be easily designed by using visual media. The connection of this virtual Temple Mount and its expected future to the real one is not my concern at the moment: for clarity’s sake I limit myself to the virtual place, putting its designation ‘Temple Mount’ as it were between quotation marks. Of course we are especially interested in multi-religious dimensions of this virtual holy place: will its multi-religious character eventually turn out to be sequential, be it in a virtual way, and antagonistic? Or is a sharing of the sacredness between different religions envisaged in the future by a foto-shopping or graphic design of virtual buildings? The possibility to integrate internet sites in new sites, be it of another ideological outlook, precisely demonstrates this transformative process of sequential or even simultaneous holiness. Although most sites display fundamentalist ideologies, in which one would expect an outright demonization of all other beliefs, this is remarkably enough often not the case.
A curious Messianic document in which a Jewish woman form Sicily acts as a medium for messianic messages, in a highly symbolic way (nine months pregnant, prophecying).
Drafts by Marcel Poorthuis
CURIOUSLY HE OBJECTS TO IDENTIFIYING CHRISTIANITY WITH THE PRODIGAL SON. HENCE HE OBJECTS TO THE ANONYMOUS INTERPRETER WHO DOES SO. LATER ON AUGUSTIN FULLY EXPLOITS THIS APPLICATION, BUT BY IDENTIFYING THE ELDER SON WITH JUDAISM, WHO "HAS ALWAYS BEEN WITH THE FATHER", HE PORTRAYS AN UNUSUAL POSITIVE PICTURE OF JUDAISM. PROBABLY THIS HAS TO DO WITH HIS POLEMICS WITH THE MANICHAEAN DEPRECIATION OF THE LAWGIVER, THE GOD OF THE OLD TESTAMENT.
THE THIRD INTERPRETATION IS BY THE JEWISH PHILOSOPHER ROSENZWEIG, WHO, AWARE OF AUGUSTINE, TURNS HIS INTERPRETATION AROUND BY ARGUING THAT JUDAISM INDEED HAS ALWAYS BEEN WITH THE FATHER, WHEREAS CHRISTIANITY SHOULD COME TO THE FATHER, LIKE THE PRODIGAL SON
Our focus will however, be virtual: documenting the way the Temple Mount / Haram al-Sharif is dealt with on the internet. Eschatological scenarios of a sometimes bewildering nature dealing with the Temple Mount can be easily designed by using visual media. The connection of this virtual Temple Mount and its expected future to the real one is not my concern at the moment: for clarity’s sake I limit myself to the virtual place, putting its designation ‘Temple Mount’ as it were between quotation marks. Of course we are especially interested in multi-religious dimensions of this virtual holy place: will its multi-religious character eventually turn out to be sequential, be it in a virtual way, and antagonistic? Or is a sharing of the sacredness between different religions envisaged in the future by a foto-shopping or graphic design of virtual buildings? The possibility to integrate internet sites in new sites, be it of another ideological outlook, precisely demonstrates this transformative process of sequential or even simultaneous holiness. Although most sites display fundamentalist ideologies, in which one would expect an outright demonization of all other beliefs, this is remarkably enough often not the case.
A curious Messianic document in which a Jewish woman form Sicily acts as a medium for messianic messages, in a highly symbolic way (nine months pregnant, prophecying).
The central question of this article is: what have the narratives of Diablo, Darksiders and DmC in common regarding the Nephilim and Lilith, and what theological implications follow from this common ground? I will argue that the combination of Lilith and Nephilim in these three game narratives is key for creating a mix of ontological and cosmological dualism in relation to a more complex anthropological ‘holism’. The three narratives provide a more or less psychologically convenient explanation for the existence of evil in the world, and at the same time take into account the experience that the human beings we encounter in our everyday life appear to us as incorporating both good and bad deeds, intentions, inclinations, traits and thoughts.
Poorthuis, M.J.H.M. (2015).
In Ch. Bremmers, A. Cools, A. Breitling (Eds.)
Leiden: Brill Academic Publishers
Becking, B. & Barstadt, H. (Eds.)
Book title: Prophets and prophecy in Stories: Papers read at the Fifth Meeting of the Prophecy Network Edinburgh.
Leiden: Brill Academic Publishers.
Boektitel: Hebreeuws in het midden.
van Wieringen, A., Koet, B. & van Grol, H. (eds.)
pp. 119-126
Heeswijk: Berne Media / Uitgeverij Abdij van Berne.
Lange tijd is aangenomen dat in de marktwerking ‘de onzichtbare hand van God’ aan het werk is en dat zelfsturing van de economie als vanzelf een goede maatschappij oplevert. Dit roept het beeld op van de economie als een zelfstandig voortbewegende kolos met eigen onveranderlijke wetten. Met deze metafoor is het gemakkelijk om de roep om een rechtvaardiger verdeling en andere ethische eisen vanuit de theologie af te doen als naïef en onrealistisch. En dat terwijl heilige teksten veelvuldig en scherpzinnig spreken over zaken als handel, geldhuishouding, de waarde van arbeid en een eerlijke verdeling van bezit.
Economen beginnen de menselijke dimensies van vrijheid, geweten, begeerte, vertrouwen en verlangen naar geluk meer en meer van invloed te zien op de economie. Kritische geesten menen dat elke economie impliciet een mensbeeld, een maatschappijvisie en zelfs een opvatting over de hoogste waarde herbergt. Hoe kan economie ontmaskerd kan worden in haar dimensie van verborgen levensbeschouwingen?
Ruim twintig auteurs – economen, theologen, een rabbijn, filosofen, sociologen, politici en juristen, allen verbonden aan de Universiteit van Tilburg – houden zich in deze bundel bezig met de verhouding tussen economie en levensbeschouwing. Ze proberen een uitweg te vinden uit twee elkaar bestrijdende extremen: een goddelijke sanctionering van de economie en een al even radicale veroordeling ervan.
De mammon is nu eenmaal een duivelse macht, maar niettemin kun je er vriendschap mee sluiten.
Met bijdragen van:
Lans Bovenberg – Johan Graafland – Philip Eijlander – Theo Salemink – Theo van de Klundert – Harrie Verbon – Sylvester Eijffinger – Annemarie Hinten – Vefie Poels – Kees de Groot – Frank Bosman – Bas de Gaay Fortman – Theo de Wit – René Munnik – Elisa Klapheck – Abraham de Wolf – Piet van Midden – Bart Koet – Omar Salah – Bram Grandia – Staf Hellemans – Theo Wagenaar – Alette Warringa – Paul van Geest – Marcel Poorthuis
Hoe is de stand van zaken in de 21e eeuw? De catastrofes in de voorafgaande eeuw, vaak samengevat in het woord Auschwitz, geven aanleiding om te twijfelen aan het bestaan van een god. Tegelijkertijd lijkt die eeuw het failliet te tonen van de mens als moreel wezen. Vrijheid bleek een illusie en waarheid niet zelden propaganda. De dood van God en de dood van de mens: is dat de erfenis van de vorige eeuw? Actueel is de vraag of zich in onze tijd tussen humanisme en religie een nieuwe verwantschap aandient in de strijd tegen levensbeschouwelijke vervlakking, moreel subjectivisme, discriminatie en geweld.
In deze een interdisciplinaire studie behandelen filosofen, theologen, godsdienstwetenschappers en historici de historische en actuele controverses, de vormen van symbiose en ongemakkelijke dwarsverbanden tussen beide terreinen. Deze raken het hart van onze westerse cultuur en dwingen ook vandaag tot een kritisch zelfonderzoek.
Bron: http://www.eburon.nl
Omgekeerd heeft paus Johannes Paulus II ook zijn stempel weten te drukken op de laatste decennia van de twintigste eeuw, waarin deze gebeurtenissen centraal stonden of doorwerkten. Nederland kan aan het pausbezoek van 1985 alleen maar schrale herinneringen hebben overgehouden.
Pas later drong het besef in ons land door dat deze paus zowel in de dialoog tussen de godsdiensten als wat betreft de hang naar vrijheid van het Oostblok een beslissende rol zou spelen.
Met bijdragen van: J. Hendriks, H. Rikhof, K. van Vliet, G. van Dartel, M. Poorthuis, J. van Reeth, M. Wulf, L. Hendriks en M. van Dijk-Groeneboer.
The present volume takes a bold step forward by assuming that no historical period can be excluded from the interactive process between Judaism and Christianity, conscious or unconscious, as a polemical rejection or as tacit appropriation.
Bron: http://www.peeters-leuven.be/boekoverz_print.asp?nr=7877
Klement, Kampen 2003
240 pagina’s
ISBN: 9789077070321
Moreover, even the contrasting themes betray an underlying interaction between both religions as is clear from the contributions on, for example, Melchizedek, Elijah, the Desert Fathers, Rabbis on clothing, the Apostle Peter in Jewish tradition, the Maccabees in Christian tradition and the Biblical examples in Saint Antony the Hermit.
The book examines Jewish and Christian perspectives upon saints and role models from the Biblical period to the present time. It will be of special importance to scholars and general readers interested in an interdisciplinary approach to theology, rabbinics, history, art history and much more.
Starting with the Hebrew Bible, a number of articles study some rather neglected passages from both exegetical and cultural-anthropological standpoints. Next, it is shown that the concept of purity is far more central to the New Testament than previously thought. Luke is portrayed as a Jewish-oriented writer. The discussion of purity in Mark is compared with Rabbinical and Qumranic material. Patristic discussions of purity reflect both allegorical and literal interpretations, while rabbinical rulings display a fine sense for detail and realia. Biblical references to illness are interpreted both in Christian and Jewish traditions as a metaphor for immoral behavior.
The present collection of studies proceeds far beyond other collections on purity, studying both the medieval and modern periods. Purity rules, in both Christian and Jewish society, do not disappear in the Middle Ages, but become increasingly stronger. Sometimes there appear unexpected and surprising similarities between both societies. Modern society sees a decline in the importance of purity, reflecting a growing ambiguous attitude to the relationship between the body and the holy. A feminist perspective is also provided, examining the intertwined relationship between religion, gender and power.
Exegesis, archaeology, liturgy, anthropology and even architecture are all used to study the complex phenomena of purity in their religious and social dimensions from both Christian and Jewish perspectives.
Conceptions of sacredness imply a conception of community and of society at large. This study investigates the different attitudes toward sacred time and space from an interdisciplinary perspective, ranging from the Biblical period through Qumran, Patristics, Rabbinics, archaeology and theology to modern and even to post-modern rituals. This approach offers a fascinating insight into both the common heritage of Judaism and Christianity and their mutual differences.
Rituals are back on stage today. Until recently, they were regarded as an obsolete and even incomprehensible part of religions, relegated to the background while ethics and spirituality attracted more focus. However, the realisation is growing that rituals represent the treasure of religious memory. They connect the human being to the past and to the community that surrounds her or him. However, what happens to rituals when different religions meet? This book shows that a great deal can be learned by taking rituals seriously. This holds good for the rich treasure of rituals within religions such as Judaism, Islam, Hinduism and Christianity. Only by recognizing these treasures can new possibilities for rituals in interreligious encounters be explored.
25 eeuwen theologie is voorzien van een verhelderende algemene inleiding, korte introducties bij elke denker, tekstfragmenten, literatuursuggesties per hoofdstuk, een handig register en een tijdtafel.
Met medewerking van: Welmoet Boender, Mirjam Elbers, Abdelilah Ljamai, Michiel Op de Coul en Rinse Reeling Brouwer
Abraham verschijnt voor ons in de verhalen die over hem worden verteld als een zoeker naar waarheid. Al is hij nog jong (of misschien juist daarom!), hij stelt zich niet tevreden met wat iedereen om hem heen gelooft en wantrouwt de onderdrukkende vormen van religiositeit. Die vindt hij beneden de menselijke waardigheid en een belediging van het heldere denken.
Als vreemdeling woont Abraham in het land, hij blijft als het ware 'een zwervende Arameeër', en hij kan gerust als beschermheer van alle vluchtelingen vandaag de dag gelden. Als 'vader van de gelovigen' overstijgt hij één enkele religie, of dat nu jodendom, christendom of islam is. Paulus ziet in Abraham de gestalte die jood en niet-jood samenbrengt, de Koran ziet in Abraham geen jood en geen christen, maar 'een oprecht mens, die zich aan God had overgegeven' (Koran 3:67). Ondanks deze universele visies is er ook strijd om Abraham. Kan hij een rol spelen in de toenadering tussen de drie religies, of zal hij een steen des aanstoots blijken te zijn?
In dit boek komen de drie Abrahamitische religies aan het woord over de gastvrijheid van Abraham. Die gastvrijheid houdt niet alleen een open huis in: het betekent ook een gastvrije houding ten aanzien van andere overtuigingen, een must voor onze samenleving.
De plaats van religie in de samenleving staat in toenemende mate ter discussie. Godsdienst wordt door steeds meer Nederlanders louter als een prive-zaak beschouwd. Je mag best geloven, maar dan wel achter de voordeur. Godsdienst hoort niet thuis in het publieke domein. Deze opvatting blijkt in de praktijk niet houdbaar. Met name rituelen maken religieuze gemeenschappen zichtbaar in het publieke domein en doen felle maatschappelijke discussies oplaaien. Rituelen als de joodse en islamitische wijze van slachten, besnijdenis, het dragen van hoofddoekjes, het homohuwelijk, etc. Dit boekje bevat een bundeling van de lezingen gehouden tijds het symposium, georganiseerd bij gelegenheid van het zestigjarig jubileum van de Katholieke Raad voor Kerk en Jodendom. De hoofdlezing, de Kardinaal Willebrandslezing, werd gehouden door prof. mr. Ernst Hirsch Ballin die het belang van rituelen – zowel in het publieke als in het seculiere domein – onderstreept en ingaat op de vraag in hoeverre rituelen rechtsbescherming verdienen.
In het actuele en zwaar gepolitiseerde debat spelen ‘beelden’ over de islam uit het verleden een belangrijke rol. Beelden die voortgekomen zijn uit werkelijke ontmoetingen met moslims en zich tegelijk losgezongen hebben van die alledaagse werkelijkheid. Beelden over de islam als ‘ketterse religie’, als ‘gevaar voor het Avondland’ of (later) over ‘sporen van goddelijk licht’ deden de ronde in wat toen nog een christelijke natie was. Islamologen zochten naar de ‘historische’ islam, maar konden hun koloniale context niet altijd afschudden. En er bestond ook een traditie van een exotisch-erotische verbeelding van de islam in de lijn van Duizend-en-een-nacht. Viriele Arabieren, romantische soeqs en verleidelijke haremvrouwen.
Vanaf de jaren zeventig ontstaan nieuwe beelden, die al dan niet een hybride fusie aangaan met de oude beelden. Christenen spreken niet meer over duivelse moslims, maar over dialoog en ontmoeting, over ‘kinderen van Abraham’. In het maatschappelijk domein ontvouwt zich eerst de droom van een multiculturele samenleving en de visie op een islamitische zuil als bekende weg naar emancipatie. Maar vanaf de jaren ’90 verschijnt een nieuw politiek anti-islamisme dat spreekt van een islamisering van Nederland. Een nieuwe nationale ‘identiteit’ wordt geconstrueerd, die eerder de confrontatie dan de dialoog zoekt.
Deze beeldvorming over de islam in Nederland is onderwerp van historisch onderzoek aan de Tilburg School of Theology, locatie Utrecht. De publicatie is geschreven door het duo Marcel Poorthuis en Theo Salemink en verschijnt bij uitgeverij Valkhof Pers, onder de titel Van harem tot fitna. Het eerste exemplaar wordt aangeboden tijdens een op dit onderzoek gebaseerd symposium op 18 november 2011. Dit boek geeft voor het eerst een omvattend overzicht van 150 jaar beeldvorming over de islam in Nederland dwars door de hele samenleving. Het is het derde deel van een drieluik. In 2006 verscheen Een donkere Spiegel over de beeldvorming van joden, in 2009 Lotus in de Lage Landen over de beeldvorming van het boeddhisme.
De teksten in dit zesde deel van de Ad Fontes-reeks staan in het teken van de controverse, maar zijn ontstaan in een tijd waarin de betrekkingen tussen christenen en moslims eigenlijk niet onder grote spanning stonden. In de loop van de zevende eeuw kwamen grote delen van de Griekstalige wereld onder invloed van de islam. De snelle verspreiding van de nieuwe religie in van oudsher christelijke gebieden zorgde aan beide kanten voor een sterke reactie. Tot de eerste grote woordvoerders in het debat behoren de theoloog Johannes van Damascus (± 675-750) en zijn jongere tijdgenoot Theodorus Abu Qurra. Deze polemiek is een woordenstrijd tussen ontwikkelde mensen op een niveau dat in Europa zelden is geëvenaard.
Bron: boekencentrum uitgevers
Bron: website K&N
Boeddha is een bekende persoonlijkheid in Nederland. Zijn beeld is te koop in tuincentra en warenhuizen. Voor veel mensen staat Boeddha op één lijn met Mozes, Jezus en Mohammed. Maar hoe maakte Boeddha eigenlijk zijn entree in de Lage Landen bij de Zee? En welke invloed heeft het Boeddhisme door de tijd heen in ons land gehad? Het boek Lotus in de Lage Landen schetst een fascinerend beeld van deze kleurrijke geschiedenis.
Eerst is Boeddha nog een mysterieuze figuur uit een oosterse religie en leest slechts klein groepje geleerden de boeddhistische geschriften, maar begin 20ste eeuw raakt wat oosters is in de mode: Boeddha wordt steeds meer gezien als een oosterse variant van Jezus, geweldloos en vol mededogen. Voor kunstenaars en schrijvers zoals Toorop, Mondriaan en Van Eeden is hij een inspiratiebron, en voor theosofen en antroposofen een bron van religieuze wijsheid. Krishnamurti is ongekend populair bij de upper class in Nederland en vaak te gast op grote bijeenkomsten, waar het publiek in de lotushouding zit. Anarchisten en religieus- socialisten bedienen zich van Boeddha voor hun politieke oriëntatie. Christenen zien hem toch vooral als een heidense leraar, al staan de katholieken onder hen wat minder afkeurend tegenover deze ‘sporen van het goddelijke licht’ uit het Verre Oosten. Uit verzet tegen de populariteit van Boeddha bij een anarchistische dominee richten behoudende protestanten de Gereformeerde Bond op.
In de jaren zestig ontstaat een ‘oosterse renaissance’ en trekken veel jonge mensen richting India op zoek naar spirituele inspiratie en een alternatieve levensstijl. Kunstenaars verbinden abstracte kunst met zenboeddhisme en er ontstaat zelfs een Nederlandse variant: het polderboeddhisme. Vanaf de jaren negentig wordt het boeddhisme ook een life-style met een eigen psychologie en filosofie: een bron van zelfontplooiing. Ook raakt Boeddha verweven met bedrijfsmanagement en succesvol ondernemen. Boeddhisme wordt business.
Met zeldzame illustraties en foto’s brengen theoloog Marcel Poorthuis en historicus Theo Salemink van de Universiteit van Tilburg (FKT) deze fascinerende geschiedenis in beeld. Dit eerste overzichtswerk van een belangrijke periode uit de Nederlandse cultuur- en religiegeschiedenis is bekroond met de Gouden erepenning van het Teylers Godgeleerd Genootschap 2009.
Echte wijsheid is ook meer dan het pure denken. Wijsheid bloeit op in het echte leven zelf en draagt de sporen van levenservaring, zoals de rimpels en groeven in een menselijk gelaat dat vele zomers en winters heeft gezien. Het leven zelf reikt de mens deze wijsheid aan. Want iemand die levenswijsheid bezit heeft die niet alleen uit boeken, maar leert ook van zijn medemens en de hele Schepping – dieren, bomen en planten, ja zelfs van de mineralen en de sterren.
Wij hebben ons boek Spreuken over de fundamenten genoemd, hoewel de meer gangbare vertaling ‘Spreuken der Vaderen’ luidt. Of in het Hebreeuws Pirké Avot, het beroemde tractaat met Joodse spreuken dat tot de misjna, de verzameling teksten van de rabbijnse overleveringen behoort.
Bron: http://www.amphorabooks.nl
De katholieke visie op joden blijkt geen homogeen beeld op te leveren: grof antisemitisme is er te vinden naast principiële bestrijding ervan, katholieke kunstenaars met antidemocratische neigingen naast pro-zionistische voorvechters van een mystieke eenheid tussen jodendom en christendom.
Nederlandse situatie
Sinds begin jaren zestig staan brandende vragen op de agenda. Zweeg de kerkelijke leiding over de jodenvervolging? En: is er een intrinsieke band tussen katholicisme en antisemitisme? In katholiek Nederland bestond inderdaad een substantieel antisemitisme. Maar niet of nauwelijks bekend is dat vanaf het begin van de verzuiling er ook een even substantiële kritiek op het antisemitisme voorkwam. Het protest tegen de deportatie van de joden in 1942 door het Nederlandse episcopaat, onder leiding van aartsbisschop Jan de Jong, getuigt hiervan. Waarom weken de Nederlandse katholieken in dit opzicht af van het internationale patroon? Een donkere spiegel geeft een antwoord op deze vragen.
Een donkere spiegel beperkt zich niet tot het antisemitisme. Ook de soms felle katholieke debatten over joden als nationale minderheid, als cultuur, volk en natie, over zionisme en de staat Israël komen aan bod. Protestantse en liberale visies ter vergelijking ontbreken evenmin als joodse stemmen. Zelfs wordt de opkomst van de islam in Nederland als nieuwe factor in de beeldvorming van het jodendom meegenomen.
Beeldvorming
Bijzondere aandacht wordt geschonken aan de beeldvorming over het jodendom als religie. Het christendom, zelf van joodse huize, is – door te bestrijden waaruit het zelf voorkomt – in een symbiotische relatie verwikkeld met het jodendom. Waarom bleef de oude beschuldiging van verblinding, godsmoord, vloek en straf bestaan tot vijftien jaar na de Sjoah? En waarom vond er in de jaren zestig na bijna tweeduizend jaar onveranderlijke anti-joodse christelijke theologie een plotselinge revolutie plaats in de religieuze beeldvorming, zodat het joodse ongeveer synoniem werd met al het goede? Maar ook: waarom bleven progressieve theologen en de vredesbeweging Pax Christi zoveel moeite met de staat Israël houden? Als in een donkere spiegel: zo heeft het katholicisme in Nederland gedurende meer dan een eeuw het Jodendom waargenomen.
researching such details as Isaac carrying the wood on his shoulders, the fire on the altar and its comparison with the altar of Burnt offering in the Tabernacle\Temple. The Akedah and its notion of martyrdom as well as the preservation of the sacrificial ritual in Jewish liturgy and prayer.
The studies presented in this volume follow on the heels of more than forty years of research into the Jewish backgrounds of the New Testament, with one innovative development, namely, reading and interpreting the gospels as accounts that originate in the first century Judaea and play a more integral role in the body of ancient Jewish literature.
The volume identifies and analyses evidence of potential ‘encounters’ between rabbinic and Christian interpretations of the book of Genesis. Each chapter investigates exegesis of a different episode of Genesis, including the Paradise Story, Cain and Abel, the Flood Story, Abraham and Melchizedek, Hagar and Ishmael, Jacob’s Ladder, Joseph and Potiphar and the Blessing on Judah. The book discusses a wide range of Jewish and Christian literature, including primarily rabbinic and patristic traditions, but also apocrypha, pseudepigrapha, Philo and Josephus.
The volume sheds light on the history of the relationship between Jews and Christians in Late Antiquity, and brings together two scholars (of Rabbinics and of Eastern Christianity) in a truly collaborative work.
Author: Hector M. Patmore
Brill Academic Publishers, Leiden, The Netherlands
ISBN: 9789004207226 / E-ISBN: 9789004208803
Author: F.J.E. Boddens Hosang
Brill Academic Publishers, Leiden, The Netherlands
ISBN: 9789004182554 / E-ISBN: 9789004190658
Brill Academic Publishers, Leiden, The Netherlands
ISBN: 9789004177277 / E-ISBN: 9789004182189
Brill Academic Publishers, Leiden, The Netherlands
ISBN: 9789004171503 / E-ISBN: 9789047424826
Brill Academic Publishers, Leiden, The Netherlands
ISBN: 9789004162730 / E-ISBN: 9789047431633
Brill Academic Publishers, Leiden, The Netherlands
ISBN: 9789004162013 / E-ISBN: 9789047422419
Brill Academic Publishers, Leiden, The Netherlands
ISBN: 9789004161955 / E-ISBN: 9789047422495
Brill Academic Publishers, Leiden, The Netherlands
ISBN: 9789004158924 / E-ISBN: 9789047420958
Brill Academic Publishers, Leiden, The Netherlands
ISBN: 9789004150522
Brill Academic Publishers, Leiden, The Netherlands
ISBN: 9789004147904
In dit boek worden de messiaanse Talmoedcommentaren van Levinas diepgaand becommentarieerd en toegankelijk gemaakt voor een breder publiek, waarbij zowel de filosofische als de rabbijnse achtergronden uitvoerig worden belicht.