Lope de Vega

Para sa bayan sa Pilipinas, tingnan ang Lope de Vega, Hilagang Samar. Para sa kabayong pangkarera, tingnan ang Lope de Vega (kabayo).

Ang pangalang ito ay gumagamit ng gawi ng pagpapangalan sa wikang Kastila; ang unang apelyido o apelyido ng ama ay de Vega at ang pangalawang apelyido o apelyido ng ina ay Carpio.

Lope de Vega
Larawan ni Lope de Vega
Kapanganakan	Lope de Vega Carpio 25 Nobyembre 1562 Madrid, Espanya
Kamatayan	27 Agosto 1635(1635-08-27) (edad 72) Madrid, Espanya
Trabaho	Manunula, manunulat ng dula, manunulat ng nobela
Wika	Kastila
Kilusang pampanitikan	Baroque
(Mga) kilalang gawa	Fuenteovejuna The Dog in the Manger Punishment Without Revenge The Knight from Olmedo
(Mga) anak	15

Si Lope Félix de Vega Carpio KOM ( /ˌloʊpeɪ di ˈveɪɡə/ LOH-pei-_-de-_, Kastila: [ˈlope ˈfeliɣz ðe ˈβeɣa i ˈkaɾpjo]; 25 Nobyembre 1562 – 27 Agosto 1635) ay isang Kastilang manunula, manunulat sa dula at nobela, at marino. Isa siya sa pangunahing mga taong tanyag sa Ginintuang Panahon ng Kastila ng panitikang Baroque. Pangalawa lamang siya kay Miguel de Cervantes sa katanyagan sa mundo ng panitikang Kastila. Hindi mapapantayan ang wagas na dami ng kaniyang mga gawang pampanitikan, kaya isa siya sa pinakamapanlikhang mga may-akda sa kasaysayan ng panitikan. Binansagan siya ni Cervantes na "The Phoenix of Wits" at "Monster of Nature" (sa Kastila: Fénix de los Ingenios, Monstruo de la Naturaleza) dahil sa kaniyang mapanlikhang katangian.

Binago ni Lope de Vega ang dulaang Kastila sa panahong nagsisimula na ito maging isang pangmadlang kaganapang pangkalinangan. Inilarawan niya ang pangunahing mga katangian nito, at dinala ang dulaang Kastilang Baroque sa rurok nito kasama sina Pedro Calderón de la Barca at Tirso de Molina. Dahil sa kabatiran, lalim, at pagkanatural ng kaniyang mga dula, tinuring siya na isa sa pinakadakilang mga dramaturgo sa panitikang Kanluranin, at itinatanghal pa rin ang kaniyang mga dula sa buong mundo. Itinuturing din siya na isa sa pinakamahusay na manunulang liriko sa wikang Kastila, at nagsulat siya ng ilang mga nobela. Bagamat hindi gaanong kilala sa mundong Ingles, itinanghal ang kaniyang mga dula sa Inglatera kasinghuli ng dekada-1660, kung kailang itinala ni diyaristang Samuel Pepys na inasikaso niya ang ilang mga adaptasyon at salin ng mga ito, bagamat hindi niya binanggit ang may-akda.

Ini-ugnay sa kaniya ang 3,000 sonete, 3 nobela, 4 maigsing nobela, 9 tulang epiko, at humigit-kumulang 500 dula. Bagamat binatikos siya sa pagpabor ng kantidad sa halip ng kalidad, itinuturing na mga obra maestra ang hindi-bababa sa 80 ng kaniyang mga dula. Kaibigan niya ang manunulat na si Francisco de Quevedo at pangunahing kaaway niya ang of dramaturgong si Juan Ruiz de Alarcón. Dahil sa dami ng kaniyang mga likhang akda, kinainggitan siya hindi lamang ng mga may-akdang kontemporaryo tulad nila Cervantes at Luis de Góngora, kung hindi pati na ang maraming iba pa. Bilang halimbawa, humiling minsan si Johann Wolfgang von Goethe na nakagawa sana siya ng isang malawak at makulay na obra.

Talaan ng mga gawa

Mga dula

Nakatala rito ang ilan sa pinakakilalang mga dula ni Vega:

• El maestro de danzar (1594) (The Dancing Master)
• Los locos de Valencia (Madness in Valencia)
• El acero de Madrid (The Steel of Madrid)
• El perro del Hortelano (The Gardener's Dog, isang anyo ng pabulang The Dog in the Manger)
• La viuda valenciana
• Peribáñez y el comendador de Ocaña
• Fuenteovejuna
• El anzuelo de Fenisa (Fenisa's Hook)
• El cordobés valeroso Pedro Carbonero
• Mujeres y criados (Women and Servants)
• El mejor alcalde, el Rey (The Best Mayor, The King)
• El Nuevo Mundo descubierto por Cristóbal Colón (The New World Discovered by Christopher Columbus)
• El caballero de Olmedo (The Knight from Olmedo)
• La dama boba (The Stupid Lady; The Lady-Fool)
• El amor enamorado
• El castigo sin venganza (Punishment Without Revenge)
• Las bizarrías de Belisa
• El mayordomo de la duquesa de Amalfi (The Duchess of Amalfi's Steward)
• Lo Fingido Verdadero (What you Pretend Has Become Real)
• El niño inocente de La Guardia (The Innocent Child of La Guardia)
• La fe rompida
• El Honrado Hermano (The Honourable Brother, based in the Classic story of the Horatii and Curiatii)

Opera

• La selva sin amor (18 Disyembre 1627) (The Lovelorn Forest), ang unang Kastilang opereta / sarsuwela

Mga tulang epiko at liriko

• La Dragontea (1598) ("Drake the Pirate")
• El Isidro (1599) ("Isidro")
• La hermosura de Angélica (1602) ("The Beauty of Angelica")
• Rimas (1602) ("Rhymes")
• Arte nuevo de hacer comedias (1609)
• Jerusalén conquistada (1609)
• Rimas sacras (1614)
• La Filomena (1621)
• La Circe (1624)
• El laurel de Apolo (1630)
• La Gatomaquia (1634)
• Rimas humanas y divinas del licenciado Tomé de Burguillos (1634)

Kathang-isip na prosa

• Arcadia (inilathala noong 1598) (The Arcadia), romansang hinggil sa buhay kabukiran, at nakakalat ang berso
• El peregrino en su patria (inilathala noong 1604) (The Pilgrim in his Own Country), adaptasyon ng mga nobelang Bisantino
• Pastores de Belen : prosas y versos divinos (inilathala noong 1614)
• Novelas a Marcia Leonarda
  • Las fortunas de Diana (inilathala noong 1621)
  • La desdicha por la honra (inilathala noong 1624)
  • La más prudente venganza (inilathala noong 1624)
  • Guzmán el Bravo (inilathala noong 1624)
• La Dorotea (inilathala noong 1632)

Parangal

Isang bayan sa lalawigan ng Hilagang Samar sa Pilipinas ay ipinangalan mula kay de Vega. Ito ay itinatag noong 1980 buhat sa 22 mga barangay ng Catarmán.

Noong 25 Nobyembre 2017, ipinagdiwang ng Google ang kaniyang ika-455 kaarawan sa pamamagitan ng isang Google Doodle.

Mga sanggunian

• Calderón, Lope de Vega and (2019). Theatre Database. Hinango sa http://www.theatredatabase.com/17th_century/calderon_and_lope_de_vega.html
• Goldáraz, Luis H. (2018, November 30). Lope, el verso y la vida . Libertad Digital. Hinango sa https://www.libertaddigital.com/cultura/libros/2018-11-30/antonio-sanchez-jimenez-presenta-la-biografia-de-lope-de-vega-1276629134/
• Hayes, Francis C. (1967). Lope de Vega. Twayne's World Author Series. New York: Twayne Publishers.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
• Hennigfeld, Ursula (2008). Der ruinierte Körper. Petrarkistische Sonette in transkultureller Perspektive. Würzburg: Königshausen & Neumann.
• Ray Keck, author of Love's Dialectic: Mimesis and Allegory in the Romances of Lope de Vega
• Samson, Alexander; Thacker, Jonathan (2018). A Companion to Lope de Vega (ika-Paperback (na) edisyon). Tamesis. ISBN 978-1855663251. Inarkibo mula sa orihinal noong 2020-06-02. Nakuha noong 2020-06-17.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
• Lope de Vega, Félix Arturo (2019). LibriVox. Retrieved from https://librivox.org/author/229?primary_key=229&search_category=author&search_page=1&search_form=get_results
• Lope de Vega, The Works of (2011). Spanish Books. Retrieved from https://www.classicspanishbooks.com/16th-cent-baroque-lope-works.html
• Lope Felix de (Carpio) Vega. (2011). Hutchinson’s Biography Database, 1. Retrieved from http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=f5h&AN=32237070
• Morley, S., & Allardice, L. (2003). Double takes. New Statesman, 132(4639), 46. Retrieved from http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=f5h&AN=9901048
• Vega Carpio, Félix Lope de (2019). Columbia Electronic Encyclopedia, 6th Edition, 1. Retrieved from http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=f5h&AN=134527223Asdfasdf
• Vega Carpio, Lope Felix de (2000). Theatre History. Retrieved from http://www.theatrehistory.com/spanish/lope001.html
• Vega, Lope de (2012). Britannica Biographies, 1. Retrieved from http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=f5h&AN=32425864

Sa Kastila

• Alonso, Dámaso, En torno a Lope, Madrid, Gredos, 1972, 212 pp. ISBN 9788424904753
• Castro, Américo y Hugo A. Rennert, Vida de Lope de Vega: (1562-1635) ed. de Fernando Lázaro Carreter, Salamanca, 1968.
• De Salvo, Mimma, «Notas sobre Lope de Vega y Jerónima de Burgos: un estado de la cuestión», pub. en Homenaje a Luis Quirante. Cuadernos de Filología, anejo L, 2 vols., tomo I, 2002, págs. 141-156. Versión en línea revisada en 2008. URL. Consulta 28-09-2010.
• «Lengua y literatura, Historia de las literaturas», en Enciclopedia metódica Larousse, vol. III, Ciudad de México, Larousse, 1983, págs 99-100. ISBN 968-6042-14-8
• Huerta Calvo, Javier, Historia del Teatro Español, Madrid, Gredos, 2003.
• Menéndez Pelayo, Marcelino, Estudios sobre el teatro de Lope de Vega, Madrid, Editorial Artes Gráficas, 1949, 6 volúmenes.
• MONTESINOS, José Fernández, Estudios sobre Lope de Vega, Salamanca, Anaya, 1967.
• Pedraza Jiménez, Felipe B., El universo poético de Lope de Vega, Madrid, Laberinto, 2004.
  • —, Perfil biográfico, Barcelona, Teide, 1990, págs. 3-23.
• Rozas, Juan Manuel, Estudios sobre Lope de Vega, Madrid, Cátedra, 1990.
• Pedraza Jiménez, Felipe B., Lope de Vega: pasiones, obra y fortuna del monstruo de naturaleza, EDAF, Madrid, 2009 (ISBN 9788441421424).
• Arellano, Ignacio, Historia del teatro español del siglo XVII, Cátedra, Madrid, 1995 (ISBN 9788437613680).
• Arellano, Ignacio; Mata, Carlos; Vida y obra de Lope de Vega, Bibliotheca homolegens, Madrid, 2011 (ISBN 978-84-92518-72-2).

Mga kawing panlabas

May koleksyon ng mga sipi ang Wikiquote sa Ingles tungkol sa paksa ng artikulong ito.

Lope de Vega

Wikisource

Ang Spanish Wikisource ay may orihinal na teksto na may kaugnayan sa artikulong ito:

Lope de Vega

Wikisource

Ang Wikisource ay may orihinal na tekstong kaugnay ng lathalaing ito:

Lope de Vega

• Mga gawa ni Lope de Vega sa Proyektong Gutenberg
• Mga obra ni o tungkol kay Lope de Vega sa Internet Archive
• Mga obra ni Lope de Vega sa LibriVox (mga audiobook sa public domain)
• Audiobooks. Read, listen along and download Lope de Vega's poetry in Spanish. Free at AlbaLearning
• Lope de Vega's House Museum (Madrid)