Bereket, Ardanuç
| Bereket | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Bereket Bereket'in Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Ardanuç |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 1054 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 143 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08390 |
Bereket, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bereket köyünün eski adı Klarceti'dir. Klarceti (კლარჯეთი) Gürcüce bir yer adı olup Osmanlı cebe defterinde Kılarced (كیلارجد) ve Artvin vilayeti hakkında 1927 tarihli Osmanlıca bir kaynakta Gilarcit ve Kılarçet (قیلارچت) olarak geçer.[4][5] Tarihsel Klarceti bölgesinin adı bu köydeki kaleden gelir.
Klarceti köyü, tarihsel Gürcistan'ın güneybatı topraklarını oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Tikmaneti (თიკმანეთი), Barvereti (ბარვერეთი), Talaheti (ტალახეთი), Barabareti (ბარბარეთი), Çaçati (ჭაჭათი), Naplati (ნაფლატი) gibi günümüze de ulaşmış olan Gürcüce yer adları da buranın eski bir Gürcü yerleşimi olduğunu göstermektedir.[6]
Klarceti köyü, 1574 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre, Ardanuç livasına bağlı Ardanuç nahiyesinin 58 köyünden biriydi. Nüfus açısından nahiyenin en büyük köyüydü ve nüfusu, tamamı Hristiyan olan 89 haneden oluşuyordu. Osmanlı Devleti'nin Hristiyan köylülerden aldığı ispenç vergidi vermekle yükümlü hane reisleri Andri, Minasa, Maharebel, Gabriel, Gogiça, İordane, Davit, Kvirike, Alkazar, Teodor, Sultan, İason, Badri, Zakar, Cemşid gibi Gürcü adlar taşıyordu. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Liva-i Ardanuç adlı Osmanlı tahrir defterine göre ise, Klarceti köyünün nüfusu 37 haneye düşmüştü ve sadece 2 hane Hristiyan olarak kalmıştı.[7][8]
Klarceti köyü, Osmanlı idaresinin vergi ve askere alama amacıyla sadece erkek nüfusunu tespit ettiği 1835 yılında "Gilarcit" adıyla Çıldır Eyaleti'ne bağlı Ardanuç sancağının köylerinden biriydi. Köyde 71 hanede 145 erkek tespit edilmişti. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyünün nüfusunun yaklaşık 290 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[9]
Klarceti, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Klarcet(Кларджетъ) olarak kaydettiği köy, Artvin sancağının Ardanuç kazasına bağlıydı. Bu kazada yer alan Sahre nahiyesinin dört köyünden biriydi ve bu nahiyenin idari merkeziydi. 1886 tarihli nüfus tespitinde, 221'i erkek ve 202'si kadın olmak üzere, Klarceti köyünde 84 hanede 423 kişi yaşıyordu. Nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmişti.[10]
Birinci Dünya Savaşı sonlarında Ruslar bölgeden çekilince, Klarceti köyünün de yer aldığı Artvin sancağı bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihli Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya da Gürcistan'ı Artvin bölgesini de kapsayacak biçimde tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgalinin ardından Ankara Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması'yla Klarceti köyü yeniden Türkiye'ye katıldı.[11]
Klarceti köyü, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespitinde "Kılarcet" adıyla Ardanuç nahiyesine bağlıydı. Bu tarihte köyde 41 hanede 155 kişi yaşıyor ve nüfusun tamamı Türklerden oluşuyordu.[12] Klarceti veya Kılarcet Türkçe olmadığı için köyün adı 1925 yılında Bereket olarak değiştirildi.[13] Bereket köyü, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetinin Artvin kazasının Ardanuç nahiyesine bağlıydı ve nüfusu 498 kişiden oluşuyordu.[14] 1965 genel nüfus sayımında Bereket köyünün nüfusu 713 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 303 kişi okuma yazma biliyordu.[15]
Klarceti köyünde bulunan en önemli tarihsel yapı, Klarceti Kalesi'dir. Klarceti bölgesi adını bu kaleden almıştır. Köydeki diğer tarihsel yapılar, günümüze sağlam ulaşmamış olan iki kilisedir. Bunlardan biri, kalenin güneybatısında bulunuyordu. Bu kiliseden 1904 yılında Niko Mari de söz etmiştir. Tek nefli bir köy kilisesi olan yapıdan geriye sadece yıkıntılar kalmıştır. Tikmaneti mahallesinde, Tikmanet Camii'nin olduğu yerde ikinci bir kilise olduğu bilinmektedir. Bu kiliseden kalma ve üzerinde Gürcüce yazı bulunan kesme taşlar caminin güney duvarının inşasında kullanılmıştır.[16][17]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Bereket köyü, Artvin il merkezine 58 km, Ardanuç ilçe merkezine 16 km uzaklıktadır.[18]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 143[2] |
| 2020 | 146[2] |
| 2019 | 143[2] |
| 2018 | 141[2] |
| 2017 | 137[2] |
| 2016 | 142[2] |
| 2015 | 153[2] |
| 2014 | 145[2] |
| 2013 | 137[2] |
| 2012 | 115[2] |
| 2011 | 125[2] |
| 2010 | 135[2] |
| 2009 | 140[2] |
| 2008 | 149[2] |
| 2007 | 127[2] |
| 2000 | 277[18] |
| 1990 | 381[18] |
| 1985 | 497[18] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Bereket, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Ardanuç Bereket Köy Nüfusu". Nufusune.com. 15 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732 (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis, 1979, s. 305.
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 116". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2019.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 187 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ "Zaza Şaşikadze, 16. Yüzyılın İkinci Yarısında Ardanuç" (Gürcüce), 2018" (PDF). 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Mayıs 2021.
- ^ Klarceti (Gürcüce), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 35 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ Faruk Taşkın - Ali İrfan Kaya, Ardanuç Nüfus Defterleri (1835), Ankara, 2018, s. 54-58, ISBN 978-605-288-814-8
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1407". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, İstanbul, 2010 (Birinci basım 1927), s. 142, ISBN 978-9944-197-52-6.
- ^ 1940 Gelen Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 166.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 86.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 139, 299, ISBN 9789941478178.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 153 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ a b c d "Bereket Köyü". YerelNet.org.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2022.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bereket, Ardanuç için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
- "Ardanuç Berereket (Klarcet) köyünden Artvin’in en eski festivali olan (113’ncü yıl) Dalahet Festivali öncesi tanıtım atağı." 6 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 1927.29 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.