Gorm
| Yaşlı Gorm | |
|---|---|
 Gorm, oğlu Canute'nin öldüğünü öğrenir | |
| Danimarka kralı | |
| Hüküm süresi | 936 – 963/964 |
| Sonra gelen | I. Harald |
| Doğum | 900'den önce |
| Ölüm | 963/964 |
| Eş(ler)i | Thyra |
| Çocuk(lar)ı | I. Harald, Knut, Toke Gormsson, Gunnhild, |
| Dini | İskandinav paganizmi |
Gorm, Yaşlı Gorm lakabıyla tanınır, Danimarka kralı (y. 860 - y. 940). Ülkesini güneyden gelen saldırılara karşı korumak için, karısı Thyra'nın ısrarıyla, Godfred'in yaptırdığı sur ve kaleleri sağlamlaştırdı. Vaftiz olmaya yanaşmamakla birlikte hıristiyanlığa karşı hoşgörülü davrandı. Kendisinden sonra oğlu I. Harald kral olmuştur.
Soyu ve saltanatı
Gorm, yarı efsanevi Danimarka kralı Harthacnut'un oğlu olduğu bildirilmektedir. Bremenli tarihçi Adam, Harthacnut'un Kuzey'den Danimarka'ya geldiğini ve 10. yüzyılın başlarında iktidarı ele geçirdiğini söyler.[1] Batı Danimarka'da hüküm süren genç kral Sigtrygg Gnupasson'u tahttan indirdi.[2] Harthacnut öldüğünde Gorm tahta çıktı.
Gorm'un krallığın en azından bir kısmını Gnupa'dan zorla aldığını bildirilir ve Adam'ın kendisi de krallığın Gorm'un zamanından önce bölünmüş olduğunu öne sürer. Gorm'dan ilk olarak 936 yılında Hamburg ve Bremen Başpiskoposu Unni'nin ev sahibi olarak bahsedilir.[1]Jelling Taşları'na göre Gorm'un oğlu Harald "tüm Danimarka'yı kazandı", bu nedenle Gorm'un Yutland’ı yalnızca Jelling'deki tahtından yönettiği tahmin edilmektedir.[1]
Thyra ile evliliği
Gorm, Thyra ile evlenmiştir, ancak Thyra'nın soyağacına dair hiçbir çağdaş gösterge günümüze ulaşmamıştır. Gorm, Jelling'deki büyük mezar höyüklerinden birini ve Jelling Taşlarının en eskisini onun için dikmiş ve ona tanmarkar but ("Danimarka'nın Kurtuluşu" veya "Danimarka'nın Süsü") adını vermiştir. Gorm'un üç oğlu ve bir kızı vardı: Toke, Knut, Gunnhild ve Harald.[3]
Eşi Thyra, Danimarka'nın güney sınırı ile güneydeki düşmanca Sakson komşuları arasında bir duvar olan Danevirke'nin tamamlanmasıyla tanınır. Duvar yeni değildi, ancak bir hendek ve toprak temelle genişletildi ve üzerine ahşap bir kale inşa edildi.[4]
Ölümü
Bir teoriye göre Gorm 963-964 kışında ölmüştür,[4] bu teori Jelling'deki kuzey mezar höyüğünde bulunan mezar odasının 958 yılında kesilen ağaçlardan yapıldığını gösteren dendrokronolojiye dayanmaktadır.[5] Arild Huitfeldt Danmarks Riges Krønike'de ölümüyle ilgili bir efsane anlatmaktadır:[4]
Üç oğul da tam anlamıyla Viking'di ve her yaz Danimarka'dan akın ve yağma için yola çıkıyorlardı. Harald, kardeşi Knut'un İrlanda'nın Dublin kentini ele geçirme girişimi sırasında öldürüldüğü haberiyle Jelling'deki kraliyet muhafazasına geri döndü. Knut gece bir korkak okuyla vurulmuştu. Kralın ettiği yemin nedeniyle kimse bunu krala söylemedi. Kraliçe Thyra kraliyet salonuna siyah bezler asılmasını ve kimsenin tek bir kelime bile söylememesini emretti. Gorm salona girdiğinde şaşırdı ve yas renklerinin ne anlama geldiğini sordu. Kraliçe Thyra konuştu: "Lord Kral, biri beyaz diğeri gri iki şahininiz vardı. Beyaz olan çok uzaklara uçtu ve diğer kuşların saldırısına uğrayarak güzel tüylerini kopardı ve artık işinize yaramaz hale geldi. Bu arada gri şahin kralın sofrası için kümes hayvanları yakalamaya devam ediyor." Gorm, Kraliçe'nin metaforunu hemen anladı ve "Oğlum kesinlikle öldü, çünkü tüm Danimarka yas tutuyor!" diye bağırdı. "Siz söylediniz majesteleri," diye açıkladı Thyra, "Ben değil ama söyledikleriniz doğru." Hikâyeye göre Gorm, Knut’un ölümüne o kadar üzülmüş ki ertesi gün ölmüş.
Bu açıklama, Kraliçe Thyra'nın Gorm'dan önce öldüğüne işaret eden Jelling Taşları'ndaki bilgilerle çelişmektedir. Bazı arkeologlar ve tarihçiler Gorm'un ilk olarak Kraliçe Thyra'nın Jelling'deki mezar höyüğüne gömüldüğünü ve daha sonra oğlu Harald tarafından Jelling'deki orijinal ahşap kiliseye taşındığını öne sürmüşlerdir.[1] Bu teoriye göre, Jelling'deki ilk Hristiyan kilisesinin yerinde bulunan iskeletin aslında Yaşlı Gorm olduğuna inanılmaktadır, ancak teori hala çok tartışılmaktadır. Gorm'un hükümdarlığı sırasında Danimarkalıların çoğu hala İskandinav tanrılarına tapıyordu, ancak Gorm'un oğlu Harald'un hükümdarlığı sırasında Danimarka resmen Hristiyanlığı kabul etti. Buna bağlı olarak Harald, Gorm'un gömüldüğü tepeyi bir anıt olarak bırakmıştır.
Kaynakça
- ^ a b c d "Gorm den Gamle - Dansk konge fra før 936 til 958 - lex.dk". Den Store Danske (Danca). 26 Şubat 2024. 27 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2024.
- ^ "The Royal Lineage - The Danish Monarchy". web.archive.org. 6 Temmuz 2015. 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2024.
- ^ "Gorm den Gamle og Dronning Thyra". www.danmarkskonger.dk. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2024.
- ^ a b c Huitfeldt, Arild (1977). Danmarks Riges Krønike: Fra Erik Menved til Valdemar Atterdag. Chronologia 2 (Danca). Rosenkilde og Bagger. 24 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2024.
- ^ Sawyer, Birgit (1993). Medieval Scandinavia: From Conversion to Reformation, Circa 800-1500 (İngilizce). U of Minnesota Press. ISBN 978-0-8166-1739-5. 24 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2024.
| Knýtlinga |
|  | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Güzel Saçlı | |||||
| Estridsen | |||||
| Bjelbo | |||||
| Estridsen |
| ||||
| Pomeranya |
| ||||
| Palatinate-Neumarkt |
| ||||
| Oldenburg |
| ||||
