İthalat

Kuzey Amerika'dan Avrupa'ya otomobil ithal eden Geiger-cars'a “ithalatçı” denir.

İthalat (dış alım), başka bir ülkeden mal veya hizmet satın alımıdır. Bir ithalatçı ülke ise ihracatı gerçekleştiren bir ülkeden çıkan mal veya hizmeti alan ülkedir. İthalat ve ihracat, uluslararası ticarette kullanılmakta olan finansal işlemlerdir. İthalat, başka bir ülkede üretilen mal veya hizmetlerin satın alınmasını, kullanılmasını veya yararlanılmasını içeren bir dış ticaret etkileşimidir. Bu tür mal ve hizmetlerin satıcısına ihracatçı, yabancı alıcısına ise ithalatçı adı verilir.

Uluslararası ticarette malların ithalat veya ihracatı gümrük otoriteleri tarafından yönetilir ve ithalat kotaları ile sınırlandırılabilir. İthalat ve ihracat düzenlemeleriyle mallar üzerine tarife (vergi) konulabilir. Buna ek olarak, malların ihracat veya ithalatı ticaret anlaşmalarının konusu olabilir.

Tanımı

İthalat, bir ülkede yerleşik olmayanlardan o ülkede yerleşik olanlara yapılan mal ve hizmet işlemlerinden oluşur. Ulusal muhasebelerde ithalatın tam tanımı, bazı özel “sınır çizen” durumları belirler ve bu durumları içermez. İthalat, başka bir ülkeden veya kendi pazarı dışında başka bir pazardan ürün veya hizmet satın alma veya edinme eylemidir. İthalat ekonomi için önemlidir çünkü bir ülkenin piyasasında bulunmayan, az bulunan, yüksek maliyetli veya düşük kaliteli belirli ürün veya hizmetleri diğer ülkelerden gelen ürünlerle tedarik etmesine olanak tanır.

Ulusal muhasebelerde ithalatın genel bir çerçevesi aşağıda verilmiştir:

• Bir malın ithalatı, malın mülkiyetinin ülkede yerleşik olmayan bir kişiden o ülkede yerleşik bir kişiye geçmesi durumunda gerçekleşir; bu durum söz konusu malın fiziksel olarak ülke sınırını geçtiği anlamına gelmez. Bununla birlikte, belirli durumlarda, ulusal muhasebeler, yasal açıdan mülkiyet değişikliği gerçekleşmese bile mülkiyet değişikliği olduğunu varsayar (örneğin, sınır ötesi finansal kiralama, aynı işletmenin bağlı kuruluşları arasında sınır ötesi teslimatlar, sipariş veya onarım için önemli işlemlerden geçirilmek üzere sınırı geçen mallar). Ayrıca, kaçak mallar da ithalat ölçümüne dahil edilebilir.
• Hizmet ithalatı, ülkede yerleşik olmayan kişiler tarafından ülke içerisinde yerleşik kişilere sunulan tüm hizmetlerden oluşur. Ulusal muhasebelerde, bir ülkenin ekonomik toprakları dışında yerleşik kişiler tarafından yapılan her türlü doğrudan hizmet alımı, hizmet ithalatı olarak kaydedilir; dolayısıyla turistlerin başka bir ülkenin ekonomik topraklarında yaptığı tüm harcamalar hizmet ithalatının bir parçası olarak kabul edilir. Ayrıca, yasadışı hizmetlerin uluslararası akımları da hesaba katılabilmektedir.

Temel ticaret istatistikleri, tanım ve kapsam açısından ulusal hesaplardaki gerekliliklerden genellikle farklıdır:

• Uluslararası mal ticaretine ilişkin veriler çoğunlukla gümrük idarelerine yapılan beyanlar yoluyla elde edilir. Eğer bir ülke genel ticaret sistemini uyguluyorsa, ülkeye giren tüm mallar ithalat olarak kaydedilir. Özel ticaret sistemi (mesela Avrupa Birliği dışı ticaret istatistikleri) uygulanıyorsa, gümrük antrepolarına veya serbest bölgeler gibi gümrüksüz alanlara gelen mallar, ithalatçı ülkenin gümrüklerinden serbest dolaşıma girmediği takdirde, dış ticaret istatistiklerine kaydedilmez.
• Avrupa Birliği içi dış ticaret istatistikleri özel bir durumdur. Mallar AB üye ülkeleri arasında gümrük kontrolleri olmaksızın serbestçe hareket ettiğinden, üye ülkeler arasındaki mal ticaretine ilişkin istatistiklerin anketler yoluyla elde edilmesi gerekmektedir. Katılımcıların üzerindeki istatistiki yükü azaltmak için küçük ölçekli işletmeler raporlama yükümlülüğünün dışında tutulmaktadır.
• Hizmet ticaretinin istatistiki kaydı, bankaların merkez bankalarına yaptıkları beyanlara veya ana operatörlerin anketlerine dayanmaktadır. Hizmetlerin elektronik yollarla (örneğin internet) sunulabildiği küreselleşmiş bir ekonomide, ilgili uluslararası hizmet akışlarını tespit etmek zordur.
• Uluslararası ticarete ilişkin temel istatistikler normalde kaçak malları veya yasadışı hizmetlerin uluslararası akımını göstermez. Yine de kaçak malların ve yasadışı hizmetlerin küçük bir kısmı, faaliyetlerin yasadışı niteliğini gizlemeye yarayan sahte sevkiyatlar veya sahte beyanlar yoluyla resmi ticaret istatistiklerine dahil edilebilir.

Dış ticaret dengesi

Ana madde: Dış ticaret dengesi

Bir ülkede, dünya piyasasındaki bir malın (veya hizmetin) fiyatı iç piyasadaki fiyattan daha düşük olduğunda ithalat talebi ortaya çıkar.

Genellikle $NX$ olarak ifade edilen dış ticaret dengesi, bir ülkenin ihraç ettiği tüm malların (ve hizmetlerin) değeri ile ithal ettiği tüm malların değeri arasındaki farktır. İthalat ihracattan daha yüksek olduğunda dış ticaret açığı oluşur. İthalat esas olarak bir ülkenin gelir düzeyi ve üretim olanaklarından etkilenir. Örneğin, ABD'nin petrol kaynakları olmasına ve Kanada'nın da petrol kullanıyor olmasına rağmen ABD Kanada'dan petrol ithal etmektedir. Ancak ABD'deki tüketiciler bir varil petrole Kanadalı tüketicilerden daha fazla ödeme yapmaya isteklidir (WTP), çünkü ABD'de üretilen petrolden daha fazla petrol talebi bulunmaktadır. 2016 yılında ülkelerin sadece yaklaşık %30'u ticaret fazlası vermiştir. Çoğu ticaret uzmanı ve ekonomist, ticaret açığının otomatik olarak bir ülkenin ekonomisi için zararlı olduğunu varsaymanın yanlış olduğunu savunmaktadır.

Makroekonomik teoride, ithalatın değeri, yurtiçi emilim (kaynağı ne olursa olsun her şeye yapılan harcama) ve reel döviz kurunun bir fonksiyonu olarak modellenebilir. Bunlar ithalatı etkileyen en önemli iki faktördür ve her ikisi de ithalatı pozitif yönde etkiler.

İthalat türleri

Temel olarak iki tür ithalat bulunmaktadır:

• Endüstriyel veya tüketim malları
• Ara malları ve hizmetleri

Şirketler, iç piyasaya, iç piyasada üretilen rakip mallardan daha ucuza ve daha iyi kalitede mal ve hizmet tedarik etmek için mal ve hizmet ithal ederler. Şirketler iç piyasada bulunmayan ürünleri de ülkeye getirmektedir.

Üç geniş ithalatçı türü vardır:

• İthal etmek ve pazarlamak için dünya çapında herhangi bir ürünü arayanlar
• Ürünlerini en ucuz fiyata almak için dış tedarik arayanlar
• Küresel tedarik zincirlerinin bir parçası olarak dış kaynak kullananlar

Doğrudan ithalat, büyük bir perakendeci (örneğin Wal-Mart) ve denizaşırı bir üreticiyi içeren bir tür ticari ithalatı ifade eder. Bir perakendeci tipik olarak yerel şirketler tarafından tasarlanan ve denizaşırı ülkelerde üretilebilen ürünleri satın alır. Doğrudan ithalat programında, perakendeci yerel tedarikçiyi (halk dilinde: “aracı”) atlar ve nihai ürünü doğrudan üreticiden satın alarak muhtemelen ek maliyetten tasarruf eder. İthalatın değeri ve genellikle ayrıntılı ürün listelerine göre ayrılmış miktarları hakkındaki veriler, hükûmetler arası kuruluşların (örneğin UNSD, FAOSTAT, OECD), uluslararası istatistik enstitülerinin (örneğin Eurostat) ve ulusal istatistik enstitülerinin istatistik hizmetleri tarafından yayınlanan uluslararası ticarete ilişkin istatistik derlemelerinde mevcuttur.

Mal ithalatı

İthalat, beyan ve gümrük vergilerinin ödenmesi, malların sahibi, alıcı veya lisanslı bir gümrük komisyoncusu olabilen kayıtlı ithalatçı tarafından yapılır. Bu işleme malların serbest dolaşıma sokulması adı verilir.

Ayrıca bakınız

• Ülkelere göre ithalat rakamları listesi
• İhracat

Dış bağlantılar

• General Procedure of Import Trade
• World imports by country, World Bank's World Integrated Trade Solution
• Ticaret Bakanlığı İthalat