Alabaş
| Alabaş | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Kültür Grubu
| ||||||||||||||||||||
|
Brassica oleracea Italica |
| Alabaş, çiğ hali | |
|---|---|
| Besin değeri | |
| Enerji İfade hatası: Tanınmayan "{" noktalama karakteri. kJ (İfade hatası: Tanınmayan "{" noktalama karakteri. kcal) | |
| - Şeker | 2.6 g |
| - Lif | 3.6 g |
| Yağ | 0.1 g |
| Protein | 1.7 g |
| Su | 91.00 g |
| A vitamini | 2 μg (%0) |
| Tiyamin (Vit. B1) | 0.05 mg (%4) |
| Riboflavin (Vit. B2) | 0.02 mg (%1) |
| Niyasin (Vit. B3) | 0.4 mg (%3) |
| Pantotenik asit (Vit. B5) | 0.165 mg (%3) |
| B6 vitamini | 0.15 mg (%12) |
| B12 vitamini | 0 μg (%0) |
| C vitamini | 62 mg (%103) |
| D vitamini | 0 μg (%0) |
| E vitamini | 0.48 mg (%3) |
| K vitamini | 0.1 μg (%0) |
| Kalsiyum | 24 mg (%2) |
| Demir | 0.4 mg (%3) |
| Magnezyum | 19 mg (%5) |
| Mangan | 0.139 mg (%7) |
| Fosfor | 46 mg (%7) |
| Potasyum | 350 mg (%7) |
| Sodyum | 20 mg (%1) |
| Oranlar yetişkinler için alınması önerilen oranlardır. | |
Alabaş, Alman şalgamı, Gulumbra, Yer lahanası, Kolorabi (lahana şalgamı tamlamasının Almancasından) gibi isimlerle de bilinir. iki yıllık bir sebzedir, yabani lahanalardan yere yakın, kalın köklü bir çeşit olarak evriştirilmiştir. Lahana, brokoli, karnabahar, kale, Brüksel lahanası, kara lahana, Savoy lahana ve gai lan ile aynı türdendir.
çiğ veya pişmiş yenilebilir. Yemekler hem gövde hem de yapraklar ile yapılır.
İsim benzerliğine rağmen, şalgam ile aynı tür değildir.
İsimbilim
[değiştir | kaynağı değiştir]Alabaş adı yumrusu mor olan çeşidi (Brassica oleracea var. gongylodes) yüzünden, Kolorabi adı Alman Kohl ("lahana") artı Rübe ~ Rabi (İsviçre Alman varyantında "şalgam"), şişkin yumrusunun benzerligi yüzünden verilmiştir.[1] Alabaş, Almanca konuşulan ülkelerde ve Wisconsin gibi büyük oranda Alman kökenlilerden oluşan nüfuslu Amerikan eyaletlerinde yaygın olarak yenen bir sebzedir. Ayrıca Vietnam'ın su hào olarak adlandırılan kuzey kesiminde ve Hindistan'ın doğu bölgelerinde (Batı Bengal'de) de çok popülerdir.). Bangladeş'te 'Ol Kopi' denir.[2][3] Ayrıca Kuzey Hindistan'daki Keşmir vadisinde bulunur ve orada 'Monj-hakh',[4] 'monj' yuvarlak kısım ve 'hakh' yapraklı kısımdır. Bu sebze Kuzey Hindistan'da 'Nol Khol' olarak adlandırılır,[5] Maharashtra'da 'Navalkol' olarak, Tamilcede 'Noolkol' (நூல்கோல்) olarak, Karnataka'da 'Navilu Kosu' olarak[6] ve Sri Lanka'da 'Nol col' (şalgam lahana) olarak bilinir. Aynı zamanda Kıbrıs'ta da yerel bir bitki olarak 'kouloumpra' (" κουλούμπρα ") olarak bilinir.[7] Çek Cumhuriyeti'nde de yenir ve 'kedluben' veya 'kedlubna' adı altında bilinir, Slovakya'da 'kaleráb' olarak bilinir.
Tanım
[değiştir | kaynağı değiştir]Alabaş, şişkin, neredeyse küresel şekilli lateral meristem büyümesi sağlama amaçlı seçilerek yaratılmış bir bitkidir; Doğada kökeni lahana, brokoli, karnabahar, kale, kara lahana ve Brüksel lahanası ile aynıdır: hepsi yabani lahana bitkisinden (Brassica oleracea) yetiştirilir ve aynı türdür.
Alabaşın tadı ve dokusu, brokoli sapı veya lahana kalbininkine benzer, ancak daha yumuşak ve daha tatlıdır, daha yüksek bir et-kabuk oranı vardır. Özellikle genç sap, daha az tatlı olsa da, bir elma kadar kütür kütür ve sulu olabilir.[8]
Gigante çeşidi dışında, 5 cm'den fazla bahar ürünü alabaşlar ve 10 cm'den fazla tam yetiştirilmiş alabaşlar odunsu olma eğilimindedir; Gigante çeşidi iyi yeme kalitesinde kalırken büyük boyuta ulaşabilir.[9] Bitki ekimden 55-60 gün sonra olgunlaşır ve olgunluktan sonra 30 güne kadar iyi dayanma kabiliyetine sahiptir. Yaklaşık ağırlık 150 g'dır.
'Beyaz Viyana',[10] 'Mor Viyana', 'Grand Dük', 'Gigante' (“Superschmelz” olarak da bilinir), “Mor Tuna” ve “Beyaz Tuna” dahil olmak üzere yaygın olarak kullanılan çeşitli çeşitler vardır. Mor türlerin renklendirilmesi yüzeyseldir: yenilebilir kısımların hepsi soluk sarıdır. Yapraklı yeşillikler de yenebilir. Yaygın olarak kullanılan bir çeşit, sadece yaprakları ve çok ince bir gövdesi olan şişmiş bir kök olmadan büyür ve Haakh olarak adlandırılır. Haakh ve Monj, bu sebze kullanılarak yapılan popüler Keşmir yemekleridir. İkinci yılda, bitki çiçek açar ve tohumlarını geliştirir.
Hazırlama ve kullanma
[değiştir | kaynağı değiştir]Alabaş yumruları (şişkin alt kısım), pişirildiğinde kayda değer ölçüde yumuşamayan iki ayrı lifli tabaka ile çevrilidir. Bu katmanlar genellikle pişirilmeden veya çiğ servis edilmeden önce soyulur, bunun yüzden yumrusu genellikle bozulmamış görünümlerinden daha az miktarda yiyecek sağlar.
Soğanlı alabaş sapı genellikle salatada çiğ olarak kullanılır. Bir brokoli sapına benzer bir dokuya sahiptir, ancak daha tatlı ve daha az otsu bir lezzete sahiptir.
Alabaş yaprakları yenilebilir ve collard yeşillikleri ve lahana ile birbirinin yerine kullanılabilir.
Alabaş, Keşmir mutfağının Mŏnji olarak adlandırılan önemli bir parçasıdır ve collard yeşillikleri (haakh) ile birlikte en yaygın pişmiş sebzelerden biridir. Yaprakları ile hazırlanır, hafif bir çorba ile servis edilir ve pilav ile yenir.
Kıbrıs'ta yaygın olarak tuz serpilir, limon sıkılır ve meze olarak servis edilir.
Bazı çeşitler sığır yemi olarak yetiştirilmektedir.[11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Vegetable Dictionary - Kohlrabi". extension.illinois.edu. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016.
- ^ Ghosh, Ushnish. "OL KOPI (Nool Kol, Ganth Gobi, Kadam, Kohlrabi) WITH GREEN and PANEER (PUNJABI & KASHMIRI)". 8 December 2010. ushnish.blogspot.co.uk. 31 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2017.
- ^ "OL KOPI – KHOLRABI TORKARI". masalatize.com. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2017.
- ^ Pandita, Anjali. "Monji Hakh". 22 December 2012. kashmirifood.com. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2017.
- ^ "Knol Khol F1 Hybrid - Seeds". nurserylive.com. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2017.
- ^ "Kohlrabi recipes - knolkohl bhaji - Navalkol subji, navilkosu palya". vegetarian Cooking Recipes Tips. 5 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2020.
- ^ "Κουλούμπρα, Κούρβουλα". Cyprus Food Museum. 29 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Kohlrabi Is Weird! And Here's What You Can Do With It — Ingredient Spotlight". The Kitchn. 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016.
- ^ "Growing Kohlrabi - Bonnie Plants". Bonnie Plants (İngilizce). 6 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2016.
- ^ "Early White Vienna Kohlrabi". rareseeds.com. 5 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2017.
- ^ Bailey, L. H., (1912, republished in 1975). Kohlrabi for stock-feeding. In Cyclopedia of American Agriculture: Vol. II--crops 4 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Macmillan Publishing, New York. p. 389-390. 0-405-06762-3. Google Book Search. Retrieved on June 15, 2008.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- PROTAbase on Brassica oleracea (kohlrabi)
- Horticultural information on the tasty kohlrabi[ölü/kırık bağlantı] From the Learn2Grow databases
- Kohlrabi and Brussels Sprouts Are European 5 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Vikikaynak'ta Alabaş ile ilgili metin bulabilirsiniz.
