Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
İçeriğe atla

Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri
Azərbaycan Silahlı Qüvvələri
Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri arması
Kuruluş26 Haziran 1918 [1]
Şimdiki hal1991
Birimler
KarargâhBakü
Komuta
Başkomutanİlham Aliyev
Savunma BakanıZakir Hasanov
Genel Bilgiler
Askerlik yaşı18
Zorunlu askerlikvar
Askere alınması mümkün
olan vatandaş sayısı		2.278.888 erkek, yaş 15-49,
2.291.770 kadın, yaş 15-49
Askere alınmaya uygun
olan vatandaş sayısı		1.727.464 erkek, yaş 15-49,
1.944.260 kadın, yaş 15-49
Etkin personel sayısı125.000
Rezerve personel sayısı300.000 [2]
Maliye
Harcamalar$4.210Milyar $ (2015)[3]
Sanayi
Dış yardımlar Türkiye
 İsrail
 Rusya
 ABD
 Kanada[4]
 Ukrayna
 Belarus
 Almanya
 Fransa
 Çin
 Malezya
 Pakistan
 Vietnam
 Güney Kore

Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri (Azerice: Azərbaycan Silahlı Qüvvələri), Azerbaycan'ı karadan, havadan ve denizden gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevli olan askerî kuvvet. Azerbaycan Kara Kuvvetleri, Azerbaycan Hava Kuvvetleri, Azerbaycan Hava Savunma Kuvvetleri ve Azerbaycan Deniz Kuvvetlerinin askeri birliklerinden oluşmaktadır. Bütçesinin 2019 yılı itibarıyla 6 milyar manat (7.5 milyar ABD doları) olduğu belirtildi.[5]

Bütçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

2009 yılında ordunun bütçesi yaklaşık 2,46 milyar dolardı, yine de Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsüne göre aynı yıl bu bütçenin yaklaşık 1,46 milyar doları harcandı.[6]

Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinin 2020 yılı bütçesi 2,267 milyar dolar olarak belirlenmiştir.[7]

Tarihi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Daha fazla bilgi: Azerbaycan askerî tarihi

28 Mayıs 1918'de kabul edilen Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin istiklal beyannamesinde geçen; Azerbaycan kendini dış saldırılara karşı savunmak ve iç düşman kuvvetlerini etkisiz hale getirmek için nizami orduya sahip olmalı, kendisinin silahlı kuvvetlerini oluşturmalıdır. Çünkü bağımsız ordusu olmayan devletin ulusal devletçiliği hep yabancıların tehlikesi altında yaşamaya mahkûmdur. Bu zorunlulukla ilgili 28 mayıs 1918'de oluşturulan ilk kabinede Azerbaycan hükûmetinin Savunma Bakanı görevine general Hüsrev Bey Sultanov atandı. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin ordu yapılanması hakkında tedbirler planına uygun olarak 1919 yılı Kasım ayının 1'ine kadar ordunun en önemli yapısal birimleri ve bölümleri oluşturuldu. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti kurulduğu ilk dönemlerde onun askeri kuvvetleri 600 kişilik gönüllü askerlerden ibaretti. Hükûmet 1918 yılı 19 Haziran gününde ülke topraklarında sıkıyönetim ilan etti. Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Bakanlar Konseyi 26 Haziran 1918 tarihli kararı ile Çarlık Rusyası döneminde "Vahşi tümen" ("Dikay / diviziy Kayıt") denen eski Tatar süvari alayının askerlerinden şekillendirilmiştir. 11 Temmuz hükûmet emri ile askeri seferberlik ilan edildi. Azerbaycan Cumhuriyeti 1894-1899 yılları arasında doğmuş bütün Müslüman vatandaşları orduya çağırdı.

1920 yılında Azerbaycan Sovyet Rusya'sı tarafından işgal edildikten sonra Azerbaycan'ın Askeri Bakanlığı resmen iptal edilerek, bu fonksiyon Azerbaycan Asker ve Donanma İşleri Halk Komiserliği adını almış ve Cengiz Yıldırım bu göreve atanmıştır. Bu süreçte Azerbaycan ordusunun 21 Generalinden 15'i Bolşevikler tarafından öldürülmüştü. Azerbaycan'ın bağımsızlığını tekrar kazanmasından sonra, 1991 yılının Eylül ayında Sovyet Rusya'nın kararı ile, 9 Ekim'de Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri'nin kurulması kabul edildi.

1992 yılının Ocak ayında Azerbaycan Ordusu, ilk işlemini gerçekleştirdi. Şuşa şehri yakınlarındaki Daşaltı kentini ele geçirmek amacıyla gerçekleştirilen Daşaltı işlemi başarısızlıkla sonuçlandı. Yazın 1992 Azerbaycan Savunma Bakanlığı'nın komuta heyeti yönetimi altında çıkarma birlikleri oluşturuldu. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının 1992 18 Eylül tarihli emri ile 9 Ekim Azerbaycan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri günü ilan edildi. Fakat, 22 Mayıs 1998 tarihli Cumhurbaşkanı emri ile ilgili kararname yürürlükten düşürülerek 26 Haziran tarihi Silahlı Kuvvetler günü ilan edilmiştir. 1997 yılının Ocak ayında Azerbaycan barış kuvvetleri oluşturulmuştu.

Azerbaycan ordusunun tarihinde en büyük silah anlaşması ise 2012 yılında gerçekleşti. Aynı yılın Şubat ayında İsrail'in Israeli Aerospace Industries (İAİ) adlı büyük askeri sanayi şirketi Azerbaycan'a insansız istihbarat uçaklarının en yeni versiyonlarının ve en modern hava savunma Sistemlerinin satılmasına dair 1.6 milyar dolarlık anlaşma yapıldı. İsrail askeri uzmanlarının büyük kısmı Azerbaycanlı meslektaşlarına yeni silah sistemleri ile çalışmayı öğretmek için Bakü'ye gönderildi. Yeni anlaşmaya göre İsrail'den düşman hedeflerine net füze fırlatabilen insansız istihbarat uçakları "Heron" ların alınması, ayrıca hava ve füze saldırısından güvenli koruma sağlayan HHM sistemlerinin alınması kararlaştırıldı. Bu HHM sistemleri Azerbaycan topraklarını balistik füze darbelerinden savunmaya yardımcı olacaktır.

2008-2012 yıllarında devlet bütçesinden ülkenin savunma gücünün artırılması ve silahlı kuvvetlerin maddi ve teknik yenilenmesini sağlanması amacıyla 12 milyar ABD doları ayrılmıştır. Azerbaycan savunma sektörüne devlet bütçesinden ayırdı hacme göre Güney Kafkasya ve Orta Asya ülkelerini 4 defaya yakın katlayabilir. Bu dönemde silah ve askeri tekniklerin satın alınmasına dair Ukrayna, Rusya, Belarus, Türkiye, İsrail, Güney Afrika, Sırbistan, Avusturya vb., Askeri ürünlerin üretimine dair Ukrayna, Belarus, Türkiye, Güney Afrika, Polonya, Ürdün gibi ülkelerle anlaşmalar imzalandı.

Personel Silahları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kara Kuvvetleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana Muharebe Tankları

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • T-90 MBT x 200 (T-90S/Rusya'dan alınıyor)
  • T-72 MBT x 400 modernize edilmiş.

Zırhlı Muharebe Aracı

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • BMP-1 Piyade Muharebe Aracı x 42( Sınır muhafızları tarafından kullanılıyor)
  • BMP-2 Piyade Muharebe Aracı x 240
  • BMP-3 Piyade Muharebe Aracı x 100
  • BRDM-2 Piyade Muharebe-Keşfiyyat Aracı x 30
  • BTR-3 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 3
  • BTR-60 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 30
  • BTR-70 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 240
  • BTR-80 Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 210
  • BTR-80A Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 180
  • BTR-82A Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 100
  • Matador MRAP x 110 (Lisans üretimi)
  • Marauder MRAP x 110 (Lisans üretimi)
  • Otokar Akrep Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 100
  • Otokar ATM Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 100
  • Otokar Kobra Tekerlekli Zırhlı Personel Taşıyıcı x 150

Çok Namlulu Roketatarlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • BM-21 Grad 122mm MLRS - 126
  • LYNX (MRL) 140mm MLRS - 60
  • BM-30 Smerç 9A52 300-mm MLRS - 30
  • M-63 Plamen "RAK-12" 128mm MLRS - 12
  • LAR-160 MLRS - 50
  • EXTRA 300mm MLRS - 35
  • 107mm Anadolu ÇNRS - 96 (Roketsan ile ortak üretilecek)[8]
  • 122mm Sakarya T-122 - 48 (Roketsan ile ortak üretilecek)[8]
  • RM-70 Vampire 122mm - 48
  • "Polonez" 301 mm MLRS

Balistik Füzeler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • OTR-21 Tochka-U
  • T-300 Kasırga
  • LORA

Kundağı Motorlu Obüsler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • 2S1 (Gvozdika) 122 mm Kundağı Motorlu 122mm Obüs - 136
  • 2S3 (Akasiya) 152 mm Kundağı Motorlu 152mm Obüs - 72
  • 2S7 (Pion) 203 mm Kundağı Motorlu 204mm Obüs - 45
  • 2S9 (Nona-S) 120 mm Kundağı Motorlu 120mm - 48
  • (Atmos) Kundağı Motorlu Obüs - 15
  • (Cardom) Kundağı Motorlu Obüs - 40
  • 2S31 “Vena” 120 mm Kundağı Motorlu - 100
  • DANA 152mm Kundağı Motorlu Obüs - 72
  • 2S19 Msta 152mm Kundağı Motorlu Obüs-50

Havan Topu ve Obüsler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • M-46 130 mm Sahra topu x 90
  • D-44 85 mm - 100
  • D-30 122 mm Obüs - 182
  • D-20 152 mm Obüs - 34
  • 2A36 152 mm Top - 54
  • MT-12 "Rapira" 100mm Yivsiz Antitank Topu - 73
  • 82 mm M5 Azerbaycan yapımı - 240

Deniz Kuvvetleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Hava Kuvvetleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Uçak Köken Tip Çeşitler Etkin[10] Not
Avcı uçağı
Mikoyan-Gurevich MiG-29  Rusya Avcı / Önleme MiG-29 15
Saldırı uçağı
Suhoy Su-25  Sovyetler Birliği Yakın hava desteği Su-25 12
Eğitim uçağı
Aero L-39 Albatros  Çekoslovakya Askerî eğitim uçağı L-39 12
Yakovlev Yak-52  Romanya Askerî eğitim uçağı YaK-52 12
Saldırı helikopteri
Mil Mi-35M  Rusya Saldırı helikopteri 36
Mil Mi-24  Sovyetler Birliği Saldırı helikopteri Mi-24 (SuperHind Mk.III dahil) 17[11]
Nakliye ve hizmet helikopteri
Mil Mi-2  Sovyetler Birliği Hafif zırhlı nakliye helikopteri Mi-2 10
Mil Mi-8  Rusya Gunship / Nakliye helikopteri Mi-8 18
Mil Mi-17  Sovyetler Birliği Nakliye helikopteri Mi-17 47
Ka-32  Sovyetler Birliği Nakliye helikopteri Ka-32 4
Nakliye uçağı
İlyuşin İl-76  Rusya Stratejik nakliye uçağı Il-76 1
Antonov An-12  Rusya Askerî nakliye uçağı An-12 1
Antonov An-24  Rusya Nakliye uçağı An-24 1
Tupolev Tu-134  Rusya Yolcu uçağı Tu-134A 1
İnsansız hava aracı
Orbiter  İsrail UAV Orbiter 45
Aerostar  İsrail UAV Aerostar 60
Hermes-450  İsrail UAV Hermes 40
IAI Searcher  İsrail UAV Searcher 42
Bayraktar TB2  Türkiye SİHA Baykar Bilinmiyor (Yalnızca bir tedarikin sayısı belirtilmiş: 6[12])

Galeri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Azerbaycan pilotlarının uçuşu
    Azerbaycan pilotlarının uçuşu
  • Irak'taki Azerbaycan Askerleri
    Irak'taki Azerbaycan Askerleri
  • Azerbaycan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri günü geçit töreni
    Azerbaycan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri günü geçit töreni
  • Azerbaycan Cumhuriyet Bayramı geçit töreninde Azerbaycan askerleri
    Azerbaycan Cumhuriyet Bayramı geçit töreninde Azerbaycan askerleri

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2020. 
  2. ^ "Ülkelerin Askeri Güçleri". 20 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2015. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2018. 
  5. ^ "Hangisi daha güçlü? Azerbaycan mı, Ermenistan mı?". Aydınlık. 18 Eylül 2022. 23 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2022. 
  6. ^ "AzerNEWS". web.archive.org. 6 Temmuz 2011. 6 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021. 
  7. ^ "Azerbaijan Military Spending". www.globalsecurity.org. 21 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021. 
  8. ^ a b "Azerbaijan, Turkey sign contract on joint rocket production". 8 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2011. 
  9. ^ "List of military techniques Azerbaijan acquired over the past 7 years published, APA". 15 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2009. 
  10. ^ "Azerbaijani military aviation OrBat". 28 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2009. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2010. 
  12. ^ "Bayraktar Alan Ülkeler Hangileri? Hangi Ülkeye Kaç Tane Bayraktar Satıldı?". KARAR. 8 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2022. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Azerbaycan_Silahlı_Kuvvetleri&oldid=33346378" sayfasından alınmıştır