Bigoreksiya
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Bigoreksiya – kas dismorfisi, megareksiya veya ters anoreksiya, beden dismorfik bozukluğunun bir alt tipidir, ancak sıklıkla yeme bozukluklarıyla da aynı gruba sokulur.[1][2] Kişinin kendi vücudunun çok küçük, çok sıska, çok zayıf veya kas olarak yetersiz olduğuna dair sanrısal veya abartılı inancıdır. Ancak çoğu durumda kişi ya normal kiloda ya da son derece büyük ve kaslıdır.[1][3]
Bigoreksiya çoğunlukla erkeklerde görülür. Özellikle de vücut büyüklüğü veya ağırlığının önemli olduğu, kas kazanmanın gerekli olduğu sporlarla ilgilenen kişilerde görülür.[3] Kişi, güya vücudunu düzeltmek için aşırı olarak zaman tüketir, egzersiz yapar, diyet uygular, besin takviyeleri alır ve ayrıca anabolik steroidlerin kullanımı da yaygındır.[1][3] Kas-dismorfik olmayan diğer vücut-dismorfik meşguliyetler de genellikle mevcuttur.[1]
Anoreksiya nervozaya benzetilmesine rağmen,[2][4] kas dismorfisini fark etmek özellikle zordur, çünkü buna dair farkındalık azdır ve kas dismorfisi yaşayan kişiler tipik olarak sağlıklı görünürler.[3] Kas dismorfisinden kaynaklı sıkıntı ve dikkat dağınıklığı okulda, işte ve sosyal ortamlarda devamsızlıklara neden olabilir.[1][5] Diğer vücut dismorfik bozuklukları ile karşılaştırıldığında, intihar girişimi oranları özellikle kas dismorfisinde yüksektir.[1] Araştırmacılar, son zamanlarda kaslı erkek bedenlerine dair değişen algılar nedeniyle kas dismorfisinin görülme sıklığının arttığına inanıyor.[3][6]
Belirti ve bulgular
[değiştir | kaynağı değiştir]Altı yaş gibi yaşlarda erkek çocuklarında vücut memnuniyetsizliği görülmesine rağmen, kas dismorfisinin başlangıcının genellikle 18 ila 20 yaşları arasında olduğu tahmin edilmektedir.[7][8]
Tanımlanan diğer klinik özellikler arasında kaslılığı artırmak için aşırı çaba sarf edilmesi, diyet kısıtlaması, aşırı egzersiz yapılması ve büyüme arttırıcı ilaçların enjeksiyonu gibi fiiller yer alır.[9] Kas dismorfisi yaşayan kişiler genellikle günde üç saatten fazla zamanı kas arttırmayı düşünerek geçirirler ve ağırlık kaldırmayı sınırlayamayacaklarını hissedebilirler.[7] Anoreksiya nervozada olduğu gibi, kas dismorfisinde arayış doyumsuz olabilir.[10] Bozukluktan muzdarip olanlar vücutlarını yakından takip ederler ve daha büyük görünmek için birden fazla kat giyebilirler.[7]
Kas dismorfisinde kişiler, vücutlarının başkaları tarafından görülmesinden şiddetli sıkıntı duyarlar.[9] Mesleki ve sosyal işlevsellik bozulur ve diyet rejimleri bunlara müdahale edebilir.[7] Hastalar genellikle algılarındaki boyut veya kas eksikliğini çıkaracağını düşündüğü faaliyetlerden, insanlardan ve yerlerden kaçınırlar.[7] Hastaların yaklaşık yarısı, bu algıların gerçekçi olmadığı konusunda zayıf bir farkındalığa sahip veya hiçbir farkındalığa sahip değildir.[7][11]
Tedavi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bigoreksiyanın tedavisi, kişinin tedaviden kaçınması veya endişesinin düzensiz olması nedeniyle engellenmiş olabilir.[3] Bigoreksiya tedavisine ilişkin bilimsel araştırmalar sınırlıdır, kanıtlar büyük ölçüde vaka raporları ve anekdotlardadır[7] ve hiçbir spesifik protokol doğrulanmamıştır.[3] Yine de eldeki kanıtlar, aile terapisinin, bilişsel davranışçı terapinin ve seçici serotonin geri alım inhibitörleri ile farmakoterapinin etkin bir tedavi olduğunu desteklemektedir.[7] Ayrıca tedavi edilmeyenlerin prognozu üzerine yapılan araştırmalar da sınırlıdır.[7]
Yaygınlık
[değiştir | kaynağı değiştir]Bigoreksiyanın yaygınlığına dair tahminler büyük ölçüde değişkendir, %1 ila %54 arasında rakamlar verilmektedir.[7] Spor salonu üyeleri, halterciler ve vücut geliştiricilerde, genel popülasyondan daha yaygındır.[7] Anabolik steroid kullanıcıları arasında daha da yüksek oranlar bulunmuştur.[12][13] Bozukluk kadınlarda nadirdir, ancak ortaya çıkar ve özellikle cinsel saldırıya uğramış kadın vücut geliştiricilerde görülmüştür.[7][12] Batı medyasına daha az maruz kalan batılı olmayan toplumlarda, kas dismorfisi oranları daha düşüktür.[14]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f Katharine A Phillips, Understanding Body Dysmorphic Disorder: An Essential Guide (New York: Oxford University Press, 2009), pp 50–51 22 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Phillips2009" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b Lee F Monaghan & Michael Atkinson, Challenging Myths of Masculinity: Understanding Physical Cultures (Surrey: Ashgate, 2014), p 86 22 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Monaghan-Atkinson" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b c d e f g James E Leone, Edward J Sedory & Kimberly A Gray, "Recognition and treatment of muscle dysmorphia and related body image disorders" 3 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Journal of Athletic Training, 2005 Oct–Dec;40(4):352–359. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Leone-etal" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Anthony J Cortese, Provocateur: Images of Women and Minorities in Advertising, 4th edn (London: Rowman & Littlefield, 2016), p 94 22 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Anonymous webpage author, "Muscle dysmorphia" 7 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., McCallum Place website, visited 21 May 2016.
- ^ Harrison G Pope Jr, Katharine A Phillips & Roberto Olivardia, The Adonis Complex: The Secret Crisis of Male Body Obsession (New York: Free Press, 2000) pp 156 22 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 160,197.
- ^ a b c d e f g h i j k l Tod D, Edwards C & Cranswick I (2016), "Muscle dysmorphia: Current insights" 23 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Psychology Research and Behavior Management 9:179–188. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "Tod16" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ McCabe MP & Ricciardelli LA (2004), "Body image dissatisfaction among males across the lifespan: A review of past literature", Journal of Psychosomatic Research 56(6):675–685.
- ^ a b Pope HG Jr, Gruber AJ, Choi P, Olivardia R & Phillips KA (1997), "Muscle dysmorphia: An underrecognized form of body dysmorphic disorder", Psychosomatics: Journal of Consultation and Liaison Psychiatry 38(6):548–557.
- ^ Mosley PE (2009). "Bigorexia: Bodybuilding and muscle dysmorphia". European Eating Disorders Review (İngilizce). 17 (3): 191-198. doi:10.1002/erv.897. ISSN 1099-0968. PMID 18759381.
- ^ Cafri G, Olivardia R & Thompson JK (2008), "Symptom characteristics and psychiatric comorbidity among males with muscle dysmorphia", Comprehensive Psychiatry 49(4):374–379.
- ^ a b Gruber AJ & Pope HG (1999), "Compulsive weight lifting and anabolic drug abuse among women rape victims", Comprehensive Psychiatry 40(4):273–277.
- ^ dos Santos Filho CA, Tirico PP, Stefano SC, Touyz SW & Claudino AM (2016), "Systematic review of the diagnostic category muscle dysmorphia", Australian and New Zealand Journal of Psychiatry 50(4):322–333.
- ^ Yang CJ, Gray P, & Pope HG Jr, (2005), "Male body image in Taiwan versus the west: Yanggang Ahiqi meets the Adonis complex", The American Journal of Psychiatry 162(2):263–269.