Cevat Çapan
Cevat Çapan | |
---|---|
Doğum | 18 Ocak 1933[1] Darıca, Kocaeli, Türkiye |
Meslek | Şair, çevirmen, akademisyen |
Dil | Türkçe |
Milliyet | Türk |
Eğitim | Robert Kolej Cambridge Üniversitesi |
Evlilik | Gönül Sipahi Çapan |
Çocuklar | 3 |
Cevat Çapan (d. 18 Ocak 1933, Darıca), Türk akademisyen, şair, yazar ve çevirmen.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1933 yılında Kocaeli'nin Darıca ilçesinde doğdu. Darıca İlkokulu'ndan sonra 1945'te girdiği Robert Kolej’i 1953’te bitirdi. Cambridge Üniversitesi İngilizce edebiyat bölümünden 1956 yılında mezun oldu. Bir yıl Londra’da BBC'nin Türkçe bölümünde çalıştı. 1960 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne asistan olarak girdi. Aynı üniversitede 1968'de doçent, 1975'te profesör oldu. 1980 yılında, o zaman adı "Güzel Sanatlar Akademisi" olan Mimar Sinan Üniversitesi'nin tiyatro bölümüne geçti. Değişik dönemlerde Boğaziçi, Anadolu, Marmara Üniversitelerinde ders verdi.
1981-1982 ders yılında Fulbright Programı ile gitttiği New York Üniversitesi'nde Amerikan şiiri ve tiyatrosu üzerine inceleme yaptı. İngiliz edebiyatı dersleri verdi. 1980'den 1996'ya kadar Mimar Sinan Üniversitesi Tiyatro Bölümü'nde çalıştı. 1996 yılında Yeditepe Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi'ne kurucu dekanlık yaparak İngiliz dili ve edebiyatı bölümünü kurdu. İngiliz edebiyatı, dünya tiyatrosu ve Shakespeare üzerine dersler verdiği bu bölümden 2012`de emekli oldu.
İlk şiirini 1952 yılında Varlık dergisinde yayımladı. Dönem, Şiir Sanatı, Papirüs, Yeni Dergi, Yücel, Yeditepe, Seçilmiş Hikâyeler, Milliyet Sanat, Adam Sanat gibi dergilerde yayımladığı şiirleri ve çevirileriyle dikkat çekti. Şiirleri yurt dışında Fransa ve İngiltere'de yayımlandı.
1959'da Pazar Postası’nda tiyatro eleştirileri yazdı. Radyo ve televizyon programları hazırladı.
1980’lerde şiir çalışmalarına yeniden ağırlık veren Çapan, “Dön Güvercin Dön” (1985) adlı ilk şiir kitabıyla 1986 Necatigil Şiir Ödülü’nü aldı. İkinci şiir kitabı “Doğal Tarih” 1989'da, üçüncüsü “Sevda Yaratan” 1994'te, bu üç kitaptan seçilip Fransızcaya çevrilen şiirleri ise “L’hiver est fini” adıyla 1996'da Fransa'da, gene bu kitaplardan İngilizceye çevrilen şiirleri ise 2001'de “Where Are You Susie Petchek” adıyla İngiltere'de yayımlandı. Son yıllarda yazdığı şiirlerini “Ne Güzel Yolculuktu Aklımdan Çıkmaz” (2001), “Ara Sıcak” (2009), “Su Sesi” (2013) ve “Son Duraktan Bir Önce” (2017) kitaplarında biraraya getirdi. “Su Sesi” Ruth Christie'nin çevirisiyle Arc Publications tarafından “The Voice of Water” başlığıyla İngiltere'de yayımlandı (2017).
2017'de Erdal Öz Edebiyat Ödülü ile Sedat Simavi Edebiyat Ödülü’nü, 2018’de Ceyhun Atuf Kansu Şiir Ödülü ve Metin Altıok Şiir Ödülü’nü, 2021’de Yunus Nadi Şiir Ödülü’nü aldı.[2]
İngiliz, İrlanda, Amerikan, İtalyan ve Yunan edebiyatından Türkçe`ye çeviriler yaptı. Çağdaş Yunan şiiri, İngiliz şiiri ve Amerikan şiiri antolojilerinin de aralarında olduğu birçok kitap yazdı ve çevirdi.
Uzun yıllar Cumhuriyet gazetesi'nin kitap ekinde "Şiir Atlası" başlıklı köşesinde şiir çevirileri yayımlandı.
Çeşitli televizyon dizilerinde ve sinema filmlerinde rol aldı.[3]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Eser | Yıl | Yayınevi | Tür | ISBN | Not |
---|---|---|---|---|---|
Sağlık Yurdu | 1962 | De | Çeviri | ||
Destansı Öykü | 1965 | Seferis / De | Çeviri | ||
Şiirler | 1966 | Uğrak | Çeviri | ||
İrlanda Tiyatrosunda Gerçekçilik | 1966 | İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları |
İnceleme | ||
Çin'den Peru'ya (Dünya Şiirinden Çeviriler) | 1966 | Çan | Çeviri | ||
Hiroşima Sevgilim | 1966 | Uğrak | Çeviri | Marguerite Duras senaryo çevirisi | |
Sanatın Gerekliliği | 1968 | De | Çeviri | ||
Çağdaş Gerçekçiliğin Anlamı | 1969 | Payel | Çeviri | ||
Şeytanlar | 1971 | Yankı | Çeviri | ||
Savaş ve Barış | 1971 | Yankı | Çeviri | ||
Üç Kırmızı Güvercin | 1971 | Altın | Efsane | ||
Değişen Tiyatro | 1972 | İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları |
İnceleme | ||
Yaşama Uğraşı | 1973 | E | Çeviri | ||
Umarsız Penelope | 1974 | E | Çeviri | ||
John Whiting: Çağdaş Bir Oyun Yazarı | 1975 | Yankı | Eleştiri | ||
Yedinci Adam | 1978 | Cem | Çeviri | ||
Kökler | 1980 | KB | Çeviri | ||
Yürüyüş Türküsü | 1980 | KB | Çeviri | ||
Çağdaş Yunan Şiiri Antolojisi | 1982 | Adam | Antoloji | ||
Modern Sanatın Öyküsü | 1982 | Remzi | Çeviri | ||
Kavafisten Kırk Şiir | 1982 | Adam | Çeviri | ||
Alışkanlıklar da Değişir | 1984 | De | Çeviri | ||
Dön Güvercin Dön | 1985 | Adam | Şiir | ||
Kırmızı Güller | 1985 | Kuzey | Çeviri | Seán O'Casey oyun çevirisi | |
Çağdaş İngiliz Şiir Antolojisi | 1988 | Adam | Antoloji | ||
Çağdaş Amerikan Şiiri Antolojisi | 1988 | Adam | Antoloji | ||
Çağdaş Dünya Şiiri Antolojisi | 1988 | Adam | Antoloji | ||
Doğal Tarih | 1989 | Adam | Şiir | ||
Sarı Sabır Çiçeklerinden Bir Ders | 1990 | Adam | Çeviri | ||
Şiirler | 1991 | İyi Şeyler | Çeviri | ||
Her Şey Ayartabilir Beni | 1991 | İyi Şeyler | Çeviri | ||
Haiku'lar | 1991 | İyi Şeyler | Çeviri | ||
Vedalaşmaların İlmini Yaptım Ben | 1992 | İyi Şeyler | Çeviri | ||
Seçme Şiirler: Yorgo Seferis | 1992 | Yön | Çeviri | Yorgos Seferis çevirisi | |
Dünya Yazınından Seçilmiş Aşk Şiirleri | 1993 | Adam | Antoloji | ||
Soyağacı | 1993 | İyi Şeyler | Çeviri | ||
Sessiz Geceler | 1993 | İyi Şeyler | Çeviri | ||
Ateş Karalamaları | 1994 | İyi Şeyler | Çeviri | ||
Kaptanın Şiir Defteri | 1994 | Mefisto | Antoloji | ||
Şiir Atlası 1 | 1994 | Yapı Kredi | Antoloji | ||
Sevda Yaratan | 1994 | Adam | Şiir | ||
Şiir Atlası 2 | 1995 | Yapı Kredi | Antoloji | ||
Çorak Ülke | 1995 | İyi Şeyler | Çeviri | ||
Çılgın Nar Ağacı | 1995 | Adam | Çeviri | ISBN 9789754182781 | Odisseus Elitis çevirisi |
Profil | 1995 | Yapı Kredi | Çeviri | ||
Şiir Atlası 3 | 1996 | Yapı Kredi | Antoloji | ||
Yedinci Ağıt & Okumak | 1996 | Metis Yayınları | Çeviri | ISBN 9789753421188 | Emmanuel Hocquard çevirisi |
Marksizm ve Şiir | 1996 | Uğrak | Çeviri | ISBN 9789754184037 | George Thompson çevirisi |
Düğüne | 1996 | Metis | Çeviri | ISBN 9789753421331 | John Berger çevirisi |
Soğuk Bir Bahar | 1997 | İmge | Çeviri | ISBN 9786059908634 | Elizabeth Bishop çevirisi |
Seçilmiş Oyunlar 2: Wesker Üçlemesi | 1998 | Adam | Çeviri | ISBN 9789754184617 | Arnold Wesker çevirisi |
Bir Gün Sana Gene Yollarda Rastlasam Birlikte Kır Kahvelerine Gitsek |
1998 | Adam | Şiir | ISBN 978-9754184624 | |
Dünya Küçük | 1998 | Adam | Çeviri | ISBN 9789754185478 | David Lodge çevirisi |
Fotokopiler | 1999 | Metis | Çeviri | ISBN 9789753422536 | John Berger çevirisi |
Denize Övgü | 1999 | İyi Şeyler | Çeviri | ||
Şiir Atlası 4 | 1999 | Kavram | Antoloji | ISBN 9789753661522 | |
Şiir Atlası 5 | 2000 | Kavram | Antoloji | ISBN 9789753661621 | |
Şiir Atlası 6 | 2000 | Kavram | Antoloji | ISBN 9789753661638 | |
Şiir Atlası 7 | 2000 | Kavram | Antoloji | ISBN 9789753661676 | |
Seçme Şiirler | 2000 | Adam | Şiir | ISBN 9789754184624 | |
Seçme Şiirler | 2000 | Yön | Çeviri | ||
Ne Güzel Yolculuktu Aklımdan Çıkmaz | 2001 | Adam | Şiir | ISBN 9789754186901 | |
Sen Aydınlatırsın Geceyi | 2002 | Adam | Çeviri | ISBN 9789754187403 | William Shakespeare çevirisi |
Sonsuz Gül | 2002 | İletişim | Çeviri | ISBN 9789754709582 | Jorge Luis Borges çevirisi. Diğer çevirmen: Ayşe Nihal Akbulut |
Yüreğim Rüzgârlarla Özgür | 2002 | Adam | Çeviri | ISBN 9789754187243 | Pablo Neruda çevirisi |
Görülmemiş Bir Çiçek Açma | 2002 | Adam | Çeviri | ISBN 9789754187304 | Yannis Riços çevirisi |
Deniz Ürperiyor Uzakta | 2003 | Adam | Şiir | ISBN 9789754187816 | |
Sonu Gelmez Öpüşler | 2003 | Adam | Çeviri | ISBN 9789754187885 | Charles-Ferdinand Ramuz çevirisi |
Öyle Derin ki Gözlerin | 2003 | Adam | Çeviri | ISBN 9789754187229 | Louis Aragon çevirisi |
Denizkızı Hastanede | 2003 | Metis | Çeviri | ISBN 9789753422277 | Nuala Ni Dhomhnaill çevirisi. Diğer çevirmenler: Güven Turan, İskender Savaşır, Nihal Akbulut, Mahir Öztaş |
Bir Başka Deniz Bulamazsın | 2003 | Adam | Çeviri | ISBN 9789754187878 | Konstantinos Kavafis çevirisi |
Adım Hiç Unutulmayacak | 2003 | Adam | Çeviri | ISBN 9789754187670 | Sapfo çevirisi |
Düşsel ve Gerçek | 2004 | Dünya Aktüel | Çeviri | ISBN 9789753042581 | Şiir. Fernando Pessoa çevirisi |
İşgaller | 2005 | Mitos Boyut | Çeviri | ISBN 9789758648986 | Trevor Griffiths çevirisi |
Buluştuğumuz Yer Burası | 2006 | Metis | Çeviri | ISBN 9789753425902 | John Berger çevirisi. Diğer çevirmenler: Müge Gürsoy Sökmen ve Gönül Sipahi Çapan |
Bana Düşlerini Anlat | 2007 | Yapı Kredi | Şiir | ISBN 9789750811692 | |
Şiirin O İnce Küllerini Toplayanlar | 2007 | Yapı Kredi | Çeviri | ISBN 9789750812484 | Lawrence Ferlinghetti çevirisi |
Seçilmiş Oyunlar: Yürüyüş Türküsü, Şeytanlar, Hayır Neden | 2007 | Adam | Çeviri | ||
Anna Karenina | 2007 | Mitos Boyut | Çeviri | ISBN 9789978047163 | Lev Tolstoy roman çevirisi |
Bir Mayıs Günü Bırakıp Gittin Beni | 2008 | Can | Çeviri | ISBN 9789750709104 | Şiir. Yannis Riços çevirisi |
Nedir Gene Deli Gönlünü Çelen | 2008 | Can | Çeviri | ISBN 9789750746918 | Sapfo çevirisi |
Dünyayı Taşıyor Omuzların | 2008 | Yapı Kredi | Çeviri | ISBN 9789750814822 | Şiir. Carlos Drummond De Andrade çevirisi |
Şiir Çevir Denize At | 2008 | Cumhuriyet | Antoloji | ISBN 9789944150521 | |
Ara Sıcak | 2009 | Yapı Kredi | Şiir | ISBN 9789750816802 | |
Yürekteki Ok: Dünya Edebiyatından En Güzel Aşk Şiirleri | 2009 | Sözcükler | Antoloji | ISBN 9786059245067 | |
Kıyıdaki Adam | 2009 | Yapı Kredi | Çeviri | ISBN 9789750815331 | John Berger çevirisi |
Uzaklıklar, Eski Denizler | 2009 | Can | Çeviri | ISBN 9789750710926 | Fernando Pessoa şiir çevirisi |
Kavafis'ten Yüz Şiir | 2010 | Helikopter | Çeviri | ISBN 9786054209286 | Konstantinos Kavafis çevirisi |
Bilmezsiniz Aşk Nedir | 2011 | Can | Çeviri | ISBN 9789750713910 | Raymond Carver şiir çevirisi |
Her Şey Ayartabilir Beni | 2011 | Helikopter | Çeviri | ISBN 9786054209279 | William Butler Yeats şiir çevirisi |
Vedalaşmaların İlmini Yaptım Ben | 2012 | Kanguru | Çeviri | ISBN 9786054209439 | Osip Mandelştam şiir çevirisi |
Batık Liman ve Başka Şiirler | 2013 | Can | Çeviri | ISBN 9789750716027 | Giuseppe Ungaretti şiir çevirisi |
Su Sesi | 2013 | Yapı Kredi | Şiir | ISBN 9789750826245 | |
Duman | 2016 | Yapı Kredi | Çeviri | ISBN 9789750836879 | John Berger çevirisi |
Gökyüzü Mavi Siyah | 2016 | Ayrıntı | Çeviri | ISBN 9786053141426 | John Berger çevirisi |
Gizemli Bir Maske | 2016 | Kolektif | Çeviri | ISBN 9786055029586 | Fernando Pessoa çevirisi |
Son Duraktan Bir Önce | 2017 | Yapı Kredi | Şiir | ISBN 9789750840579 | |
Hayvanlara Niçin Bakarız? | 2017 | Deli Dolu | Çeviri | ISBN 9786052349007 | John Berger çevirisi |
Hapış ile Kapış Havana'da | 2018 | Hep Kitap | Roman | ISBN 9786051922430 | Çocuklara yönelik |
Bir Başka Coğrafyadan | 2020 | Yapı Kredi | Şiir | ISBN 9789750846816 | |
Geceleyin Bir Tren | 2024 | Sözcükler | Şiir | ISBN
9786054209767 |
Rol aldığı dizi ve filmler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ölümünün 400. Yılında Mimar Sinan (1988)
- Gölge Oyunu (film) (1992)
- Süper Baba (dizi) (1993)
- Eşkıya (film) (1996)
- Kurtuluş (dizi) (1996)
- Cumhuriyet (film) (1998)
- Av Mevsimi (2010)
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1986 - Necatigil Şiir Ödülü, Dön Güvercin Dön ile[4]
- 2008 - Altın Portakal Şiir Ödülü, Bana Düşlerini Anlat[4]
- 2009 - TÜYAP 28. İstanbul Kitap Fuarı'nda onur yazarı.[4]
- 2015 - Mersin Kenti Edebiyat Ödülü[4]
- 2016 - Afife Tiyatro Ödülleri Onur Ödülü[4]
- 2017 - Erdal Öz Edebiyat Ödülü, Seçkin şairliği ve çevirileriyle şiirimizin dünyaya açılmasına sağladığı katkıları, edebiyatımızın yeni kuşaklarının yetişmesinde harcadığı uzun yıllara yayılan emekleri ve yayıncılığımızın niteliğinin yükselmesindeki çalışmaları nedeniyle[5]
- 2017 - Sedat Simavi Edebiyat Ödülü, Son Duraktan Bir Önce adlı şiir kitabı ile[6]
- 2018 - Ceyhun Atuf Kansu Şiir Ödülü, Son Duraktan Bir Önce şiir kitabı ile [7]
- 2018 - Metin Altıok Şiir Ödülü, Son Duraktan Bir Önce isimli eseriyle[4]
- 2021 - Yunus Nadi Şiir Ödülü, Bir Başka Coğrafyadan adlı şiir kitabıyla[8][9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü Projesi (TEİS)". 4 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2021.
- ^ "Cevat Çapan". YKY. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Cevat Çapan | SinemaTürk". www.sinematurk.com. 5 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2023.
- ^ a b c d e f Çetindaş, Dilek. "Türk Edebiyat İsimleri Sözlüğü - Cevat Çapan". 4 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2021.
- ^ "Erdal Öz Edebiyat Ödülünün sahibi Cevat Çapan oldu". 31 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2018.
- ^ Sedat Simavi Ödülleri sahiplerini buldu 15 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 14 Aralık 2017
- ^ "Ceyhun Atuf Kansu Şiir Ödülü'ne Cevat Çapan layık görüldü". Sözcü. 17 Mart 2018. 17 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2023.
- ^ "76. Yunus Nadi Ödülleri sahiplerini buldu; roman ödülü T24 Ankara Temsilcisi Gökçer Tahincioğlu'nun oldu". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.
- ^ "76. Yunus Nadi Ödülleri sahiplerini buldu". Cumhuriyet. 18 Kasım 2021. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Eserlerinden Örnekler 6 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- TimeOut: Istanbul makalesi, 2009
- Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü'nde Cevat Çapan
Önce gelen: Füruzan |
İstanbul Kitap Fuarı'nda onur yazarı 28. İstanbul Kitap Fuarı |
Sonra gelen: İspanya'dan kitaplar |
- 1933 doğumlular
- Türk edebiyat akademisyenleri
- Cambridge Üniversitesinde öğrenim görenler
- Necatigil Şiir Ödülü sahipleri
- Robert Lisesinde öğrenim görenler
- Kocaeli ili doğumlular
- Yeditepe Üniversitesi dekanları
- Yaşayan insanlar
- 20. yüzyıl Türk şairleri
- 21. yüzyıl Türk şairleri
- Erdal Öz Edebiyat Ödülü sahipleri
- İstanbul Üniversitesi öğretim üyeleri
- Anadolu Üniversitesi öğretim üyeleri
- Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyeleri
- Yunus Nadi Ödülü sahipleri
- Sedat Simavi Ödülü sahipleri
- Türk çevirmenler
- Ceyhun Atuf Kansu Şiir Ödülü sahipleri
- Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi öğretim üyeleri
- Metin Altıok Şiir Ödülü sahipleri