Eduard Zuckmayer
Eduard Zuckmayer | |
|---|---|
 Eduard Zuckmayer | |
| Doğum | 3 Ağustos 1890 Nackenheim, Almanya |
| Ölüm | 2 Temmuz 1972 (81 yaşında) Ankara |
| Meslek | Besteci, orkestra şefi, konser piyanisti, müzik eğitmeni |
| Tanınma nedeni | İkinci vatanı Türkiye’de müzik eğitiminin çağdaşlaşmasında ve müzik eğitimcisi yetiştirme sisteminin şekillenmesinde üstlendiği rol |
Eduard Zuckmayer (3 Ağustos 1890, Nackenheim (Hessen) - 2 Temmuz 1972, Ankara) Alman besteci, müzik eğitmeni (Prof.).
Gazi Eğitim Enstitüsü Müzik bölümünün kurucusudur. 1938-1970 yılları arasında o dönemde ülkede müzik öğretmeni yetiştiren tek kurum olan bu okulun yöneticiliğini yapmış; Türkiye'de müzik eğitiminin çağdaş kimlik kazanmasında ve müzik eğitimcisi yetiştirme sisteminin bu doğrultuda şekillenmesinde önemli bir rol üstlenmiştir.[1] Yazar Carl Zuckmayer’in ağabeyidir.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1890 yılında Almanya’da Mainz şehri yakınlarındaki Nackenheim’ da dünyaya geldi.[2] Beş yaşında piyano çalışmalarına, 11 yaşında doğaçlama ve beste çalışmalarına başladı.[2]
Liseden sonra ailesinin isteği ile hukuk öğrenimine başladıysa da yarım bıraktı ve tümüyle müziğe yöneldi. Bonn Üniversitesi'nde felsefe ve sanat tarihi, Köln, Münih, Berlin konservatuvarlarında müzikoloji eğitimi gördü. 1914 yılında “konser piyanistliği” ve “orkestra şefliği” eğitimini tamamladı. O yıl, orkestra şefliği sınıfının en iyi öğrencilerine verilen “Wüllner Armağanı” nı kazandığı gibi Mendelssohn ve Ibach yarışmalarında ödül aldı.
I. Dünya Savaşı sırasında 3 yıl cephede çarpıştıktan sonra ağır yaralı olarak yurda döndü. Frankfurt’a yerleşti; müzisyenliğe solist ve şef olarak devam etti; Meinz Konservatuvarında piyano öğretmenliği yaptı. 1925 yılına kadar konser piyanistliği ve orkestra şefliği alanlarında, sanat dünyasında adından en çok söz edilenler arasında yer aldı.[3]
Ününün zirvesinde iken konser etkinliklerine son verdi; Kuzey Denizi’ndeki Juist Adası’nda bulunan “Schule am Meer” de (Sahildeki Okul) öğretmenlik ve sanat danışmanlığı görevini kabul etti. 1933 yılında Nazilerin iktidara gelmesi üzerine arkadaşları ile birlikte bu okulu kapama kararı aldı. Paul Hindemith’ in önerisi ile Türkiye Millî Eğitim Bakanlığı'nden gelen teklif üzerine 1936'da Türkiye'ye geldi.
Müzik öğretmeni yetiştirmek için kurulmuş olan Musiki Muallim Mektebi’nde piyano öğretmenliğine atanan Zuckmayer, bu görevi sırasında Türkiye’nin ilk madrigal korosu ve öğrenci orkestrasını kurarak yönetti; oda müziği çalışmalarını başlattı, kurumun kütüphanesini düzenledi; piyano dersi verdiği öğrencileriyle konserler düzenledi.
1938 yılında Musiki Muallim Mektebi’nde müzik öğretmeni yetiştiren bölümün Gazi Terbiye Enstitüsü’ne bağlanması üzerine çalışmalarına bu enstitüde devam etti ve ömrünün sonuna kadar piyano bölümü, orkestra, koro yöneticilikleri; oda müziği, müzik teorisi, müzik formları, açıklamalı müzik derslerinin öğretmenliğini ve bölüm başkanlığını sürdürdü. Gazi Eğitim Enstitüsü’nün ana binasının arkasında yapımı 1939 tamamlanan Müzik Bölümü binasının (bugün anaokulu olarak kullanılan bina[4]) yapılmasına öncülük etti. Bina, 1966 yılına kadar okulun ihtiyaçlarına karşılık verdi.
Zuckmayer, Gazi Eğitim Enstitüsü’ndeki görevlerinin yanı sıra Millî Eğitim Bakanlığı’nca yayımlanacak müzik ders kitapları için rapor vermek, radyoda piyano ve oda müziği konserlerinin canlı yayınlarını gerçekleştirmek; müzik bölümü öğrencileriyle Anadolu’nun pek çok yerinde konserler vermek, halk türküsü düzenlemeleri yapmak gibi faaliyetler içinde oldu.[2]
Sanatçı, tıpkı Hindemith gibi halk müziği ezgilerinden yararlanarak bir eğitim müziği yaratılması gerektiği görüşündeydi. Türk atasözlerini bestelemek, uyarlamak; yabancı şarkılara Türkçe sözler yazmak yoluyla okul şarkıları yazdı.[1] 1944 yılı Eylül ayında Türkiye Almanya’ya savaş ilan ettiğinde Alman olduğu için gözaltına alınan sanatçı, 15 ay Kırşehir’de hapiste tutuldu.[1][5]
1950 yılından itibaren yurdun değişik yerlerine öğrencileri ile birlikte konser gezileri yaptı; okul şarkıları seslendirerek çok sesli müzik kavramını aşılamaya çalıştı.[1]
1970 yılında Gazi Eğitim Enstitüsü Müzik Bölümü başkanlığını bıraktı.
Türkiye’ye "ikinci vatanım" diyen sanatçı, 2 Temmuz 1972’de Ankara’da hayatını kaybetti. Cebeci Mezarlığı’nda toprağa verildi.
Ölümünden sonra
[değiştir | kaynağı değiştir]Gazi Eğitim Enstitüsü’nün ilk binası 1973’ten itibaren “Zuckmayer binası” olarak anılmaya başlamıştır.[1]
Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi bölümündeki depolarda saklanan Zuckmayer'e ait özel eşyalar 2002 yılında Gazi Üniversitesi yöneticileri tarafından okul bahçesinde yakıldı;[6] olay kamuyounda tepki topladı.[7]
2012'de Müzik Eğitimcileri Derneği (MÜZED) tarafından verilen Müzik Eğitimine Hizmet Ödülü'ne değer görüldü. Ödül plaketi, Gazi Üniversitesi Müzik Anabilim Dalı'nı temsilen Belir Tecimer'e verildi.[8]
Konu olduğu eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]- İki İnsan İki Anıt: Eduard Zuckmayer, Doruk Yayınları, 2004, Cavidan Selanik.
- Eduard Zuckmayer: Türkiye'de Bir Müzisyen Belgeseli, 2015, yönetmen Barbara Trottnow.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e Alpagut, Uğur. "Türkiye'de Müzik Eğitimcisi Yetiştiren Kurumların Gelişim Sürecinde bir Alman Müzik Eğitimcisi: Eduard Zuckmayer". www.mavi-nota.com/. Mavi Nota günlük e-müzik gazetesi, Sayı 839, 31 Temmuz 2009. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2016.
- ^ a b c Acay, Sefai. "Sevgili Öğretmenim: Profesör Eduard Zuckmayer (1.Bölüm)". Mavi Nota günlük e-müzik gazetesi, Sayı: 809, 19 Haziran 2009. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2016.
- ^ Acay, Sefai. "Profesör Eduard Zuckmayer'i anarken". www.mavi-nota.com. Mavi Nota günlük e-müzik gazetesi, Sayı:818, 2 Temmuz 2009. 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2016.
- ^ "Tarihçe". gef-guzelsanatlar-muzik.gazi.edu.tr. Gazi Eğitim Fakültesi Müzik Eğitim Anabilim Dalı webb sitesi. 13 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2016.
- ^ Dündar, Can. "Gazi'de neler oluyor". www.candundar.com.tr/. 30 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2016.
- ^ Özdemir, Veli. "Gazi'de Ortaçağ kafalı profesör". arsiv.sabah.com.tr. Sabah gazetesi, 15 Martt 2002. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2016.
- ^ Özdemir, Veli. "Gazi skandalına Rektör el koydu". arsiv.sabah.com.tr. Sabah gazetesi 16 Mart 2002. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2016.
- ^ Asa, Rubi (16 Ocak 2013). "MÜZİĞE ADANMIŞ BİR YAŞAM: Prof. Eduard ZUCKMAYER". Şalom Gazetesi. 12 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2023.
