Fabl
Bu madde tümüyle ya da çoğunluğuyla tek kaynağa dayanıyor. (Mayıs 2021) |
Fabl ya da Öykünce sonunda ders verme amacı güden, güldüren, düşündüren ve genellikle manzum öykülerdir. İnsana ait bir özelliğin insan dışında bir varlığa verilmesidir. Fablların kahramanları genellikle hayvanlardır. Ama bu hayvanlar insanlar gibi düşünür, konuşur ve insanlar gibi davranır.[1]
Dünya'nın en ünlü fabl yazarları Ezop, La Fontaine ve Beydeba'dır. Ezop'un fablları M.Ö. 300 yılında derlenerek yazıya geçirilmiştir. Amerikalı James Thurber ve İngiliz George Orwell çağdaş fabl yazarlarıdır. Fablı ilk olarak yazanlar Friglerdir. Hititler fablları taş tabletlere yazıp resimliyorlardı. Fabllar günümüzde eğitimde çok kullanılmaktadır.
"Fabl" sözcüğünün kökeni Latince "hikâye" manasına gelen "fabıla"'dır. Fakat bu sözcük zamanla bir ahlak ilkesi veya davranış kuralını anlatan kısa sembolik (simgesel) bir hikâye türünün adı olmuştur.
Türkçeye "fabl" kelimesi Fransızcadan geçmiştir.[1]
Türk edebiyatında ise ilk fabl örneği, 126 beyitten oluşan Harnâme adlı bir mesnevidir.
Fablın Bölümleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Serim
[değiştir | kaynağı değiştir]Kişiler kısaca tanıtılır, olayın geçtiği çevre belirtilir, olay başlatılır.
Düğüm
[değiştir | kaynağı değiştir]Çatışma ortaya konur ve olay düğümlenir. Olayın ayrıntılarına girilir. Merak duygusu yoğunluk kazanır.
Çözüm
[değiştir | kaynağı değiştir]Düğüm çözülür, çatışma sona erer.
Öğüt
[değiştir | kaynağı değiştir]Olayla ilgili ana fikir, öğüt biçiminde verilir.
Örnekler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Richard Bach, Martı
- George Orwell, Hayvan Çiftliği
- Antoine de Saint-Exupéry, Küçük Prens
- Jean de La Fontaine, La Fontaine Masalları
- Ezop, Ezop Masalları
- Ezop, Aslan ile Fare
- Ezop, Karga ile Tilki
- Ezop, Ağustos Böceği ile Karınca
- Şeyhî, Harnâme
- Ahmed Midhat, Kıssadan Hisse
Fabl Yazarları
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Fabl Ne Demek? TDK'ya Göre Fabl Sözlük Anlamı Nedir?". Sabah. 27 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2021.
Edebiyat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |