Gritille
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Gritille |
| il: | Adıyaman |
| İlçe: | Samsat |
| Köy: | |
| Türü: | Höyük |
| Tescil durumu: | |
| Tescil No ve derece: | |
| Tescil tarihi: | |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
Gritille, Adıyaman'ın Samsat ilçesinin 7 km. kuzeydoğusunda bulunan bir höyüktür. Diğer adı Tille olan höyük, Atatürk Baraj Gölü suları altında kalmadan önce Kovanoluk (Biriman) Mahallesi'nin 3 km. kuzeydoğusundaydı. Baraj gölü altında kalmadan önce Fırat kıyısında bulunuyordu. Höyüğü oluşturan tepenin doğu kesimi nehir erozyonu tarafından zaten aşındırılmıştı. Yerleşim için oldukça uygun koşullara sahiptir. Batı kesimi tarım yapılabilecek geniş düzlüklere açılır. Nehir kenarında yazın bile soğuk su alınabilecek iki pınar vardır. Ağaçlıklı ırmak kenarı bol odun sağlar. Nehir üzerindeki adalarda yazın bile yeşil ot bulunabilmektedir. Üstelik bölgede oldukça iyi durumda çakmak taşı kaynakları vardır.[1] Kazı çalışmalarından elde edilen taşınabilir buluntular Adıyaman Müzesi'nde sergilenmektedir.[2]
Kazılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Ü. Serdaroğlu başkanlığındaki bir ekip tarafından 1975 yılında saptanmıştır. Atatürk Baraj Gölü altında kalacak olan kültür varlıklarının belirlenmesi için uygulamaya konulan Aşağı Fırat Projesi kapsamında İstanbul Üniversitesi Pretohistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Dalı'ndan oluşan bir ekip tarafından 1977 yılında kazılmıştır. Kazı başkanlığını Prof. Dr. Mehmet Celal Özdoğan yapmıştır. Daha sonra 1981 - 1984 yıllarında ABD Kuzey Kaliforniya Üniversitesi adına Richard S. Ellis başkanlığında kazılar yapılmıştır. Bölgede ilk yerleşim Erken Neolitik Çağ'da (MÖ 7.000.-6.000[3]) gerçekleşmiş, bir süre sonra MÖ 3 bin yılına kadar terk edilmiştir. Daha sonra İlk Tunç Çağı yerleşimi yer almıştır. (MÖ 3 bin- 2 bin[3]) Bu boşluktan sonra Helenistik Dönem ve Roma Dönemlerinde iskan görmüştür. (MS 1.000-1.250[3]) Orta Çağ’da da bir kale inşa edilmiştir.[4] Bununla birlikte R. Ellis, MÖ 900-600 arasında bir Demir Çağı yerleşiminin de olabileceğini gösteren bulgular olduğunu belirtmektedir.[3]
Buluntular
[değiştir | kaynağı değiştir]Kazı alanında bulunan mühürler Jemdet Nasr Kültürü içinde değerlendirilmiştir.[not 1] Ellis, çömleklere mühür basılmasının Suriye ve Filistin’de rastlanan bir gelenek olduğunu belirtmektedir.[4][5]
Çalışmalar boyunca iki mezar bulunmuştur. Yetişkin bir kadına ait mezarda gömüt armağanı yoktur. Diğer mezar bir kız, bir erkek çocuğa aittir. Birbirine dönük olarak gömülmüşler ve yanlarına bir deniz kabuğu ile kuvartz bir ok ucu bırakılmıştır.[4]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Jemdet Nasr Kültürü, Aşağı Mezopotamya’da kabaca MÖ 3.100-2.900 tarihlerinde varlık gösteren bir kültürdür.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- R. Ellis’in 1983 dönemi kazı sonuçlarına ilişkin raporu 15 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Yerleşimin Orta Çağ katmanları konu alınıyor, İngilizce.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "TAY – Yerleşme Ayrıntıları". 26 Eylül 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2012.
- ^ "Güneydoğu Anadolu Projesi". 7 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2012.
- ^ a b c d "R. Ellis, Ağustos – 1982 Sh.: 118" (PDF). 12 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Ocak 2012.
- ^ a b c "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 26 Eylül 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2012.
- ^ "R. Ellis, Ağustos – 1982 Sh.: 119" (PDF). 12 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Ocak 2012.