I. Antiohos
| I. Antiokhos Soter Ἀντίοχος Σωτήρ | |
|---|---|
| I. Antiokhos Soter | |
 I. Antiokhos Soter döneminde basılmış bir gümüş sikke.Sikke ön yüzde Kral Antiochos I portresi,arka tip Apollo Delphios omphalos üzerinde çıplak oturuyor,sağ elinde oku test ediyor, çevresinde BAΣIΛEΩΣ ANTIOXOY lejantı. | |
| Selefkî Kralı | |
| Hüküm süresi | MÖ 281-MÖ 261 |
| Önce gelen | I. Seleukos Nikator |
| Sonra gelen | II. Antiohos Theos |
| Doğum | MÖ 324/3 civarı İran veya Mezopotamya |
| Ölüm | MÖ 261 Suriye |
| Eş(ler)i | Stratonice Suriyeli |
| Çocuk(lar)ı | Seleukos Laodice II. Apama Stratonice Makedonyali II. Antiohos Theos |
| Hanedan | Selefkî Hanedanı |
| Babası | I. Seleukos Nikator |
| Annesi | Epema |
| Dini | Çoktanrılı Antik Yunan dini |
I. Antiokhos Soter (Grekçe: Ἀντίοχος Σωτήρ); d. MÖ 324; ö. MÖ 261) MÖ 281'den itibaren Seleukos İmparatorluğu'nun kralıydı. Büyük İskender'in silah arkadaşı I. Seleukos Nikator ve Pers prensesi Epeme'nin oğludur. Soter namı, kurtarıcı anlamında kullanılmaktadır.
Babası ve annesinin İskender'in Makedonyalılarla Persleri kaynaştırma politikası çerçevesinde MÖ 324'te evlendiği düşünüldüğünde doğumunun bu tarihin hemen ertesi olması görüşü öne çıkmaktadır. MÖ 294 yılına gelindiğinde babası sağken üvey annesi olan Stratonice (Suriyeli lakaplı) ile evlendi. Tarihi kaynaklar bu değişik durumu artık iyice yaşlanmış olan I. Seleukos Nikator'un, oğlunun genç yaştaki eşi Stratonice'ye olan aşkı nedeniyle ölmesinden endişe ederek eşini oğluyla evlendirmek durumunda kalmasıyla açıklamaktadırlar.
MÖ 292 yılında babasıyla ortak hükümdar olduğu gibi Baktriya Eyaleti'nin de satrapıydı.[1] Baktriya'da bulunurken Soğdiana kökenli annesi Epeme'nin ailesiyle ilişkiler kurdu[2]
Babasının MÖ 281 yılında suikast sonucu ölmesiyle tahta geçti. Suriye'de patlak veren isyan nedeniyle babasına suikast düzenleten Ptolemaios Keraunos ile barış yaparak Makedonya ve Trakya üzerindeki egemenlik haklarından vazgeçmek zorunda kaldı. Ayrıca Anadolu'da da Bitinya ve Kapadokya'da da imparatorluğun etkinliği azalmaya başlamıştı.
Brennus önderliğindeki Galyalılar Balkanları talan ettikten sonra MÖ 279'de Makedonya ve Trakya'da da etrafı yakıp yıkmışlardı. Bunlardan ayrılan ve sonrasında Galatlar olarak adlandırılacak olan bir grup Bizantion’u kuşatmış, Bizantionlularda onları Anadolu’ya taşıyarak bu tehditten kurtulmuşlardı. Galatlar, Anadolu’ya geçtikten sonra da yağmalarına devam etmişler ve Bitinya ile iyi ilişkiler kurmaya başlamışlardı. Bu durumu Anadolu’daki düzeni yeniden sağlamaya çalışan Antiohos kendisi için tehdit olarak görmüş ve Galatlar üzerine sefere çıkmıştır. MÖ 275 yılında Savaş fili destekli ordusuyla onları Toros dolaylarında Filler Muharebesi olarak adlandırılan çatışmada ağır bir yenilgiye uğrattı.
Yendiği Galatlar’ında antik dönemde Galatya olarak adlandırılacak Orta Anadolu’ya yerleşmelerine izin verdi.[3] Bu zaferin hemen ardından da MÖ 274’de babasından beri Ptolemaios Krallığı ile aralarında tartışmaya yaratan Klasik antik dönemde Coele-Suriye denen bölge yüzünden 1. Suriye Savaşı başladı. MÖ 271 yılına gelindiğinde Antiohos, rakibi II. Ptolemaios’un donanmayla destekli güçlü ordusuna karşı koyamadığı gibi yapılan barış antlaşmasıyla Kilikya topraklarını kaybederken, Pamfilya, Likya ve Karyadaki çoğu liman ve sahil kasabalarındaki denetimi de yitirdi. Ancak Kuzey Suriye’yi elinde tutabilen Antiohos, yapılan barış sayesinde ülkesindeki isyanlarla uğraşabilme fırsatı bulabildi.
Ancak bu yenilgiye rağmen topraklarının büyük bölümünde hala denetim sahibi olan Antiohos, imparatorluğun doğu topraklarını kral naibi olarak yöneten oğlu Seleucus’un isyanını bastırarak onu öldürdü (MÖ 268/267). MÖ 262 yılına gelindiğinde, Pergamon şehrinde yarı bağımsız hüküm süren I. Eumenis ile Sardis dolaylarında yapılan savaşı kaybettikten kısa süre sonra MÖ 261’de hayatını kaybetti. Ölüm nedeni tam olarak bilinmese de bazı görüşlere göre yaşanan bir çatışmada Galat bir asker tarafından öldürülmüştür.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ , “Antiochus I Soter”, Livius.org. URL: http://www.livius.org/articles/person/antiochus-i-soter/ 10 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 31 Aralık 2018
- ^ “Antiochus III Megas”, Encyclopædia Iranica. URL: http://www.iranicaonline.org/articles/antiochus-1--thirteen-kings-of-the-seleucid-dynasty#A03 7 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 31 Aralık 2018
- ^ Sönmez, B.E. (2008), “Hellenistik Dönem Heykel Sanatına Toplumsal Bilincin Yansıması”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. URL: http://acikerisim.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/9936/218749.pdf?sequence=1&isAllowed=y 4 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2018-12-29
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- "Livius,org" websitesinde "Antiochus I Soter" maddesi (İngilizce) [1] 26 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- "Livius.org" websitesinde "Chronicle concerning Antiochus and the Sin temple (Antiochus hakkında kronik yazıt ve Sin Tapınağı)" Günümüzde British Museum'da bulunan çivi yazısi ile hazırlanmış bir tablet (İngilizce) [2] 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
