Kerim Sadi
| Kerim Sadi | |
|---|---|
 Kerim Sadi | |
| Doğum | Ahmet Nevzat Cerrahoğlu[1] 1900 İstanbul |
| Ölüm | 12 Ağustos 1977 İstanbul |
| Defin yeri | Karacaahmet Mezarlığı, İstanbul |
| Meslek | Yazar Politik aktivist |
| Vatandaşlık |  Türkiye |
| Konu | Sosyalizm tarihi |
Etkilendikleri | |
Kerim Sadi ya da asıl adıyla Ahmet Nevzat Cerrahoğlu (d. 1900, İstanbul – ö. 12 Ağustos 1977; İstanbul), Türkiye'deki sosyalist hareketin tarihine ilişkin eserleriyle tanınan yazardır.
Hakkında
[değiştir | kaynağı değiştir]Kerim Sadi 1900 yılında doğdu. 1919′da İstanbul Sultanisi'ni (bugün İstanbul Lisesi) bitirdikten sonra başladığı tıp öğrenimini yarıda bıraktı ve eğitiminin devamu için gittiği Moskova’da Türkiye Komünist Partisi’ne (TKP) katıldı. İlk yazısı İzmir’ de çıkan Ahenk dergisinde yayımlandı. Daha sonra Aydınlık, Resimli Ay ve Yeni Adam gibi dergilerde yazdı; Aydınlık'ın “Fevkalâde Gençlik Nüshası” adlı özel sayısının yayımına katkıda bulundu. 1925′teki (TKP) tutuklamasında Şefik Hüsnü Deymer ile ilişkisi olduğu iddiasıyla tutuklanarak 4 yıl hapse mahkûm edildi.[2]
İzmir Yetimler Mektebi'nde kısa bir süre öğretmenlik yaptı. 1930‐1941 arasında İstanbul'daki Bozkurt Yayınları'ndan kitapçıkları çıktı.[3] 1932′de “İnsaniyet Kütüphanesi” yayınlarını kurarak broşürler yayımlamaya başladı. Bu broşürlerde, birçok ünlü yazar ve edebiyatçıyla polemiğe girerek, onların tarih, edebiyat ve çeviri anlayışlarını eleştirdi. Bununla birlikte başta Komünist Parti Manifestosu olmak üzere[4] çeşitli Marksist-Leninist düşünürlerin bazı kitapları Türkçeye çevirdi.
Kerim Sadi ile Aziz Nesin ortak bir ev tutmuşlardır.[5] Kerim Sadi'nin ismi Aziz Nesin'in Bir Sürgünün Anıları kitabında sık sık geçmektedir.[6] Aziz Nesin bu eserinde Sadi'nin entelektüel birikimini teslim etmekle birlikte kişiliğini fazlasıyla eleştirmiştir. Aziz Nesin'in trajikomik Bursa anılarına göre Kerim Sadi bencil ve kendini beğenmiş bir kişidir. [kaynak belirtilmeli] Kitapta Kerim Sadi ile ilgili bir bölüm şöyle bitiyor: "Sağlığına aşırı ölçüde, titizlikle düşkündür. O soğuk gecede kapıyı açmak için yatağından kalkarsa, üşüyebilir, nezle olabilir. Onun nezle olmasındansa, benim gibi bir kişinin değil, onlarca kişinin bütün bir kış gecesi sokakta kalıp hastalanması çok daha uygundur. Çünkü o, büyük bir bilgindi; kendi önemine, kendi değerine inanmış bir kişiydi."
Sadi 1977 yılında İstanbul'da ölmüştür.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ansiklopedideki Vahşi (1929)
- Kari Marx (1935)
- İş Ücreti Nedir? (1935)
- “Ekonomicilik” Efsanesi (1938)
- Bir İslam Reformatörü: Mehmet Akif (1964)
- Türkiye’de Sosyalizmin Tarihine Katkı (1975).
- Tarih Anlayışı Olmayan Tarihçi: Fuat Köprülü Gün (1964)
Hakkında yazılan eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yazı Hayatının 50. Yılında Kerim Sadi, Hilal Matbaası, İstanbul, 1969
- Kerim Sadi, Türkiye'de Sosyalizmin Tarihine Katkı, İletişim, İstanbul, 1994
- Zeki Anıt, Türk Düşünce Tarihinde Kerim Sadi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 1991
- Kemal Sülker, Anılara Yolculuk, Yazko Yayınları, İstanbul, 1983, s.150 vd.
- Abdullah Acehan, “Sürgünle Gelen Aşk”, Karadeniz Araştırmaları, Sayı 32, Kış 2012, s. 123-135.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kerim Sadi'nin nüfus cüzdanı ve fotoğrafları 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 23 Şubat 2016.
- ^ Kerim Sadi 13 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 17 Ocak 2016.
- ^ Kerim Sadi. Dücane Cündioğlu, Erişim tarihi: 17 Ocak 2016.
- ^ Karl Marx ve Friedrich Engels, Manifest, Çev. Kerim Sadi, İnsaniyet Kütüphanesi, İstanbul, 1936.
- ^ Aziz Nesin ve Bursa 15 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 17 Ocak 2016.
- ^ Nesin A. Bir Sürgünün Anıları, Bilgi Yayınevi, 1971.