Kozmik korku
Kozmik korku[1] veya Lovecraftvari korku, korku edebiyatının ve tuhaf kurgunun bir alt türüdür.[2] Splatter veya ani gerilim içeren korkudan ziyade daha çok bilinemez ve anlaşılmaz olanın yarattığı dehşetin korkusunu vurgulamaktadır.[3] Adını Amerikalı yazar H. P. Lovecraft'tan almıştır. Çalışmaları, yasak ve tehlikeli bilgi, delilik, Dünya dışından gelen canlıların insanlara etkisi, din ve batıl inanç, kader ve kaçınılmazlık ve bilimsel keşiflerin getirdiği korkulardır.[4][5] Lovecraft tarzı korkunun temaları özellikle korku filmleri, korku oyunları ve çizgi romanlarda da yer almaktadır.
Tema
[değiştir | kaynağı değiştir]Kozmik korkunun ana temaları ve atmosferi, bizzat Lovecraft tarafından gotik, tuhaf ve korku kurguları üzerine yazdığı "Edebiyatta Doğaüstü Korku" adlı makalesinde ortaya konmuştu. Lovecraftvari korkuyla ilişkilendirilen bir dizi özellik aşağıda sıralanmıştır:
- Bilinmeyen ve bilinemeyecek olandan gelen korku[6]
- Kapsamı beşeri dünyanın ötesine geçen ve evrensel öneme sahip olan, kavrayışımızın ötesindeki olgularla karşılaştığımızda hissettiğimiz korku ve dehşet.[7] Burada korku, insani çıkarların, paranın, arzuların, yasaların ve ahlakın genel olarak evrende hiçbir anlamı veya önemi olmadığının anlaşılmasından kaynaklanmaktadır.[8]
- Gerçek dehşetin, "korkunç gerçeğin keşfinden" kaynaklandığı "modern bilimin ortaya çıkardığı geniş, konforsuz evrende insanlığın yerinin tartışılması.[9]
- Gerçeğin doğasına ilişkin varsayımların "aşındığı", korku ve bilimkurgunun natüralist bir birleşimi.[10]
- İnsanı ayrıcalıklı bir konumdan önemsizliğe ve beceriksizliğe indirgeyen akıl almaz ve kaçınılmaz güçler karşısında çaresiz kalan protogonistler.[11][12]
- Kan, kemikler veya cesetler gibi diğer korku unsurlarının aksine, içsel dokular, değişken yarı-jelatinimsi maddeler ve sümüksü şeyler[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "H. P. Lovecraft And The Shadow Over Horror". NPR (İngilizce). 2018. 26 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2018.
- ^ Davis, Sarah (19 Şubat 2019). "Your introduction to the cosmic horror genre". Bookriot. 19 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2021.
- ^ Harms, Daniel (2006). The Encyclopedia Cthulhiana: A Guide to Lovecraftian Horror. Chaosium. ISBN 1-56882-169-7.
- ^ Burleson, Donald R. (1991). "On Lovecraft's Themes: Touching the Glass". Schultz, David E.; Joshi, S.T. (Ed.). An Epicure in the Terrible: A Centennial Anthology of Essays in Honor of H. P. Lovecraft. Fairleigh Dickinson University Press. ss. 135-147. ISBN 978-0-8386-3415-8.
- ^ Hale, Acep (13 Mayıs 2016). "What does "cosmic horror" mean? Five writers weight in". lovecraftzine.com. 2 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2020.
- ^ Hull, Thomas (2006). "H.P. Lovecraft: a Horror in Higher Dimensions". Math Horizons. 13 (3). ss. 10 –12. doi:10.1080/10724117.2006.11974625. JSTOR 25678597. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ Ralickas, Vivian. "'Cosmic Horror and the Question of the Sublime in Lovecraft." Journal of the Fantastic in the Arts 18, no. 3 (2008): 364.
- ^ Kneale, James (2006). "From Beyond: H.P. Lovecraft and the place of horror." (PDF). Cultural Geographies. 13 (1). ss. 106-126. Bibcode:2006CuGeo..13..106K. doi:10.1191/1474474005eu353oa. Erişim tarihi: 21 Mart 2021.
- ^ The Greenwood encyclopedia of science fiction and fantasy : themes, works, and wonders. Greenwood Press. 2005. s. 393. ISBN 0313329508.
- ^ Horror literature through history: an encyclopedia of the stories that speak to our deepest fears. ABC-CLIO. 2017. ss. 164-5. ISBN 978-1440842023.
- ^ Indick, Ben P. (2007). "King and the Literary Tradition of Horror and the Supernatural". Bloom, Harold (Ed.). Bloom's Modern Critical Views: Stephen King. Chelsea House. ss. 5 –16.
- ^ Fredriksson, Erik (2010). Hidden knowledge and Man's Place in the Universe : a study of human incompetence and insignificance in the works of H.P. Lovecraft (Bachelor thesis). Luleå University of Technology. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ Carlin, Gerry; Allen, Nicola (2013). "Slime and Western Man: H. P. Lovecraft in the Time of Modernism". Simmons, David (Ed.). New Critical Essays on H.P. Lovecraft. Palgrave Macmillan. ss. 73 –90.