Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
İçeriğe atla

Modern insanın yakın zamanlı Afrika kökeni

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Birbirini izleyen yayılışlar
 Homo erectus (sarı),
 Homo neanderthalensis (koyu sarı) ve
 Homo sapiens (kırmızı).
İlk modern insanların Afrika'dan Yakın Doğu'ya yayılışı

Paleoantropolojide, "Afrika'dan Çıkış" teorisi, yeni tek köken hipotezi, yer değiştirme hipotezi veya yakın zamanlı Afrika kökeni modeli olarak da adlandırılan modern insanın yakın zamanlı Afrika kökeni, anatomik olarak modern insanların (Homo sapiens), coğrafi kökeni ve ilk göçlerinin bilim dünyasında yaygın kabul gören modelidir.[1][2][3] Homo erectus ve daha sonra da Homo neanderthalensis'in, kısaca homininlerin Afrika dışına ilk yayılışlarının izini süren bir modeldir.

Model, taksonomik anlamda Homo sapiens'in "tek bir kökeni" olduğunu ileri sürer. Anatomik olarak modern kabul edilen özelliklerin diğer bölgelerde paralel evrimini dışlar,[4] ancak Avrupa ve Asya'daki H. sapiens ile arkaik insanlar arasındaki çoklu karışımı dışlamaz.[not 1][5][5] H. sapiens büyük olasılıkla Afrika Boynuzu'nda 300.000 ila 200.000 yıl önce gelişti.[6][7] Alternatif bir hipotez de H. sapiensin çeşitli morfolojik özelliklerinin, Afrika'nın farklı bölgelerinde yerel olarak ortaya çıktığını ve aynı dönemde farklı popülasyonlar arasındaki gen akışı nedeniyle yakınsadığını ileri sürmektedir.[8][9] "Yakın zamanlı Afrika kökeni" modeli, Afrikalı olmayan tüm modern popülasyonların büyük ölçüde Afrika'yı terk eden Homo sapiens popülasyonlarının soyundan geldiğini öne sürer.

Modern insanlar, muhtemelen 130.000 ila 115.000 yıl önce Afrika'nın kuzeyine ve Arap Yarımadası'na ve 215.000 yıl önce Yunanistan'a yayılışları da[10][11][11] dahil olmak üzere 270.000 yıl öncesinden başlayarak birkaç defa "Afrika dışına" yayıldılar.[12][13][14][15][16][17] Bu ilk göç dalgalarıyla yayılan insanların çoğunun 80.000 yıl önce tamamen yok olduğu veya bu bölgelerden geri çekildiği düşünülmektedir.

Afrika'dan çıkan en kayda değer "son" göç dalgası, yaklaşık 70.000 ila 50.000 yıl önce,[6][6][18][19][20] "Güney Yolu" olarak adlandırılan rota üzerinden gerçekleşti ve hızla Asya kıyıları boyunca yayılararak yaklaşık 65.000 ila 50.000 yıl önce Avustralya'ya ulaştı.[21][21][not 2] Bazı araştırmacılar, insanların Avustralya'ya erken yayılış tarihlerini sorgulayıp bu tarihin en erken 50.000 yıl öncesi olduğunu öne sürmektedir.[22][23] Bir kısmı da, Avustralya'nın bu ilk sakinlerinin, daha kayda değer ve eski olan Afrika dışına göçten önce gerçekleşmiş bir dalgayı temsil edebileceğini ve dolayısıyla Avustralya'daki ilk insanların bu bölgenin sonraki sakinlerinin ataları olmayabileceğini ileri sürmektedir.[20] 55.000 yıldan daha kısa bir süre önce ise Yakın Doğu ve Avrupa'ya yerleşen eski bir soy Avrupa'ya yayıldı.[20][24][25]

2010'larda popülasyon genetiği alanındaki çalışmalar, Avrasya, Okyanusya ve Afrika'da H. sapiens ile arkaik insanlar arasında meydana gelen çiftleşmelere dair kanıtları ortaya çıkardı;[26][27][28] modern popülasyon grupları, çoğunlukla ilkel H. sapiens'ten türemiş olsa da, daha az ölçüde arkaik insanların bölgesel varyantlarından da türemiştir.

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ From 1984 to 2003, an alternative scientific hypothesis was the multiregional origin of modern humans, which envisioned a wave of Homo sapiens migrating earlier from Africa and interbreeding with local Homo erectus populations in varied regions of the globe.Jurmain R, Kilgore L, Trevathan W (2008). Essentials of Physical Anthropology. Cengage Learning. ss. 266-. ISBN 978-0-495-50939-4. Erişim tarihi: 14 Haziran 2011. 
  2. ^ McChesney (2015): "...genetic evidence suggests that a small band with the marker M168 migrated out of Africa along the coasts of the Arabian Peninsula and India, through Indonesia, and reached Australia very early, between 60,000 and 50,000 years ago. This very early migration into Australia is also supported by Rasmussen et al. (2011)."

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Liu, Hua; Prugnolle, Franck; Manica, Andrea; Balloux, François (Ağustos 2006). "A geographically explicit genetic model of worldwide human-settlement history". American Journal of Human Genetics. 79 (2): 230-237. doi:10.1086/505436. ISSN 0002-9297. PMC 1559480 $2. PMID 16826514. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  2. ^ Stringer, Chris (12 Haziran 2003). "Human evolution: Out of Ethiopia". Nature. 423 (6941): 692-693, 695. doi:10.1038/423692a. ISSN 0028-0836. PMID 12802315. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  3. ^ Stringer C (13 Mart 2012). Lone Survivors: How We Came to Be the Only Humans on Earth. Henry Holt and Company. s. 26. ISBN 978-1-4299-7344-1. 6 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  4. ^ Wolpoff, M. H.; Hawks, J.; Caspari, R. (2000). "Multiregional, not multiple origins". American Journal of Physical Anthropology. 112 (1): 129-136. doi:10.1002/(SICI)1096-8644(200005)112:1<129::AID-AJPA11>3.0.CO;2-K. ISSN 0002-9483. PMID 10766948. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  5. ^ a b Mafessoni F (January 2019). "Encounters with archaic hominins". Nature Ecology & Evolution. 3 (1). ss. 14-15. doi:10.1038/s41559-018-0729-6. PMID 30478304. 
  6. ^ a b c University of Huddersfield (20 Mart 2019). "Researchers shed new light on the origins of modern humans – The work, published in Nature, confirms a dispersal of Homo sapiens from southern to eastern Africa immediately preceded the out-of-Africa migration". EurekAlert!. 11 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2019. 
  7. ^ Rito, Teresa; Vieira, Daniel; Silva, Marina; Conde-Sousa, Eduardo; Pereira, Luísa; Mellars, Paul; Richards, Martin B.; Soares, Pedro (18 Mart 2019). "A dispersal of Homo sapiens from southern to eastern Africa immediately preceded the out-of-Africa migration". Scientific Reports. 9 (1): 4728. doi:10.1038/s41598-019-41176-3. ISSN 2045-2322. PMC 6426877 $2. PMID 30894612. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  8. ^ Scerri EM, Chikhi L, Thomas MG (October 2019). "Beyond multiregional and simple out-of-Africa models of human evolution". Nature Ecology & Evolution. 3 (10). ss. 1370-1372. doi:10.1038/s41559-019-0992-1. hdl:10400.7/954. PMID 31548642. 
  9. ^ Scerri EM, Thomas MG, Manica A, Gunz P, Stock JT, Stringer C, ve diğerleri. (August 2018). "Did Our Species Evolve in Subdivided Populations across Africa, and Why Does It Matter?". Trends in Ecology & Evolution. 33 (8). ss. 582-594. doi:10.1016/j.tree.2018.05.005. PMC 6092560 $2. PMID 30007846. 
  10. ^ Zimmer C (10 Temmuz 2019). "A Skull Bone Discovered in Greece May Alter the Story of Human Prehistory - The bone, found in a cave, is the oldest modern human fossil ever discovered in Europe. It hints that humans began leaving Africa far earlier than once thought". The New York Times. 6 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2019. 
  11. ^ a b Staff (10 Temmuz 2019). "'Oldest remains' outside Africa reset human migration clock". Phys.org. 11 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2019. 
  12. ^ Armitage, Simon J.; Jasim, Sabah A.; Marks, Anthony E.; Parker, Adrian G.; Usik, Vitaly I.; Uerpmann, Hans-Peter (28 Ocak 2011). "The southern route "out of Africa": evidence for an early expansion of modern humans into Arabia". Science (New York, N.Y.). 331 (6016): 453-456. doi:10.1126/science.1199113. ISSN 1095-9203. PMID 21273486. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  13. ^ Balter, Michael (7 Ocak 2011). "Was North Africa the launch pad for modern human migrations?". Science (New York, N.Y.). 331 (6013): 20-23. doi:10.1126/science.331.6013.20. ISSN 1095-9203. PMID 21212332. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  14. ^ Cruciani, Fulvio; Trombetta, Beniamino; Massaia, Andrea; Destro-Bisol, Giovanni; Sellitto, Daniele; Scozzari, Rosaria (10 Haziran 2011). "A revised root for the human Y chromosomal phylogenetic tree: the origin of patrilineal diversity in Africa". American Journal of Human Genetics. 88 (6): 814-818. doi:10.1016/j.ajhg.2011.05.002. ISSN 1537-6605. PMC 3113241 $2. PMID 21601174. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  15. ^ Smith, Tanya M.; Tafforeau, Paul; Reid, Donald J.; Grün, Rainer; Eggins, Stephen; Boutakiout, Mohamed; Hublin, Jean-Jacques (10 Nisan 2007). "Earliest evidence of modern human life history in North African early Homo sapiens". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 104 (15): 6128-6133. doi:10.1073/pnas.0700747104. ISSN 0027-8424. PMC 1828706 $2. PMID 17372199. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  16. ^ Bae, Christopher J.; Douka, Katerina; Petraglia, Michael D. (8 Aralık 2017). "On the origin of modern humans: Asian perspectives". Science (New York, N.Y.). 358 (6368): eaai9067. doi:10.1126/science.aai9067. ISSN 1095-9203. PMID 29217544. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  17. ^ Kuo, Lily (10 Aralık 2017). "Early humans migrated out of Africa much earlier than we thought". Quartz (İngilizce). 23 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  18. ^ Posth C, Renaud G, Mittnik M, Drucker DG, Rougier H, Cupillard C, ve diğerleri. (2016). "Pleistocene Mitochondrial Genomes Suggest a Single Major Dispersal of Non-Africans and a Late Glacial Population Turnover in Europe". Current Biology. 26 (6). ss. 827-833. doi:10.1016/j.cub.2016.01.037. hdl:2440/114930. PMID 26853362. 
  19. ^ Karmin M, Saag L, Vicente M, Wilson Sayres MA, Järve M, Talas UG, ve diğerleri. (April 2015). "A recent bottleneck of Y chromosome diversity coincides with a global change in culture". Genome Research. 25 (4). ss. 459-66. doi:10.1101/gr.186684.114. PMC 4381518 $2. PMID 25770088. 
  20. ^ a b c Haber M, Jones AL, Connell BA, Arciero E, Yang H, Thomas MG, ve diğerleri. (August 2019). "A Rare Deep-Rooting D0 African Y-Chromosomal Haplogroup and Its Implications for the Expansion of Modern Humans Out of Africa". Genetics. 212 (4). ss. 1421-1428. doi:10.1534/genetics.119.302368. PMC 6707464 $2. PMID 31196864. 
  21. ^ a b Clarkson C, Jacobs Z, Marwick B, Fullagar R, Wallis L, Smith M, ve diğerleri. (July 2017). "Human occupation of northern Australia by 65,000 years ago". Nature. 547 (7663). ss. 306-310. Bibcode:2017Natur.547..306C. doi:10.1038/nature22968. hdl:2440/107043 Özgürce erişilebilir. PMID 28726833. 
  22. ^ Wood R (2 Eylül 2017). "Comments on the chronology of Madjedbebe". Australian Archaeology. 83 (3). ss. 172-174. doi:10.1080/03122417.2017.1408545. ISSN 0312-2417. 
  23. ^ O'Connell JF, Allen J, Williams MA, Williams AN, Turney CS, Spooner NA, ve diğerleri. (August 2018). "Homo sapiens first reach Southeast Asia and Sahul?". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 115 (34). ss. 8482-8490. doi:10.1073/pnas.1808385115 Özgürce erişilebilir. PMC 6112744 $2. PMID 30082377. 
  24. ^ Macaulay et al. (2005).
  25. ^ Posth et al. (2016). See also mtDNA from 55 hunter-gatherers across 35,000 years in Europe 26 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Dienekes' Anthroplogy Bog.
  26. ^ Prüfer K, Racimo F, Patterson N, Jay F, Sankararaman S, Sawyer S, ve diğerleri. (January 2014). "The complete genome sequence of a Neanderthal from the Altai Mountains". Nature. 505 (7481). ss. 43-9. Bibcode:2014Natur.505...43P. doi:10.1038/nature12886. PMC 4031459 $2. PMID 24352235. 
  27. ^ Lachance J, Vernot B, Elbers CC, Ferwerda B, Froment A, Bodo JM, ve diğerleri. (August 2012). "Evolutionary history and adaptation from high-coverage whole-genome sequences of diverse African hunter-gatherers". Cell. 150 (3). ss. 457-69. doi:10.1016/j.cell.2012.07.009. PMC 3426505 $2. PMID 22840920. 
  28. ^ Hammer MF, Woerner AE, Mendez FL, Watkins JC, Wall JD (September 2011). "Genetic evidence for archaic admixture in Africa". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 108 (37). ss. 15123-8. Bibcode:2011PNAS..10815123H. doi:10.1073/pnas.1109300108. PMC 3174671 $2. PMID 21896735. 

Bibliyografya

[değiştir | kaynağı değiştir]

 

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Modern_insanın_yakın_zamanlı_Afrika_kökeni&oldid=33918566" sayfasından alınmıştır