Stellenbosch
| Stellenbosch Eikestad | |
|---|---|
Stellenbosch'un havadan görünümü Bağlar Dorp Sokağı Hofmeyr Salonu | |
 Bayrak  Arma | |
Takma ad: Eikestad ("Meşe Şehri") | |
  Stellenbosch  Stellenbosch Stellenbosch (Afrika) | |
Koordinatlar: 33°56′12″G 18°51′41″D / 33.93667°G 18.86139°D | |
| Ülke |  Güney Afrika |
| İlçe | Cape Winelands]] |
| Belediye | Stellenbosch |
| Kuruluş | 1679; 344 yıl önce |
| Rakım | 136 m |
| Nüfus (2011)[2] | |
| • Toplam | 77.476 |
| • Yoğunluk | otomatik/km² |
| Irksal dağılım (2011) | |
| • Beyaz | 66.6% |
| • Renkli | 15.8% |
| • Siyah Afrikalı | 15.0% |
| • Hintli/Asyalı | 0.9% |
| • Diğer | 1.7% |
| Anadiller (2011) | |
| • Afrikaanca | 70.4% |
| • İngilizce | 20.8% |
| • Xhosa | 1.8% |
| • Diğer | 7.0% |
| Zaman dilimi | SAST |
| Posta kodu (sokak) | 7600 |
| Alan kodu | 021 |
Resmî site stellenbosch.gov.za | |
Stellenbosch (/ˈstɛlənbɒs/;[3])[4][5] Güney Afrika'nın Batı Kap eyaletinde, Cape Town'un yaklaşık 50 kilometre (31 mil) doğusunda, Eerste Nehri kıyısında ve Stellenbosch Dağı eteklerinde yer alan bir kasabadır. Kurucusu Simon van der Stel olan şehir, sokakları ve konakları süslemek için çok sayıda meşe ağacı dikilmiş olup, Afrikaanca ve Felemenkçe'de "Meşe Şehri" veya Eikestad olarak bilinir.[6]
Stellenbosch, Güney Afrika'nın en eski ikinci kasabası olarak tarihe (1679 yılına kadar uzanır)[7] sahiptir. Ayrıca Cape Hollanda mimarisine özgü birçok tarihi binası, ünlü şarap çiftliklerinin merkezi konumunda olması, çeşitli kafe, restoran, butik ve sanat galerisiyle popüler bir turistik destinasyon haline gelmiştir. Kasaba, Güney Afrika'nın en eski üniversitelerinden biri olan Stellenbosch Üniversitesi'ne ev sahipliği yapar; bu üniversitenin kampüsü ve binaları, kasaba merkezinin büyük bir kısmını kaplar. Stellenbosch ayrıca, kasabanın güney tarafında yer alan modern bir bilim parkı olan Technopark'a sahiptir,[8] bu park birçok büyük şirket ve startup için bir merkez olarak hizmet vermektedir, bunlar arasında Güney Afrika'nın ikinci büyük perakende bankası olan Capitec Bank da bulunmaktadır.
Stellenbosch, Cape Town Şehri'nin metropol alanıyla bitişik olan kendi belediyesine sahiptir (yakındaki Pniel ve Franschhoek kasabalarını da içine alır).
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarih Öncesi
[değiştir | kaynağı değiştir]1899 yılında Louis Péringuey, Stellenbosch'un batı girişinde Adam Tas Köprüsü yakınlarındaki Bosman's Crossing adlı bir sitede Paleolitik döneme ait taş aletler, Acheulean tipine ait buluntular keşfetti.[9][10] Bu, bölgedeki insan yerleşiminin 1 milyon yıl öncesine kadar uzandığını göstermektedir. 10.000 ila 20.000 yıl öncesine kadar nüfusun, San halkının ataları olduğu varsayılan insanlar tarafından bölgede yerleştiği düşünülmektedir.[11]
Kuruluş ve erken tarih
[değiştir | kaynağı değiştir].JPG)
Kasaba, 1679'da Cape Kolonisi Valisi Simon van der Stel tarafından kurulmuş ve kendisi adına adlandırılmıştır[13] – Stellenbosch, "(van der) Stel'in Ormanı" anlamına gelir. Eerste Nehri ("Birinci Nehir") kıyılarında yer almaktadır; bu isim, Van der Stel'in Cape Flats üzerinden yaptığı keşif gezisinde ulaştığı ve takip ettiği ilk yeni nehir olduğu için verilmiştir. Kasaba hızla büyüyerek 1682'de bağımsız bir yerel otorite haline gelmiş ve 1685'te 25.000 kilometrekare (9.700 sq mi) üzerinde yetki sahibi bir yargıçın merkezi olmuştur.[14]
Hollandalılar hidrolik mühendislik konusunda yetenekliydiler ve Thibault Caddesi civarındaki Eerste Nehri'nden suyu Van Riebeeck Caddesi boyunca kasabanın içinden Mill Caddesi'ne yönlendiren bir kanal sistemi tasarladılar ve burada bir değirmen kurdular.[15][16] Erken ziyaretçiler meşe ağaçları ve bahçeler hakkında yorumlarda bulunmuşlardır.[6][17]
1690 yılında bazı Huguenot mültecileri Stellenbosch'a yerleşmiş,[18] verimli vadilerde üzümler dikilmiş ve kısa sürede Stellenbosch, Güney Afrika'nın şarap endüstrisinin merkezi haline gelmiştir.[15]
1710 yılında çıkan bir yangın, kasabanın büyük bir kısmını, ilk kiliseyi, tüm Şirket mülkünü ve on iki evi yok etmiştir. Sadece iki veya üç ev ayakta kalmıştır.[19] Kilise, 1723'te yeniden inşa edildiğinde, benzer bir olayın tekrar yaşanmasını önlemek için kasabanın o dönemdeki kenar mahallelerinde yer alıyordu. Bu kilise, 1723'ten bu yana birkaç kez genişletilmiş olup, günümüzde "Moederkerk" (Ana Kilise) olarak bilinmektedir.
1800'lerden Sonra
[değiştir | kaynağı değiştir]ilkokul 1683'te açılmış, ancak kasabadaki eğitim 1859'da Hollanda Reform Kilisesi için bir ilahiyat okulunun açılmasıyla ciddiyet kazanmıştır. 1860 yılında kurulan Rhenish Girls' High School, Güney Afrika'daki en eski kız okuludur.[20] 1866 yılında het Stellenbossche Gymnasium adıyla bir gymnasium kurulmuştur. 1874 yılında bazı üst sınıflar Victoria Koleji adını almış ve 1918'de Stellenbosch Üniversitesi olmuştur.
Stellenbosch'ta kurulan ilk erkek yurdu 1903 yılında Wilgenhof olmuştur. 1905 yılında Stellenbosch'ta kurulan ilk kadın yurdu ise Harmonie'dir.[21] Harmonie ve Wilgenhof, Victoria Koleji'nin bir parçasıydı. 1909 yılında okulun eski bir öğrencisi olan Paul Roos, ilk kez Springboks olarak adlandırılan milli ragbi takımının kaptanı, okulun altıncı rektörü olmak üzere davet edilmiştir. Roos, 1940'a kadar rektör olarak kalmış ve emekliye ayrıldığında okulun adı Paul Roos Gymnasium olarak değiştirilmiştir.
İkinci Boer Savaşı (1899-1902) sırasında Stellenbosch, İngiliz askeri üslerinden biri olmuş ve "remount" kampı olarak kullanılmıştır. Cephede kendilerini pek öne çıkaramayan subayların buraya geri gönderilmesi sonucunda "Stellenbosched" ifadesi kullanılmaya başlanmıştır.[22] O kadar ki, benzer durumlarda subaylar başka bir yere gönderilseler bile "Stellenbosched" olarak anılmıştır.[22]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]2011 sayımı sırasında, Stellenbosch kent alanının nüfusu 23.730'u hanehalkında yaşayanları olmak üzere toplam 77.476 kişiydi, bu alan 209 kilometrekare (81 sq mi)'lik bir bölgeyi kaplıyordu. Yaklaşık %70'i evde Afrikaans dili konuşuyordu, %2'si isiXhosa ve %21'i İngilizce konuşuyordu. Nüfusun %15'i kendini Siyah Afrikalı olarak, %16'sı Coloured (melez ırk) olarak ve %67'si Beyaz olarak tanımlamıştır.[2]
Stellenbosch Belediyesi, Stellenbosch kasabasının ötesine geçerek kırsal alanları, köyleri ve Franschhoek kasabasını da kapsar. 2011 sayımı sırasında belediye nüfusu 155.728 iken, 2016 yılında bu sayının 173.197 olduğu tahmin edilmiştir.[23]
1936 sayımı toplamda 8.782 sakin kaydetmiş, bunlardan 3.558'i Melez ve 4.995'i Beyaz olarak kaydedilmiştir.[24]
İklim ve Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Stellenbosch, Cape Town'dan 53 km (33 mi) doğuda, Güney Afrika Ulusal Yolu N1 üzerinden ulaşılabilmektedir. Stellenbosch, Cape Winelands bölgesinde, ortalama 136 m (446 ft) yükseklikte bir vadide yer almakta olup, batıda aslında bir tepe olan Papegaaiberg tarafından korunmaktadır. Yazları kuru ve sıcak, hatta bazı Şubat ve Mart günlerinde 40 °C (104 °F)'yi geçebilir. Kışlar serin, yağışlı ve bazen oldukça rüzgarlı olup, gündüz sıcaklıkları ortalama 16 °C (61 °F)'dir. Kış aylarında çevredeki dağlarda genellikle birkaç kez kar görülür. İlkbahar ve sonbahar daha soğuk mevsimler olup, gündüz sıcaklıkları 20 °C civarındadır.
 Stellenbosch iklimi 
| |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 24,7 | 24,6 | 20,5 | 19,7 | 15,4 | 11,8 | 9,8 | 7,3 | 11,2 | 15,6 | 19,5 | 23,2 | 24,7 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 24,7 | 24,6 | 20,5 | 19,7 | 15,4 | 11,8 | 9,8 | 7,3 | 11,2 | 15,6 | 19,5 | 23,2 | 15,6 |
| En düşük sıcaklık (°C) | 11,6 | 11,5 | 9,5 | 6,8 | 3,9 | 2,3 | 0,7 | 1,3 | 4,3 | 6,9 | 9,0 | 11,6 | 0,7 |
| Ortalama yağış (mm) | 33 | 35 | 36 | 60 | 95 | 141 | 127 | 107 | 86 | 68 | 53 | 37 | 927 |
| Kaynak: Stellenbosch Climate | |||||||||||||
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Stellenbosch, büyük ve küçük birçok şirketin genel merkezine ev sahipliği yapmaktadır. Bunlar arasında Güney Afrika'nın önde gelen bankalarından Capitec Bank, hızlı servis restoran zinciri Hungry Lion, büyük süt ürünleri grubu Lactalis Güney Afrika, önemli özel hastane grubu Mediclinic International ve yatırım holding şirketi Remgro bulunmaktadır.
Spor
[değiştir | kaynağı değiştir]Stellenbosch, sıcak iklimli bir antrenman merkezi olarak bisikletçiler, atletizm ekipleri ve triatlon sporcuları için tercih edilmektedir. Stellenbosch Spor Akademisi, 2012 yılında açılmış olup, sürekli olarak çeşitli ragbi takımlarına ev sahipliği yapmaktadır; bunlar arasında Springbok Sevens ve Western Province bulunmaktadır. Ayrıca, profesyonel futbol kulübü Stellenbosch FC'nin ana üssüdür. Stellenbosch FC, DStv Premiership'te mücadele etmektedir.[25]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Stellenbosch". 21 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2024.
- ^ a b c d Combined population statistics of the Main Places Stellenbosch 15 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., La Colline 7 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., and Dalsig 15 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., which constitute the main urban area.
- ^ "Definition of STELLENBOSCH". www.merriam-webster.com (İngilizce). 17 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2018.
- ^ A Universal Pronouncing Gazetteer. 26 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Thomas Baldwin, 1852. Philadelphia: Lippincott, Grambo & Co.
- ^ A Grammar of Afrikaans. 22 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bruce C. Donaldson. 1993. Berlin: Walter de Gruyter. 3-11-013426-8
- ^ a b The Cyclopædia; or, Univeal Dictionary of Arts, Sciences, and Literature. Abraham Rees, 1819. London: Longman, Hurst, Rees, Orme & Brown
- ^ "Kasabamızın kısa tarihi..." Stellenbosch Belediyesi. 23 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2024.
- ^ "Amacı olan bir iş parkı". Technopark. 23 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2024.
- ^ Seddon, J. D. (October 1966). "The Early Stone Age at Bosman's Crossing, Stellenbosch". The South African Archaeological Bulletin. 21 (83). South African Archaeological Society. ss. 133-137. doi:10.2307/3888433. JSTOR 3888433.
- ^ Deacon, H. J. (1975). "Demography, Subsistence, and Culture During the Acheulian in Southern Africa". Butzer, Karl W.; Isaac, Glynn L. (Ed.). After the Australopithecines: Stratigraphy, Ecology, and Culture Change in the Middle Pleistocene. Walter de Gruyter. ss. 543-570. ISBN 9783110878837. 27 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2024.
- ^ "1652'den önce STELLENBOSCH ŞARAP BÖLGESİNDE KİMLER YAŞADI?" (PDF). 28 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ağustos 2024 – Stellenbosch Heritage vasıtasıyla.
- ^ "Blettermanhuis". Stellenbosch Museum. 17 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2024.
- ^ Fairbridge, Dorothea (1922). "XII – Stellenbosch". Historic houses of South Africa. London: H. Milford, Oxford University press. s. 109. Erişim tarihi: 31 Ocak 2011.
- ^ "History of Stellenbosch". ShowMe™ – Stellenbosch (İngilizce). 6 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2017.
- ^ a b Statistics of the Colonies of the British Empire in the West Indies, South America, North America, Asia, Austral-Asia, Africa and Europe: From the Official Records of the Colonial Office. 26 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Robert Montgomery Martin, 1839. London: W.H. Allen and Co. (p. 496)
- ^ State of the Cape of Good Hope, in 1822. William Wilberforce Bird. 1823. London: J. Murray.
- ^ The Life and Labours of George Washington Walker: of Hobart Town, Tasmania. 22 Ekim 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. James Backhouse and Charles Tylor, 1862. Tasmania: Thomas Brady (pp. 498–499)
- ^ Botha, Colin Graham (1921). The French refugees at the Cape. Cape Town: Cape Times Limited. s. 155. Erişim tarihi: 31 Ocak 2011.
- ^ Trotter, A.F. (1903). Old Cape Colony a chronicle of her men and houses from 1652–1806. Westminster: A. Constable & co., ltd. ss. 174, 179. Erişim tarihi: 31 Ocak 2011.
- ^ "Rhenish prepare for their 150th birthday". Eikestad News. Eikestadnuus. 17 Şubat 2006. 20 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2007.
- ^ "Huisdinge: Harmonie Dameskoshuis". Sun.ac.za. 22 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2013.
- ^ a b Jones, Spencer (11 Mart 2024). "The British Army and the Lessons of the Boer War". War on the Rocks (İngilizce). 15 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2024.
- ^ Community Survey 2016: Provincial profile: Western Cape (PDF). Statistics South Africa. 2018. s. 8. 25 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Temmuz 2018.
- ^ Malherbe, E.G. (1939). Official Year Book of the Union of South Africa and of Basutoland, Bechuanaland Protectorate, and Swaziland. 20. Pretoria: Union of South Africa. s. 1044.
- ^ "Stellenbosch Football Club About Page". Stellenbosch Football Club. 17 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2023.
