Vücut sıvısı
Vücut sıvıları veya biyosıvılar, insan vücudunda bulunan sıvılardır. Yağsız sağlıklı yetişkin erkeklerde toplam vücut suyu, toplam vücut ağırlığının %60'ı (%60-67) civarıdır; bu oran kadınlarda genellikle biraz daha azdır. Vücut ağırlığıyla ilişkili sıvının tam yüzdesi, vücut yağı yüzdesiyle ters orantılıdır. Örneğin, 70 kg olan yağsız bir erkeğin vücudunda 42 litre civarında (42-47 litre) su bulunur.
Vücuttaki toplam su, hücre içi (intraselüler) sıvı bölümü (boşluk veya hacim de denir) ile hücre dışı (ekstraselüler) sıvı bölümü arasında ikiye-bir oranıyla bölünmüştür; yani 70 kilo bir insanda toplam suyun 28 (28-32) litresi hücrelerin içinde ve 14 (14-15) litresi hücrelerin dışında bulunur.
Hücre dışı bölüm (kompartman), hem hücrelerin hem de kan damarlarının dışında olan interstisyel sıvı hacmi ile kan damarlarının içinde olan damar içi (intravasküler) hacim (damarsal hacim ve kan plazması hacmi de denir) arasında üçe-bir oranıyla bölünmüştür; örneğin, interstisyel sıvı hacmi 12 litre civarındayken vasküler hacim 4 litre civarındadır.
İnterstisyel sıvı bölümü, tüm sıvının üçte ikisi civarı veya 8 (6-10) litre olarak lenfatik sıvı bölümüne ve kalan üçte bir sıvı veya 4 litre civarı olarak transselüler sıvı (boşluktaki sıvı) bölümüne ayrılmıştır.[1]
Vasküler hacim, toplardamar hacmine ve atardamar hacmine ayrılmıştır; atardamar hacminin kavramsal olarak kullanışlı olan ancak ölçülemeyen alt bölümüne efektif arteryel kan hacmi denir.[2]
Yerlerine göre bölümler
[değiştir | kaynağı değiştir]- İntraselüler sıvı
- Ekstraselüler sıvı
- İntravasküler sıvı (kan plazması)
- İnterstisyel sıvı
- Lenfatik sıvı (bazen interstisyel sıvıda bulunur)
- Transselüler sıvı
Sağlık
[değiştir | kaynağı değiştir]Vücut sıvısı, en sık tıbbi ve sağlık bağlamında kullanılır. Modern tıbbi, halk sağlığı ve kişisel hijyen uygulamaları, vücut sıvılarının potansiyel olarak kirli olarak değerlendirir. Bunun nedeni, vücut sıvılarının cinsel yolla bulaşan hastalıklar veya kan yoluyla bulaşan hastalıklar gibi bulaşıcı hastalıkların taşıyıcısı olabilmesidir. Evrensel önlemler ve daha güvenli seks uygulamaları, vücut sıvılarının değişiminden kaçınmaya çalışır. Vücut sıvıları; mikropları, inflamasyonları ve kanserleri tespit etmek için tıbbi laboratuvarlarda incelenebilir.
Klinik örnekleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Klinik örnekleri; genellikle aralarında kan, salya, boşaltım sıvıları, vücut dokuları, doku sıvıları ve, kan ürünleri olan FDA onaylı farmasötikler gibi bulaşıcı olmayan insan veya hayvan materyalleri olarak tanımlanır.[3] Klinik örneği, tıbbi bağlamda teşhis muayenesi veya değerlendirmesi ve hastalık veya durumun tanımlanması için alınan bir örnektir.[4]
Örnek alma
[değiştir | kaynağı değiştir]Örnek alma yöntemleri, aşağıdakileri içerir:
- Herhangi bir kan testi için kan örneği alma
- Beyin-omurilik sıvısı örneği almak için lomber ponksiyon
- Peritoneal sıvı örneği almak için parasentez
- Prevral sıvı örneği almak için torasentez (torakosentez)
- Amniyotik sıvı örneği almak için amniyosentez
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Temel çoğalma sayısı
- Kanla bulaşan hastalıklar
- Klinik patoloji
- Fluid bonding, uzun süreli ilişkilerdeki korunmasız seks
- Humoral Patoloji Teorisi
- Hijyen
- Arınma ayini
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Lymphatic Congestion – Symptoms, Diagnosis, Treatment and Information". Diagnose-me.com. Erişim tarihi: 14 Kasım 2012.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Vesely, David L (2013). "Natriuretic Hormones". Seldin and Giebisch's the Kidney: 1241-1281. doi:10.1016/B978-0-12-381462-3.00037-9. ISBN 9780123814623.
- ^ Packaging Guidelines for Clinical Samples 12 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Retrieved 7 August 2014.
- ^ specimen 28 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - www.thefreedictionary.com. Retrieved 7 August 2014
Daha fazla bilgi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Paul Spinrad. (1999) The RE/Search Guide to Bodily Fluids. Juno Books. 1-890451-04-5ISBN 1-890451-04-5
- John Bourke. (1891) Scatalogic [sic] Rites of All Nations. Washington, D.C.: W.H. Lowdermilk.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Neurobiology of Body Fluid Homeostasis: Transduction and Integration. Boca Raton: CRC Press/Taylor & Francis. 2014. ISBN 9781466506930. 13 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
