Wawer katliamı
| Wawer katliamı | |
|---|---|
.jpg) Antoni Bartoszek, 27 Aralık 1939'da Wawer'daki restoranının girişinde Almanlar tarafından asıldı. | |
| Bölge | Wola, Varşova |
| Tarih | 26–27 Aralık 1939 |
| Ölü | 107 |
| İşleyenler |  Almanya |
Wawer katliamı, 26 Aralık 1939'u 27 Aralık'a bağlayan gece, Polonya'nın Wawer kentinin (o zamanlar Varşova'nın banliyösü ve şu anda mahallesi) Alman işgalcileri tarafından 107 Polonyalı sivilin infaz edilmesi ile anılan olay. İnfaz, iki Alman askerinin iki adi suçlu tarafından çıkan çatışmada öldürülmesine bir tepkiydi. Wawer ve komşu Anin'de yaşayan 16 ila 70 yaş arasındaki tüm erkeklerin rastgele tutuklanması emri verildi. Bunun sonucunda çatışmayla ilgisi olmayan 120 erkek toplandı ve aceleyle bir göstermelik duruşma düzenlendi. 114'ü "suçlu" ilan edildi ve ölüm cezasına çarptırıldı. Diğerleri ise ölüleri gömmekle görevlendirildi. Toplamda 107 kişi öldürüldü ve 7 kişi, yaralandıkları ve daha sonra öldürülmedikleri için hayatta kaldı.
Bu, işgal altındaki Polonya'da Nazi Almanyası tarafından Polonyalı sivillere yönelik ilk büyük ölçekli katliamlardan biri olarak kabul ediliyor.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Nazi Almanyası Eylül 1939'da Polonya'yı işgal etti . Başlangıçtan itibaren Polonya'ya karşı savaş, Adolf Hitler'in Mein Kampf adlı kitabında anlattığı bir planın gerçekleştirilmesi olarak planlanmıştı. Planın ana fikri, tüm Doğu Avrupa'nın Büyük Almanya'nın yani Alman Lebensraum'unun ("yaşam alanı") parçası olmasıydı.
26 Aralık akşamı, bilinen iki suçlu, Marian Prasuła ve Stanisław Dąbek, Baubataillon 538'den iki Alman astsubayını öldürdü.[1] Bunu öğrendikten sonra, Varşova'daki Ordnungspolizei'nin komutan vekili Albay Max Daume, cinayetlerin meydana geldiği bölgede bulunan, yaşları 16 ile 70 arasında rastgele Polonyalı erkeklerin bir dizi tutuklanmasından oluşan acil bir misilleme emri verdi.[2] Wawer ve komşu Anin köylerinde tutuklamalar başladı.[1]
Katliam
[değiştir | kaynağı değiştir]Tümgeneral Friedrich Wilhelm Wenzel başkanlığındaki bir göstermelik mahkemenin ardından tutuklanan 120 kişiden 114'ü - son cinayetlerle ilgili hiçbir bilgisi olmayan ve çoğu evlerinden alınan - ölüm cezasına çarptırıldı.[1] Davada savunma yapılmasına fırsat verilmedi.[1] 114 kişiden biri kaçmayı başardı, 7'si vuruldu ancak öldürülmedi ve daha sonra kaçmayı başardılar. 107'si vurularak öldürüldü.[1] Ölenler arasında bir profesyonel subay, bir gazeteci, iki Polonya asıllı Amerikalı ve 12 yaşında bir erkek çocuk da vardı.[1][3] Bazı Rusların yanı sıra Yahudiler ve Hristiyanlar da katledildi.[4] İdam edilenlerden bazıları yerel halk değildi. Sadece ailelerini Noel için ziyaret ediyorlardı.[1]
Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Bu, işgal altındaki Polonya'da meydana gelen en eski katliamlardan biriydi (muhtemelen 18 Aralık'ta 52 sivilin Bochnia katliamından öldürülmesinden sonra ikincisi). Bu aynı zamanda, Eylül ayında işgalin sona ermesinden bu yana Polonya'daki Genel Hükümet'te kolektif sorumluluk doktrininin Almanya tarafından geniş çapta uygulanmasının ilk örneklerinden biriydi.[5]
Katliamdan kısa bir süre sonra Polonyalı bir gençlik direniş örgütü olan "Wawer" kuruldu.[1] Szare Szeregi'nin (Polonya yeraltı izcilik derneği) bir parçasıydı ve ilk eylemi 1940 Noeli civarında Varşova'da katliamın anısına bir dizi grafiti yaratmaktı.[1][5] AK Wawer "Küçük Sabotaj" biriminin üyeleri Varşova duvarlarına "Pomścimy Wawer" ("Wawer'ın intikamını alacağız") yazdı. İlk başta tüm metni boyadılar, sonra zamandan tasarruf etmek için onu iki harfe, P ve W'ye kısalttılar. Daha sonra Kotwica'yı (Çapa) icat ettiler. - "Çapa" - bu iki harfin birleşiminden oluşan semboldü ve yapılması kolay ve hızlıydı. Sonra kotwica daha fazla anlam kazandı. Polska Walcząca ("Polonya ile Savaşmak")dışında Wojsko Polskie ("Polonya Ordusu") ve Powstanie Warszawskie ("Varşova Ayaklanması") anlamlarına da geldi. Sonunda "Kotwica" işgalcilere karşı vatansever bir meydan okuma sembolü haline geldi ve her yerdeki bina duvarlarına yapıldı.
3 Mart 1947'de Polonya Savaş Suçluları Yargılama Yüksek Ulusal Mahkemesi (Najwyższy Trybunał Narodowy) Max Daume'u ölüm cezasına çarptırdı.[1] Wilhelm Wenzel, 1950'de Sovyetler tarafından Polonya'ya iade edildi ve Kasım 1951'de idam edildi.[1]
Şu an Wawer'da katliamın anısına bir anıt var.
Okuma
[değiştir | kaynağı değiştir]- Jan Bijata, Wawer, Książka ve Wiedza, Warszawa 1973
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i j k (Lehçe) Zbrodnia w Wawrze
- ^ see pl:Max Daume
- ^ Martin Gilbert, The Second World War: A Complete History, Macmillan, 2004, 0-8050-7623-9, Google Print, p.36 31 Mayıs 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Megargee, Geoffrey (2012). Encyclopedia of Camps and Ghettos. Bloomington, Indiana: University of Indiana Press. s. Volume II, 461. ISBN 978-0-253-35599-7.
- ^ a b (Lehçe) Czesław Michalski, Wojna warszawsko-niemiecka, Czytelnik, Warszawa 1974, as cited by Barbara Szpinda, 1999 - 60. ROCZNICA ... 3 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 1999