Winamp
 | |
 Winamp 5.7x Modern Dış Görünümüyle | |
| Geliştirici(ler) | Nullsoft |
|---|---|
| İlk yayınlanma | 21 Nisan 1997 |
| Güncel sürüm | 5.9.2 / 26 Nisan 2023 |
| Programlama dili | C / C++ |
| İşletim sistemi | Windows, Mac OS X (Beta), Android, Linux (sadece Winamp3) |
| Erişilebilirlik | İngilizce, Türkçe, Almanca Endonezce, Fransızca, Hollandaca Japonca, Korece, Lehçe, Macarca, Portekizce, Rumence, Rusça, Çince, İspanyolca, İsveççe, İtalyanca |
| Tür | Ortam oynatıcısı |
| Lisans | Kapalı kaynak |
| Resmî sitesi | www.winamp.com |
Winamp, Time Warner şirketine bağlı AOL tarafından satın alınan Nullsoft adına tescilli ve yine bu firma tarafından geliştirilen kişiselleştirilebilir, kişisel bilgisayar ve Android aygıtları için çoklu ortam oynatıcısıdır. Winamp skin adıyla bilinen dış görünüm ve plug-in adıyla bilinen eklentileriyle kullanıcıların isteklerine göre kişisel hale getirilebilmesiyle dikkat çekmiştir.
AOL dan yapılan açıklama ile 20 Aralık 2013 tarihinden itibaren Winamp uygulaması ve ona bağlı web servisler artık erişilebilir olmayacağı açıklansa da, 14 Ocak 2014 tarihinde Radionomy şirketi Nullsoft şirketinin hisselerini, Winamp ve Shoutcast'ı satın alarak Winamp'ın devam edeceğini açıkladılar.[1]
Özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yürütme Biçimleri
Winamp'ın yürütebildiği ses dosyaları başta MP3, WAV, MIDI, MOD olmak üzere AAC, M4A, FLAC ve WMA dosyalarıdır. Ayrıca varsayılan olarak Ogg Vorbis yürütme desteği olan ilk ortam oynatıcısıdır. MP3 ve AAC için boşluksuz yürütme desteği bulunur. Albüm veya parçanın ses seviyesini eşitlemek için kullanılan ReplayGain desteği tercihen kullanılabilir. CDDA için CD-Text okuma ve yazma desteği seçeneğe bağlıdır. Winamp Windows Media Video ve Nullsoft Streaming Video desteğini dâhili olarak MPEG video, AVI ve diğer biçimleri için Microsoft'un DirectShow API'sini kullanır. Biçim ve kod çözücülerin izin verdiği 5.1 surround sesi desteklenmektedir.
- Ortam Kitaplığı
Winamp Nullsoft'un geliştirdiği Nullsoft Database Engine Veritabanı sistemini kullanarak ortam kitaplığı oluşturmayı ve yönetmeyi sağlar. Gelişmiş Veritabanı sorgulama veya Gracenote servisini kullanarak otomatik çalma listeleri oluşturabilir. Çoklu kullanıcılar için ayrı olarak yapılandırılır.
- Etiket Bilgileri ve Albüm Kapakları
Winamp Gracenote servisini kullanarak dosyaların etiket bilgilerini, sesi ve veriyi analiz ederek bulabilir. Etiket ve albüm kapaklarını el ile düzenleyebilir.
- Podcast
Winamp Podcast içeriklerini yönetip otomatik indirme desteği sunmaktadır.
- Taşınabilir Ortam Oynatıcı Aygıt Desteği
Winamp taşınabilir ortam oynatıcıları ve çıkarılabilir aygıtlar, Microsoft PlaysForSure ve ActiveSync için desteği vardır. iPod için korumasız müzik senkronize edebilir.
- Eklentiler
Winamp'ın en önemli özelliklerinden biri olan eklentilerle çalışma biçimi sonradan edinebileceğiniz eklentilerle genişletilebilir.
- Girdi: Dosya biçimlerinin kodlarını çözer.
- Çıktı: Çözülen verileri belirli bir aygıt veya dosyaya gönderir.
- Görsel Öğe: Çözülen sesin görselleştirilmesini sağlar.
- DSP / Efekt: Çözülen sese özel efektler ekler.
- Genel Amaçlı: Winamp'ın genel kullanımı ve ek özellikler ile ilgili eklentilerdir.
- Ortam Kitaplığı: Ortam kitaplığında ek seçenekler ve destekler sağlar.
- Çıkarılabilir Aygıtlar: Kitaplığınızın taşınabilir aygıtlar ile veri alış verişini sağlayabilen aygıt eklentileridir.
- Kodlayıcı: Ortam kitaplığı biçim dönüştürücüsü eklentisinin kullandığı ses kodlama eklentileridir.
- Dış Görünümler
Winamp grafiksel kullanıcı arayüzü (GUI) estetik tasarımlarımlar ile değiştirerek kullanılabilir. Winamp 2 ile dış görünüm oluşturmak ile ilgili belgeler yayınlamış ve kullanıcıların kendi tasarımlarını winamp.com üzerinde indirmeye sunmasıyla 2000 yılı itibarıyla 3000 adet dış görünüm aşılmıştır. Winamp3 ile sabit dış görünümler terk edilmiş daha esnek olan modern dış görünüm desteğine geçilmiştir. Winamp’ın modern dış görünümleriyle işlevselliği de geliştirilebilir. Winamp 5 klasik ve modern dış görünümleri kullanabilir. Dış görünümler indirmeler için paket olarak klasik için WSZ, modern dış görünümler için WAL uzantılarını kullanır. Winamp’ın dış görünümleri yanında eklenti olarak kurulabilen ve bir kod ile farklı dış görünümlerin oluşturulmasının kolay olduğu ClassicPro dış görünümlerini kullanılabilir. ClassicPro dış görünümlerinin adının önünde cPro ekiyle tanınır.
Winamp'ın Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Winamp ilk kez 1996 yılında Justin Frankel tarafından geliştirilip yayımlandı. Winamp'ı programlayanlar arasında Ben Allison (benksi), Will Fisher, Taber Buh, Maksim Tyrtyshny ve Chris Edward önemli yer tutar. Winamp, 2005 yılının sonunda 50 milyon kullanıcıya ulaşarak Windows Media Player'a ciddi rakip oldu. Hızla artan kullanıcı sayısı 2005'nin sonundan itibaren biraz yavaşlasa da Nullsoft geliştirdiği yeni dış görünüm ve AOL tecrübesini de arkasına alarak çevrimiçi hizmetler ile yeniden ilgi odağı olmayı başardı.
Winamp 0x
[değiştir | kaynağı değiştir]Winamp, WinAMP, 0.20 sürümü ile ücretsiz olarak 21 Nisan 1997'de yayınlandı. Hiçbir ek penceresi olmayan sadece aç, kapat, duraklat ve devam et seçenekli basit bir menüden ibaretti.
Mayıs 1997'de 0.92 sürümü yayımlandı. Standart Windows çerçeve ve menü çubuğu ile grafik arayüzlü (skin) ilk sürümü oldu. Bu dış görünüm koyu gri çerçeve ile 3B efektli saydam düğmeler, kırmızı/yeşil ses ayarı kaydırma çubuğu, yeşil göstergeli LED ve parça adı, MP3 bit hızı ve yeşil "örnekleme hızı" göstergesi vardı. Parçanın konumunu gösteren çubuk yoktu. Dalga çözücü ve titreşim izleyici efektleri daha sonra gözükecekti. Dosyalar çalma listesine komut satırı veya sürükle bırak yöntemiyle eklenebiliyordu.
Winamp 1
[değiştir | kaynağı değiştir]7 Haziran 1997’de 1.006 sürüm numarasıyla "Winamp" (önceki WinAMP) adıyla yayımlandı. Titreşim izleyici (spectrum analyzer) ve sesin ayarına göre rengi değişen ses ayarı kaydırma çubuğu geldi, fakat waveform yoktu. Yardım menüsünde lisans bilgisi içeriyordu.
Tomislav Uzelac söylediğine göre, 1 Haziran'da AMP 0.7 motoru lisanslandı.[2] Bu arada Frankel, Nullsoft şirketini kurdu. Ücretsiz olan Winamp, Ocak 1998'de 10 dolarlık fiyatı ile ücretli hale geldi. Mart 98'de Uzelac, PlayMedia Systems adlı yeni bir şirket kurdu. Nullsoft ile AMP adı üzerinde sahiplik tartışması yaşadı.
1.90 sürümü 31 Mart 1998'de yayımlandı. Genel amaçlı ses yürütücüsü ve winamp.com sitesi ile çeşitli belge, eklenti (MOD ve MP3) desteği ve görsel öğe desteği (visualization) sağlandı. 18 gün sonra 1.91 sürümü ile WAVE, CDDA ve Windows tray handling eklentileri ve sloganı olan ünlü "Winamp, it really whips the llama's ass" adlı DEMO.MP3 dosyası geldi. Bu slogan Wesley Willis adlı sanatçının 2000 yılında "Guitar Rock of Ages" adıyla çıkardığı albümündeki "Whip the Llama's Ass" adlı parçasından esinlenilmiştir.[3]
Winamp 2
[değiştir | kaynağı değiştir]8 Eylül 1998'de 2.0 sürümü yayımlandı. Bu 2x sürümleri en çok indirilen Windows programlarından biri oldu. Bu yeni sürüm iyileştirilmiş ve kullanılabilirliği kısmen iyi olan çalma listesi, daha doğru bir equalizer ve daha fazla eklenti içeriyordu. Çalma listesi ve equalizer pencereleri için "skin" adı verilen grafik arayüzü eklentileri kullanılabiliyordu.
1999 yılında AOL, 80 milyon dolara Nullsoft şirketini satın aldı.[4] Yine bu yıl winamp.com sitesinde kolayca erişilip indirilebilen eklenti, dış görünüm, müzik dosyaları, forum ve çeşitli referans bilgilerini içeren içerikler yayımlandı.
2000 yılının ortalarında Winamp'ın kayıtlı kullanıcı sayısı 25 milyonu aştı.
Winamp 2.8 ile bu serinin sonunu getirip Winamp3 geliştirilmeye başlansa da daha sonra bu seri için geri adımlar atıldı.
Winamp 3
[değiştir | kaynağı değiştir]Winamp için kayda değer ve önemli bir atılım sayılan sürümü Winamp3 ile geldi (Ağustos 1998). Yeniden yazılan ve pek çok özellik içeren ve bugünkü esnek yapısının temelleri atıldı. Winamp3 Winamp 2'nin devamı sayılır ancak çekirdek olarak farklılıklar içerir. Winamp3'ün geriye doğru eklenti uyumluluğu yoktu. Winamp 2 dış görünüm ve eklentileri, SHOUTcast kaynak eklenti desteği yoktu. Winamp3 sürümü ile SHOUTcast hiç yayınlanmadı.
Pek çok kullanıcı Winamp3'ün Winamp 2'ye döndürülmesini istedi. Nullsoft, Winamp 2'nin devamı sayılan 2.9 ve 2.91 sürümleriyle bu isteklere yanıt verdi. Kendi inançları (vaftiz geleneği) gereği, 2+3=5 hesabına göre 4 atlandı ve 5. sürüm geldi.
Winamp 5
[değiştir | kaynağı değiştir]Winamp'ın belki de en önemli değişimi sürüm 5 ile geldi. Winamp 2 ve 3 sürümleri ile gelen ortak özellikler Winamp 5 ile bütünleştirildi. Winamp 5, Winamp 2'nin kod temeli üzerine yükseldi. Winamp3'ün hantal yapısı terk edildi. Winamp, 5 Aralık 2005'te yayımlandı ve günümüze kadar kod yapısında bir değişiklik olmadı.
Winamp 5 üç farklı sürüm ile yayımlandı. Lite ve Full ücretsiz, Pro ise 19.95 dolar. Lite sürümü ile sadece mp3 dosyaları yürütülebilir. Full sürümü pek çok ses, müzik ve video dosyası yürütebilir, CD'ye yazabilir, çoklu ortam dosyaları farklı biçimlere dönüştürebilir. Pro sürümü ise sınırsız yazma hızı, CD'den direkt mp3 dosyası oluşturma gibi ek özellikleri içerir.[5]
Ekim 2007'de 10. yıl sürümü 5.5 yayınlandı. Tüm pencerelerin tek bir ekranda gösterildiği Bento dış görünümü eklendi. Bento ile yerleşik web tarayıcı desteği sağlandı. Özellikle yeni dış görünüm, Winamp için çok önemliydi. Çünkü dış görünümsüz bir Winamp hiçbir şeydir. Dış görünümler konusunda Almanların başarısını görüyoruz. Winamp'ın Modern dış görünümü bir Alman olan Sven Kistner tarafından geliştirilmişti. Bento dış görünümü de Ben Allison ile birlikte 2007'de 19 yaşında olan Alman Martin Pöhlman yazmış. Grafikleri Taber Buhl yaptı.
Bu sürüm ile farklı Winamp uygulamaları yayımlandı. Winamp Remote ve Winamp Toolbar. Özellikle Winamp Remote uygulaması ilgi çekeceğe benziyor. Bu uygulama sayesinde Internet'in olduğu her ortamda evde, işyerinde, cep telefonunda, PlayStation, Wii, Xbox gibi oyun konsollarından kısaca Internet'in olduğu her ortamda müzik dinleyebilme ya da video seyredebilme imkânı sağlandı. Winamp Toolbar ise; Web tarayıcısına eklenen basit bir araç çubuğudur. Bununla web araması yapılabilir, Winamp eklentileri ve dış görünümleri bulunabilir ve indirilebilir. Ancak asıl dikkat çeken özelliği web tarayıcından çoklu ortam dosyası açma, müzik yürütme vs. işlevleri çubuğun üzerindeki düğmeler ile gerçekleştirilebilmesine imkân vermesidir.
Winamp 5.5
[değiştir | kaynağı değiştir]- 5.5 sürümü ile birlikte, eski tek dosyalık hantal yapılı dil dosyası desteği terk edilerek, Winamp'ın tamamının yerelleştirilmesine imkân veren yeni, WLZ uzantılı dosya türü desteği sağlandı. Bundan sonra yayınlanan birkaç sürümle birlikte Fransızca, Almanca, Hollandaca, Lehçe, İtalyanca, İspanyolca ve İsveç dillerinde kurulum ve kullanım desteği sağlandı.
- 5.51 sürümü Kasım 2007 de yayınladığında Windows 9x için kurulumu engellendi.
- 5.52 sürümü ile iPod aygıtları desteği geldi. Diğer çıkarılabilir ortamlar için de eşitleme desteği sağlandı.
- 5.53 sürümü ile farklı alfabe karakterlerini içeren dosya adlarını doğru bir şekilde gösterebilen Unicode standartlarında dil desteği ve Rusça kurulum ve kullanım desteği sağlandı.
- 5.54 sürümü ile DropBox eklentisi, Adobe Flash dosyalarını yürütme desteği ve Çince, Japonca, Korece kurulum ve kullanım desteği sağlandı.
- 5.55 sürümü 25 Şubat 2009'da yayımlandı. Bu sürüm ile; iTunes uyumlu ortam kitaplığı dosyaları için alma/verme desteği, Çalma listesini Bento dış görünümde sekme olarak gösterebilme seçeneği eklendi. Ayrıca Türkçe, Portekizce ve Rumence dillerinde kurulum ve kullanım desteği sağlandı.
- 5.56 sürümü Temmuz 2009'da yayımlandı. Bu sürüm ile Winamp'a Orgler adlı yeni bir eklenti eklendi.
- 5.57 sürümü Kasım 2009'da yayımlandı. Bu sürümde; MP4 ve FLV uzantılı dosyalar için MPEG-4 desteği ve Matroska MKV video dosyalarını yürütme desteği (sadece Pro sürümü için) sağlandı. Dışarıdan dosya sürükleyip bırakılabilen ve çeşitli listelerin oluşturulmasına izin veren DropBox eklentisi Winamp'tan çıkarıldı.
Winamp 5.6
[değiştir | kaynağı değiştir]30 Kasım 2010'da yayımlandı. Winamp 5.6 ile Android Wi-Fi desteği ve doğrudan fare tekerleği desteği sağlandı. VBR kodlama desteği ile Fraunhofer AAC Codec geliştirildi. Ayrıca, etiketleri (mp3, wma / wmv, OGG ve FLAC için) derecelendirme yazmak için seçenek eklendi. Macarca ve Endonezce kurulum ve kullanım için dil paketleri eklendi.
Radionomy dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]14 Ocak 2014 tarihinde AOL şirketi Winamp'ın sitesini tamamıyla kapatılmadığını açıkladı. Resmî açıklamalara göre, Belçika kökenli çevrimiçi radyo toplayıcısı Radionomy, Nullsoft şirketinin hisselerini, Winamp'ı ve Shoutcast'ı satın aldı. Satın alma değeri konusunda ise açıklama yapılmadı.[6] Winamp'ın önümüzdeki tarihlerde yeni arayüz ve yeni kullanım koşulları ile tekrar geri döneceği söyleniyor.
Sürpriz Yumurtalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Winamp, hakkında bilgi verilmeden, gizlenmiş özellikler olarak bilinen bir dizi sürpriz yumurtaları barındırdı. En çok bilinenlerden Winamp temel arayüzünde klavyeden nullsoft yazmaktır. L tuşu dosya aç ekranını getirdiği için bu ekranı ESC tuşuyla kapatmak gerekir. Diğer bir sürpriz ise hakkında penceresindeki animasyona ÜstKrk veya CTRL tuşlarıyla beraber çift tıkamaktır. Her sürüm ile değişen bu özellikler toplamda otuzu aşmaktadır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Winamp Resmi Sitesi22 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- SkinConsortium Resmi Sitesi 30 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Winamp Resmi Türkçe Genişletme Paketi Eklenti Sayfası
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2014.
- ^ "Playmedia News". Playmedia News. 22 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2013.
- ^ "Whip the Llama's ass Orgins". 21 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2013.
- ^ "Listening to parents, not college, worth $80M AOL loves how Frankel makes MP3 files sing". USAToday.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Player Features". 19 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2014.
