Yahudilikte Tanrı'nın isimleri
| Makale serilerinden Yahudiler ve Yahudilik | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Etimoloji • Kim bir Yahudi'dir? | |||||||||||||||
|
|||||||||||||||
Rabbânî Yahudilikte Tanrı'nın yedi ismi o kadar kutsal kabul edilir ki bir defa yazıldıktan sonra asla geri silinmemeleri gerekir: YHVH, ʼĒl, Eloah, Elohim, Šaddāi, Eḥyḗḣ ve Tzevaot.[1] İlk din erbapları, geriye kalan öbür İbranice isimlerin Tanrı'nın lakap ve sıfatları olduğunu ve bu lakaplarla Tanrı'nın yedi isminin diğer dillerde özgürce yazılıp silinebileceğini kabul ettiler.[2] Ancak bazı yeni din adamları bu duruma dikkat edilmesini önermektedir. Birçok Ortodoks Yahudi, Tanrı'nın ismini İngilizce yazarken God yazmak yerine "G-d" yazar ve 15 anlamına gelen Yōd-Hē (יה, ayrıca Yah) ifadesini telaffuz etmek yerine Ṭēt-Vav (טו, lafzen 9-6) derler.[3]
Belgesel hipotez, her zaman Tanrı için kullanılan isimlerin Tevrat'ın çeşitli orijinal kaynaklardan derlendiğini öne sürmektedir.[4]
Tanrı'nın yedi ismi
[değiştir | kaynağı değiştir]Tanrı'nın kutsallığından ötürü[5] bir kez yazıldığında asla silinmemesi gereken adları YHVH, Adonai, El, Elohim, Şaddai, Tzevaot ve Ehyeh'tir.[1] Ayrıca YHVH'nin içinde bulunduğu için Yah harfi de asla silinmez.[1] Rabbi Jose Tzevaot'u yaygın ad olarak kabul ederken[6] Rabbi İşmael Elohim'i yaygın ad olarak kabul etmiştir.[6] "Bağışlayıcı", "Rahim" ve "Vefalı" gibi diğer tüm adlar yalnızca Tanrı'nın insanla ortak olan özelliklerini tarif eder.
YHVH
[değiştir | kaynağı değiştir]Tanrı'nın Tanah'ta en yaygın kullanılan adı Tetragramaton'dur (יהוה) ve genellikle YHVH olarak yazılır. İbrani alfabesi ebcettir ve ünlü harfleri yoktur. Bundan dolayı genellikle YHVH Yahveh olarak genişletilmektedir.[7]
Modern Yahudi kültürü bu ismin ağza alınmasını yasaklamıştır. Dualarda bu kelime yerine Adonai (Efendim) ve konuşurken HaShem (isim) ismi kullanılır. Tevrat'ta YHVH denmesini açıkça yasaklayan herhangi bir ifade yoktur[8] ve Rut Kitabı MÖ 5. yüzyıl dönemlerinde ismin ağza alındığını göstermektedir.[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Maimonides. Mishneh Torah, Yesodei ha-Torah §6:2. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2020.
- ^ Hwang, Wei-Chin; Chun, Chi-Ah; Takeuchi, David T.; Myers, Hector F.; Siddarth, Prabha (2005). "Age of First Onset Major Depression in Chinese Americans". Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology. 11 (1): 16-27. doi:10.1037/1099-9809.11.1.16. ISSN 1939-0106.
- ^ "Judaism 101". web.archive.org. 3 Haziran 2019. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2022.
- ^ Lupovitch, Howard N. (2010). "The world of the Hebrew Bible". Jews and Judaism in World History. Abingdon: Routledge. ss. 5-6. ISBN 978-0-203-86197-4.
- ^ "NAMES OF GOD - JewishEncyclopedia.com". www.jewishencyclopedia.com. 31 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2022.
- ^ a b Rabbi Jose, Soferim, 4:1, Yer. R.H., 1:1; Ab. R.N., 34
- ^ Alter, Robert (18 Aralık 2018). The Hebrew Bible: A Translation with Commentary (Vol. Three-Volume Set) (İngilizce). W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-393-29250-3.
- ^ Byrne, Máire (2011), The Names of God in Judaism, Christianity, and Islam: A Basis for Interfaith Dialogue, A&C Black, p. 24
- ^ Rut 2:4
