Zwolle
| Zwolle | |
|---|---|
Belediye | |
    .jpg) | |
 Bayrak  Zwolle arması | |
 Zwolle'nin Overijssel'daki konumu | |
  Zwolle Zwolle'nin Hollanda'daki konumu | |
| Ülke |  Hollanda |
| İl |  Overijssel |
| İdare | |
| • Belediye başkanı | Peter Snijders (VVD) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 119,28 km² |
| • Su | 8,26 km² (3,18 mil²) |
| Nüfus (2019) | |
| • Toplam | 127.497 |
| • Yoğunluk | oto/km² |
| Zaman dilimi | UTC+01.00 (OAS) |
| • Yaz (YSU) | UTC+02.00 (OAS) |
| Alan kodu | 038 |
Resmî site www.zwole.nl/ | |
Zwolle, Hollanda'da Overijssel ilinin merkez şehri olan bir belediye ve şehirdir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Zwolle'de araştırmalar ve kazılar yapan arkeologlar Zwolle'nin bulunduğu mevkide M,Ö. 1500 civarlarında "İşala" adlı bir kavimin yaşadığını göstermiştir. 1970'li yıllarda şehrin Zwolle-Zuid semtinde yapılan araştırmalar buranın bir Neolitik-bronz devri yerleşkesi olduğunu ortaya çıkartmıştır. Roma döneminde bu bölgede "Franklar"ın "Salii" kabilesi yaşamıştır.
Zwolle yerleşkesi M.S. 800 yıllarında Frisyalı tüccarlar ve Şarlman'ın askerleri tarafından kurulmuştur.[1] "Zwolle" ismi "şişmiş/kabaran" anlamına gelmekte ve şehrin üç akarsu (IJssel, Vecht ve Zwarte Suyu)'nun aralarında bulunan "şişmiş/kabaran" ve bu nedenle sellere maruz kalmayan bir tepenin üzerinde kurulmuş olduğuna atıf etmekte olduğu belirtilmektedir. Şehir hakkında en eski yazılı belge St Micheal'a adanmış bir kilisesinin (Grotekerke veya Sint Michaëlskerk) kurulmasına aittir. Bu kilise XV. yüzyılda yenileştirilmiştir ve bugünde şehirde bulunmaktadır.
31 Ağustos 1230'de Utrecht Başpiskoposu Zwolle'ye şehir olma imtiyazlarını bağışlamıştır. Bağımsız şehir 1294'te Hansa Birliği üyesi olmuştur.
Bağımsız Zwolle şehri bölgedeki asillerin hücumlarına da maruz kaldı Temmuz 1324'te ve Ekim 1361'de bu asiller şehide yangın çıkmasına neden olmuşlardır. 1324'teki yangından şehirde ancak 9 bina nispeten zararsız kurtulmuş ve şehrin diğer binaları yanıp kul olmuştur.
Zwolle, 1361'de Hansa Birliği'nin bir üyesi olarak Hansa Birliği ile Danimarka Kralı IV. Valdemar arasında çıkan savaşa katılmıştır. Bu savaşı sona erdiren 1370 Stralsund Antlaşması ile Zwolle şehri Scania, İsveç'te bir ticaret kolonisi kurma imtiyazı kazanmıştır. XV. yüzyıl Zwolle şehri ve ticareti için altın yıllar olmuş ve şehrin gayrisafi hasılasının 1402-1450 arasında 6 misli arttığı araştırmacılar tarafından hesap edilmiştir.[2]
20. yüzyıl başlarında Zwolle büyük bir nehir ticareti yapan, büyük bir balık pazarı olan ve Rotterdam'dan sonra Hollanda'de en önemli büyükbaş hayvan pazarı olan bir şehir olmuştu. Şehirde aynı zamanda sanayi olarak pamuk ipliği ve kumaş dokumacılık, kumaş beyazlatıcılık ve boyacılık, dericilik, ip ve urgan yapımcılığı, tuz rafineciliği, demir üretimi ve demir işlemeciliği, gemi yapımcılığı sektörleri bulunmaktaydı.[3]
II. Dünya Savaşı sonunda Zwolle kenti Alman istilacılardan Montreal'dan gelen bir Kanadalı rütbesiz bir er olan olan "Leo Major" tarafından tek başına teslim alınmıştır.
2004'te Zwolle'de bulunan "De Librije" Lokantası Michelin Rehberi tarafından 3(3* (Üç-Yıldız) verilerek şereflendirilmiştir ve Hollanda'nın tümünde bu şerefi taşıyan üç lokantadan biri olmuş ve 2007'de bir diğerinin yıldız değeri indirilince Hollanda Michelin 3* taşıyan 2 lokantadan biri olmuştur.
Blauwvingers - Mavi parmaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Hollandalılar arasında Zwolle'de yaşayanlar alaycı olarak "Blauwvingers (Mavi parmaklar)" olarak anılmaktadırlar. Bu aynı zamanda Zwolle'nin futbol takımı olan PEC Zwolle'nin takma adıdır. Bunun ortaya çıkması 1682'ye kadar uzanmaktadır. O yıl Zwolle'nin büyük kiliselerinden olan St Michael kilisesi çökmüştür. Zwolle halkı fakir olduğu için bu kiliseyi yeniden yaptırmak için paraları bulunmamaktaydı. Bunun için bu kilisenin çanlarını komşu şehir olan Kampen'e satma kararı aldılar. Bu satış için yüksek fiyat talep ettiler. Kampen'liler bunu bilmekle beraber kilise çanlarını satın almayı kabul ettiler. Fakat canlar Kampen'e getirilip incelenince bu canların da kilise çökmesinden zarar gördüğü ve çalınmalarının imkânsız olduğu öğrenildi. Fakat Zwolle'liler bunu kabul etmeyip üzerine anlaşılan fiyattan Kampen'lilerin para ödenmesini talep ettiler. Çaresiz kalan ama komşularına çok kızan Kampenliler büyük şikayetlerle bu ödemeyi çuval çuval sikkelerle yaptılar. Zwolle'liler bu ödemenin tam ve eksiksiz yapıldığını kontrol etmek için Kampen'liler tarafından gönderilen "duiten" sikkelerini birer birer elden geçirip saydılar. Bu sayım bittikten sonra Zwolle'liler Kampen'lilerin kendilerinden intikam aldıklarını anladılar. Tüm sikke sayıcıların parmakları ve elleri sikkenin bakır olmasından dolayı masmavi olmuştu. Bundan sonra Zwolle'liler için "maviparmaklılar" takma adı kullanılmaya başlandı.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Zwolle şehri IJssel, Vecht ve Zwarte Suyu'nun aralarında bulunan bir tepe üzerinde kurulmuştur ve zaman zaman yükselip sel getiren bu akarsular bu tepe dolayısıyla Zwolle şehrine yetişememektedirler. Şehir karayolu ile en yakın komşu şehri olan Kampen'e 12 km; Apeldoorn'a 35 km; Enschede'ye 64 km; Groningen'e 84 km ve Amsterdam'a 82 km uzaklıktadır.
Binalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Zwolle kentinde birçok eski ve yeni ilgi çeken binalar bulunmaktadır. Bunların başında şehir merkezindeki Grotekerk ve Sint Michaëlskerk kilise binaları gelmektedir. Özellikle Sint Michaëlskerk'de Barok dönemi org ustası Arp Schnitger tarafından yapılan eşsiz kilise org vardır. "Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopnemin" adlı Roma Katolik bazilika 1399'da yapılmaya başlanmıştır. Bu kilisesinin can kulesine "Peperbus (biberlik)" adı verilmekte ve Hollanda'da en yüksek can kulelerinden biri olmaktadır. Bu can kulesi kilise ile birlikte çöküp yıkılmıştır ama sonradan yenilenmiştir. Zwolle Belediye Sarayı orijinal olarak 1448'de yapılmıştır ama bu bina da sonradan modernize edilmiştir.
Şehirde bulunan eski ilginç binalar arasında şunlar sayılabilir: şehrin eski kale kapılarından olan "Sassenpoort"; şehir surları; eskiden hardal üretmek için yapılmış "Mosterdmakerstören (Hardal Üreticileri Kulesi)"; 1571'de tamamlanmış şehir Loncalar Konağı; eski vilayet idare merkezi; bir Dominiken manastırı; ve eski Melkmarkt meydanında bulunan iki müze (antika eşyalar sergilendiği ve doğa tarihi için müze olan) "Stedelijk Museum Zwolle" ile Vrouwenhuis. Blijmarkt Meydanı'nda bulunan eski Adalet Sarayı günümüzde "Fundatie Müzesi" adı verilip Overijssell ilinin güzel sanatlar müzesi olmuştur.
"Broerenkerk" 1465'te kurulan Dominiken Manastırı için kilise olarak yapılmıştır. Bu manastır 1580'de reformasyon döneminde kapatılmış; kesişler kovulmuştur. 1640-1982 döneminde bu eski manastır kilisesi bir Protestan kilisesi olarak kullanılmıştır. Sonra restore edilmiş ve 1983-1988 döneminde bir kültürel etkinlikler merkezi olmuştur. Bu merkez 1988'de kapatılmıştır ve bu eski manastır kilisesi bir özel sektör kitap evi olarak kullanılmaktadır.
Şehrin tren garının batısında şehrin batı kesiminde 10. yüzyıl başında yapılan çok sayıda "Art Nouveau" mimarı stilinde yapılmış villadan oluşan bir semt bulunmaktadır. Bunlar Koningin Wilhelminastraat, Prinses Julianastraat ve Prins Hendrikstraat sokaklarında 1900.lu yıllar başında değişik Hollandalı mimar tarafından tasarlanmıştır. Bunlardan 11 tanesi Hollanda Hükûmeti tarafından "millî anıt (rijksmonumenten)" olarak korumaya alınmıştır.
Spor
[değiştir | kaynağı değiştir]| Takım | Spor | Lig | Stadyum | Kuruluş |
|---|---|---|---|---|
| PEC Zwolle |  Fútbol
|
Eredivisie | FC Zwolle Stadyumu Kapasite: 10,000 |
1990 |
Kardeş şehirler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Resimler
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Zwolle - Librije -
Zwolle - Drostenhuis -
Zwolle - Thorbeckegracht -
Peperbus -
Zwolle - Praubstraat Sokağı -
Zwolle - Sassenpoort şehir kapısı -
Zwolle Prins Hendrikstraat'da Art Nouveau bahçe kapısı -
Zwolle tren garı
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ F.C. Berkenvelder (1980). "Het begin Zwolle 750 jaar stad". Waanders. 9 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2007.
- ^ F.C. Berkenvelder (1980). "De handel en de Hanze". Zwolle 750 jaar stad (Felemenkçe). Waanders. 23 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2007.
- ^ "Zwolle". Encyclopaedia Britannica, 11th edition. 1911. 24 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2013.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Belediye resmi websitesi 5 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Felemenkçe)
- DMOZ Open Directory projesi "Zwolle" maddesi (İngilizce)
- Zwolle Turizm Ofisi turizm rehberi 19 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Felemenkçe), (İngilizce), (Almanca)
Overijssel'teki belediyeler | ||
|---|---|---|
 | ||
| ||
