Cüzeppe Verdi
Giuseppe Verdi (Джузеппе Верди). Italiäneñ Romantik çorına qarağan kompozitorı, kübesençä, operalar autorı. Ul 19nçı ğasır İtaliä opera sänğäteneñ iñ aldınğı autorlarınıñ berse bularaq, küp kenä zamandaşlarınnan kübräk dan qazanğan. Giuseppe Verdi äsärläre dönyanıñ küplägän zallarında säxnäläşterelä.
Tormış
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Başlanğıç yıllar
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Giuseppe Verdi 1813 yılnıñ 9 (10) oktäberendä Parma and Piacenza kenäzlegendä, Busseto şähärennän yıraq bulmağan ber awılda dönyağa kilä. Şul uq Busseto şähärendä ul berençe muzıka däreslären ala. Yegerme yäşendä Verdi Milan şähärenä muzıka belemen tiränäytü maqsatı belän kilä. Şul uq waqıtta ul däreslär belän bergä opera tamaşalarına öyri başlıy häm opera äsärlären icat itü belän xıyallana. Küpmeder waqıttan soñ Verdi yañadan Busseto şähärenä muzıkant bulıp qayta. Berençe tamaşasın ul Barezzi isemle cirle bay ında kürsätä. Verdinıñ muzıkasın yaratqanğa kürä, Barezzi anı üzeneñ qızına şäxsi uqıtuçı itep çaqıra. Tizdän yäşlär ğaşıyq bula häm 1836 öyläneşälär. Margherita Verdiğa ike bala birä, läkin alarnıñ ğömere qısqa bulıp çığa. Margherita şulay uq 1840 yılda can täslim qıla.
Berençe tanılu
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Milan şähäreneñ La Scala teatrı tarafınnan quyılğan Oberto isemle berençe operanıñ zur uñışı Verdinı qanatlandıra. Şunnan soñ La Scala teatrı Verdi belän tağın ike äsär icat itü turında qontraqta qul quya. Şul operalarnıñ berse yazğanda, Verdinıñ xatını ülä dä inde. 1843 yıldan soñ un yıl eçendä küp oprealar dönya kürä. Qayberäwlär öçen iñ originäl häm möhim opera bulıp 1847 yılda icat itelgän Macbeth operası sanala. Berençe tapqır Verdi operanıñ syüjetına mäxäbbät temın kertmi qala – bu üzenä kürä 19 ğasır İtaliä opera sänğäte öçen qaharmanlıq.
Dahi master
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Bu çorda Verdi üzeneñ iñ güzäl äsärläreneñ bersen Rigolettonı tudıra. BU opera berençe tapqır Veniceta 1851 yılda säxnä kürä. Opera tiz arada uñış qazana. Rigoletto yärdämendä Verdi üzeneñ muzıykäl dramağa qarata fikeren yaqlıy, anıñça, bu tör äsärlär törle elementlardan cıyılğan, häm tormışnıñ tirän ictimağıy häm mädäni problemnarın yaqtırtqan bulırğa tieş. Şunnan soñ 1853 yılda Romeda Trovatore häm Veniceta La traviata dönya kürälär.
Küplär Verdinıñ iñ gradioz äsäre – Aidanı Suez qanalınıñ açıluı uñayınnan yazılğan digän fikerdä tora. Şulay da zamanında Verdi mondıy işe täqdimnärne kire bora. Aida äsäre berençe tapqır 1871 yılda Cairoda säxnäläşterelä häm şunda uq zur uñışqa iä bula.
Sünü häm ülem
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Soñğı yılların Verdi äsärlären yañartuğa häm küçerep yazuğa bağışlıy. Avtor 1901 yılnıñ 27 ğiynwarında dönya quya.
Äsärlär
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Oberto, Conte di San Bonifacio – Teatro alla Scala, Milan, 1839
- Un Giorno di Regno – Teatro alla Scala, 1840
- Nabucco – Teatro alla Scala, 1842
- I Lombardi alla prima crociata – Teatro alla Scala, 1843
- Ernani - Teatro La Fenice, Venice 1844
- I due Foscari - Teatro Argentina, Rome, 1844
- Giovanna d'Arco - Teatro alla Scala, 1845
- Alzira - Teatro San Carlo, Naples, 1845
- Attila - Teatro La Fenice, Venice, 1846
- Macbeth - Teatro della Pergola, Florence, 1847
- I masnadieri - Her Majesty's Theatre, London, 1847
- Jérusalem - Théâtre de l'Académie Royale de Musique, Paris
- Il corsaro - Teatro Grande, Trieste, 1848
- La battaglia di Legnano - Teatro Argentina, Rome, 1849
- Luisa Miller - Teatro San Carlo, Naples, 1849
- Stiffelio - Teatro Grande, Trieste, 1850
- Rigoletto - Teatro La Fenice, Venice,1851
- Il trovatore - Teatro Apollo, Rome, 1853
- La traviata - Teatro la Fenice, 1853
- Les vêpres siciliennes - Théâtre de l'Académie Impérial de Musique, Paris, 1855
- Le trouvère - Théâtre Impérial de l´Opéra, Paris, 1857
- Simon Boccanegra - Teatro La Fenice, Venice, 1857
- Aroldo - Teatro Nuovo, Rimini, 1857
- Un ballo in maschera - Teatro Apollo, Rome, 1859
- La forza del destino - Imperial Bolshoi Kamenny Theatre, Saint Petersburg, 1862
- Macbeth - Theâtre Lyrique, Paris, 1865
- Don Carlos - Théâtre Impérial de l´Opéra Paris, 1867
- La forza del destino – Teatro alla Scala, Milan, 1869
- Aida - Khedivial Opera House Cairo, 1871
- Don Carlo - Teatro San Carlo, Naples, 1872
- Simon Boccanegra - Teatro alla Scala, 1881
- Don Carlo – Teatro alla Scala, Milan, 1884
- Don Carlo - Teatro Municipale, Modena, 1886 (third revision, 5 Act version)
- Otello – Teatro alla Scala, 1887
- Falstaff – Teatro alla Scala, 1893
 |
Bu mäqäläneñ sıyfatın arttırır öçentübändägelärne eşlärgä kiräk?:
|