Vidkun Kvisling
| Vidkun Kvisling norvegçä Vidkun Quisling | |
|---|---|
 Vidkun Kvisling | |
| Tulı iseme | Vidkun Abraham Lauritz Jonssøn Quisling |
| Hönäre | säyäsi däwlät eşleklese, natsional-sotsialist, kollaboratsionist |
| Tuu datası | 18 iyül 1887 |
| Watandaşlığı | Norvegiä |
| Ülem datası | 24 oktäber 1945 (58 yäş) |
Vidkun Kvisling (norvegçä Vidkun Abraham Lauritz Jonssøn Quisling, 1887-1945) — Norvegiä säyäsi däwlät eşleklese, natsional-sotsialist, kollaboratsionist, Natsi Almaniä belän aktiv xezmättäşlek itä.
Eşçänlek
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1926-1927 yıllarda Mäskäwdä Norvegiä ilçelegendä diplomat bulıp eşli, ul waqıtta Norvegiä SSRBda Britan diplomatik xezmäteneñ wäkile bula. Kvisling sumnar kontrabandasında şiklänelä, 1929 yılda xezmättän alına.
1933 yılda Norvegiädä "Milli berlek" digän natsional-sotsialistik firqägä nigez sala.
1931-1933 yıllarda Norvegiä saqlanu ministrı.
1940 yılda Almaniä Norvegiägä höcüm itkän waqıtında Kvisling üz "milli xökümät"ne buldıra, üz-üzeñne premyer-ministr häm eçke eşlär ministrı itep bilgeli (aprel, 1940), läkin natsi alman xakimiäte ul xökümätne tarqata.
1942 yılnıñ 1 fevralendä alman okkupatsion xakimiäte Kvislingnı ikençe tapqır premyer-ministr itep bilgeli.
1942-1943 yılda Kvisling citäklägän xökümät Norvegiä yähüdlären qulğa alıp, ülem lagerlärenä cibärä, Norvegiä yähüdläre 50% ı üterelä. Şul çaralar norveglar arasında rizasızlıqqa kiterä.
1945 yılnıñ mayında Kvisling böten xökümät belän qulğa alına.
Norvegiä mäxkämäse qararı buyınça Kvisling ülem cäzasına xökem itelä, 1945 yılnıñ 24 oktäberendä Oslo şähärendä üterelä.
Soñraq dönya ädäbiätendä Kvisling - kollaboratsionist, satlıq can, xinäyätçe digän urtaqlıq atamağa äylängän.
Ädäbiät
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Friedman Tuviah. Die Deportierung der Juden aus Norwegen nach Auschwitz. Haifa 1994.Institute of Documentation
- Eitinger Leo. Norway. In: Rittner Carlos, Myers Sandra (Hrg.). The Courage to Care. Rescuers of Jews During the Holocaust. New York, London 1986.
- Dahl Hans Fredrik . Quisling: A Study in Treachery (translated by Anne-Marie Stanton-Ife). — Cambridge, 1999.
- Эрл Зимке. Немецкая оккупация Северной Европы. 1940—1945. М.: Центрополиграф, 2005. — 415 с. — ISBN 5-9524-2084-2
- Марк Мазовер. Надувная зверушка Гитлера 2012 елның 28 февраль көнендә архивланган.