Papers by Bartosz Nowacki
The paper presents a preliminary typology
of coarse cooking ware from the Roman/late
antique laye... more The paper presents a preliminary typology
of coarse cooking ware from the Roman/late
antique layers of the rural settlement at Podšilo
bay on the island of Rab. The vessels have been
associated with several basic shapes and divided
by types, while fabrics have been described
macroscopically. Analogies and a contextual
analysis were used to propose dating and to
assess provenience for well-known ware classes
or to define areas of circulation for those with
a more regional distribution. By analyzing the
distribution within the settlement, we propose
a tentative conclusion on their use within the
latest phase of frequentation, and an attempt
at understanding the culinary practices and
household use of the ware.
Polish Archaeology in the Mediterranean 29/2, 2020
Geophysical prospection and small-scale archaeological excavation were undertaken on the site of ... more Geophysical prospection and small-scale archaeological excavation were undertaken on the site of Kaštelina, a Late Iron Age hillfort settlement located on the Stolac promontory in the northern part of Rab island (Kvarner Gulf, Croatia). Within the frame of the "Archaeological topography of the island of Rab" program, a Polish-Croatian team applied a series of multidisciplinary methods to study the occupational history of the site, its preservation, the nature of selected site features and future research potential. Ground-penetrating radar and magnetometer surveys, combined with the implementation of the Amplitude Data Comparison (ADC) method, led to the detection of remains of Late Iron Age building structures distributed over the northwestern side of the Stolac promontory. Archaeological excavations verifying the findings of the geophysical survey resulted in the discovery of a dwelling with associated outdoor features. A preliminary assessment of the outcome of a multidisciplinary approach to the study of the site of Kaštelina emphasizes the importance of the collected data for a general understanding of Late Iron Age settlements and their internal organisation in a wider context.
Polish Archaeology in the Mediterranean, 2020
Geophysical prospection and small-scale archaeological excavation were undertaken on the site of ... more Geophysical prospection and small-scale archaeological excavation were undertaken on the site of Kaštelina, a Late Iron Age hillfort settlement located on the Stolac promontory in the northern part of Rab island (Kvarner Gulf, Croatia). Within the frame of the "Archaeological topography of the island of Rab" program, a Polish-Croatian team applied a series of multidisciplinary methods to study the occupational history of the site, its preservation, the nature of selected site features and future research potential. Ground-penetrating radar and magnetometer surveys, combined with the implementation of the Amplitude Data Comparison (ADC) method, led to the detection of remains of Late Iron Age building structures distributed over the northwestern side of the Stolac promontory. Archaeological excavations verifying the findings of the geophysical survey resulted in the discovery of a dwelling with associated outdoor features. A preliminary assessment of the outcome of a multidisciplinary approach to the study of the site of Kaštelina emphasizes the importance of the collected data for a general understanding of Late Iron Age settlements and their internal organisation in a wider context.
GIS Odyssey Journal, 2021
In the paper the use of GIS to diachronically analyse the settlement pattern detected through arc... more In the paper the use of GIS to diachronically analyse the settlement pattern detected through archaeological research is illustrated on the case study of the island of Rab (NE Adriatic, Croatia) and correlated with a model of the island's economic output, its environmental features and available data on regional changing climatic conditions. The obtained results are then interpreted within a wider Adriatic setting and a current theoretical framework which allows to correlate socioeconomic and environmental indicators in the interpretation of archaeologically detected changes in the use of the landscape.
Bulettin Archéologique Polonais
In 2015, an interesting hillfort was discovered at Wysoka Wieś, Ostróda
County, in north-eastern ... more In 2015, an interesting hillfort was discovered at Wysoka Wieś, Ostróda
County, in north-eastern Poland (Fig. 1; W. Skrobot 2015, 123). It
was characteristic because its yard was surrounded by 3–4 concentric
lines of ramparts separated by dry moats (Fig. 2). In 2018, an archaeological
evaluation of this site was conducted to acquire information
about its chronology and cultural affiliation. The central and southern
part of the site was strongly disturbed in the 20th century, when all the
environs were cultivated for reforestation. The only remains of former
habitation were discovered near the embankments, particularly in
the ditch which ran along the main rampart, on its inner side, and
on the main rampart itself. The relics included: a posthole located at
the highest point of the embankment and loose stones – a probable
paving – located in the above-mentioned ditch (Fig. 4). A radiocarbon
dating of the charcoal collected from the soil beneath the stones gave
a calibrated date between 542–397 BC with a probability of 91.3%
(Fig. 5). The analysis of the pottery shards (Fig. 6:1–5) suggests that
they can be linked with the 2nd group in the classification of ceramics
of the West Balt Barrow Culture and can be dated to the turn of the
Hallstatt D and La Tène A/B periods (Ł. Okulicz 1970, 24–38). These
two chronologies correspond with each other and it can be assumed
that the hillfort was in use during the end of the Early Iron Age and
at the beginning of the La Tène Period.
Tłumaczenie
Results of multidisciplinary research conducted on the island of Rab (Northeastern Adriatic, Croa... more Results of multidisciplinary research conducted on the island of Rab (Northeastern Adriatic, Croatia) are presented with particular focus on late Roman rural settlements and their economic activities. The settlement in Podšilo bay, Lopar peninsula, is analyzed in more detail, providing evidence on a vibrant local community engaged in diversified craft activities and the exploitation of local land and marine resources. Along with the specificities of its layout and organization, this site also presents unique possibilities to study environmental factors that influenced its setup and economy, but also its demise, tentatively placed within the 6th century AD.
Świat Nauki, 2004
Wspaniałe cywilizacje istniały w starożytności nie tylko w basenie Morza Śródziemnego. Jedną z ta... more Wspaniałe cywilizacje istniały w starożytności nie tylko w basenie Morza Śródziemnego. Jedną z tajemniczych kultur epoki brązu ze Środkowej Europy badają słowaccy i polscy archeolodzy.
Odkrycia archeologiczne pokazują, że kontakty między północą i południem Europy w XVI wieku p.n.e. były o wiele intensywniejsze, niż dotąd uważano. W Kotlinie Karpackiej rozwijała się wówczas kultura Otomani-Füzesabony będąca pomostem pomiędzy cywilizacjami Śródziemnomorskimi a wybrzeżem Morza Bałtyckiego.
Charakterystyczną formą osiedli kultury Otomani-Füzesabony były chronione potężnymi fortyfikacjami grody stanowiące regionalne ośrodki władzy i kultu, a przy tym centra metalurgii, rzemiosła i handlu. Wokół osad obronnych i towarzyszących im cmentarzysk skupiały się mniejsze otwarte osady, których ludność zajmowała się rolnictwem.
O niezwykłym w Europie Środkowej bogactwie warstw uprzywilejowanych świadczą licznie znajdowane ozdoby ze złota, brązu, bursztynu i fajansu, wspaniała broń, a także
przedmioty luksusowe z importu i ich wierne naśladownictwa.
W osadach i miejscach kultu natrafiono na ślady okrutnych praktyk kultowych, jak składanie ofiar z ludzi i kanibalizm.
Świat Nauki, 2003
Znaleziska archeologiczne nie pozwalają na uchwycenie wydarzeń związanych z dziejami patriarchów ... more Znaleziska archeologiczne nie pozwalają na uchwycenie wydarzeń związanych z dziejami patriarchów i pobytem Izraelitów w Egipcie.
W Medinet Habu, w pobliżu Luksoru, odkryto domostwa robotników z okresu XX dynastii, byç może wzniesione przez Izraelitów. Mogą to być pierwsze materialne
ślady obecności Żydów w Egipcie.
Znalezisko to pozwala przyjąć, że „niewola egipska” Narodu Wybranego przypadała na panowanie XIX lub XX dynastii, a exodus mógł się rozpocząć najwcześniej za faraona Ramzesa IV, przynajmniej 100 lat później, niż dotychczas zakładano.
Archeologia nie potwierdza triumfalnego zajęcia Ziemi Obiecanej przez Izraelitów. Zmiany ludnościowe w Kanaanie z końca II tys. p.n.e. prawdopodobnie następowały powoli i nie były tak drastyczne.
Pojawienie się narodu Izraela było długim, złożonym procesem konsolidacji rozmaitych grup w okresie zmian społeczno-ekonomicznych. Na pewno głównym spoiwem
nowego narodu stała się wiara w jedynego Boga, Jahwe, dzięki której rozwinęła się świadomość odrębności religijnej, kulturowej i etnicznej Izraela.
Wiedza i Życie, 2010
Co sezon dochodzą do nas z syryjskiej Katny informacje o kolejnych sensacyjnych odkryciach. W 200... more Co sezon dochodzą do nas z syryjskiej Katny informacje o kolejnych sensacyjnych odkryciach. W 2009 roku była to nieobrabowana krypta królewska. Marzenia archeologów czasami się spełniają.
Wiedza i Życie, 2011
Kilka lat temu Polskę ogarnęła moda na odbudowywanie zamków. Teraz pojawił się kolejny, podobny t... more Kilka lat temu Polskę ogarnęła moda na odbudowywanie zamków. Teraz pojawił się kolejny, podobny trend. Tym razem, dotyczący rekonstrukcji grodów. Niektóre z tych przedsięwzięć budzą poważne kontrowersje.
Stoimy przed wielką szansą. Dzięki modzie na rekonstruowanie obiektów archeologicznych lokalne władze zaczynają dostrzegać, że mogą one stać się pobudzającymi rozwój gospodarczy regionu atrakcjami turystycznymi, są na to pieniądze. Ważne jednak, by nie iść na łatwiznę, nie zgadzać się na niszczenie zabytkowych obiektów i stawianie w ich miejscu bezwartościowych atrap. Starajmy się prezentować rekonstrukcje i wizje oparte na rzetelnej wiedzy naukowej, miejmy też odwagę przyznać się, że czegoś jeszcze nie wiemy.
Annales Instituti Archaeologici, 2019
The latest research campaigns within the project Archaeological Topography of the Island of Rab h... more The latest research campaigns within the project Archaeological Topography of the Island of Rab have included a series of interdisciplinary methods facilitating the identification and documentation of the determined sites, locations, and their surroundings. Also, test trenches have been made on certain sites since 2016 to verify the data and obtain a clearer chronology. On the basis of this methodology, sites on Lopar peninsula have been researched in the 2018 campaign too. The works included test trenches and geoarchaeological research in Podšilo bay, geophysical measurements on cape Kaštelina, and a survey of the wider areas of cape Šilo and Dubac cove. The results are still preliminary, but they already point to a complex use of Podšilo bay in late antiquity, while possible remains of Iron Age settlement architecture have been recorded on cape Kaštelina.
Studia i Materiały Archeologiczne 11, 2003
The author presents all accessible data to the burials of donkeys, dating to the Second Intermedi... more The author presents all accessible data to the burials of donkeys, dating to the Second Intermediate Period, in Tell el-Dabaa in the eastern delta of the Nile. The material gathered proves that donkeys were buried in front of graves containing the remains of several persons of different age and sex. It is therefore not possible to connect this custom with a specific function of the owner of the grave, but rather to his affiliation to a renown clan or family. The burial of donkey before the entrance to the grave - due to the religious or symbolic meaning of these animals - was probably supposed to guarantee the inviolability of the grave, and ought to be considered a reflection of the deceased's social and material status.
Reports by Bartosz Nowacki
Annales Instituti Archaeologici, 2019
The latest research campaigns within the project Archaeological Topography of the Island of Rab h... more The latest research campaigns within the project Archaeological Topography of the Island of Rab have included a series of interdisciplinary methods facilitating the identification and documentation of the determined sites, locations, and their surroundings. Also, test trenches have been made on certain sites since 2016 to verify the data and obtain a clearer chronology. On the basis of this methodology, sites on Lopar peninsula have been researched in the 2018 campaign too. The works included test trenches and geoarchaeological research in Podšilo bay, geophysical measurements on cape Kaštelina, and a survey of the wider areas of cape Šilo and Dubac cove. The results are still preliminary, but they already point to a complex use of Podšilo bay in late antiquity, while possible remains of Iron Age settlement architecture have been recorded on cape Kaštelina.
Uploads
Papers by Bartosz Nowacki
of coarse cooking ware from the Roman/late
antique layers of the rural settlement at Podšilo
bay on the island of Rab. The vessels have been
associated with several basic shapes and divided
by types, while fabrics have been described
macroscopically. Analogies and a contextual
analysis were used to propose dating and to
assess provenience for well-known ware classes
or to define areas of circulation for those with
a more regional distribution. By analyzing the
distribution within the settlement, we propose
a tentative conclusion on their use within the
latest phase of frequentation, and an attempt
at understanding the culinary practices and
household use of the ware.
County, in north-eastern Poland (Fig. 1; W. Skrobot 2015, 123). It
was characteristic because its yard was surrounded by 3–4 concentric
lines of ramparts separated by dry moats (Fig. 2). In 2018, an archaeological
evaluation of this site was conducted to acquire information
about its chronology and cultural affiliation. The central and southern
part of the site was strongly disturbed in the 20th century, when all the
environs were cultivated for reforestation. The only remains of former
habitation were discovered near the embankments, particularly in
the ditch which ran along the main rampart, on its inner side, and
on the main rampart itself. The relics included: a posthole located at
the highest point of the embankment and loose stones – a probable
paving – located in the above-mentioned ditch (Fig. 4). A radiocarbon
dating of the charcoal collected from the soil beneath the stones gave
a calibrated date between 542–397 BC with a probability of 91.3%
(Fig. 5). The analysis of the pottery shards (Fig. 6:1–5) suggests that
they can be linked with the 2nd group in the classification of ceramics
of the West Balt Barrow Culture and can be dated to the turn of the
Hallstatt D and La Tène A/B periods (Ł. Okulicz 1970, 24–38). These
two chronologies correspond with each other and it can be assumed
that the hillfort was in use during the end of the Early Iron Age and
at the beginning of the La Tène Period.
Tłumaczenie
Odkrycia archeologiczne pokazują, że kontakty między północą i południem Europy w XVI wieku p.n.e. były o wiele intensywniejsze, niż dotąd uważano. W Kotlinie Karpackiej rozwijała się wówczas kultura Otomani-Füzesabony będąca pomostem pomiędzy cywilizacjami Śródziemnomorskimi a wybrzeżem Morza Bałtyckiego.
Charakterystyczną formą osiedli kultury Otomani-Füzesabony były chronione potężnymi fortyfikacjami grody stanowiące regionalne ośrodki władzy i kultu, a przy tym centra metalurgii, rzemiosła i handlu. Wokół osad obronnych i towarzyszących im cmentarzysk skupiały się mniejsze otwarte osady, których ludność zajmowała się rolnictwem.
O niezwykłym w Europie Środkowej bogactwie warstw uprzywilejowanych świadczą licznie znajdowane ozdoby ze złota, brązu, bursztynu i fajansu, wspaniała broń, a także
przedmioty luksusowe z importu i ich wierne naśladownictwa.
W osadach i miejscach kultu natrafiono na ślady okrutnych praktyk kultowych, jak składanie ofiar z ludzi i kanibalizm.
W Medinet Habu, w pobliżu Luksoru, odkryto domostwa robotników z okresu XX dynastii, byç może wzniesione przez Izraelitów. Mogą to być pierwsze materialne
ślady obecności Żydów w Egipcie.
Znalezisko to pozwala przyjąć, że „niewola egipska” Narodu Wybranego przypadała na panowanie XIX lub XX dynastii, a exodus mógł się rozpocząć najwcześniej za faraona Ramzesa IV, przynajmniej 100 lat później, niż dotychczas zakładano.
Archeologia nie potwierdza triumfalnego zajęcia Ziemi Obiecanej przez Izraelitów. Zmiany ludnościowe w Kanaanie z końca II tys. p.n.e. prawdopodobnie następowały powoli i nie były tak drastyczne.
Pojawienie się narodu Izraela było długim, złożonym procesem konsolidacji rozmaitych grup w okresie zmian społeczno-ekonomicznych. Na pewno głównym spoiwem
nowego narodu stała się wiara w jedynego Boga, Jahwe, dzięki której rozwinęła się świadomość odrębności religijnej, kulturowej i etnicznej Izraela.
Stoimy przed wielką szansą. Dzięki modzie na rekonstruowanie obiektów archeologicznych lokalne władze zaczynają dostrzegać, że mogą one stać się pobudzającymi rozwój gospodarczy regionu atrakcjami turystycznymi, są na to pieniądze. Ważne jednak, by nie iść na łatwiznę, nie zgadzać się na niszczenie zabytkowych obiektów i stawianie w ich miejscu bezwartościowych atrap. Starajmy się prezentować rekonstrukcje i wizje oparte na rzetelnej wiedzy naukowej, miejmy też odwagę przyznać się, że czegoś jeszcze nie wiemy.
Reports by Bartosz Nowacki
of coarse cooking ware from the Roman/late
antique layers of the rural settlement at Podšilo
bay on the island of Rab. The vessels have been
associated with several basic shapes and divided
by types, while fabrics have been described
macroscopically. Analogies and a contextual
analysis were used to propose dating and to
assess provenience for well-known ware classes
or to define areas of circulation for those with
a more regional distribution. By analyzing the
distribution within the settlement, we propose
a tentative conclusion on their use within the
latest phase of frequentation, and an attempt
at understanding the culinary practices and
household use of the ware.
County, in north-eastern Poland (Fig. 1; W. Skrobot 2015, 123). It
was characteristic because its yard was surrounded by 3–4 concentric
lines of ramparts separated by dry moats (Fig. 2). In 2018, an archaeological
evaluation of this site was conducted to acquire information
about its chronology and cultural affiliation. The central and southern
part of the site was strongly disturbed in the 20th century, when all the
environs were cultivated for reforestation. The only remains of former
habitation were discovered near the embankments, particularly in
the ditch which ran along the main rampart, on its inner side, and
on the main rampart itself. The relics included: a posthole located at
the highest point of the embankment and loose stones – a probable
paving – located in the above-mentioned ditch (Fig. 4). A radiocarbon
dating of the charcoal collected from the soil beneath the stones gave
a calibrated date between 542–397 BC with a probability of 91.3%
(Fig. 5). The analysis of the pottery shards (Fig. 6:1–5) suggests that
they can be linked with the 2nd group in the classification of ceramics
of the West Balt Barrow Culture and can be dated to the turn of the
Hallstatt D and La Tène A/B periods (Ł. Okulicz 1970, 24–38). These
two chronologies correspond with each other and it can be assumed
that the hillfort was in use during the end of the Early Iron Age and
at the beginning of the La Tène Period.
Tłumaczenie
Odkrycia archeologiczne pokazują, że kontakty między północą i południem Europy w XVI wieku p.n.e. były o wiele intensywniejsze, niż dotąd uważano. W Kotlinie Karpackiej rozwijała się wówczas kultura Otomani-Füzesabony będąca pomostem pomiędzy cywilizacjami Śródziemnomorskimi a wybrzeżem Morza Bałtyckiego.
Charakterystyczną formą osiedli kultury Otomani-Füzesabony były chronione potężnymi fortyfikacjami grody stanowiące regionalne ośrodki władzy i kultu, a przy tym centra metalurgii, rzemiosła i handlu. Wokół osad obronnych i towarzyszących im cmentarzysk skupiały się mniejsze otwarte osady, których ludność zajmowała się rolnictwem.
O niezwykłym w Europie Środkowej bogactwie warstw uprzywilejowanych świadczą licznie znajdowane ozdoby ze złota, brązu, bursztynu i fajansu, wspaniała broń, a także
przedmioty luksusowe z importu i ich wierne naśladownictwa.
W osadach i miejscach kultu natrafiono na ślady okrutnych praktyk kultowych, jak składanie ofiar z ludzi i kanibalizm.
W Medinet Habu, w pobliżu Luksoru, odkryto domostwa robotników z okresu XX dynastii, byç może wzniesione przez Izraelitów. Mogą to być pierwsze materialne
ślady obecności Żydów w Egipcie.
Znalezisko to pozwala przyjąć, że „niewola egipska” Narodu Wybranego przypadała na panowanie XIX lub XX dynastii, a exodus mógł się rozpocząć najwcześniej za faraona Ramzesa IV, przynajmniej 100 lat później, niż dotychczas zakładano.
Archeologia nie potwierdza triumfalnego zajęcia Ziemi Obiecanej przez Izraelitów. Zmiany ludnościowe w Kanaanie z końca II tys. p.n.e. prawdopodobnie następowały powoli i nie były tak drastyczne.
Pojawienie się narodu Izraela było długim, złożonym procesem konsolidacji rozmaitych grup w okresie zmian społeczno-ekonomicznych. Na pewno głównym spoiwem
nowego narodu stała się wiara w jedynego Boga, Jahwe, dzięki której rozwinęła się świadomość odrębności religijnej, kulturowej i etnicznej Izraela.
Stoimy przed wielką szansą. Dzięki modzie na rekonstruowanie obiektów archeologicznych lokalne władze zaczynają dostrzegać, że mogą one stać się pobudzającymi rozwój gospodarczy regionu atrakcjami turystycznymi, są na to pieniądze. Ważne jednak, by nie iść na łatwiznę, nie zgadzać się na niszczenie zabytkowych obiektów i stawianie w ich miejscu bezwartościowych atrap. Starajmy się prezentować rekonstrukcje i wizje oparte na rzetelnej wiedzy naukowej, miejmy też odwagę przyznać się, że czegoś jeszcze nie wiemy.
the historic centre of Rab town allowed assessing the methods’ potential within the urban fabric of such a long-settled zone, but also gaining first wide-area data on its diachronic developments. Such data will also prove essential in understanding the inter-settlement relationships and the overall organisation of the island’s settlement pattern through time. Within the paper preliminary results of the research carried out at three sites is presented, i.e. an Iron Age hillfort, a Roman rural settlement and
within the urban centre, which are, due to their representative features, indicative for proposing the development of settling on the island.
One of the research problems of the project is determining the origin of coarse ware. The aim of the study is a typological characteristic of the best-preserved Classe type pot from Podšilo and an archaeometric analysis of its fabric. The aim was achieved by analysis of shape, dimensions and decorations. 3D reconstruction was based on photographs and drawings processed with Blender software. Analysis of the fabric was accomplished by optical and SEM-EDS microscopy.