Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Kontent qismiga oʻtish

Abigail Adams

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Abigail Adams

Benjamin Blyth portreti, 1766-yil
Amerika Qo'shma Shtatlarining birinchi xonimi
Mansab davri
1797-yil 4-mart – 1801-yil 4-mart
Prezident John Adams
Oʻtmishdoshi Martha Washington
Vorisi Martha Randolph
Amerika Qo'shma Shtatlarining ikkinchi xonimi
Mansab davri
1789-yil 21-aprel – 1797-yil 4-mart
Vitse-prezident John Adams
Oʻtmishdoshi Yangi lavozim
Vorisi Ann Gerry
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi
Abigail Smith

1744-yil 11-noyabr
Veymut, Massachusets ko'rfazi, Britaniya Amerikasi
Vafoti 1818-yil 28-oktabr
Quincy, Massachusetts, AQSh
Turmush oʻrtogʻi John Adams (nikoh 1764)
Bolalari 5
Imzosi

 

Abigail Adams (Abigail Smit; 1744-yil 11-noyabr — 1818-yil 28-oktyabr) John Adamsning rafiqasi va eng yaqin maslahatchisi, shuningdek John Kvinsi Adamsning onasi edi. U Qoʻshma Shtatlar asoschisi boʻlgan va Amerika Qoʻshma Shtatlarining birinchi ikkinchi xonimi va Qoʻshma Shtatlarning ikkinchi birinchi xonimi edi, lekin oʻsha paytda bunday unvonlar ishlatilmagan[1].

Adamsning hayoti birinchi xonimlarning eng koʻp hujjatlashtirilganlaridan biri: u Kontinental Kongresslar paytida Pensilvaniya shtati Filadelfiyada boʻlganida eriga yozgan koʻplab maktublari bilan saqlanib qolgan. John tez-tez Abigaildan koʻp masalalarda maslahat soʻrab turardi. Ularning maktublari hukumat va siyosat haqidagi intellektual munozaralarga toʻla. Abigailning maktublari, shuningdek, Amerika inqilobiy urushi ichki frontining guvohi boʻlib xizmat qiladi.

Erta hayot va oila

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Abigail Adamsning tugʻilgan joyi Massachusets shtatining Veymut shahrida

Abigail Adams Massachusets shtatining Veymut shahridagi Shimoliy Parish jamoat cherkovida William Smit (1707-1783) va Elizabet (Quincy) Smit oilasida tugʻilgan[2]. Onasi tomondan u Massachusets koloniyasidagi taniqli siyosiy oila boʻlgan Quincy oilasidan chiqqan. Onasi orqali John Xankok bilan turmush qurgan Doroti Kvinsining amakivachchasi boʻlgan. Adams, shuningdek, Massachusets shtatidagi Xingemdagi Old Ship cherkovining asoschisi boʻlgan John Nortonning nevarasi. Smit 1740-yilda Elizabeth Quincy ga uylandi. Ularning uchta qizi bor edi: 1741-yilda tugʻilgan Meri, 1744-yilda Abigail va 1744-yil 22-noyabrda Elizabet tugʻilgan[3]. Adamsning bir qancha ota-bobolari singari, otasi ham liberal jamoat vaziri boʻlgan: Yanki jamiyatida oʻz ruhoniylarini yuksak hurmat qilgan lider edi. Smit oʻz vaʼzini oldindan belgilash yoki asl gunohni avf etishga qaratmagan, aksincha, u aql va axloqning muhimligini taʼkidladiManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name. 1775-yil iyul oyida 35 yil turmush qurgan rafiqasi Elizabeth chechakdan vafot etdi. 1784-yilda 77 yoshida Smit vafot etdi.

Abigail rasmiy taʼlim olmagan; u bolaligida tez-tez kasal boʻlgan, bu uning taʼlim olishiga toʻsqinlik qilgan boʻlishi mumkin[4]. Keyinchalik, Adams oʻzini taʼlimdan mahrum deb hisoblaydi, chunki ayollarga bunday imkoniyat kamdan-kam hollarda berilgan[4]. U rasmiy taʼlim olmagan boʻlsa-da, onasi uni va uning opa-singillari Meri (1739-1811) va Elizabethni (1742-1816, Betsi nomi bilan tanilgan) oʻqish, yozish va shifrlashni oʻrgatgan. Otasining, amakisining va bobosining katta kutubxonalari opa-singillarga ingliz va fransuz adabiyotini o‘rganish imkonini berdi[5]Manba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name. Uning buvisi Elizabet Kvinsi ham Adamsning taʼlim olishiga hissa qoʻshgan[4]. Adams voyaga yetganda, bilimini oshirish uchun boshqalar bilan oʻqidi[4]. U birinchi xonim sifatida xizmat qilgan eng bilimdon ayollardan biriga aylangan[6].

Nikoh va bolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

   Abigail Smit birinchi marta John Adams bilan 1759-yilda 15 yoshida uchrashgan. John oʻzining doʻsti Richard Cranch bilan Smit xonadoniga mehmonga kelgan. Cranch Abigailning opasi Mary Smit bilan unashtirilgan edi. Keyinchalik ular federal sudya William Cranchning ota-onasi boʻlishadi[7].

Woman with deep black hair and dark eyes wearing a blue and pink dress
Abigail Smith Adams portreti. Benjamin Blyth tomonidan 1766-yilda chizilgan.
Man in dark gray clothing with dark hair
John Adams portreti. Benjamin Blyth tomonidan 1766-yilda chizilgan.
Woman with bonnet and dark eyes
Abigail Smith Adams - Gilbert Stuart. 1800-1815-yillar
Man in dark gray clothing with white hair
John Adams - Gilbert Stuart. 1800-1815-yillar

Garchi Adamsning otasi nihohni maʼqullagan boʻlsa-da, onasi qizi qishloq xoʻjaligiga xos boʻlgan advokatga turmushga chiqishidan qoʻrqib ketdi, lekin oxir-oqibat rozilik berdi. Er-xotin 1764-yil 25-oktyabrda Smitlarning Veymutdagi uyida turmush qurishdi. Abigailning otasi Smit John Adams qizining nikoh marosimini boshqargan[8]. Qabuldan soʻng, er-xotin bitta otga minib, oʻzlarining yangi uyiga , Massachusets shtatining Braintri shahridagi John otasidan meros boʻlib qolgan fermaga yoʻl olishgan[5] (hozirda Quincyning bir qismi boʻlgan joy). Keyinchalik ular Bostondagi ikkinchi uyga koʻchib oʻtishdi, u yerda Johnning advokatlik amaliyoti kengaydi. Er-xotin toʻqqiz oylik nikohdan keyin birinchi farzandlarini bagʻirlariga bosishdi[5].

12 yil ichida u olti farzandni dunyoga keltirgan:

  • Abigail („Nabbi“; 1765-1813)
  • John Kvinsi Adams (1767-1848)
  • Greys Syuzanna („Susanna“, „Suki“ laqabli)[9] (1768-1770)
  • Charlz (1770-1800)
  • Tomas Boylston Adams (1772-1832)
  • Elizabet (1777 yilda tugʻilgan)[10]

Uning farzand tarbiyalash uslubi bolalarning fazilat va Adams oilaviy anʼanalariga qanday qarzdor ekanligi haqida tinimsiz va doimiy eslatmalarni oʻz ichiga oladi[11]. Eri uzoq safarlarda boʻlganida Adams oila va fermer xoʻjaligi uchun mas’ul edi. „Afsuski!“, — deb yozgan 1773-yil dekabrda u: „Seni va meni qancha qorli qatlamlar ajratadi“ bir maktubida. Abigail va Johnning nikohi ularning yozishmalari va boshqa yozuvlari orqali yaxshi hujjatlashtirilgan. Johnning siyosiy majburiyatlari davomida almashilgan maktublar uning Abigailning bilimiga ishonganini koʻrsatadi. Eriga oʻxshab, Abigail ham maktublarida adabiyotlardan iqtibos keltirardi. Tarixchi Devid Makkalloning taʼkidlashicha, u buni turmush oʻrtogʻiga qaraganda „koʻproq“ qilgan. Ularning yozishmalari ularning oʻzaro hissiy va intellektual hurmatini yoritib bergan.

1768-yil aprel oyida u oilasini Bostonga koʻchib oʻtdi va Brattle koʻchasida mahalliy „Oq uy“ sifatida tanilgan uyni ijaraga oldi. U, Abigail va bolalari u yerda bir yil yashab, keyin Cold Leynga ko‘chib o‘tishdi, oradan biroz vaqt oʻtib, ular yana shahar markazidagi Brattle maydonidagi kattaroq uyga koʻchib oʻtishdi[12].

Johnning oʻsib borayotgan qonunchilik amaliyoti oila uchun oʻzgarishlarni talab qilgan. 1771-yilda u Abigail va bolalarini Braintreega koʻchirdi, lekin u oilasidan uzoqda boʻlgan vaqt uning ishiga eʼtibor qaratish imkonini beradi deb umid qilib, ofisini Bostonda saqlab qoldi. Shunga qaramay, poytaxtda bir muncha vaqt oʻtgach, u oʻz oilasi uchun uy sifatida oddiy Braintreedan koʻngli toʻldi. 1772-yil avgustda Adams oilasini Bostonga koʻchirdi. U oʻz ofisidan unchalik uzoq boʻlmagan Qirolicha koʻchasida katta gʻishtli uy sotib oldi[13]. 1774-yilda Abigail va John Bostondagi vaziyat tobora notinch boʻlgani sababli oilani fermaga qaytarishdi va Braintree Massachusetsdagi doimiy uyi boʻlib qoldi[14].

Abigail, shuningdek, oilaning moliyaviy masalalari, jumladan, investitsiyalar uchun mas’uliyatni oʻz zimmasiga olgan. Yaqinda paydo boʻlgan tadqiqotlardan biri hatto Johnning umrining oxirigacha Adams oilasini boylik bilan taʼminlashda Abigailning moliyaviy qobiliyatini yuqori baholaydi[15].

Yevropa

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1784-yilda u qizi Nabby bilan eri va katta oʻgʻli John Kvinsi bilan erining diplomatik lavozimiga tayinlangani uchun Parijga joʻnadi. Abigail uzoq dengiz sayohatidan qoʻrqardi, lekin aslida sayohat u uchun qiziqarli boʻldi. Avvaliga u Parijdagi hayotni qiyinlashtirdi va xizmatkorlar bilan katta uyni boshqarishning yangi tajribasidan hayratda qoldi. Biroq, oylar oʻtishi bilan u zavqlana boshladi: u koʻplab doʻstlar orttirdi, teatr va operaga mehr qoʻydi va Parij ayollarining modasiga qiziqdi, garchi u „hech qachon bu yerda qola olmasligini“ afsus bilan tan oldi.

1785-yildan keyin u Sent-Jeyms sudida (Britaniya) birinchi AQSh vazirining rafiqasi rolini bajardi. Parijdan farqli oʻlaroq, Abigail Londonni yoqtirmasdi, u yerda uning kam doʻstlari bor edi va umuman olganda, xushmuomala jamiyat unga sovuqqon tuyildi. Yoqimli tajribalardan biri uning Tomas Jeffersonning kichik qizi Meri (Polli) ga vaqtinchalik homiyligi boʻldi, u uchun Abigail chuqur va umrboqiy muhabbatni his qildi.

Adams va John 1788-yilda Quincy, Peacefield (shuningdek, „Eski uy“ nomi bilan ham tanilgan) uylariga qaytib kelishdi. Abigail uyni kattalashtirish va qayta qurishni boshladi. U hali ham mavjud va Adams milliy tarixiy bogʻining bir qismi sifatida jamoatchilikka ochiq[16].

Birinchi xonim

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Abigail Adams hayotining soʻnggi yillari. Gilbert Styuart tomonidan chizilgan.

John Adams 1797-yil 4-martda Filadelfiyada AQShning ikkinchi prezidenti sifatida inauguratsiya qildi[5]. Abigail erining inauguratsiyasida ishtirok etmadi, chunki u vafot etayotgan onasiga gʻamxoʻrlik qilayotgan edi[5]. John Amerika Qoʻshma Shtatlari Prezidenti etib saylanganida, Abigail oʻyin-kulgini rasmiy tarzda davom ettirdi[17]. U har hafta katta kechki ovqat uyushtirdi, tez-tez omma oldida chiqish qildi va har toʻrtinchi iyulda Filadelfiya shahri uchun bayram uyushtirdi[18][19].

U Marta Vashingtonning sokinligidan farqli oʻlaroq, siyosatda katta rol oʻynadi. Siyosiy jihatdan juda faol edi, uning siyosiy raqiblari uni „Prezident Xonim“ deb atashgan"[5]. Johnning ishonchli vakili sifatida Abigail koʻpincha erining maʼmuriyati oldida turgan muammolar haqida yaxshi maʼlumotga ega boʻlgan, baʼzida singlisi Meri va uning oʻgʻli John Kvinsiga yoʻllagan maktublari hali jamoatchilikka maʼlum boʻlmagan koʻpgina voqealar tafsilotlarini oʻz ichiga olgan[18]. Baʼzi odamlar Abigaildan prezident bilan bogʻlanish uchun foydalangan[18]. Baʼzida Abigail matbuotda eri haqida ijobiy voqealarni eʼlon qilib turgan[18]. Abigail erining siyosiy faoliyatining sodiq tarafdori boʻlib, uning siyosatini, masalan, Chet ellik va fitna toʻgʻrisidagi qonunlarni qabul qilishni qoʻllab-quvvatladi[18].

Adams erining prezidentligi davrida akasi William Smit, qaynogʻasi John Shou va oʻgʻli Charlzning farzandlarini Prezident uyida yashash uchun olib keldi, chunki bolalarning otalari ichkilikbozlikka qarshi kurashgan. Charlzning oʻlimidan bir necha kun oldin Adams uni Filadelfiyadagi Prezident uyiga olib kelganida, Charlzning qizi Syuzanna atigi 3 yoshda (1800-yilda) edi[20].

1800-yilda poytaxt Vashingtonga koʻchirilishi bilan u Oq uyda yoki oʻsha paytda maʼlum boʻlgan Prezident uyida istiqomat qiluvchi ilk birinchi xonimga aylandi[21]. Adams 1800-yil noyabr oyida Oq uyga koʻchib oʻtdi va u yerda toʻrt oyda yashadi[5]. Abigail yaqin atrofdagi qalin oʻrmonlarga qaramay, Vashingtondagi qurilishi tugallanmagan saroyni „yashashga yaroqli“ va joylashuvini „chiroyli“ deb topdi. Faqat birinchi oila uchun oʻtin chopish va tashiydigan odam topa olmaganidan shikoyat qildi. Abigail kir yuvish uchun Oq uyning Sharqiy xonasidan foydalangan[22]. Adamsning sogʻligʻi Vashingtonda qoniqarli emasdi.

Keyingi hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Abigail va John Adams Johnning prezidentligidan keyin Peacefieldga qaytib ketishdi

Johnning prezidentlikka qayta saylanish kampaniyasida magʻlubiyatga uchraganidan soʻng, oila 1800-yilda Quincydagi Peacefieldga qaytib ketishdi. Abigail oʻgʻlining siyosiy faoliyatini diqqat bilan kuzatib borgan, bu uning zamondoshlariga yozgan maktublaridan koʻrinib turibdi. Keyingi yillarda u Tomas Jefferson bilan yozishmalarini yangilab, qizi Mariya Jefferson Eppes (Polli) vafoti munosabati bilan unga hamdardlik bildirdi, Abigail Jeffersonning qizi Pollyni Londonda kichkinaligida parvarish qilgan va sevib qolgan edi. Jeffersonning eriga nisbatan siyosiy qarshiligi uni qattiq xafa qilgan edi[5]. U nabirasi Syuzannani tarbiyalashda davom etdi[5]. Shuningdek, katta nevaralarini, jumladan, Jorj Vashington Adams va kichik John Adamsni tarbiyalagan, chunki ularning otasi John Kvinsi Adams Rossiyaga elchi qilib tayinlangan. Adamsning 48 yoshli qizi Nabby 1813-yilda[23] koʻkrak bezi saratonidan uch yillik aziyatni boshdan kechirib keyin vafot etdi.

Vafoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Massachusets shtatidagi Quincy, Birlashgan Birinchi Parish cherkovidagi Abigailning qabri

Adams 1818-yil 28-oktyabrda[2] tif isitmasidan uyida vafot etdi. U Massachusets shtatining Quincy shahrida Birlashgan Birinchi Parish cherkovida (shuningdek, „Prezidentlar cherkovi“ sifatida ham tanilgan) erining va oʻgʻli John Kvinsi yonida dafn etilgan. U 73 yoshda edi, 74 yoshga toʻlishiga roppa-rosa ikki hafta qoldi. Uning so‘nggi so‘zlari shunday bo‘ldi: „Qayg‘urma, do‘stim, eng qadrdon do‘stim. Men ketishga tayyorman. Va John, bu uzoq davom etmaydi“ degan edi. Sakkiz yil o‘tmay, 1826-yil 4-iyulda, Mustaqillik deklaratsiyasining ellik yilligi munosabati bilan uning eri 90 yoshida yurak yetishmovchiligidan vafot etdi. U marhum rafiqasi bilan yoniga dafn etilgan va Johnning qabri ularning oʻgʻli John Kvinsining qabridan unchalik uzoq emas.

Siyosiy qarashlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Adamsning tarjimayi holi muallifi Lin Ui uningkonservatizmi haqida gapirardi, chunki u: „inqilobdan qoʻrqardi, u barqarorlikni qadrlardi, oila va din ijtimoiy tuzumning muhim tayanchi ekanligiga ishongan va tengsizlikni ijtimoiy zarurat deb bilgan“[24]. Uning XVIII asrdagi tafakkuri „ayollarning huquqiy va ijtimoiy mavqeini yaxshilash ularning shaxsiy hayotdagi roliga zid emas“ deb hisoblagan[25].

Ayollar huquqlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Abigail Adams XVIII asr ayoli sifatida boshidan kechirgan muammolari va tashvishlari haqida yozgan. U turmush qurgan ayollarning mulkiy huquqlari va ayollar uchun koʻproq imkoniyatlar, xususan, taʼlim sohasida himoyachi edi. Uning fikricha, ayollar oʻz manfaatlarini koʻzlamagan qonunlarga boʻysunmasliklari va erlariga hamroh boʻlishdek oddiy rol bilan kifoyalanmasliklari kerak. Ular oʻzlarini tarbiyalashlari va shu tariqa oʻzlarining intellektual qobiliyatlarini tan oldirishlari kerak, shunda ular oʻz farzandlari va erlarining hayotiga rahbarlik qilishi va taʼsir qilishi mumkin. Adams 1776-yil mart oyida John va Kontinental Kongressga yozgan maktubi bilan mashhur boʻlib, unda u „xonimlarni eslab qolishni va ota-bobolaringizdan koʻra ularga nisbatan saxiyroq va qulayroq boʻlishi“ haqida oʻylang degan. Cheksiz kuchni erlarning qoʻliga bermang. Esingizda boʻlsin, hamma odamlar zolim boʻlishadi. Agar ayollarga alohida eʼtibor va gʻamxoʻrlik qilinmasa, biz qoʻzgʻolonni qoʻzgʻatishga qatʼiy qaror qildik va oʻzimizni ovozimiz yoki vakilligimiz boʻlmagan qonunlar bilan bogʻlab qoʻymaymiz"[26] deya Amerikada ayollar huquqlari uchun kurashgan.

Tomas Jefferson tomonidan Monticelloda Abigail Adamsga yuborilgan oxirgi xatlardan biri, 1817-yil may.

Qullik

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Adams qullik yovuzlik va Amerika demokratik eksperimenti uchun tahdid deb hisoblardi. Uning 1776-yil 31-martda yozgan maktubida u virjiniyaliklarning koʻpchiligi oʻzlari aytganidek „Ozodlik ishtiyoqi“ borligiga shubha qilishini tushuntirdi, chunki ular „oʻz vijdonlarini“ erkinlikdan mahrum qiladilarManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name.

1791-yilda Filadelfiyada bu bilan bogʻliq diqqatga sazovor voqea sodir boʻldi, uning uyiga bir qora tanli yigit qanday yozishni oʻrgatishini soʻrab keldi. Keyinchalik u qoʻshnisining eʼtirozisiz bolani mahalliy kechki maktabga joylashtirdi. Adams javob berdi: „U har qanday yosh yigit kabi erkin odam va uning yuzi qora boʻlgani uchun unga koʻrsatma berilmaydimi? Qanday qilib u tirikchilikka ega boʻlib, oila boqadi kerak axir? . . . Uni o‘z xonamga olib kirib, o‘qishni ham, yozishni ham o‘rgatishni o‘zim uchun sharmandalik deb o‘ylamaganman“[27] degandi.

Diniy eʼtiqodlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Adams 1753-yilga kelib taʼlimotda unitariy boʻlgan Quincydagi Birlasgan birinchi cherkovining faol aʼzosi edi[5]. Uning teologik qarashlari hayoti davomida rivojlandi. Umrining oxiriga yaqin o‘g‘liga 1816-yil 5-mayda yozgan maktubida u o‘zining diniy eʼtiqodi haqida shunday yozadi: {{Quote|text=Men o'zimni birlik deb tan olaman - Ota yolg'iz oliy Xudo ekanligiga va Iso Masih O'zining borligini, barcha kuch va sharaflarini Otadan olganiga ishonaman ... Meni ishontiradigan hech qanday dalil yo'q. mening hislarim, bu uchtasi birda, biri uchtada. Shuningdek, u Luiza Adamsdan 1818-yil 3-yanvardagi maktubida shunday deb soʻradi: „Insoniyat qachon chinakam din inson va uning yaratuvchisi oʻrtasida boʻlib, insonning oʻzi yoki aqida va sinovlari emas, balki yurakdan ekanligiga amin boʻladi?“[28].

Merosi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tarixchi Joseph Ellis John va Abigail oʻrtasidagi 1200 ta xat „Amerika tarixini taniqli amerikalik er va xotin oʻrtasidagi boshqa yozishmalardan koʻra koʻproq ochib beruvchi kutilmagan yaqinlik va samimiylik xazinasini tashkil etganini“ aniqladi[29]. Ellis (2011)ning aytishicha, Abigail oʻzini oʻzi tarbiyalagan boʻlsa-da, John oʻz davrining eng yaxshi maktub mualliflaridan biri boʻlsa-da, Johnga qaraganda yaxshiroq va rang-barang maktublar bitardi. Ellisning taʼkidlashicha, Abigail ancha chidamli va hissiy jihatdan muvozanatli boʻlgan va uni Amerika tarixidagi eng gʻayrioddiy ayollardan biri deb ataydi[29].

Yodgorliklar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tashqi mediafayllar
"First Lady Abigail Adams", First Ladies: Influence & Image, C-SPAN[30]

Vashingtonda Adams, uning eri, oʻgʻli va boshqa oila aʼzolarini sharaflash uchun Adams memorialini oʻrnatish taklif qilindi.

Nyu-Xempshirdagi Adams togʻining pastki choʻqqilaridan biri (asosiy choʻqqisi eri sharafiga nomlangan) uning sharafiga nomlangan[31].

Ommaviy madaniyat

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Adamsning eriga yozgan maktublaridan parchalar 1776-yilgi Brodvey musiqiy qoʻshiqlarida tilga olinganManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name. Virjiniya Vestoff 1969-yilda 1776-yilgi Brodvey prodyuserida Adams rolini o‘ynadi va 1972-yilda film versiyasi uchun rolni qayta yaratdi. Televizorda Ketrin Walker va Leora Dana 1976-yilda PBS mini-seriyasida Adamsning yilnomalaridagi Adamsni tasvirlashdi. 2008-yil mart oyida HBO telekanalida premyerasi boʻlgan John Adams mini-serialida uni Laura Linney ijro etgan. Linney Adamsni tasvirlashdan zavqlanib, „u ham ishtiyoqli, ham prinsipial ayol“ deb aytgan[11]. Inqilob davridagi Abigail obrazi (taxminan 1781-yil), Mishel Traxtenberg tomonidan „Sleepy Hollow“ teleserialida, „Pittura Infamante“ 2-mavsumida (2015-yil 19-yanvar) tasvirlangan. Adams Judi Chikagoning The Dinner Party oʻrnatish qismidagi taniqli shaxs boʻlib, Heritage Floor’da 999 ta nomdan biri sifatida taqdim etilgan[32]. Barbara Hamilton sifatida yozgan romanchi Barbara Xambli 1770-yillarning boshlarida Abigail Adams nuqtai nazaridan (va detektiv rolida Abigail ishtirok etgan) uchta tarixiy sirni yozgan: The Ninth Daughter (2009), A Marked Man (2010), and Sup with the Devil (2011).

Valyutadagi sur’at

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Prezidentning 1 dollarlik tangalar dasturi doirasidagi Amerika Qoʻshma Shtatlarining birinchi turmush oʻrtoqlarini hurmat qilish uchun Amerika Qoʻshma Shtatlari zarbxonasiga 10 dollarlik oltin tangalar va bronza medallar dublikatlarini[33] chiqarishga ruxsat beradi. Abigail Adams tangasi 2007-yil 19-iyun kuni chiqarilgan va bir necha soat ichida sotilgan. U tanganing orqa tomonida John Adamsga yozgan eng mashhur maktubi bitilgan. 2009-yil fevral oyida Coin World nashri 2007-yilgi Abigail Adams medallari 2008-yilgi Luiza Adams medalining teskarisini ishlatib, xato tufayli urilganini xabar qildi[34]. Xachirlar (tanga) deb ataladigan bu qismlar 2007-yilda birinchi turmush oʻrtogʻi medallari toʻplamiga kiritilgan[34]. AQSh zarbxonasi qancha xachir qilingani haqida hisob-kitoblarni eʼlon qilmagan.

  • Old yuzi
    Old yuzi
  • Old avers (bronza medali)
    Old avers (bronza medali)

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Barbara Bush, matriarch of Bush dynasty, dies at 92“. David Cohen. Politico (2018-yil 17-aprel). Qaraldi: 2019-yil 27-noyabr.
  2. ↑ 2,0 2,1 Cullen-DuPont, Kathryn. Encyclopedia of women's history in America. Infobase Publishing, 2000 — 3–4-bet. ISBN 978-0-8160-4100-8. 
  3. ↑ „American Experience | John & Abigail Adams | People & Events“. PBS. Qaraldi: 2016-yil 7-sentyabr.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Holton, Woody. Abigail Adams. Simon and Schuster, 2010. ISBN 9781451607369. 
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 „Abigail Adams Biography“. Firstladies.org. National First Ladies' Library. 2019-yil 31-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 18-sentyabr.
  6. ↑ Withey, ch. 1
  7. ↑ McCullough 2001.
  8. ↑ „Abigail Adams Biography – Adams National Historical Park“. www.nps.gov. U.S. National Park Service. Qaraldi: 2016-yil 16-noyabr.
  9. ↑ Gilles, Edith Belle. Abigail Adams: A Writing in Life. Routledge, 2002 — xv-bet. ISBN 978-0-415-93945-4. 
  10. ↑ G. J. Barker-Benfield (2012). "Stillbirth and Sensibility The Case of Abigail and John Adams". Early American Studies 10 (1): 2–29. doi:10.1353/eam.2012.0003. 
  11. ↑ 11,0 11,1 Garry Wills, Henry Adams and the Making of America, 2005; p. 24; Wills cites the criticisms of Paul Nagel „and others“
  12. ↑ Ferling, John (1992). John Adams: A Life. University of Tennessee Press. ISBN 0-87049-730-8. [ebook] ch. 3
  13. ↑ Ferling, John (1992). John Adams: A Life. University of Tennessee Press. ISBN 0-87049-730-8. [ebook] ch. 4
  14. ↑ „American Experience – John & Abigail Adams – Timeline – PBS“. pbs.org. Qaraldi: 2015-yil 7-sentyabr.
  15. ↑ Saxton, Martha (November 1, 2010). "Abigail Adams, Capitalist". Women's Review of Books. Archived from the original on 2019-07-01. https://web.archive.org/web/20190701170228/https://www.wcwonline.org/WRB-Issues/abigail-adams-capitalist. Qaraldi: October 27, 2017. Abigail Adams]]
  16. ↑ „Basic Information – Adams National Historical Park (U.S. National Park Service)“. www.nps.gov. Qaraldi: 2016-yil 16-noyabr.
  17. ↑ „Abigail Smith Adams“. whitehouse.gov (2014). Qaraldi: 2016-yil 17-noyabr.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 Seale, William. The White House: Actors and Observers. UPNE, 2002. ISBN 9781555535476. 
  19. ↑ Encyclopædia Britannica. Founding Fathers: The Essential Guide to the Men Who Made America. Hoboken: John Wiley and Sons, 2007. ISBN 978-0470117927. 
  20. ↑ Anthony, Carl Sferrazza. America's First Families: An Inside View of 200 Years of Private Life in the White House. Simon and Schuster, 2000. ISBN 9780684864426. 
  21. ↑ „John Adams moves into White House - Nov 01, 1800 - HISTORY.com“. HISTORY.com. Qaraldi: 2016-yil 17-noyabr.
  22. ↑ „Abigail Adams used the East Room to dry the laundry“. Whitehousehistory.org. White House Historical Association. Qaraldi: 2016-yil 7-sentyabr.
  23. ↑ „American Experience | John & Abigail Adams | People & Events | PBS“. www.pbs.org. Qaraldi: 2016-yil 17-noyabr.
  24. ↑ Withey, p. x.
  25. ↑ Withey, p. 82.
  26. ↑ „Abigail Adams“ (2001-yil 21-aprel). 2001-yil 21-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
  27. ↑ „Letter from Abigail Adams to John Adams, 13 February 1797“. Adams Family Papers: An Electronic Archive.. Massachusetts Historical Society. 2012-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 18-sentyabr.
  28. ↑ „From Abigail Smith Adams to Louisa Catherine Johnson Adams, 3 …“. Founders.archives.gov (2016-yil 12-iyul). Qaraldi: 2016-yil 7-sentyabr.
  29. ↑ 29,0 29,1 Cited in Wood (2011)
  30. ↑ „First Lady Abigail Adams“. C‑SPAN (2013-yil 4-mart). Qaraldi: 2014-yil 2-noyabr.
  31. ↑ Taylor, Bethany (2011). "Abigail Adams Joins the Presidential Range". Appalachia (Appalachian Mountain Club) 62 (2): 132. 
  32. ↑ Chicago, Judy (2007). The Dinner Party: From Creation to Preservation. London: Merrell. p. 169. ISBN 1-85894-370-1
  33. ↑ U.S. Mint: First Spouse Program (Wayback Machine saytida 2007-01-07 sanasida arxivlangan). Accessed June 27, 2008. „The United States Mint also produces and make available to the public bronze medal duplicates of the First Spouse Gold Coins“.
  34. ↑ 34,0 34,1 Gilkes, Paul (February 16, 2009). "First Spouse medals set holds Adams mule". Coin World 50 (2549): 1. "Some collectors have begun receiving a First Spouse medal mule – a piece bearing the obverse for Abigail Adams and a reverse intended for the Louisa Adams medal. The mules surfaced in some of the 2007 First Spouse sets" 

Adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Abrams, Jeanne E. Respublikaning birinchi xonimlari: Marta Vashington, Abigail Adams, Dolley Madison va Amerikaning mashhur rolini yaratish (NYU Press, 2018).
  • Barker-Benfild, GJ Abigail va John Adams: Sensitivlikni amerikalashtirish (Chikago Press universiteti; 2010).
  • Bober, Natali S. 1995 yil. Abigail Adams: inqilob guvohi Nyu-York: Saymon va Shuster bolalar nashriyoti boʻlimi.
  • Ellis, Jozef J. Birinchi oila: Abigail va John Adams (Nyu-York: Alfred A. Knopf, 2010).
  • Gelles, Edit B. Portia: Abigail Adams dunyosi (Bloomington: Indiana University Press, 1991).
  • Birinchi fikrlar: Abigail Adamsning hayoti va maktublari (Nyu-York: Twayne Publishers, 1998), Abigail Adams sifatida qayta nashr etilgan: Yozuvchi hayot (London va Nyu-York: Routledge, 2002).
  • „Adamslar nafaqaga chiqdi“. Erta Amerika tadqiqotlari 4.1 (2006): 1-15.
  • Abigail va John: Nikoh portreti (Nyu-York: Uilyam Morrow, 2009) — 2010 yilgi Jorj Vashington kitob mukofoti finalchisi.
  • „Doʻstlik rishtalari: Abigail Adams va Mersi Otis Uorrenning yozishmalari“. Massachusets tarixiy jamiyati materiallari (1996), jild. 108, p35-71.
  • Xolton, Vudi. Abigail Adams: Hayot (Nyu-York: Free Press, 2009) — 2010 yil Bancroft mukofoti sovrindori .
  • Jeykobs, Diane. Hurmatli Abigail: Abigail Adams va uning ikki ajoyib opa-singillarining samimiy hayoti va inqilobiy gʻoyalari . (2014)
  • Kaminski, John P., The Quotable Abigail Adams muharriri (Kembrij, MA: Garvard University Press of Belknap Press, 2009).
  • Levin, Fillis Li. Abigail Adams: Biografiya (Sent-Martin matbuoti. 1987). 575 bet
  • 978-1-4165-7588-7
  • Nagel, Pol C. 1987 yil. Adams ayollari: Abigail va Luiza Adams, ularning opa-singillari va qizlari . Nyu-York: {Oxford University Press}.ISBN 0-19-503874-6ISBN 0-19-503874-6
  • Orihel, Mishel. „Xonimlarni eslang: Ijtimoiy media asrida John va Abigail Adamsning yozishmalarini oʻrgatish“. Umumiy joy: Amerikaning ilk hayotining interaktiv jurnali (2018) 18#1 p 3+
  • Soyer, Kem Knapp. Abigail Adams (2009) oʻrta maktablar uchun.
  • Shilds, Devid S. va Fredrika J. Teute. „Abigeyl Adams sudi“. Erta respublika jurnali 35.2 (2015): 227-235.
  • Abigail Adams: Amerikaning tugʻilishining guvohi (2009), oʻrta maktablar uchun. Time jurnali.
  • Waldstreicher, Devid, ed. John Adams va John Kvinsi Adamsning hamrohi (2013).
  • Gʻolib, Viola Xopkins. „Abigeyl Adams va“ Moda gʻazabi ' . Liboslar (Amerika Kostyumlar Jamiyati). 2001, jild. 28, 64-76-betlar.

Tarixshunoslik

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Kreyn, Eleyn Forman. „Abigeyl Adams va feminizm“. David Valdstreicherda, ed. John Adams va John Kvinsi Adamsga hamroh (2013) 199-bet
  • Xogan, Margaret A. „Abigeyl Adams: Hayot va biograflar“. David Valdstreicherda, ed. John Adams va John Kvinsi Adamsga hamroh (2013) 218-38-betlar.
  • Vud, Gordon S. (2011 yil 12 may). „Oʻsha sentimental amerikaliklar“ . Nyu-York kitoblar sharhi .

Birlamchi manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Abigail_Adams&oldid=5231304" dan olindi