Isroil — Senegal munosabatlari
 | |
 Senegal |
 Isroil |
Isroil — Senegal munosabatlari Isroil va Senegal oʻrtasidagi xalqaro ikki tomonlama diplomatik, iqtisodiy va madaniy aloqalar sanaladi.
Ikki davlat oʻrtasida toʻliq diplomatik munosabatlar oʻrnatilgan. Isroilning Senegal poytaxti Dakarda elchixonasi bor. Isroil ushbu Afrika davlati bilan turli hamkorlik dasturlarida, jumladan, qishloq xo‘jaligini rivojlantirish sohasida ishtirok etadi.
Isroilning Senegaldagi hozirgi elchisi — Pol Xirshson. Shuningdek, u yahudiy davlatining qoʻshni Gambiya, Gvineya-Bisau, Syerra-Leone va Kabo-Verdedagi norezident elchisi hisoblanadi[1].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Isroil Senegal mustaqilligini tan olgan toʻrtinchi davlat boʻldi[1].
1964-yilda Isroil tashqi ishlar vaziri Golda Meir rasmiy tashrif bilan Senegalga tashrif buyurdi[1].
Isroil Bosh vaziri Levi Eshkol 1966-yilda Senegalga tashrif buyurdi, bu Isroil rahbarining Senegalga birinchi tashrifi edi[2].
1973-yilda Yom Kipur urushi tufayli Afrikaning 24 dan ortiq davlati arab davlatlari bosimi ostida yahudiy davlati bilan diplomatik aloqalarni uzganida ikki davlat oʻrtasidagi munosabatlar biroz keskinlashgan. Biroq, 1978-yilda Shimon Peres Senegalga tashrif buyurdi. U Senegal prezidenti Leopold Senghorning taklifiga binoan xalqaro sotsialistik sammitda ishtirok etdi[1].
1994-yilda ikki davlat oʻrtasida iqtisodiy hamkorlik toʻgʻrisida shartnoma imzolandi[3]. 2010-yilda Isroildan Senegalga eksport 3,3 million dollarni tashkil etdi[4].
1999-yilda Isroil aloqa vaziri Benjamin Ben-Eliezer rasmiy tashrif bilan Senegalga keldi[1].
2008-yilda Senegal prezidenti Abdulaye Veyd vositachiligida Fath va HAMAS guruhlari oʻrtasida muzokaralar olib borildi. Muzokaralarda Isroil bilan tinchlik shartnomasini tuzish masalasi ham ko‘rib chiqildi[5].
2008-yil dekabr oyida Isroilning BMTdagi elchisi Gabriela Shalev BMT Taraqqiyot dasturi bilan shartnoma imzoladi. Ushbu kelishuvga koʻra, Isroil Benin va Senegalga yordam beradi: yahudiy davlatida ishlab chiqilgan suvni boshqarish texnologiyalari rivojlanayotgan Afrika mamlakatlariga ochlik bilan kurashishga yordam beradi. Bundan tashqari, qishloq xo‘jaligi, oziq-ovqat taʼminoti, sog‘liqni saqlash va taʼlim sohalarida ham yordam ko‘rsatilishi boʻyicha amaliy ishlar va yuqori kelishuvlarga asoslangan shartnomalar imzolandi.
Mamlakatlar oʻrtasida juda jadal madaniy almashinuv mavjud. Shunday qilib, 2013-yilda Isroil Senegalning baʼzi shaharlarida kinofestival oʻtkazdi. Senegal Imomlar uyushmasi bosh kotibi Umar Diene almashinuv dasturi asosida Isroilga tashrif buyurdi va bir necha bor yahudiy davlatiga tashrif buyurgan imomlar delegatsiyalariga boshchilik qildi.
2013-yilning may oyida Isroil elchisi Eli Ben-Tura 1000 kishini, asosan musulmonlarni elchixonaga taklif qilgan va ular bilan Qurbon hayitini nishonlagan. Bu voqea, ayniqsa, fransuz qoʻshinlari qoʻshni Malida islomchilarga qarshi operatsiya boshlagan va Liviyada AQSh elchisi oʻldirilganidan keyin ahamiyatli boʻldi. Shuningdek, Senegal va Isroil o‘rtasidagi aloqalar mustahkamlanib borayotgani qayd etilgan: masalan, 2003-yildan 2013-yilgacha ikki davlat o‘rtasidagi tovar ayirboshlash hajmi 300 foizdan ko‘proqqa oshgan[6] va savdo bitim shartnomalarida ham asosiy iqtisodiy savdolarga qaratilgan.
Qishloq xoʻjaligi vazirligi senegallik hamkasblari bilan qoʻshma loyihalarni amalga oshirmoqda, jumladan, mamlakatning qishloq xoʻjaligi hududlariga suv yetkazib berishni osonlashtirish sohasida.
2016-yil sentyabr oyida Isroil Bosh vaziri Benyamin Netanyaxu Senegal prezidenti Makki Sall bilan uchrashdi. Uchrashuvda Isroil rahbari: „Biz Senegal va Isroil oʻrtasidagi munosabatlarimiz juda yaxshi va biz ularni yanada yaxshilaymiz“, dedi. Senegal rahbarini Isroilga tashrif buyurishni taklif qildi[7]. Xuddi shu oyda Isroilning Senegaldagi elchixonasi aksiya uyushtirib, muhtoj Senegalliklarga jami 70 bosh qoʻyni xayriya qildi[8].
2016-yil dekabr oyida BMT Xavfsizlik Kengashining 2334-sonli rezolyutsiyasi qabul qilingandan soʻng, tayyorlangan va tasdiqlangan, shu jumladan Senegal vakillarining yordami bilan, Bosh vazir Netanyaxu Isroil elchisini Senegaldan chaqirib oldi, ushbu mamlakatga rejalashtirilgan barcha yordam dasturlarini to\xtatdi va amalga oshirilmay qolib ketdi. Shuningdek, Senegal tashqi ishlar vazirining Isroilga rejalashtirilgan tashrifi bekor qilindi[9].
2017-yil iyun oyida Netanyaxu Liberiyada boʻlib oʻtgan ECOWAS sammitida ishtirok etdi, u yerda boshqa narsalar qatorida Senegal prezidenti Makki Sall bilan uchrashdi. Bu uchrashuvda ikki davlat rahbarlari munosabatlarni normallashtirishga kelishib oldilar. Isroil zudlik bilan Senegaldagi elchisini qaytaradi va bunga javoban Senegal tomoni Isroilga Afrika Ittifoqida kuzatuvchi maqomi berilishini qo‘llab-quvvatlashga vaʼda berdi.
2017-yil avgust oyi oʻrtalarida Senegal birinchi marta Isroilga elchi etib tayinladi, Misrning Qohira shahrida joylashgan norezident diplomat Talla Fall. Elchi Fall Quddusdagi marosimda prezident Rivlinga ishonch yorliqlarini topshirdi[10].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Thereʼs a special relationship growing between Israel and Senegal
- ↑ „חמישים שנה לביקורו של ראש הממשלה לוי אשכול באפריקה“. 2017-yil 8-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 26-noyabr.
- ↑ הסכם בדבר שיתוף פעולה כללי בין ממשלת מדינת ישראל לבין ממשלת הרפובליקה של סנגל
- ↑ אפריקה שמדרום לסהרה, תמצית יחסי סחר עם ישראל בשנים 2000—2010 באתר משרד התעשייה, המסחר והתעסוקה
- ↑ פתח וחמאס מתאמים עמדות על הסכם עם ישראל
- ↑ Amid rising African Islamism, Israel-Senegal ties prosper
- ↑ PM Netanyahu Meets President of Senegal Macky Sall
- ↑ Israeli Embassy in Dakar Gave Sheep to Needy for Eid al-Adha
- ↑ Israel downgrades diplomatic ties with New Zealand, Senegal over UNSC vote
- ↑ Raphael Ahren. Two Muslim-majority Africa states to send first-ever envoys to Israel, The Times of Israel