Rigo Yanchi
Rigo Yanci (veng.: rigójancsi) ― anʼanaviy venger shokoladli tort, shokoladli krem va marmeladli pechene. U mashhur venger loʻli skripkachisi Rigó Jancsi (1858—1927) sharafiga nomlangan boʻlib, Avstriya-Vengriya va Italiyada tezda shuhrat qozongan[1][2].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Klara Uord, malika de Karaman-Chime, Detroyt millionerining qizi va Yanci 1896-yilda Rigaud Yanchi Parij restoranida skripka chalayotgan paytda tanishdilar, u yerda Klara eri Belgiya shahzodasi Jozef bilan birga ovqatlanayotgan edi. Bir qator maxfiy uchrashuvlardan soʻng, Uord va Rigaud 1896-yil dekabrda qochib ketishdi. 1896—1898-yillar orasida gazetalar skripkachining Belgiya malikasi bilan toʻyi haqida koʻp yozdilar.
Manbalar tortnig kelib chiqishiga koʻpgina bahslashadilar. Baʼzilar Rigaud uni qandolatchi doʻsti bilan Klarani ajablantirish uchun yaratgan deb daʼvo qiladi[3]. Sevishganlar koʻpincha Budapeshtda hali ham Blaha Lujza tér maydonida joylashgan Nemzeti Szálló mehmonxonasida turar edilar[4]. Aynan oʻsha yerda Rigaud oʻzining qandolatchilik asarini ixtiro qilgan deb ishoniladi.
Boshqalar esa Rigo Janci bu qandolatni Parij kafelaridan birida Klaraga olib kelganini va qandolatchi keyinchalik uni Rigo Yanci[5] deb nomlaganini daʼvo qiladi. 1897-yil 19-yanvarda Uord shahzoda Jozef bilan ajrashadi va er-xotin ehtimol Vengriyada turmush qurishdi. Baʼzi maʼlumotlarga koʻra, ular tez orada Misrga koʻchib oʻtishgan, u yerda Klara Rigo Yansiga oʻqish va yozishni oʻrgatgan. Farovonlik uzoq davom etmadi, Rigaud uni aldadi. Ular ajrashishdi, Uord tez orada italiyalik Peppino Rikkardoga turmushga chiqdi, xabarlarga koʻra, u poezdda tanishgan ofitsiant.
Tort
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tort ikki qatlamli shokoladli biskvitdan iborat[6]. Shokoladli biskvit koʻpirtirilgan tuxum oqi, eritilgan shokolad, sariyogʻ, shakar, un hamda tuxum sarigʻidan tayyorlanadi. Shokoadli biskvit Ikki qatlamini oʻrtasida qalin shokoladli krem va yupqa qatlamli oʻrik murabbosi yoki djem surtilgan. Oq krem bilan ham retseptlar mavjud. Magʻzi bir oz qora rom yoki vanilni oʻz ichiga olishi mumkin[7]. Tort qora shokoladli glazur bilan qoplangan. Marxamat qilishdan oldin u sovutiladi va mayda boʻlaklarga boʻlinadi[8].
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Gundel’s Hungarian Cookbook, Karoly Gundel
- ↑ Джиджи Падовани, Клара Падовани. Шоколадный сомелье. Удивительное путешествие в мир шоколада. Москва: Хлеб-Соль, 2021 — 135-bet. ISBN 5043173580, 9785043173584.
- ↑ „rigó jancsi torta. csak 53 $!“ (5-oktabr 2008-yil). 11-iyul 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-dekabr 2017-yil.
- ↑ Rigo Jancsi
- ↑ „Főoldal - National Geographic“. Geographic.hu. 16-iyul 2011-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-dekabr 2017-yil.
- ↑ „Flora's Recipe Hideout : Rigo Jancsi“. Floras-hideout.com. 3-mart 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-dekabr 2017-yil.
- ↑ „Sutemeny Rigo Jancsi“. 23-mart 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-fevral 2021-yil.
- ↑ „Рецепт «Риго Янчи»“. 10-may 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-fevral 2021-yil.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Карой Гундель „Пирожное «Риго Янчи»“, . Малая венгерская поваренная книга, 13-е, Будапешт: Корвина, 2006 — 89-bet. ISBN 963-13-5540-3.