Yosh qizning kundaligi

"Yosh qizning kundaligi"— "Anne Frankning kundaligi" nomi bilan ham tanilgan. Ikkinchi Jahon urushi paytida yahudiy oʻsmir Anne Frank tomonidan yozilgan mashhur va koʻp oʻqiladigan avtobiografiya. Kundalik Annening oilasi va yana toʻrt yaqinlari bilan 1942–yildan 1944-yilgacha Amsterdamda natsistlar taʼqibidan boshpana izlab yashiringanliklari haqida hikoya qiladi.

Umumiy maʼlumot

Yosh qizning kundaligi (Anne Frank kundaligi)

Asl nomi	Het Achterhuis (The Annex)
Muallif(lar)	Anne Frank
Mamlakat	Niderlandiya
Til	nemischa
Janr(lar)i	Avtobiografiya
Nashr etilgan sanasi	25-iyun 1947
Mukofot(lar)	Le Monde nashrining "Asrning 100 kitobi"
OCLC	1432483

Anne Frankning kundaligi qoʻrquv va qamoqda yashovchi odamlarning hayotiga oʻziga xos nuqtai nazarni taqdim etadi, shu bilan birga voyaga yetgan yosh qizning odatiy fikrlari va his-tuygʻularini aks ettiradi. „Kitty“ ismli hayoliy doʻstiga maktublar shaklida yozilgan kundalik Annening oʻtkir kuzatuvlari, introspektiv tabiati va yaxshi kelajakka soʻnmas umididan dalolat beradi.

Urushdan keyin Anne Frankning otasi Otto Frank kundalikni topadi va Annening yozuvchi boʻlish orzusini amalga oshirishga qaror qiladi. „Yosh qizning kundaligi“ ilk bor 1947-yilda nashr etilgan va oʻshandan buyon koʻplab tillarga tarjima qilinib, jahon adabiy hodisasiga aylangan. U butun dunyo boʻylab millionlab oʻquvchilarning qalbiga taʼsir qilib, Holokost haqida oʻtkir va samimiy hikoyani taqdim etadi.

Ann Frankning kundaligi oʻzining samimiy va chuqur kuzatuvlari orqali yashiringan sakkiz kishining kundalik kurashlari, umidlari va qoʻrquvlarini jonlantiradi. U Holokostning dahshatlari va adolatsizliklari bilan shaxsiy munosabatni namoyon qiladi va qiyinchiliklarga nisbatan bagʻrikenglik, tushunish va inson ruhining muhimligini eslatib turadi.

„Yosh qizning kundaligi“ oʻzining tarixiy ahamiyati bilan ham, oʻz ichiga olgan umumbashariy mavzulari bilan ham qadrli va keng oʻrganiladigan asar boʻlib qolmoqda.

Anne Frank hayoti

Anne Frank (asl ismi – Annelies Mari Frank), 1929-yil 12-iyun kuni Germaniyaning Frankfurt shahrida tugʻilgan , Holokost paytida hayoti fojiali tarzda tugagan yosh yahudiy qiz edi. U umrining katta qismini Gollandiyaning Amsterdam shahrida oʻtkazdi.

1933-yilda Annening oilasi Germaniyada fashistlar tuzumi ostidagi yahudiylarga nisbatan kuchaygan taʼqiblardan qutulish uchun Amsterdamga koʻchib oʻtdi. Anne oddiy bolalikni oʻtkazgan. Maktab, doʻstlari bilan oʻynash va 13 yoshga toʻlgan kunida sovgʻa sifatida olgan kundaligiga yozish kabi mashgʻulotlarni yoqtirardi.

Biroq, 1940-yilda Ikkinchi Jahon urushi paytida nemislar Gollandiyani bosib olganida, Annening bolalik hayoti keskin oʻzgardi. Yahudiylarga qarshi chora-tadbirlar amalga oshirildi, Anne va uning oilasi tobora kuchayib borayotgan cheklovlar va diskriminatsiyaga duch keldi. 1942-yilda deportatsiyadan qoʻrqib, Annening oilasi otasining idorasi tepasida joylashgan yashirin qoʻshimcha xonaga yashirinib olishdi.

Ikki yillik yashirinib yurganlari davomida Anne oʻz boshidan kechirganlari va fikrlarini „Kitty“ deb atalgan kundaligida yozib qoldirdi. U kundalik daftarida oʻzining gʻayrioddiy holatining mohiyatini aks ettirgan holda his-tuygʻularini, orzu-umidlarini, qoʻrquv va umidlarini soʻzlab berdi. Kichkina makon bilan cheklangan boʻlsa-da, Anna oʻzining qiziquvchanligi, aql-zakovati va optimizmini saqlab qoldi.

Afsuski, 1944-yil avgust oyida Anna va uning oilasi Aneksiya Gestapo tomonidan topildi va hibsga olindi. Ular dastlab Niderlandiyadagi tranzit lageriga olib ketilgan, keyin esa Germaniyadagi kontslagerlarga yuborilgan. Anne va uning singlisi Margot Bergen Belsen lagerida qolishdi.

Afsuski, Anne va Margot lagerdagi ogʻir sharoit va keng tarqalgan kasalliklar qurboni boʻlishdi. Ann Frank 1945-yil mart oyida lagerni Ittifoqchi kuchlar tomonidan ozod qilinishidan bir necha hafta oldin kasallikdan vafot etdi. U endigina 15 yoshda boʻlgan.

Urushdan keyin Miep Gies va Otto Frank (Annaning otasi, oilaning tirik qolgan yagona aʼzosi) tomonidan ortda qoldirilgan va saqlanib qolgan Annening kundaligi 1947-yilda nashr etilgan. Annening erkinlik va qadr-qimmat uchun umumbashariy kurashni aks ettiruvchi kuchli va zukko yozuvi butun dunyo boʻylab kitobxonlar eʼtiborini qozondi.

Nashrlar tarixi

– Kundalik 1942-yil 12-iyundan 1944-yil 1-avgustgacha ikki yil davomida yozilgan.

– Anne va uning oilasi hibsga olinib, kontslagerlarga joʻnatildi. Anne lagerda ozod etilishidan bir necha hafta oldin, 1945-yil mart oyida Bergen-Belsen kontslagerida vafot etdi.

– Ikkinchi jahon urushidan keyin kontslagerlardan omon qolgan Annening otasi Otto Frank uning kundaligini topdi.

– Otto Frank Annening yozuvchi boʻlish istagini roʻyobga chiqarish va urush davridagi tajribasi bilan oʻrtoqlashish uchun kundalikni nashr etishga qaror qildi.

– Kundalikning birinchi nashri „Het Achterhuis“ (Maxfiy ilova) Niderlandiyada 1947-yil 25-iyunda Contact Publishing tomonidan nashr etilgan.

– Keyingi yillarda Anne Frankning kundaligiga qiziqish tobora ortib bordi, ayniqsa, u koʻplab tillarga tarjima qilinib, xalqaro eʼtirofga sazovor boʻldi.

– „Anne Frank: Yosh qizning kundaligi“ deb nomlangan ingliz tilidagi birinchi nashr 1952-yilda AQShning Doubleday & Company, Inc. tomonidan nashr etilgan.

– Ingliz tilidagi versiyasining nashr etilishi Anne Frankning hikoyasini kengroq auditoriyaga olib keldi va uning hayotiga butun dunyoda qiziqish uygʻotdi.

– „Yosh qizning kundaligi“ ilk nashr etilganidan buyon dunyoning 70 dan ortiq tillariga tarjima qilingan va dunyo boʻylab millionlab nusxalarda sotilgan.

– Bu Holokostni hujjatlashtiradigan eng mashhur va eng koʻp oʻqiladigan kitoblardan biri boʻlib qolmoqda.

Anne Frank uyi va muzeyi

Anne Frank uyi – Gollandiyaning Amsterdam shahrida joylashgan muzey boʻlib, Anne Frank xotirasini va uning ajoyib kundaligini saqlashga bagʻishlangan. Muzey Anna Frank uyi sifatida tanilgan, Anna va uning oilasi Ikkinchi Jahon urushi paytida yashiringan haqiqiy bino hisoblanadi.

Anne Frank uyi Amsterdam markazidagi Prinsengrachtda joylashgan. Bu Prinsengracht kanali deb nomlanuvchi, shaharning goʻzal hududiga qaraydigan 17-asrdagi kanal boʻyidagi uylarning bir qismidir.

Gollandiyani fashistlar bosib olgan paytda, Ann Frank, uning oilasi va yana toʻrt kishi hozir muzeyning bir qismi boʻlgan Otto Frankning ish joyidagi koʻchma kitob javonining orqasida yashirin joyga yashirinib, taʼqibdan yashiringan. Ular 1942-yil iyulidan 1944-yil avgustgacha, hibsga olingunlarigacha ushbu maxfiy bino qismida yashadilar.

Anne Frank muzeyi – 1960-yilda uy-muzey sifatida ochilgan boʻlib, asl maqsad yashirin joyni saqlab qolish va tashrif buyuruvchilarga urush paytida yashiringanlarning sharoitlari va his-tuygʻularini his qilishlariga imkon berishdir. Muzey oʻziga xos va hayratlanarli tajriba taqdim etadi.

Muzey tashrif buyuruvchilarga Ann Frankning hayoti, Holokost va kengroq tarixiy kontekst haqida maʼlumot berish uchun moʻljallangan turli xil eksponatlarni taqdim etadi. Mehmonlar Anne va uning oilasi yashiringan xonalarni, shuningdek, asl artefaktlar, hujjatlar va fotosuratlarni koʻrishlari mumkin.

Muzeyda, shuningdek, Annening kundaligi, uning shaxsiy tajribalari va u yashagan dunyo haqida chuqurroq maʼlumot beruvchi interaktiv eksponatlar, oʻquv materiallari va multimedia taqdimotlari mavjud. Eksponatlar tarixiy kontekstni taqdim etib, kamsitish, taʼqib qilish va notoʻgʻri qarashlarning oqibatlarini tushunish muhimligini taʼkidlaydi.

Adabiyotlar

• Lebovic, Matt. „A most unseemly battle over the legacy of Anne Frank (In feud with Amsterdam museum, copyright holders are using final year before diaries enter the public domain to push a play, a TV docudrama, films, apps and an archive)“. Jewish Times (2014-yil 18-dekabr).
• Mullin, Joe. „Anne Frank foundation moves to keep famous diary copyrighted for 35 more years“. Ars Technica (2015-yil 16-noyabr). Qaraldi: 2015-yil 17-noyabr.
• Anne Frank: The Diary of a Young Girl, Anne Frank, Eleanor Roosevelt (Introduction) and B. M. Mooyaart (translation). Bantam, 1993. ISBN 0553296981 (paperback). (Original 1952 translation)
• The Diary of Anne Frank: The Critical Edition, Harry Paape, Gerrold Van der Stroom, and David Barnouw (Introduction); Arnold J. Pomerans, B. M. Mooyaart-Doubleday (translators); David Barnouw and Gerrold Van der Stroom (Editors). Prepared by the Netherlands State Institute for War Documentation. Doubleday, 1989.
• The Diary of a Young Girl: The Definitive Edition, Otto H. Frank and Mirjam Pressler (Editors); Susan Massotty (Translator). Doubleday, 1991.
• Frank, Anne and Netherlands State Institute for War Documentation (2003) [1989]. The Diary of Anne Frank: The Revised Critical Edition. New York: Doubleday. ISBN 978-0385508476.
• Anne Frank Fonds: Anne Frank: The Collected Works. All official versions together with further images and documents. With background essays by Gerhard Hirschfeld and Francine Prose. Bloomsbury Publishing, 2019
• ; Ernie ColónA Graphic Biography: The Anne Frank Diary. The Netherlands: Uitgeverij Luitingh, 2010. 
• The Beauty That Still Remains, choral work by Marcus Paus based on Frank’s diary and written for the official 70th anniversary of the end of the Second World War in Norway
• Folman, Ari; Polonsky, David. Anne Frank's Diary: The Graphic Adaptation. Pantheon Books, 2 October 2018. ISBN 978-1101871799. 
• Lisa Kuitert: De uitgave van Het Achterhuis van Anne Frank, in: De Boekenwereld, Vol. 25 hdy dok
• Anne Frank Remembered: The Story of the Woman Who Helped to Hide the Frank Family, Miep Gies and Alison Leslie Gold. Simon & Schuster, 1988. ISBN 0671662341 (paperback).
• The Last Seven Months of Anne Frank, Willy Lindwer. Anchor, 1992. ISBN 0385423608 (paperback).
  • filmed as Laatste Zeven Maanden van Anne Frank (English title: The Last Seven Months of Anne Frank) in 1988, directed by Willy Lindwer.
• Anne Frank: Beyond the Diary – A Photographic Remembrance, Rian Verhoeven, Ruud Van der Rol, Anna Quindlen (Introduction), Tony Langham (Translator) and Plym Peters (Translator). Puffin, 1995. ISBN 0140369260 (paperback).
• Memories of Anne Frank: Reflections of a Childhood Friend, Hannah Pick-Goslar|Hannah Goslar and Alison Gold. Scholastic Paperbacks, 1999. ISBN 0590907239 (paperback).
• My Name Is Anne, She Said, Anne Frank, Jacqueline van Maarsen. Arcadia Books, 2007.
• The Last Secret of the Secret Annex: The Untold Story of Anne Frank, Her Silent Protector, and a Family Betrayal, Joop van Wijk-Voskuijl and Jeroen De Bruyn. Simon & Schuster, 2023. ISBN 978-1982198213.