daha

Turkcha (tr)

Hol

daha

Sifat

daha (qiyosiy daha daha, eng yuqori en daha)

Ozarbayjoncha (az)

Hol

daha

Sifat

daha

hali, tagʻin

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

da-ha

Etimologiyasi

DAHA I Bu ot tojikcha 'oʻn' maʼnosini anglatadigan dah sanoq soniga V jRS, 124) -a koʻshimchasini (ТжРС, 543) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, 83 'shahar tarkibiga kiradigan mahallalar majmui' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 216): Ibn Sino daxasi kabi. DAXA II Bu ot tojikcha 'oʻn' maʼnosini anglatadigan dah sanoq soniga (ТжРС, 124) -a koʻshimchasini (ТжРС,543) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, 'ipak kurtining uykuga kirish pallasi' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 216). Ipak qurtining birinchi, ikkinchi, uchinchi uykusi kichik daha, toʻrtinchi, beshinchi uykusi katta daha deyiladi. Bu ot bilan dahaga kir-birikmasi hosil qilishgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

\f. < sugʻd. a — qishloq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

tar. Oʻrta Osiyo xonliklarida: qishloq joylarida bir necha qishloqdan, yirik shaharlarda esa bir qancha mahalla, mavzedan iborat boʻlgan maʼmuriy-hududiy birlik. ◆ Mirzakarimboyni Toshkentning toʻrt dahasi biladi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Yozning jaziramasida butun dahada bunchalik salqin, soʻlim choy-xonani topish qiyin. R. Fayziy, „Hazrati inson“ . ◆ Darrov uch kishini Sebzor, Koʻkcha va Beshyogʻoch dahalariga xabar uchun joʻnatishdi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

da-ha

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

II [f. — oʻntalik; oʻn yillik;

oʻn kun] 1 tar. Oʻtmishda Buxoro amirligida oʻnta piyoda askardan iborat boʻlgan harbiy boʻlinmaning nomi.

2 din. Ramazon oyida oʻtkaziladigan oʻn kunlik ibodat va u bilan bogʻliq marosim. ◆ Ramazon oyining soʻnggi oʻn kuni qolganda, eshon domlaning muridlaridan oltmish-yetmish kishi madrasaga yigʻilib, “daha ” nomidagi ibodatga oʻtirar edilar. M. Mu-hammadjonov, Turmush urinishlari.

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

da-ha

Etimologiyasi

III |f. a_aj

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

maxe. Ipak qurtining uyquga kirish pallasi, yoshi. ◆ Dahada qurtni mumkin qadar toʻydirish, soʻngra dastaga kiritish kerak. Gazetadan . ◆ Qurt dahaga kirdimi, kolxoz aravasi ketma-ket shaharga gʻizillaydi. S. Ahmad, „Saylanma“ .

Dahaga kirmoq Uyquga kirmoq (ipak qurti haqida). ◆ ..qurt dahaga kirib, bargni ikki baravar ortiq hazm qiladi. Gazetadan . ◆ Hammalari, dahaga kirgan qurtdek, ovqatga tashlanishdi. "Mushtum" . Katta daha I pak qurtining toʻrtinchi va beshinchi uyqusi. ◆ Pilpa qurti katta dahaga kirganda, odamni shoshirib qoʻyadi. Gazetadan . Kichikdaha Ipak qurtining birinchi, ikkinchi va uchinchi uyqusi. ◆ Ha, nima qilay, xolang oʻrgilsin. Qurtlarim uchinchi dahaga kirgan, shoshirib qoʻyishdi meni! H. Nazir, „Soʻnmas chaqmoqlar“ . Oxirgi daha ayn. katta daha. ◆ Yodgor sogʻayib, oxirgi dahada turgan pilla qurtiday boʻlgan edi. S. Ayniy, „Doxunda“ .

Antonimlari

ДАҲА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

daha I
ист.
1 часть или район города (как административная единица); ◆ ~ boshligʻi начальник части или района города (выборная административная должность);
2 десяток (воинское подразделение в Бухарском ханстве, состоявшее из десяти пехотинцев).

daha II
спец. возраст (шелковичного червя); ◆ qurtlar soʻnggi ~ga kirdi шелковичные черви достигли последнего возраста.

Turkcha (tr)

Hol

daha

Sifat

daha (qiyosiy daha daha, eng yuqori en daha)

Ozarbayjoncha (az)

Hol

daha

Sifat

daha

hali, tagʻin