Hakasijan Tazovaldkund

Hakasijan Tazovaldkund
Республика Хакасия (ven.)
Хакас Республиказы (hak.)

Hakasijan Tazovaldkundan flag Hakasijan Tazovaldkundan znam
Pälidn	Abakan
Pind - Ühtes - saum vezid (%).	46-nz' 61 569 km² 1,82
Eläjiden lugu - Kaik - Sageduz	72-nz' 537,513 ristitud (2018) 8,73 rist./km²
Regionaline KSP - Kaik, nügüdläižiš arvoiš - Ühtele hengele	69-nz' 182,4 mlrd rub. (2016) 339,6 tuh. rub.
Federaline ümbrik	Sibirin
Venäman ekonomine region	Päivnouzmaižen Sibirin
Valdkundkel' (-keled)	venäkel', hakasan kel'
Tazovaldkundan pämez' — Ohjastusen ezimez'	Viktor Zimin
Ülembaižen Nevondkundan ezimez'	Vladimir Štigašev
Gimn	Hakasijan Tazovaldkundan gimn
Avtokod	19
Aigvöd	UTC+7 (MSK+4)

Hakasijan Tazovaldkund (ven.: Республика Хакасия, hak.: Хакас Республиказы) om üks' Venälaižen Federacijan tazovaldkundoišpäi, sen subjekt.

Hakasii mülüb Sibirin federaližhe ümbrikho.

Tazovaldkundan pälidn da kaikiš suremb lidn om Abakan.

Keled

Valdkundkeled oma venäkel' da hakasan kel'.

Istorii

Hakasijan avtonomine agj oli olmas vs 1930 redukun 20. päiväspäi. Se mülüi Krasnojarskan randha vn 1990 tal'vkuhusai. Vn 1992 16. päiväl semendkud udesnimitihe sidä Hakasijan Tazovaldkundaks.

Jäl'gmäine Hakasijan Konstitucii om vahvištadud vn 1995 25. päiväl semendkud Ülembaižen Nevondkundan ezmäižel ištundal. Se om väges möhembaižidenke vajehtusidenke.

Geografijan andmused

Hakasijan Tazovaldkundan reljefan kart.

Tazovaldkundal om röunoid Krasnojarskan randanke pohjoižes da päivnouzmas, Tuvan Tazovaldkundanke suvipäivnouzmas, Altajan Tazovaldkundanke suvipäivlaskmas da Kemerovon agjanke päivlaskmas. Hakasijan Tazovaldkund om mererandatoi.

Pind om 61 569 km². Znamasižed joged oma Jenisei Krasnojarskan agjanke röunaks da sen hura Abakan-ližajogi. Jogiden pala mülüb Obinjogen basseinha.

Tazovaldkundan territorii om mägikaz.

Londuseližed varad oma kivihil', raudkivend, kuld, molibden, äimetalližed kivendod vas'kenke, sauvondmaterialad (mramor, granit, sauvondkivi, sauvondgips), azbest, fosforitad, pol'kalližarvoižed kived, gidroenergii.

Tobmuz

Viktor Zimin radab tazovaldkundan pämeheks da ohjastusen ezimeheks vs 2009 vilukun 15. päiväspäi. Kaik rahvaz änestab händast videks vodeks. Tazovaldkundan pämez' märičeb ohjastusen strukturad. Hän paneb ministrid radnikusile sättutaden kandidatoid parlamentanke.

Hakasijan parlament om üks'kodine Ülembaine Nevondkund. Kaik rahvaz valičeb sen 50 ezitajad videks vodeks. Vladimir Štigašev radab Nevondkundan ezimeheks vspäi 1992.

Tazovaldkundan radonoigendai tobmuz om Hakasijan Ohjastuz. Tazovaldkundan ministrused, komitetad, ohjandused da inspekcijad alištudas Ohjastusele.

Valitihe Tazovaldkundan pämest järgenduseližen kerdan vn 2013 8. päiväl sügüz'kud, nügüdläine pämez' sai vägestust ezmäižel tural (63,41%) da radab kahtenden strokun. Ülembaižen Nevondkundan ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba sil-žo päiväl (08.09.2013, 5. kucund).

Eläjad

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 532 403 ristitud. Kaikiš suremb ristitišt oli 574 367 eläjad vl 1994. Vl 2018 seičeme ristitud kümnespäi oma lidnalaižed.

Kaik om viž lidnad tazovaldkundas. Toižed järedad lidnad (enamba 45 tuh. eläjid vl 2017, surembaspäi penembha) oma Černogorsk da Sajanogorsk. Vl 2018 kaik om 7 eländpunktad enamba mi 10 tuh. eläjidenke.

Rahvahad (enamba 0,5% vl 2010): venälaižed — 80,3%, hakaslaižed — 12,0%, saksalaižed — 1,1%, ukrainalaižed — 1,0%, totarlaižed — 0,6%, toižed rahvahad — 3,4%, rahvahuden ozutandata — 1,6%.

Erased toižed igähižed rahvahad: šorijalaižed — 0,22% (1150 rist.), tuvalaižed — 0,18% (936 rist.).

Irdkosketused

• Hakasijan Tazovaldkundan pämehen oficialine sait (glava.r-19.ru). (ven.)
• Hakasijan Tazovaldkundan Ülembaižen Nevondkundan oficialine sait (vskhakasia.ru). (ven.)
• Hakasijan Tazovaldkundan Ohjastusen oficialine sait (r-19.ru). (ven.)