Vị trí
Quốc kỳ
Thông tin cơ bản
Thủ đô	Lima
Chính phủ	Cộng hoà lập hiến
Tiền tệ	Nuevo sol (PEN)
Diện tích	1.285.216 km2
Dân số	29.496.000 (ước tính 2010)
Ngôn ngữ	Spanish (official), Quechua , Aymara
Tôn giáo	Công giáo Rôma 81.3%, Evangelical 12.5%, khác 3.3%, unspecified or none 2.9%
Hệ thống điện	Phần lớn 220V/60Hz (Type A and C North American and Euro plug)
Mã số điện thoại	+51
Internet TLD	.pe
Múi giờ	UTC -5

Peru là một quốc gia thuộc Nam Mỹ. Thủ đô là Lima. Peru (tiếng Tây Ban Nha: Perú), tên chính thức là Cộng hòa Peru (tiếng Tây Ban Nha: República del Perú) là một quốc gia nằm ở phía tây châu Nam Mỹ. Peru giáp Ecuador và Colombia phía bắc, giáp Brasil và Bolivia phía đông, giáp Chile phía nam và giáp Thái Bình Dương phía tây. Dân số của Peru vào tháng 7 năm 2007 là 28.674.757 người, mật độ dân số khoảng 21 người/km². Peru là cái nôi của nền văn minh Inca rực rỡ xưa kia. Vào thế kỷ 16, người Tây Ban Nha đã xâm chiếm vùng đất này và thành lập phó vương phủ Peru. Sau khi độc lập vào năm 1821, Peru đã trải qua một thời gian dài bất ổn chính trị dưới các chế độ độc tài cũng như khủng hoảng kinh tế. Ngày nay Peru là một quốc gia theo thể chế cộng hòa và có nền kinh tế phát triển nhanh; chỉ số phát triển con người của Peru thuộc nhóm trung bình. Dù vậy Peru vẫn còn đối diện với rất nhiều vấn đề xã hội căng thẳng cũng như vấn nạn khoảng cách giàu nghèo ngày càng tăng. Peru là một thành viên của Liên Hiệp Quốc và APEC. Địa lý thiên nhiên Peru khá đa dạng, gồm vùng đồng bằng ven Thái Bình Dương, vùng núi cao thuộc dãy núi Andes và khu rừng nhiệt đới của lòng chảo Amazon. Dân cư của nước này gồm nhiều chủng tộc khác nhau gồm thổ dân Châu Mỹ, người Tây Ban Nha, và người da đen gốc Châu Phi. Ngôn ngữ chính thức ở Peru là tiếng Tây Ban Nha, nhưng vẫn có một phần lớn người dân Peru nói tiếng Quechua và các ngôn ngữ thổ dân khác. Sự hòa trộn giữa các nét văn hóa truyền thống của nhiều dân tộc đã tạo nên một đất nước Peru có nền văn hóa vô cùng đặc sắc và đa dạng.

Tổng quan

Lịch sử

Đế chế Inca đã phát triển thành một đế chế rộng lớn nhất thời kỳ Tiền Colombo tại châu Mỹ. Tên của đế chế Inca trong tiếng Quechua là Tihuantinsuyo, có nghĩa là Bốn vùng thống nhất, tức bốn đơn vị hành chính trong đế chế là Chinchasuyo, Antisuyo, Contisuyo và Collasuyo. Đường biên giới của đế chế Inca đã mở rộng nhất vào đầu thế kỉ 16 bằng cả những cuộc chiến tranh chinh phục đẫm máu và sự liên kết hòa bình với các dân tộc khác. Pacha Kutiq là vị vua đầu tiên của đế chế Inca đã thực hiện những cuộc chinh phục các dân tộc láng giềng, hình thành nên đế chế Inca rộng lớn.

Người Inca đã cai trị một vùng đất rộng lớn bao gồm các quốc gia hiện nay là Peru, Ecuador, một phần các nước Colombia, Bolivia, Argentina và Chile. Trung tâm hành chính, chính trị và tôn giáo của đế chế được đặt tại thủ đô Cuzco. Tiếng Quechua là ngôn ngữ chính thức tại đế chế. Các dân tộc khác trong đế chế Inca vẫn được quyền thờ phụng tôn giáo và có lối sống riêng của họ, nhưng đều phải chấp nhận nền văn hóa và vị thần tối cao của Inca, thần mặt trời Inti. Vua Inca, cũng được gọi là Inca, được coi là đại diện của thần linh trên Trái Đất.

Francisco PizarroKhi người Tây Ban Nha đặt chân đến vào năm 1531, Peru là trung tâm của đế chế Inca hùng mạnh và thịnh vượng thời bấy giờ, với kinh đô đặt tại Cuzco. Họ biết rằng Peru là một xứ sở giàu có với rất nhiều vàng và đã âm mưu biến vùng đất này thành thuộc địa của người Tây Ban Nha.

Lúc bấy giờ, đế chế Inca đang lâm vào khủng hoảng bởi cuộc chiến tranh giành quyền lực giữa hai hoàng tử Huascar và Atahualpa. Tận dụng thời cơ đó, Francisco Pizarro đã tiến hành một cuộc đảo chính. Ngày 16 tháng 11 năm 1532, khi lễ hội Cajamarca của người Inca đang được cử hành thì người Tây Ban Nha bất chợt tấn công và bắt giữ Atahualpa. Sau khi Huascar bị giết, người Tây Ban Nha vu cáo Atahualpa tội giết người và đã thắt cổ ông.

Sau cái chết của Atahualpa, Francisco Pizarro đã đưa Tupac Amaru lên làm Inca. Những sự chà đạp và bóc lột tàn tệ của Tây Ban Nha đã làm cho người dân bản xứ căm phẫn. Họ đã nổi dậy đấu tranh, nhưng các cuộc khởi nghĩa đều bị dìm trong biển máu. Dân số Inca sụt giảm nhanh chóng. Nhiều thành phố của họ bị đặt lại tên theo người Tây Ban Nha đồng thời nền văn hóa riêng bị mất mát.

Phó vương quốc Peru (1542-1824)[sửa]Năm 1542, phó vương quốc Peru thành lập bao gồm toàn bộ các thuộc địa của Tây Ban Nha tại Nam Mỹ. Sự độc quyền về thương mại được thiết lập. Những nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú của Peru như vàng và bạc đã làm nên sự hùng mạnh của đế chế Tây Ban Nha. Nhưng sang thế kỉ 18, các phó vương quốc Tân Granada và Rio de la Plata được thành lập khiến cho Peru không còn giữ được vai trò quan trọng như trước nữa.

Thị trấn Lima được thành lập vào năm 1535 trở thành chỗ dựa vững chắc của phó vương quốc. Nó nhanh chóng phát triển thành một thành phố trung tâm đầy quyền lực. Những đường vận chuyển kim loại quý đều đi qua Lima để đến eo đất Panama, từ đó được đưa đến Seville, Tây Ban Nha. Vào thế kỉ 18, Lima trở thành thủ đô hoa lệ của xứ thuộc địa, với rất nhiều trường đại học và nơi ở của những lãnh đạo quan trọng. Thời kỳ này, những cuộc nổi dậy của người Inca vẫn tiếp tục diễn ra nhưng đều bị đàn áp dã man.

Những cuộc vận động dân tộc giành độc lập cho Peru được thực hiện bởi những chủ đất người Tây Ban Nha và quân đội của họ, lãnh đạo bởi Jose de San Martin của Argentina và Simon Bolivar của Venezuela. Jose de San Martin đã tuyên bố thành lập nền cộng hòa của Peru vào ngày 28 tháng 7 năm 1821 tại thủ đô Lima, Peru. Sự giải phóng Peru chính thức được hoàn thành vào tháng 12 năm 1824, khi tướng Antonio Jose de Sucre đánh bại quân đội Tây Ban Nha tại trận Ayacucho. Tây Ban Nha đã có những nỗ lực vô ích để giành lại quyền kiểm soát và phải chính thức công nhận sự độc lập của Peru vào năm 1879.

Nhưng sau khi giành được độc lập, Peru lại có những cuộc xung đột về lãnh thổ với các quốc gia láng giềng, cao điểm là cuộc chiến tranh Thái Bình Dương (1879-1883) giữa Peru và Bolivia với Chile. Peru đã bị mất đi một số vùng lãnh thổ, nhiều thành phố bị phá hủy nặng nề, đồng thời nảy sinh một mối bất hòa sâu sắc với Chile mãi về sau này.

Sau khi chiến tranh Thái Bình Dương kết thúc, Peru đã có những nỗ lực phi thường để xây dựng lại đất nước. Năm 1894, Nicolás de Piérola đã đồng ý để đảng của ông và đảng Dân tộc Peru tổ chức tấn công du kích đánh chiếm thủ đô Lima, trục xuất Andrés Avelino Cáceres và trở thành tổng thống Peru trong cuộc bầu cử vào năm 1895. Ông hoàn thành nhiệm kỳ tổng thống năm 1899 với việc phục hưng đất nước bằng các chính sách cải cách tài chính, quân sự, dân sự của mình. Đất nước Peru tương đối ổn định đến những năm 1920.

Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929 đã châm ngòi cho sự bất ổn chính trị tại Peru. Ngày 29 tháng 10 năm 1948, tướng Manuel A. Odria tiến hành một cuộc đảo chính và trở thành tổng thống, thiết lập chế độ độc tài quân sự tại Peru. Đến năm 1979, Peru quay trở lại tiến trình dân chủ. Thập kỉ 1980, đất nước Peru lại phải đối mặt với rất nhiều vấn đề khủng hoảng như nợ nước ngoài, lạm phát tăng cao kỷ lục, nạn buôn bán ma túy và bạo lực tràn lan. Tổng thống Alberto Fujimori lên nắm quyền năm 1990 đã tiến hành những biện pháp cải tổ và tư nhân hóa nền kinh tế khiến nước này phát triển trở lại, song ông lại đối mặt với những cáo buộc liên quan tới tham nhũng và thảm sát trong thời gian cầm quyền. Đất nước Peru ngày nay vẫn tiếp tục phải chống chọi với nạn tham nhũng và đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế hơn nữa, khi mà khoảng cách giàu nghèo ngày càng tăng lên.

Địa lý

qweqweqweqwewqeqwqwe

Khí hậu

Khí hậu của Peru rất đa dạng và liên quan mật thiết với địa hình. Do nằm tại khu vực nam bán cầu cho nên thứ tự mùa ở Peru ngược lại so với bắc bán cầu. Mùa hạ diễn ra trong khoảng từ tháng 1 đến tháng 4, còn mùa đông lại diễn ra từ tháng 6 đến tháng 10. Tại khu vực đồng bằng ven biển Thái Bình Dương, mặc dù nằm trong vành đai nhiệt đới nhưng nơi đây lại có khí hậu khá ôn hòa. Nhiệt độ ít khi xuống dưới 14 °C hay lên trên 30 °C. Tại khu vực bờ biển phía nam, nhiệt độ có thể ấm hơn vào ban ngày nhưng lại rất lạnh vào ban đêm. Do chịu ảnh hưởng của dòng biển lạnh Peru và dãy núi Andes cao lớn đã chắn hết mây ẩm từ khu vực đồng bằng Amazon nên vùng đồng bằng ven biển có khí hậu rất khô hạn. Lượng mưa dao động trung bình trong khoảng từ 5–200 mm/năm khiến nhiều vùng đất biến thành hoang mạc. Độ ẩm không khí tuy cao nhưng không tạo thành mưa đã tạo nên những lớp sương mù dày đặc tại khu vực này. Khu vực dãy núi Andes có khí hậu bán khô hạn với lượng mưa khoảng 200–1500 mm/năm. Mùa mưa thường bắt đầu từ tháng 10 và kết thúc vào tháng 4, trong đó tập trung vào khoảng tháng 1 đến tháng 3. Ở những điểm dưới 2500 m, nhiệt độ thường từ 5 đến 15 °C vào ban đêm, 18-25 °C vào ban ngày. Còn ở những điểm từ 2500–3500 m, nhiệt độ thường từ 0-12 °C vào ban đêm, 15-25 °C vào ban ngày. Càng lên cao chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm càng lớn. Về mùa đông, khu vực dãy núi Andes có khí hậu rất lạnh giá. Vùng đồng bằng Amazon thuộc Peru có khí hậu nóng ẩm đặc trưng của khí hậu nhiệt đới. Nhiệt độ tại đây hiếm khi xuống dưới 19 °C và thỉnh thoảng có thể lên tới 42 °C. Lượng mưa tại vùng đồng bằng Amazon cũng rất lớn, dao động khoảng từ 2000–4000 mm/năm, thậm chí tại vùng Thượng Amazon (sườn phía đông dãy núi Andes), lượng mưa nằm nằm trong khoảng từ 3000–15000 mm/năm. Nhiệt độ cao và mưa nhiều đã khiến cho thảm rừng rậm nhiệt đới phát triển mạnh với rất nhiều con sông có lượng nước dồi dào.

Vùng

Ven biển Trung bộ

Ven biển Nam bộ

Ven biển Bắc bộ

Nam Sierra

Central Sierra

Northern Sierra

Altiplano

San Martín

Peruvian Amazon

Madre de Dios

Đến

Bằng đường hàng không

Thủ đô của Lima có Sân bay quốc tế Jorge Chávez với các chuyến bay thường lệ trên toàn thế giới. Các hãng hàng không chính là American Airlines, Delta, Lan, Lan Peru, Iberia, Copa, Taca, Hoa và những người khác. Có các chuyến bay thẳng đến Lima từ Atlanta, Houston, Los Angeles, Miami, Newark, Thành phố New York và San Francisco trong Hoa Kỳ. Ngoài ra còn có một chuyến bay thẳng đến Toronto, Canada với Air Canada. Có năm các hãng hàng không khác nhau cung cấp dịch vụ không ngừng để châu Âu. Trong tương lai có thể có các chuyến bay thẳng từ Châu Đại Dương hay Châu Á nhưng bây giờ du khách thường kết nối thông qua Los Angeles (non-US-công dân phải vượt qua nhập cư ngay cả đối với chuyển nhượng, tiêu thụ 1-2 giờ - để đảm bảo dừng chân của bạn đủ lâu) hoặc thông qua Santiago de Chile.

Thành phố Iquitos có các chuyến bay đến Leticia, Colombia với AviaSelva. Họ thu thuế khởi hành 10 USD. Ví dụ: Iberia đường bay thẳng từ Madrid đến Lima kéo dài khoảng 13 giờ. Tuy nhiên chuyến bay của LAN và KLM có chất lượng tốt hơn nhiều. LAN và Iberia thường bay trong chế độ chia sẻ mã (1 máy bay, 2 mã số chuyến bay) có nghĩa là nếu bạn có một chuyến bay LAN, bạn có thể phải làm thủ tục lên máy bay tại quầy dịch vụ Iberia hoặc theo cách ngược lại. Có mức thuế nội bộ chuyến bay, khoảng 6 USD, điều kiện tương tự như các quốc tế một.

Khi đặt vé chuyến bay nội địa, có một số cơ quan du lịch Peru có thể giúp bạn có được vé máy bay của bạn cho các "giá Peru" cho một khoản phí khoảng 20 USD, bạn sẽ nhận thấy rằng giá có thể thay đổi tùy theo vài trăm đô la cho các chuyến bay CÙNG khi nhìn vào trang web của LAN Peru (http://www.lan.com/index-es-pe.html) và trang web của Hoa Kỳ (http://www.lan.com/index-en-us.html). Bạn sẽ thấy rằng nếu bạn cố gắng đặt các chuyến bay giá rẻ từ các trang web Peru, họ sẽ không chấp nhận thanh toán từ tài khoản ngân hàng của Mỹ (đây là lý do tại sao bạn làm điều đó thông qua một cơ quan du lịch Peru).

Hãy chắc chắn xác nhận vé trước 72 giờ, do bạn sẽ có nguy cơ bị loại ra khỏi chuyến bay của bạn nếu bạn không xác nhận trước. Hầu hết các cơ quan du lịch có thể làm điều đó cho bạn, nếu bạn muốn.

Từ Ecuador

Mặc dù các nước láng giềng Ecuador Peru, rất khó để tìm các chuyến bay giá rẻ kết nối với bất cứ điều gì nhưng những thủ đô. Đặc biệt, bay từ Ecuador đến Iquitos không thể trực tiếp, cũng không phải bạn có thể đi trực tiếp từ thị trấn lớn khác qua biên giới.

Ngôn ngữ

Tiếng Tây Ban Nha là ngôn ngữ phổ biến nhất tại Peru. Có khoảng 80,3% người dân Peru sử dụng tiếng Tây Ban Nha như ngôn ngữ mẹ đẻ của mình, đồng thời đây còn là ngôn ngữ được sử dụng phổ biến trong chính phủ, truyền thông, giáo dục và thương mại. Bên cạnh đó, các ngôn ngữ thổ dân như tiếng Quechua và tiếng Aymara cũng được sử dụng phổ biến nơi những cư dân này chiếm đa số. Tiếng Quechua hiện nay được khoảng 16,2% người Peru sử dụng đồng thời là ngôn ngữ thiểu số lớn nhất tại nước này. Thông thường, người bản địa tại Peru có khả năng sử dụng song song cả hai thứ tiếng. Sau 4 thập kỉ từ năm 1960 đến năm 2000, số người dân nói tiếng Tây Ban Nha đã tăng lên trong khi việc sử dụng các ngôn ngữ bản địa truyền thống đang ngày càng giảm sút. Hiện Peru đang có những nỗ lực đưa tiếng Quechua và các ngôn ngữ bản địa khác vào giảng dạy tại các trường công.

Mua sắm

Thức ăn

Văn hóa ẩm thực của Peru rất phong phú. Sự đa dạng về văn hóa và chủng tộc tại đất nước này đã dần tới sự đa dạng về ẩm thực, từ những món ăn của người dân Inca bản địa cho đến những món ăn của Tây Ban Nha, Châu Phi. Các dòng người nhập cư sau đó như Pháp, Italia, Anh, Arab, Nhật Bản và Trung Quốc cũng góp thêm cho số lượng các món ăn đa dạng của đất nước này. Bên cạnh đó các dòng ẩm thực cũng lại hòa trộn và giao lưu với nhau, tạo ra những món ăn mang bản sắc riêng của Peru. Chifa là một ví dụ về sự kết hợp giữa ẩm thực Peru truyền thống với Trung Quốc. Bên cạnh đó, mỗi một vùng trên đất nước Peru lại mang những nét đặc sắc khác nhau về ẩm thực. Tại Peru, các loại cây lương thực chính là ngô và khoai tây. Cây khoai tây được cho rằng có nguồn gốc xuất xứ từ Peru. Hiện nay tại Peru có trên 4.000 loại khoai tây khác nhau và trụ sở của Trung tâm Khoai tây Quốc tế cũng được đặt tại thủ đô Lima của nước này. Ngoài ra, Peru cũng trồng nhiều loại thực phẩm khác như cà chua, lạc, hoa quả... Bờ biển Peru nổi tiếng về sự trù phú hải sản. Một trong những món ăn tiêu biểu nhất cho ẩm thực Peru là món ceviche. Món ăn này gồm các loại hải sản như tôm hoặc cá được ướp với nước chanh. Ceviche được ăn kèm với ngô luộc đã tách hạt, khoai lang luộc cắt lát, vài miếng ớt " Rocoto"- một loại ớt giống như ớt Đà Lạt nhưng rất cay, và không thể thiếu hai loại rau thơm đi kèm là mùi ta và mùi tây. Ngoài ra còn phải kể đến một số món ăn quen thuộc khác như món súp thịt được nấu trong một hốc đá dưới đất pachamanca, hay món thịt xiên nướng anticuchos.

Đồ uống

Khu vực Pisco-Nasca nổi tiếng với trồng trọt nho sản xuất rượu vang. Loại rượu đắt tiền hơn của họ so sánh được với hàng nhập khẩu Chile. Bia ngon, mạnh hơn thương hiệu Mỹ nhưng kém hơn bia châu Âu. Hầu hết các loại bia Peru được sản xuất bởi Backus, hiện đang thuộc sở hữu của SAB Miller.

Khi uống rượu tại các quán bar và / hoặc các nhà hàng, lưu ý rằng Peru "Happy Hour" là một chút khác biệt so với hầu hết các nước. Giá cho đồ uống thường sẽ được đăng trên các bức tường và được một chút rẻ hơn so với bình thường. Sự khác biệt thực sự là bạn sẽ được phục vụ 2 ly, thay vì một, với mức giá niêm yết - ". Nửa giá" đưa ra một ý nghĩa mới cho thuật ngữ. Điều này có thể là một cách tuyệt vời để tiết kiệm tiền (nếu bạn đang đi du lịch với một nhóm) hoặc để đáp ứng người dân địa phương (nếu bạn đang đi du lịch một mình). Nó cũng có thể dẫn bạn để có được hoàn toàn rơi xuống say do tai nạn, vì vậy hãy cẩn thận.

• Caliente là một thức uống có cồn nóng phục vụ trong lễ kỷ niệm trong Andean thành phố như Tarma. Về cơ bản là một loại trà thảo dược với rượu rum trắng.

• Chicha de Jora, một thức uống có cồn truyền thống giá rẻ làm từ ngô được lên men và khá cao trong nồng độ cồn cho một đồ uống không cất. Không bình thường có sẵn tại các nhà hàng chính thức và khá phổ biến ở Lima bên ngoài các khu dân cư. Nơi bán chicha có một cây gậy dài với một túi nhựa sáng màu trên đó dựng lên bên ngoài cửa của họ.
• Chicha Morada, không nên nhầm lẫn với trước đó, là một nước giải khát được làm từ bắp tím luộc, với đường và gia vị thêm vào (không phải là một soda). Khá mới mẻ, đó là phổ biến rộng rãi và rất recommendable. Thông thường các nhà hàng ẩm thực Peru sẽ có nguồn cung cấp của họ vừa thực hiện như một phần của trình đơn, nó cũng có sẵn từ các nhà cung cấp đường phố, thực khách, nhưng uống với nước. Đóng chai, Chicha Morada đóng chai đóng lon được làm từ tập trung và không dễ chịu như chicha tươi đun sôi.

• Trà Coca hoặc Mate de Coca, một loại trà được làm từ lá cây coca. Nó là hợp pháp để uống trà này ở Peru. Nó là rất tốt cho việc thích nghi với độ cao hoặc sau một bữa ăn nặng. Nó có thể được tìm thấy lạnh nhưng thường được phục vụ nóng.

• Bạn có thể tìm thấy nhiều nơi phục vụ đồ uống trái cây tươi. Peru có rất nhiều loại trái cây từ nhiều tự nhiên của nó, vì vậy nếu bạn có được một tốt "jugueria", bạn sẽ có nhiều lựa chọn để lựa chọn.

• Các thành phố amazon Peru cung cấp một số đồ uống điển hình quá như: 'Masato, chuchuhuasi, hidromiel' và những người khác.

• Cà phê. Peru là nước sản xuất lớn nhất thế giới của cà phê hữu cơ. Hãy gọi món 'cafe pasado', bản chất được sản xuất bằng cách đổ nước nóng sôi trên mặt đất cà phê tươi từ những nơi như Chanchamayo.