Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Aller au contenu

wayimer

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Bodje « wayime », avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes, mot cité dins l’ FEW 14 124b.

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) wayime
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) wayimez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) wayimans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) wayimnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) wayimrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) wayiméve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) wayime
pårt. erirece (dj’ a, vos av) wayimé
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

wayimer

  1. (v. sins coplemint) (mot des cinsîs) candjî di ploumaedje, po des poyes (al difén d' l' esté) u des ôtes oujheas (divant k' i n' è rcrexhe des ôtes).
  2. (v. sins coplemint) (noûmot pa stindaedje do sinse) candjî d' poyaedje, po des biesses ås tetes (sovint après l' ivier).
    • E moes d' måss et avri, c' est ddja sovint trop tård po-z epayî les rnåds, pask' il a cmincî a wayimer Lucyin Mahin (fråze rarindjeye).
  3. (v. sins coplemint) (mot d’ zolodjeye) candjî d' pea, po les sierpints, et les sfwaitès biesses.
  4. (v. sins coplemint) passer di l' estance di halene al cene di påpåd-lôlô, po on påwion; d' ene halene a ene pus grosse, po des insekes u des viers.
    • Les oûs vont ddja disclôre dins les boyeas, et divni des molon (k' on lome di prumî stade), ki s' vont dispåde dins les waides avou les petales;a, l i vont esse magnîs pås caracoles, et wayimer po divni, so 12 a 14 djoû d' tins, on meur molon (k' on dit di troejhinme eståde), bon a rascråwer ene berbis Lucyin Mahin.
  5. (v. sins coplemint) (mot d’ fiziolodjeye) candjî d' vwès, al laide ådje, po les rafoircis gaméns.
    • On roed hierdî ki cmince a wayimer Motî Toussaint (fråze rifondowe).
  6. (Modele:vsnd candjî a ene ôte sôre di biesse (pus metchante), a èn ôte sikepion (lau-warou, spér, rivnant) passer a èn ôte eståde del veye, candjî d' mestî.
    • Al nute, i wayiméve a leu-waerou.
    • Vosse pitit tchén wayime a laide biesse Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • Çou k' on wayime rade a facteur — EW&ET (fråze rifondowe).
    • — Pauve sot potince, i forcrèhe po l’ amou qu’on lî dit qui s’ feume èst-agalèye !… Bâbô!… dishombe-tu dè wayemer l’ djalos’rèye, si ti n’ vous nin toûrner a bordon d’ canadaJoseph Vrindts, Tot tûsant (1924), I tint s’ Feume à l'’oûy!.

Parintaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : C8, O102

Ratournaedjes

[candjî]
candjî ses plomes
piede ses pwels (tchén…)
candjî d' pea (sierpint…)
candjî d' vwès (djin)
candjî d' cogne (djin)