Cagayan

Mayda impormasyon hini nga artikulo nga aada han Iningles nga bersyon nga angay ighubad ha Winaray

Cagayan

An Cagayan usa nga probinsya han Pilipinas ha Siong han Cagayan nga rehiyon ha Luzon. An kapital hini amo an Syudad han Tuguegarao ngan nahimutang ini ha dumagsaon o amihanan-sidlangan nga pag-ultan han isla han Luzon. Lakip gihapon han Cagayan an Kapuropod-an Babuyan ha amihanan. An lalawigan ginsasapitan han Ilocos Norte ngan Apayao ha katundan, ngan han Kalinga ngan Isabela ha salatan. An lalawigan han Cagayan iba tikang han syudad ha Mindanao nga an ngaran Cagayan de Oro, ngan hirayo ini tikang han Kapuropod-an Cagayan han Palawan.

An mga yana nga historiador nasiring nga an ngaran nga Cagayan tikang daw han pulong nga “tagay,” usa nga klase hin tanom nga damo dida han amihanan nga bahin han probinsya. Amo nga an pulong nga “Catagayan” nga buot sidngon usa nga lugar nga diin damo an tagay ginpahalipot ngadto hin “Cagayan,” nga amo an ngaran yana han probinsya.

Demograpiko

An kadam-an han mga tawo ha Cagayan mga Ilokano an katulinan, kasagaran tikang hin mga namalhin ngada tikang han Ilocos nga Rehiyon. Han syahan, an pinakadamo nga mga tawo amo an mga Ybanag (o Ibanag), nga syahan nabilingan han mga Espanyol nga mga explorador ngan ginkonvertir anay ini nga mga tawo ngadto hin Katolisismo han mga misyonero. Amo ini nga ugsa han pag-abot han mga Ilocano, an Ibanag nga yinaknan amo an gingagamit han lugar.

Gawas han mga Ilokano ngan mga Ibanag, an mga Malauegs, mga Itawit, mga Gaddang, mga grupo hin mga nagbabalhibalhin nga mga Aetas, ngan mga pamilya hin Ivatan nga na-assimilado ngadto han Ybanag-Ilocano nga kultura nangungukoy ha Cagayan.

Heyograpiya

Politikal

An Cagayan mayda karuhaan kag walo (28) nga mga bungto ngan usa nga syudad ngan ginbahin ini ngadto hin tulo nga distrito ha Kongreso.. Mayda ini 816 ka baranggay. An Syudad han Tuguegarao (tikang han Disyembre 18, 1999) amo an kapital han lalawigan, sentro han rehiyon, ngan sentro hin negosyo, komersyo, ngan edukasyon. Mayda ini kahaluag hin katunaan nga 144.80 ka kwadrado nga kilometro ngan populasyon nga 120,645 tikang han 2000.

Syudad

• Syudad han Tuguegarao

Mga Bungto

Abulug Alcala Allacapan Amulung Aparri Baggao Ballesteros Buguey Calayan Camalaniugan Claveria Enrile Gattaran Gonzaga

Iguig Lal-lo Lasam Pamplona Peñablanca Piat Rizal Sanchez-Mira Santa Ana Santa Praxedes Santa Teresita Santo Niño (Faire) Solana Tuao

Pisikal

Ginsasapitan an lalawigan han Kalawdan Pacifico ha sidlangan; ha salatan han lalawigan han Isabela; ha katundan han Cordillera nga kabugkiran; ngan ha amihanan han Balintang Channel ngan han Babuyan nga Kapuropod-an. Mga duha ka kilometro tikang ha dumagsaon o amihanan-sidlangan nga punto han lalawigan amo an isla han Palaui; nga pira ka kilometro ha katundan amo an Isla han Fuga. An Babuyan nga Kapuropod-an, nga naglalakip han Calayan, Dalupiri, Camiguin, ngan Babuyan Claro, mga 60 ka nautical nga milyas ha amihanan tikang ha Luzon.

An lalawigan mayda bug-os nga kahaluag hin katunaan nga 9,002.70 ka kwadrado nga kiloemtro, nga amo in tulo ka porsyento han bug-os nga kahaluag han nasod, ngan amo ini nga an lalawigan an ikaduha nga gidako-i nga lalawigan hini nga rehiyon.

Mga Sumpay ha Gawas

• Opisyal nga Websayt han Lalawigan han Cagayan Ginhipos 2006-06-27 han Wayback Machine
• WOW Philippines - Cagayan Ginhipos 2008-04-09 han Wayback Machine