Kutadgu Bilig'in Üslubu

Öfke Kitabı, 2022

Çalışmada, Kutadgu Bilig’in söz varlığı incelenmiş, metinde geçen ve öfke duygusu bildiren sözcükler tespit edilmiştir. Bu sözcüklerin Kutadgu Bilig’de geçtiği beyitler belirlenmiş ve bir duygu olarak öfke işlenmiştir.

Turkish Studies-Educational Sciences, 2020

Kutadgu Bilig'de Kök Değerler, 2021

Özellikle son dönemlerde hem dünyada hem de ülkemizde bireyin oldukça ön planda olduğu, dolayısıyla toplumsal bazı niteliklerin arka planda kaldığı görülmektedir. Bireyin bu ön plana çıkışının bazı olumlu yönleri olduğu kadar olumsuz yönleri de oluşmaktadır. Mutsuzluk, doyumsuzluk, elindeki ile yetinememe, kendinden olmayana anlayış gösterememe, sabırsızlık, hızlı ve kolay tüketim gibi bazı olumsuzluklar bireyden topluma yansımaktadır. Bireyde başlayarak topluma sirayet eden bu olumsuz duygu ve düşüncelerin önüne geçebilmede en etkili aracın eğitim olduğu kesindir. Bu kapsamda birçok ülke, okullar kanalı ile bireylere sahip olageldikleri millî değerlerin yanında evrensel değerleri de kazandırma yolunu seçmektedir. Belirlenen “kök değerler” öğretim programlarına yerleştirilerek gerek kişisel gerekse toplumsal yönden sağlıklı yetişen bireylerin oluşması amaçlanmaktadır. Türk Millî Eğitim Bakanlığı da bu konudaki çalışmalarına hız vermiş ve son olarak 2018 yılında güncellediği öğretim programlarında ders ayrımı gözetmeksizin bu kök değerlerin öğrencilere kazandırılmasının ana hedeflerden olduğunu belirtmiştir. Bu öğretim programlarında yer alan 10 kök değer şöyle sıralanmıştır: adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik, yardımseverlik. Türk kültürü bu değerleri öğrencilere kazandıracak geçmişten gelen büyük miraslara sahiptir ve elinde çok fazla birikmiş malzemesi vardır. Türk edebiyatının ve kültürünün birer taşını oluşturan bu miraslarımızın birçoğu, taşıdığı millî karakterinin yanında evrensel değerlere de kucak açması ile dikkat çekmektedir. Bu bağlamda sahip olduğumuz büyük ilk eserlerimizden olan Kutadgu Bilig, Türk Dili ve Edebiyatı dersleri içerisinde birçok yönden incelenmektedir. Metnin içeriğine baktığımızda hem yaşadığı dönemin hem de sonrasının bireyine ve toplumuna dönük birçok değeri üzerinde taşıdığı görülmektedir. Yusuf Has Hâcib’in Kutadgu Bilig’i yazarken, okuduğunu ve belli oranda etkilenmiş olabileceğini düşündüğümüz Devlet’te de birtakım millî ve evrensel değerler bulunmaktadır. Bu kapsamda, ortaöğretim kurumlarında okutulan Türk dili ve edebiyatı dersi için 2017 yılında hazırlanan taslak öğretim programında yer alan 12 değerin dışında kalan “dostluk, öz denetim, sorumluluk, vatanseverlik” değerleri çerçevesinde Kutadgu Bilig ile Devlet’in benzerliklerinin ve farklılıklarının örneklerle sunulması amaçlanmaktadır.

2023

2014

Kutadgu Bilig is an important literary work in the history of the Turkish-Islamic thought. The work means a knowledge which gives happiness. It searches for an answer to the question how good the state management and executives should be. It focuses on the importance of the mind and knowledge. It argues that knowledgedriven model of a state. According to this knowledge is the only force of individual and social well-being. The people in the management of the state should be knowledgeable. Also they should consult with each other in public administration matters. The justice and wisdom is essential for the legitimacy of the political rules and institutions. In an ideal state administration, tolerance, kindness, fairness, equality is superior virtues. In this work, subjects were processed through the dialogue of those involved in the management of state. It was discussed the priority of the law, administrators’ behaviours towards to the public and the public responsibilities to the go...

2019

Türklerin tarih boyunca öne çıkan en önemli vasıflarından biri sahip oldukları devlet geleneğidir. Öyle ki Türklüğün tarihe bu gelenek sayesinde tutunduğu dahi ileri sürülebilir. Yönetimde hiyerarşinin korunması açısından dikkat edilmesi gereken kurallar bulunmaktadır. Devlet büyükleri ile kurulacak temas esnasında sergilenecek tutumlar yanında kaçınılması gereken tavırları da içeren bu kurallar Türklerde töreye dayanır. “Teşkilatlar teşrifatlarla ayakta durur” inancını taşıyan atalarımız devlet erkânına yönelik böylesi davranışları saygı göstergesi olarak değerlendirmiştir. Bu davranışların bazıları zamanla, toplum hayatında ‘büyük’ olarak nitelenen kimseler için de sergilenerek gelenek halini almıştır. Durum, Arapça kökenli ‘teşrifat’ sözcüğünün bizdeki kullanımına da tesir etmiştir. Sözcük Türkçede “Resmî günlerde ve toplantılarda devlet büyüklerinin makam ve mevki sıralarına göre kabulü” yanında “Kurallara göre davranma” karşılığını da kazanmıştır. Türk teşrifat geleneğin vasıtaları değişse de esasa dair uygulamaların günümüze kadar geldiği görülür. Örneğin, eskiden devlet büyüklerinin huzuruna girerken kaftanı bel kısmından bağlayıp önünü kapatma âdeti, günümüzde ceketin düğmesini iliklemek şeklinde varlığını sürdürmektedir. Bugün adabımuaşeret çerçevesinde değerlendirdiğimiz pek çok hareketin arka planında teşrifat kurallarının yattığı anlaşılmaktadır. Siyasetname olarak kaleme alınan Kutadgu Bilig, Türklerin devlet telakkisine ilişkin eşsiz bilgiler sunmaktadır. Eserde, teşrifat bahsi altında değerlendireceğimiz davranışlara dayalı anlatımların belirlenip yorumlanması neticesinde kültür hayatımızdaki devamlılığı saptama ve anlama adına önemli çıkarımlarda bulunmak mümkündür. Tarihî roman ve filmlere ilginin giderek arttığı günümüzde, o çağlarda yaşayan kişilerin gündelik hayattaki davranışları üzerine gerçekçi verilere ulaşmak popüler kültür bağlamda ayrıca önem taşımaktadır.

Uluslararası Kutadgu Bilig Kurultayı, 2019