Evcilleştiremediklerimizden misiniz

Eşek (Equus asinus), Ekideler (Equidae) Ailesinin, Equus (At) cinsine bağlı bir türdür. Eşek türü, Afrika’da yaşayan eşekler ve Asya’da yaşayan yarı eşekler olmak üzere iki gruba ayrılır. Afrika’da yaşayan eşekler, Somali Eşeği (Equus Asinus Somaliensis) ve Nubya Eşeği (Equus Asinus Africanus) olmak üzere iki çeşittir. Asya yarı eşekleri ise Kulan (Equus hemionus) ve Onager (Equus onager) dir. Eşek aynı cins içinde olmakla birlikte, attan bazı yönlerden ayrılır. Eşekte baş, ata göre daha uzundur. Eşeğin kulakları ata göre daha uzun, yele ve kuyruk kılları daha kısadır. Eşeklerde bel omurları daima 5 adet ama atlarda 6 adettir. Sadece Arap Atı gibi bazı ırklarda 5 bel omuru bulunur. Ayak bileklerindeki kestaneler yalnız ön bacaklarda bulunur. Eşeğin sesi yani anırması da sadece kendine has olup, diğer bütün türlerden ayrılır. Eşekler ortalama 25-35 yıl yaşar. 4-5 yaşında iken vücut büyümesi tamamlanır. Gebelik müddeti ortalama 12 aydır. Genellikle 1 yavru doğurmakla birlikte, ikiz yavrulamaya da rastlanır. Eşekler zor çalışma ve yaşama şartlarına karşı dayanıklı bir hayvandır.

Hür Fikirler, 2019

‘Türk kimliği’ dışındaki kimlikleri inkâr etmeye, yok saymaya çeşitli şekillerde devam mı edeceğiz, yoksa bu ülkede Türklerin yanı sıra, Kürtlerin de, Çerkezlerin de, Arapların da, Lazların da, Ermenilerin de, Rumların da, Süryanilerin de, Romanların da vb. yaşadıklarını ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının tüm bu kimliklerin toplamından oluştuğunu artık kesin, net ve nihai olarak kabul mü edeceğiz?

Bu yazı İncir Çekirdeği Dergisi'nin Mart 2016 tarihli "Halid Ziya 150 Yaşında Özel Sayısı"nda yayınlanmıştır. Ayşe Bengisu Akdağ / Halid Ziya Uşaklıgil'in eserlerinin sadeleştirilmeleri üzerine.

Manifold, 09.03.2018, 2018

Yazar çağdaşlığın ölçüsü nedir diye soruyor ve meseleyi cami tartışmaları üzerinden değerlendiriyor: "Kubbe ve minarede ısrar ederek, geçmişin biçim dünyasına bağlı, artık klişeleşmiş uzlaşmalar üzerinden çağdaşlık tartışmasını yapmak; bunu 'imaja', göstergelere ve simgelere indirgemek, cami mimarlığında yeni tartışma ve uygulama alanlarının açılmasının önündeki engel."

Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 2019

Her canlının çoğalarak neslini devam ettirmesi yaratılıĢının bir gereğidir. Canlıların en mükemmeli olan insan da bu gerekliliği evlilik yoluyla gerçekleĢtirmektedir. Evlilik, aile hayatının kurulmasına dair hayatta atılan en önemli adımlardan ve hayatın dönüm noktalarından biridir. Aile, toplumsal hayatın çekirdeğini oluĢturmaktadır. Bu çekirdeğin oluĢması, evlenme olgusu ile meydana gelmektedir. Evlilik, insan ömründe "geçiş dönemleri" olarak bilinen doğumla baĢlayıp ölüme kadar devam eden süreçlerden biridir. Aile çatısını oluĢturan evlenme biçimleri toplumun; değer yargılarına, sosyal ve ekonomik yapısına, kültürel değerlerine, milli kimliklerine göre farklılıklar göstermektedir. Sosyo-kültürel değiĢimlerin sık görüldüğü Hatay ilinde tanıĢarak evliliğin yanı sıra gelenekselliğin ağır bastığı ilçe ve köylerinde farklı evlenme biçimlerine de rastlanılmaktadır. Söz konusu bu farklılık birçok etnik grubun harmanlanıp kendi etnik kimlik ve kültürlerini yaĢatmaya çalıĢmasındandır. Bu etnik kültürlerden birisi de Hatay"ın Reyhanlı ilçesinde yaĢamlarını sürdüren Çerkeslerdir. Çerkesler de evlilik olgusu, evlilik öncesi hazırlıklar, düğün ve düğün sonrasında gerçekleĢtirilen kendi kültürlerine özgü gelenek üzerine kuruludur. Reyhanlı Çerkeslerinde kültürel kimliklerinin içerisinde diğerlerine göre daha geniĢ yelpazeye sahip olan evlilik geleneğin devamlılığı söz konusu olduğunda ilk akla gelenlerdendir. Çerkeslerde evlilik kurumu, aile terbiyesi, "kaşenlik" ve akraba dıĢı evlilik son derece önemlidir. Biz bu makalede, Hatay"ın Reyhanlı ilçesinde ikamet eden Çerkes kollarından; "Şapsığ, Abzah, Ubıh, Kabartay" hakkında bilgiler verdikten sonra Reyhanlı"da etnik bir gruplardan biri olan Çerkeslerin "evlilik öncesi, evlilik anı, evlilik sonrası" durumlardaki olguları saha çalıĢması ve mülakat yöntemi kullanılarak kaynak kiĢilerden elde ettiğimiz verileri bilimsel bir metot ve teori bağlamında ele alıp inceleyeceğiz. Böylelikle Reyhanlı Çerkeslerinin kültürel bağlamdaki evlilik süreçlerinin kimlik kodları belirlenerek söz konusu uygulamaların ne derece devam ettirildiği ya da kaybedildiği tespit edilecektir.

Journal of Turkish Studies, 2015

Bu çalışma Omeljan Pritsak’ın altmışıncı doğum günü nedeniyle çıkarılan makaleler arasında yer almaktadır. Bu makaleler Pritsak’ın meslektaşları ve öğrencileri tarafından yazılmıştır. Çevirisi yapılan bu çalışma ise Tibor Halasi - Kun tarafından yazılmış ve bu kitapta yayınlanmıştır. Halasi-Kun bu çalışmasında Türk tarihi, Türk dili, Osmanlı coğrafyası gibi birçok konuda önemli eserlerden olan Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi üzerine dikkatleri çekmek istemektedir. Halasi-Kun bu çalışmada Evliyâ Çelebi’nin yazmalarından hareketle ona bir dilbilimci gibi bakmaktadır. Türkçenin ünlü ve ünsüzler ile ilgili özelliklerini belirlemek için Latin harfli metinlere araştırmacılar tarafından önem verildiğini belirten Halasi - Kun, Osmanlı defterlerinin ve Arap harfli bazı metinlerin ise bu anlamda göz ardı edildiğini belirtmektedir. Türkçenin sesleri ile ilgili özellikleri belirlemede defterlerin ve çeşitli Osmanlıca metinlerin önemli olduğunu düşünen Halasi-Kun, Evliyâ Çelebi’nin bu açıdan incelenmesi gerektiğini belirtmektedir. Kendisi Seyahatnâme’nin Topkapı Sarayı’nda bulunan yazmalarından hareketle altıncı ciltteki Evliyâ Çelebi’nin yazdığı Macarca kelimeleri incelemektedir. Macarca kelimelerde bazı seslerin Türkçeye aşina kulaklar tarafından duyulamayacağını ve yazılamayacağını belirten Halasi-Kun, Evliyâ Çelebi’nin adeta bir dilbilimci gibi Macarca kelimeleri seslerin aslına uygun bir biçimde yazdığını belirtmektedir. Yetmiş sekiz adet Macarca kelimenin sesletim karşılıklarını ve onların İngilizcelerini veren Halasi-Kun, Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi’nin detaylı bir şekilde incelenip yayınlarının hazırlanması gerektiğini belirtmektedir. Yazara göre Evliyâ Çelebi Seyahatnamesi dönemin Türkçe ünlü ve ünsüzleri hakkında önemli bilgiler vermektedir.

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 1991

Yaşamak bir ağaç gibi tek ve hür ve bir orman gibi kardeşçesine, bu hasret bizim...* Yıllardır hakkında onlarca şey yazılmış, çokça tartışılmış olmasına rağmen neden olduğu sorunlar halen aşılamamış bir kavrama sahip dünya dilleri: Azınlık, minority, minderheit ya da minorite gibi.

SON DÖNEM ÇAĞATAY TÜRKÇESİYLE YAZILMIŞ RİSÂLE-İ YAFINDİLİK ÖRTÜNME RİSALESİ ADLI ESER (DİL ÖZELLİKLERİ, ÇEVRİYAZI, TÜRKİYE TÜRKÇESİNE AKTARMA, TIPKIBASIM) , 2018

Bu çalışmada, Berlin Devlet Kütüphanesinde Cagataische Sammelhandschrift Çağatayca Toplu El Yazmaları adıyla kayıtlı el yazması içinde bulunan Risâle-i Yafındilik Örtünme Risalesi parçası ele alınmıştır. Yazma nesir hâlindedir. Genel olarak Hz. Âdem peygamberden başlayarak Hz. Muhammed a.s.a kadar uzanan dönemdeki örtünme, kıyafet yapımı vb. konular ele alınmıştır. Dil özelliklerine ve kâğıdın türüne bakılırsa metnin XVIII. yüzyıl sonlarında yazıya geçirildiği söylenebilir. Çalışma, önemli görülen dil özellikleri, çevriyazı, Türkiye Türkçesine aktarma ve tıpkıbasım olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde metinde öne çıkan ses ve şekil bilgisi özellikleriyle kelime kadrosu incelenmiş, ikinci bölümde metnin çevriyazısı yapılmış, üçüncü bölümde metin Türkiye Türkçesine aktarılmış, dördüncü bölümde tıpkıbasım verilmiştir. Metnin yazım özellikleri incelendiğinde birçok Arapça ve Farsça kelimenin kaynak dildekinden farklı bir şekilde yazıldığı görülür. Basit bir müstensih hatası olarak değerlendirilemeyecek bu yazım farklılıkları bugünkü Uygur Türkçesi yazımında da bulunmaktadır. Arapça ve Farsça kelimelerin bu yöndeki yazım özelliklerinin XVIII. yüzyıldan itibaren gelişerek günümüzdeki şeklini aldığı düşünülebilir. Anahtar