Kamusal alanı mekanda yer duygusuyla düşünmek

Tasarım + Kuram

Platanus Publishing, 2023

It is important to note that this book chapter is written from an architectural perspective. Approaching from the scale of urbanism to the scale of architecture, it has been observed that architects, especially in Turkey, have problems in understanding public space through the relationship of public sphere. In order to overcome this problem, it is important and necessary to question and explain what kind of social capital the public sphere needs and/or will need. For this reason, this article attempts to define social capital in this context. It is a book chapter that I did not dare to make an article as I had to enter the field of sociology as an architect and urbanist.

Bu çalışmanın temel amacı, Anglosakson coğrafyasındaki mekân kavramlaştırmalarına ve teorik tartışmalarına tarihsel bir bakış açısı içinde bakarak, Türkiye coğrafyasının nasıl bu entelektüel çabaların parçası olabileceği irdelemektir. Bu anlamda, bölgesel coğrafya çalışmalarındaki mekân tanımlamalarından başlayarak, pozitivist, hümanist, Marksist ve postyapısalcı yaklaşımlardaki mekân tartışmalarına özet olarak yer verilmektedir. Ayrıca bu kavramlaştırmaların coğrafyanın yapılma biçimi, bilgi üretim süreçleri ve tasavvurları üzerindeki etkileri irdelenmekte ve Türk coğrafyanın bu entelektüel mirastan nasıl yararlanabileceği konusu ele alınmaktadır. Anahtar Sözcükler: Mekân, Coğrafi Düşünce, Türk Coğrafyası This study looks at the theoretical debates and conceptualizations on space in geography and seeks ways to include Turkish geography in these intellectual endowers. Starting with regional geography traditions, the study summarizes different space conceptualizations in humanist, positivist, Marxist and poststructural approaches in human geography. The study also investigates the relationship between such conceptualizations and the way geography is done in terms of the knowledge produced and the imaginations created. It also discusses how Turkish geography could benefit from these intellectual debates in Anglo Saxon geography. Keywords: Space, Geographic Thought and Turkish Geography

Mimari fenomenoloji, Modern mimarlığın kartezyen ve soyut mekân algısına karşı, tasarımı ‘yer’e özgü, olarak yeniden yorumlamanın yollarını arar. Bu çalışma, ODTÜ yerleşkesi ve Mimarlık Fakültesi yapısı üzerinden, ‘yer’ kavramını araştırır. ‘Yer’in bileşenlerini sorgulayarak fenomenolojik bir değerlendirme yapar. Çalışmanın amacı, bu bağlamda bileşenleriyle ‘yer’ kavramını analiz etmek, ve ‘yer’in potansiyel anlamını ortaya çıkaran olguları tanımlamaktır. Bir ‘yer’in anlamı, insanın ‘yer’i algılaması ve deneyimlemesiyle açığa çıkarılabilir ve görünür kılınabilir. Bu bağlamda çalışmanın yöntemi, hermenötik fenomenolojidir. Bu çerçevede yapılı çevreyi deneyimler, analiz eder ve elde ettiği bir dizi olguyu kategorize ederek ‘yer’in anlamını ve bileşenlerini ortaya koyar. Çalışmada ODTÜ yerleşkesi ve Mimarlık Fakültesi kesitinde algılanan ve deneyimlenen olgular, ‘yer’in konsepti başlığı altında ‘grid’ ve ‘doku - yapı’, ‘yer’-leşme başlığı altında ‘topografya’, ‘sınır’ ve ‘yeşil doku’, ‘yer’in tektoniği başlığı altında ‘tekniğin örgütlenmesi’, ‘mimari elemanlar’, ‘malzeme’, ‘detay’ ve ‘yer’in karakteri başlığı altında ‘zaman’ ve ‘gelenek - etnografya’ kavramları üzerinden incelenmektedir.

Yapı Dergisi, 2019

Bu çalışma; Gaston Bachelard’ın fenomenolojik yaklaşımı ve mekânı şiirsel imgelem yoluyla anlamlandırması üzerine kurulmuştur. Fenomonolojide mekân; bilişsel süreç, araç ve yöntemler ile sınırlamanın ve parçalamanın aksine bütüncül şekilde ele alınmaktadır. Mekânın anlamı kesin cevaplardan kaçınılarak deneyim boyutuyla sorgulanmaktadır. Mekâna, fenomenolojik açıdan yaklaşan Bachelard’da mekânı şiirsel imgelemle açıklamaktadır. Mekân içinde geçen yaşamla; şiir ve şiirsel imge, hayal gücü ve ruhsal süreçler sonunda varlık kazanmaktadır. Diğer bir deyişle; mekân, yaşamı barındıran hayal gücünün kavradığı şiirsel uzamlardır. Mekân her şeydir, anılarımız ve hayallerimiz mekânsallaştıkları ölçüde sağlamlaşmakta ve bilinçdışımız kendi mutluluk mekânına yerleşmektedir. Bachelard, “yalnız anılarımız değil, unuttuklarımız da ‘bir yerde barınmıştır” demektedir. Böylelikle insanlar; mekânları biçimlendirirken, yine aynı mekânlar insanların hatıralarını, duygularını, düşüncelerini, bilinçliklerini, bilinçdışlıklarını ve ruhlarını şekillendirerek barındırmaktadır. Mekân barındırma ve yaşam ilişkisinde; mutlak bir yaratım gücünün ürünü olan şiir ve şiirsel imgeyle anlaşılabilmektedir.

CITE: Köseoğlu, Emine ve Erdem, Mehmet, 2022, İçimizdeki Şeytan Romanında Algısal Davranış Sınırında Kamusal Mekân, Yapı Dergisi, Sayı 473, s.57-59. Öz Disiplinler arası bir konu olan mekânın anlamı araştırmacılar arasında farklılıklar gösterir. Edebiyat, mimarlık alanının üretim pratiği olan mekânı sözel betimlemeler ile okuyucuya sunar. Edebiyatta mekân, temelde algısal ve çevresel olmak üzere ikiye ayrılır. Anlatılan mekân gerçek olsa dahi zihnimizde oluşan mekân bir temsildir. Sabahattin Ali’nin İçimizdeki Şeytan romanında mekân özel ve kamusal alanlar ve ara kesitlerini içerir. Sokaklar, meydanlar, toplu taşımalar genel kamusal alanlar olarak karşımıza çıkar ve çeşitli eylemleri barındırır. Kahvehaneler ve ev ise kendi özellerinde farklılıklar taşır. Ev kamusal alanın bitişini ve aynı zamanda kendi içinde yarı özel ve özel alanları barındırır. Kahvehaneler ise “kahve evi” özelinden düşünülecek olursa, evden türemesi ile anlamsal olarak kısmi özel alan ve kamusal halin bir arada olduğu alanlardır. Bu çalışmada Sabahattin Ali’nin İçimizdeki Şeytan romanında betimlenen mekânların nitelikleri ve öznel anlamları irdelenmiştir ve mekâna algısal davranışın kamusallık ile ilişkisi çerçevesinde bakan kuramcıların ve araştırmacıların yaklaşımlarının izleri romanda aranmıştır. Title of the Article: PUBLIC SPACE IN THE EDGE OF PERCEPTUAL BEHAVIOR IN THE NOVEL İÇİMİZDEKİ ŞEYTAN (THE EVIL INSIDE US) BY SABAHATTİN ALİ ABSTRACT The meaning of space, which is an interdisciplinary subject, varies among researchers. Literature presents the space, which is the production practice of the field of architecture, to the reader with verbal descriptions. In literature, space is basically divided into two as perceptual and environmental. Even if the narrated space is real, the space formed in our minds is a representation. In the novel Içimizdeki Şeytan (The Evil Inside Us) by Sabahattin Ali, space includes private and public spaces and their cross-sections. Streets, squares, public transport appear as general public spaces and contain various actions. Coffeehouses and houses differ in their own specialties. The house contains the end of the public space as well as the semi-private and private spaces within itself. Coffeehouses, on the other hand, are areas where a partial private space and a public state coexist, semantically derived from the house, if it is considered from the "coffee house" specialty. In this study, the qualities and subjective meanings of the spaces described in the novels are examined, and the traces of the approaches of theorists and researchers who look at the space within the framework of the relationship between perceptual behavior and publicity are sought in the novel. https://yapidergisi.com/edebiyatta-algisal-mekan/

Istanbul University - DergiPark, 2022

2021

Journal of Social and Humanities Sciences Research, 2021

Mekan ne sadece sınırlandırılmış uzaydır ne de sadece tecrübedir. Kendi başına var olamaz, mekandaki nesneler kendi başlarına var olabilirler, mekanı oluşturan etkenlerin bir kısmı kendi başına var olabilir; ancak mekan bir kullanıcısı olmadan kendi başına var olamaz. Bu noktada bir mekan tanımı, bugün için geçerli; fiziksel-sanal, nesnel-özdeksel gibi zıtlıklar değilse bile yerinden oynamışlığın ışığında acil bir gerekliliktir. Mekan; özelden genele, kişiselden toplumsala uzanan yayılım özelliği nedeniyle, kendini kuşatan anlam çerçevesi ve kucakladığı anlam katmanları herkes tarafından anlaşılabilir, ancak herkes için farklı anlamlar taşıması muhtemel bir kurgusal bütünlüktür. Bu nedenle mekanın varlığını ispatlamaya yönelik hiçbir ipucu dolaysız olamaz, çünkü mekanın anlam katmanlarını ve mekanı oluşturan unsurların varlıklarını belirleyen tüm varlık felsefesi; kişiye özel olan bilgiyi genele yaymaya çalışmakta ve mekanı anlamlandıran kurguyu çoğunlukla imgeler üzerinden açıklamaya çalışmaktadır.