O Museo Provincial de Lugo posúe unha colección pequena pero moi representativa da faceta artística de Castelao. O presente traballo ten como finalidade repasar os debuxos e pinturas que a compoñen valéndose de tres puntos de vista distintos: o dos humanos, o da paisaxe e o da arte. A través deles, comprobarase a presenza común dos valores espirituais e populares, claves na obra do rianxeiro. --- El Museo Provincial de Lugo posee una colección pequeña pero muy representativa de la faceta artística de Castelao. El presente trabajo tiene como finalidad repasar los dibujos y pinturas que la componen valiéndose de tres puntos de vista distintos: el de los humanos, el del paisaje y el del arte. A través de ellos, se comprobará la presencia común de los valores espirituales y populares, claves en la obra del rianxeiro.

“As testemuñas da cidade e lembranzas das súas xentes… a verdadeira posta en valor dun grande artista. Manuel Prego de Oliver” Os grandes proxectos non se xestionan de xeito espontáneo, pero si xorden dun momento de paixón e admiración dunha persoa ou dun grupo de persoas. Xa pasaron case cinco anos desde a primeira conversa, da inesquecible e ilusionante primeira mesa de traballo no Museo Municipal, non todo foi sinxelo, pero si foi desencadeando un facer máxico. Pensando sempre no centenario do seu nacemento pero priorizando na profesionalidade dun proxecto de cidade, que todos sentiramos noso. Arte, sentimento, creación, literatura, familia, son termos indiscutiblemente unidos a Prego. Desde o Museo Municipal e o Concello de Ourense levouse a cabo un proxecto singular, innovador e interdisciplinar no que se pon de manifesto o autor xa coñecido e redescóbrese un novo Prego de Oliver nas súas múltiples e integradas facetas. Descubrimos a Prego creador, pensador, investigador, teórico, pintor e debuxante, un exemplo de ser humanista onde a arte conduce a súa vida e Galicia ocupa nas súas representacións e experiencia o contido primordial. Prego foi un exemplo de autenticidade creativa e sentimento, de home incesante no seu labor. Foi capaz de transmitir o seu amor e profundo respecto pola pintura e a arte aos seus contemporáneos, así como ser xerador dunha grande achega á historia da arte galega que nos ocupa. Galicia foi o seu contexto vivente, a que lle permitiu, sumado ao seu talento, transformar a súa obra pictórica de particular en universal. Estamos ante un Proxecto Municipal de Cidade que traballou pola posta de valor dun dos seus creadores máis salientables do século XX e que asumiu o compromiso de transmitírllelo así ás futuras xeracións. Apostando pola integración e colaboración entre institucións que velan pola cultura e o coñecemento edificador, Concello de Ourense, Xunta de Galicia, Afundación e Iberdrola. Prego de Oliver 100ANOS celebrou tres magníficas e inéditas exposicións, talleres didácticos, conferencias, wordshops, publicacións , visitas guiadas especializadas e adaptadas aos moitos e diferentes tipos de público que manifestou ao longo de catro meses o inmenso interese que este proxecto emerxeu en todos eles. Sen esquecer todo tipo de actos divulgativos que afondaron na figura do pintor e no seu modo de entender a vida a través da arte, onde se puxeron de manifesto as novas achegas ao seu estudo. Na sala José Ángel Valente, reuniuse a obra pictórica representativa da súa extensa produción. Está presidida por obra identitaria que mostra a técnica por el elixida como ferramenta primordial, o óleo, e á súa vez traslada o espectador a unha traxectoria vital de innovación, creación, reflexión e diálogo constante a través da arte desde unha perspectiva propia. Son representados os seus xéneros pictóricos, formatos e temas iconográficos desenvolvidos ao longo da súa evolutiva traxectoria, acentuando os puntos álxidos da súa produción. O óleo é para Prego de Oliver o fío condutor da súa creación vital e o soporte da súa reflexión artística, que lle permite configurar a súa propia linguaxe plástica así como descubrir e acentuar a súa verdadeira esencia humana. Na sala de exposicións do Sala Afundación, amosamos o comezo da súa carreira artística como debuxante. É a técnica do debuxo, que vai desenvolver desde a experimentación material e temporal, a que o leva a configurar o seu xeito de entender a arte da pintura. O debuxo está presente como compañeiro fiel e achégalle a inmediatez na plasmación do acto creativo vivo. Expóñense obras en soporte de papel das súas diferentes etapas, atendendo á súa tipoloxía desde o apunte, ao estudo e chegando ao bosquexo, así como á obra final gráfica, a acuarela, o debuxo e a ilustración. A través da selección de obra e montaxe constrúese ademais o seu universo de personaxes e temáticas que darán lugar a un rico e auténtico ideario persoal, inundado de plástica visual e significado. Esta exposición pon en valor a calidade de Prego como debuxante, a partir da análise da súa gran produción, así como a importancia do seu pensamento reflexivo, a súa actitude investigadora, a súa vinculación inmediata coa literatura e a súa presenza activa nun contexto para Ourense e Galicia frutífero no saber. Na Sala de Exposicións do Museo Municipal, descubrimos a súa obra desde o punto de vista material. As múltiples técnicas artísticas desenvolvidas por Prego de Oliver son aquí protagonistas para desvelar e poñer de manifesto o seu amplo modo de facer, o xeito no que o autor transformaba a idea en materia e á súa vez en forma e viceversa. Esta adquire unha dimensión maior, xa que está en constante transformación, evolución e diversificación de estilos. Pintura sobre táboa, pintura sobre papel, debuxo, pintura mural, pintura sobre outros soportes e, en especial, pintura ao óleo. Esta mostra está protagonizada polo estudo científico, estilístico e crítico da obra en todos os seus estratos de materia e significado. Exponse Obra Inédita, Obra Inacabada, instrumental orixinal e conclusións de Estudos Científicos, para que o espectador poida mergullarse ao descubrir a natureza matérica da obra e por conseguinte afondar na profundidade do espírito do creador. Prego traballaba e creaba a partir da experimentación material, esta era primordial para el, o diálogo constante e a identificación das regras da vida nela, lévanlle a manifestar as súas múltiples reflexións a través da súa linguaxe plástica. Moitas foron as conferencias propostas e xurdidas ao longo do proxecto pero as máis salientables foron as catro impartidas polos seus comisarios ,con eles desfrutamos, aprendemos e descubrimos grandes segredos artísticos dun ourensán universal. Non podemos esquecer a innovadora experiencia da catalogación da obra do artista en tres fases, converténdose na primeira vez que unha institución, o Concello da cidade, se puña ao servizo da cidadanía, coleccionistas e institucións, en xornadas de portas abertas a catalogar máis de cen obras, pudendo plasmarse neste marabilloso catálogo para coñecemento e desfrute de todas e todos os amantes de Prego de Oliver. Con este proxecto único e innovador, que tratou de unificar os diferentes sectores artísticos, culturais e sociais e que quere ser o primeiro doutros, converténdose como finalidade prioritaria que todos formamos parte do mesmo, implicación, formación, e descubrimento da orixe da nosa cultura, porque a nosa cidade é o berce indiscutible de grandes e admirados artistas. Eva Torres Rodríguez Directora Espazos Expositivos, Áreas Museísticas Excmo. Concello de Ourense

Comezando o século XXI xurdiron novas voces poéticas no contexto galego representativas da emerxencia de novas linguaxes que supoñen unha práctica de resistencia fronte aos discursos hexemónicos, en canto subverten cuestións relacionadas co establecemento dunha identidade unívoca, pechada, non mutable; cunha idea de autoría baseada nun principio de autoridade, cunha figura individual caracterizada polos presupostos do “xenio” autoral; e co canon patriarcal. Conségueno a través de prácticas que poñen en cuestión a devandita noción de identidade, e camiñan cara a outra moito máis conflitiva, fragmentaria, mutable, construída, e tamén partícipe na colectividade. Estas prácticas propoñen o salto da “creadora” individual á actividade compartida, e incardínanse dentro de posturas activistas de funcionamento en rede. Rebaten tamén a autoría tal como a entendemos tradicionalmente, a través do anonimato, do uso de heterónimos, dese funcionamento en rede ou de novas formas de edición que implican un concepto diferente dos chamados “dereitos de autor”, cuestionándoos en beneficio de fórmulas moito máis abertas. (Auto)concíbese a creadora como mediadora, que recolle fragmentos e constrúe novos discursos a partir deles, para que o público (non pasivo) siga construíndo. Velaí o emprego da cita, a homenaxe, o palimpsesto, as relecturas, a ensamblaxe de imaxes preexistentes. Esta multiplicidade de fontes das que bebe a creación, concibida como proceso, máis que como elaboración dun produto acabado (“obra de arte”) casa tamén coa heteroxeneidade de linguaxes: a performance, a videocreación, o emprego da propia voz e da imaxe ou manifestacións artísticas que se encadran no que se deu en chamar contracultura: graffiti, fanzines, accións de rúa, etc. Esta nova percepción do suxeito carrexa tamén unha liberación con respecto á opresión do sistema patriarcal. Aquilo que ten que ver co corpo e coa autorrepresentación é estratéxico para darlles a volta aos estereotipos de xénero. Constatamos certo paralelismo entre as catro poetas escollidas (Xiana Arias, Paula Carballeira, Andrea Nunes e María Rosendo: formación elevada, precocidade na escrita, precariedade laboral, recorrencia aos premios literarios como plataforma, experimentación con diversos xéneros, formatos e soportes (poesía, narrativa, teatro, ensaio, manifesto, xornalismo, videocreación, fotografía, banda deseñada, performance, artes plásticas e musicais...), implicación na loita feminista, participación en múltiples redes e colectivos e asistencia a eventos comúns. Precisamente, no treito final de redacción desta tese demos cunha nova sorpresa: o Premio Illas Sisargas de Poesía Erótica 2017 foi para un poemario escrito a catro mans por dúas destas poetas: Andrea Nunes e María Rosendo elaboraron Diáspora de amor balea, que será publicado en novembro do 2018. Da man da análise de texto (tramado que pode ter carácter literario, visual, performativo ou audiovisual), empregáronse tamén técnicas cualitativas: remitíuselle un cuestionario ás artistas, e, malia non ser un dos obxectivos centrais da tese, tívose en conta a recepción do seu traballo (críticas teatrais, presenza en antoloxías, tratamento nos medios, reutilización dos poemas por outrxs artistas, etc.). Analizouse a súa obra desde os parámetros da teoría da literatura e da literatura comparada, desde a crítica literaria feminista e sen descoidar o cruzamento da literatura con outras disciplinas (estudos de performance ou semioloxía teatral). O corpus cinguiuse ás obras escollidas de catro artistas concretas, e certos espazos compartidos de creación e de activismo (Rede Feminista Galega, fanzine Pelos e Cousas, colaboracións mutuas, etc.). Dita obra abrangue, alén de publicacións canónicas ou non (a través do formato fanzine), intervencións públicas, propostas teatrais ou videocreación, entre outras formas de manifestación artística.

Volume no que se reúnen as críticas sobre obras literarias traducidas á lingua galega e publicadas entre 2010 e 2015 polos membros de Elos. Asociación Galego-Portuguesa de Investigación en Literatura Infantil e X/Juvenil na páxina semanal de El Correo Gallego, editadas polo Servizo de Publicacións da Universidade de Santiago e o Instituto de Ciencias da Educación en 2015.

Volume no que se reúnen as críticas sobre obras literarias traducidas á lingua galega e publicadas entre 2010 e 2015 polos membros de Elos. Asociación Galego-Portuguesa de Investigación en Literatura Infantil e X/Juvenil na páxina semanal de El Correo Gallego, editadas polo Servizo de Publicacións da Universidade de Santiago e o Instituto de Ciencias da Educación en 2015.

Este documento forma parte de la Tesis Doctoral AS MIGRACIÓNS NA CONFORMACIÓN DA CASA LABREGA CONTEMPORÁNEA, cuyos datos son: Autor: Lizancos Mora, Plácido Director: Llano Cabado, Pedro de Centro/Departamento/Otros: Universidade da Coruña. Departamento de Representación e Teoría Arquitectónica Fecha de defensa: 23.11.2001 Tribunal: José Antonio Franco Taboada, Dep. de Representación e Teoría Arquitectónicas, Universidade da Coruña; Miguel Ángel Baldellou Santolaria, Dep. de Composición Arquitectónica, Universidad Politécnica de Madrid; José Manuel Gallego Jorreto, Dep. de Proxectos Arquitectónicos e Urbanismo, Universidade da Coruña; María Xosé Rodríguez Galdo, Dep. de Historia e Institucións Económicas, Universidade de Santiago y Marcial Gondar Portasany, Dep. de Antropoloxía Social, Universidade de Santiago. ISBN: 978-84-692-8170-3 En el paisaje contemporáneo de la Galicia no urbana, sobre un sustrato de arquitecturas vernáculas construidas por una sociedad precapitalista, surgen a partir de la década de los sesenta del siglo pasado un nuevo tipo de edificaciones domésticas. El fenómeno corre paralelo con el abandono, cuando no la destrucción física de las educaciones vernáculas en un procesos masivo, que han llegado a cambiar la faz del medio en buena parte del país. El hecho presenta numerosas componentes y por tanto una variada diversidad de posibles enfoques de estudio bien sea arquitectónicos, antropológicos o económicos como se ha querido mostrar en la variada composición del tribunal que ha juzgado este trabajo. La identificación de la presencia o ausencia del arquitecto ya nos caracteriza dos grandes grupos de edificaciones: las nacidas de un proceso formal y aquellas que surgen de otro tipo de dinámicas. En una y otras arquitecturas los componentes y los actores son los mismos sin embargo el orden de intervención y las reglas de juego se configuran de diferente manera. Las construcciones nacidas fuera del mundo regulado, a las que nos gusta referirnos como arquitectura “post vernácula”, son las que estudiamos en nuestra tesis. Descubriremos que estas arquitecturas responden a un cambio cultural y económico muy profundo en el que las migraciones que secularmente han castigado a las gentes de Galicia han tenido un papel desencadenante. Esas transformaciones han tenido su respuesta arquitectónica, impactando en todos los aspectos de la casa: funcionales, tecnológicos, visuales e incluso extendiéndose a la configuración del medio en el que esta se asienta, que se deshará de cultivos hortícolas para manifestar la liberación de la imaginada esclavitud de alimentarse de lo que la tierra produce. La respuesta funcional ha dado lugar a tres tipologías claramente identificables en función del mayor o menor arraigo del usuario de la casa con las actividades agropecuarias del medio. En otro orden de cosas el constructor de la nueva casa ha asumido las más modernas tecnologías y materiales de cada momento, aunque esto haya supuesto a veces dificultades difíciles de soslayar como la apropiación de estas tecnologías sin su total dominio, contaminándolas con los modos de hacer pretéritos. Visualmente la casa busca todo tipo de indicadores que evidencien el alejamiento respecto de las arquitecturas vernáculas y no asumen las de los destinos migratorios, lo cual nos indica que se han querido superar las vivencias pretéritas. Y esa nueva vida precisa un nuevo lenguaje, nacido de una neutral racionalidad onírica. El conjunto de novedades abarca también la definición de un complejo proceso que ha de permitir el acompasamiento de ejecución material del edificio con los ciclos laborales y migratorios de su usuario y con los irregulares aportes económicos que este puede destinar a la edificación. Todo ello para no perder el control de la edificación ni subrogarle los trabajos a terceros, eludiendo la construcción profesionalizada, que se reserva únicamente a aquellas partes de la edificación de gran complejidad. Esta estrategia permite al tiempo el abordaje económico del proyecto doméstico sin el recurso a financiadores externos. (en Galego)