08/2016
RAPORT
NGA QKSS
RAPORT VLERËSUES
DHE MONITORUES
MONITORIMI DHE VLERËSIMI I QEVERISJES SË BRENDSHME
DHE INTEGRITETIT NË POLICINË E KOSOVËS DHE MINISTRINË
E FORCËS SË SIGURISË SË KOSOVËS
Prishtinë, Tetor 2016
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
MONITORIMI DHE VLERËSIMI I QEVERISJES SË BRENDSHME
DHE INTEGRITETIT NË POLICINË E KOSOVËS DHE MINISTRINË
E FORCËS SË SIGURISË SË KOSOVËS
Prishtinë, Tetor 2016
Ky botim është realizuar me përkrahjen e projektit “Promovimi i Shoqërisë Demokratike (DSP)”
i inancuar nga Zyra Zvicerrane për Bashkëpunim në Kosovë (SCO-K), dhe menaxhuar nga
Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF). Përmbajtja e këtij botimi është përgjegjësi e
QKSS-së dhe në asnjë mënyrë nuk mund të konsiderohet si qëndrim i SCO-K-së dhe KCSF-së.
Botues: Kosovar Centre for Security Studies
Autorë: Plator Avdiu and Skënder Perteshi
Redaktimi i brendshëm: Donika Emini dhe Mentor Vrajolli
Redaktimi i jashtëm: Shpend Kursani
© Të gjitha të drejtat janë të rezervuara nga Qendra Kosovare për Studime të Sigurisë. Të drejtat
për pronësi intelektuale mbrohen me Ligjin Nr. 04/L-065 për të drejtat e autorit dhe të drejtat e
përafërta.
Asnjë pjesë e këtij botimi nuk mund të riprodhohet, të ruhet në ndonjë sistem të ruajtjes, ose të
transmetohet në ndonjë formë apo me ndonjë mjet elektronik, mekanik ose tjetër, pa lejen paraprake të botuesit.
ShëNiM hyRëS
Besueshmëria, qeverisja e brendshme, dhe integriteti janë parime kryesore të cilat garantojnë funksionalizim të qëndrueshëm dhe kredibil të institucioneve të sigurisë në
Kosovë. Ky raport monitorues dhe vlerësues i integritetit në kuadër të institucioneve
të sigurisë në Kosovë i cili po botohet për herë të dytë në Kosovë, ka për qëllim të bëjë,
monitorojë dhe vlerësojë zhvillimet në fushën e integritetit në FSK dhe PK. Botimi i
këtij raportit bëhet në kuadër të programit të veçantë të QKSS-së të titulluar: “Monitorimi dhe Vlerësimi i integritetit në Kuadër të institucioneve Kosovare të Sigurisë”.
Nëpërmjet këtij programi, QKSS synon që në mënyrë sistematike të monitorojë, raportojë dhe avokojë çështjet që kanë të bëjnë me integritetin në institucione të sigurisë si
dhe të ofrojë mbështetje në ngritjen e kapaciteteve të tyre për të arritur standardet e
nevojshme në këtë fushë.
Ky raport paraqet gjendjen aktuale të integritetit në Policinë e Kosovës dhe në Forcën
e Sigurisë së Kosovës duke u bazuar në gjetjet e grumbulluara nga ekipi hulumtues i
QKSS-së. Qëllimi i tij është që të vlerësojë nëse ka pasur progres në ngritjen e integritetit në këto institucione si dhe të sjellë rekomandime speciike duke u përqëndruar
në fushat si në vijim: prokurimi publik, menaxhimi i burimeve njerëzore, auditimi i
brendshëm, pavarësia, parandalimi i konliktit të interesit, dhe deklarimi i pasurisë.
Megjithë faktin se korniza ligjore për garantimin e integritetit në institucionet e sigursë
është solide dhe ende po vazhdon të përmirësohet, gjetjet tregojnë se kapacitetet
administrative dhe mekanizmat për të garantuar zbatimin dhe funksionimin e shëndoshë të kësaj kornize janë ende nën nivelin e dëshiruar.
Ky raport monitorues nuk do të ishte i realizueshëm pa ndihmën e palodhshme të
partnerëve të QKSS-së. Shprehim falemnderim të veçantë për të gjithë ata që u angazhuan në realizmin e këtij raporti, si në dhënien e infromacioneve të shkruara si dhe
me gatishmërinë e tyre për zhvillimin e takimeve të ndryshme, intervistave dhe fokus
grupeve duke ndihmuar në nxjerrjen e përfundimeve dhe rekomandimeve në funksion të kompletimit të këtij raportit. Falemnderim i veçantë i dedikohet projektit për
Promovim të Shoqërisë Demokratike (DSP) i cili është i inancuar nga Zyra Zvicerrane
për Bashkëpunim në Kosovë (SCO-K) ndërsa i menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për
Shoqëri Civile (KCSF).
QKSS u është mirënjohës të gjithëve
Ekipi i QKSS
RAPORT NGA QKSS
6
PëRMBAjTjA
ShëNiM hyRëS ....................................................................................................................................... 5
MONiTORiMi DhE VLERëSiMi i QEVERiSjES Së BRENDShME DhE iNTEGRiTETiT Në
POLiCiNë E KOSOVëS ..........................................................................................................................11
PëRMBLEDhjE EKZEKuTiVE .............................................................................................................12
Menaxhimi i burimeve njerëzore: ...............................................................................................................12
hyRjE.........................................................................................................................................................15
Metodologjia ......................................................................................................................................................16
MENAxhiMi i BuRiMEVE NjERëZORE ..........................................................................................16
Korniza ligjore ....................................................................................................................................................16
Praktika .................................................................................................................................................................17
Sidat kryesore në menaxhimin e burimeve njerëzore .......................................................................21
PROKuRiMi PuBLiK ..............................................................................................................................23
Korniza ligjore ....................................................................................................................................................23
Praktika .................................................................................................................................................................24
KONTROLLi i BRENDShëM................................................................................................................26
Korniza ligjore ....................................................................................................................................................26
Praktika .................................................................................................................................................................27
PARANDALiMi i KONFLiKTiT Të iNTERESiT DhE DEKLARiMi i PASuRiSë .......................31
Korniza ligjore ....................................................................................................................................................31
Praktika .................................................................................................................................................................32
PëRFuNDiME ..........................................................................................................................................34
REKOMANDiME .....................................................................................................................................35
MONiTORiMi DhE VLERëSiMi i QEVERiSjES Së BRENDShME DhE iNTEGRiTETiT
Në MiNiSTRiNë E FORCëS Së SiGuRiSë Së KOSOVëS.............................................................39
PëRMBLEDhjA EKZEKuTiVE ...........................................................................................................40
hyRjE.........................................................................................................................................................42
PROKuRiMi PuBLiK ..............................................................................................................................44
Korniza Ligjore ...................................................................................................................................................44
Kapacitetet Administrative ...........................................................................................................................44
Zbatimi .................................................................................................................................................................45
MENAxhiMi i BuRiMEVE NjERëZORE ..........................................................................................49
Korniza ligjore ...................................................................................................................................................49
Kapacitetet administrative ...........................................................................................................................50
Zbatimi .................................................................................................................................................................50
AuDiTiMi i BRENDShëM Në MFSK ................................................................................................54
Korniza ligjore ....................................................................................................................................................54
Kapacitetet administrative ............................................................................................................................54
Zbatimi .................................................................................................................................................................55
PARANDALiMi i KONFLiKTiT Të iNTERESiT DhE DEKLARiMi i PASuRiSë .......................56
Korniza Ligjore ...................................................................................................................................................56
Zbatimi .................................................................................................................................................................57
Përfundimi...........................................................................................................................................................58
REKOMANDiMET ..................................................................................................................................59
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
7
RAPORT NGA QKSS
8
LiSTA E ShKuRTESAVE
AKK
Agjencia Kundër Korrupsionit
AQP
Agjencia Qendrore e Prokurimit
BKS
Barometri Kosovar i Sigurisë
DBNj
Departamenti i Burimeve Njerëzore
DRP
Drejtoritë Rajonale të Policisë
DSP
Drejtoria e Standardeve Profesionale
FSK
Forca e Sigurisë së Kosovës
iFSK
inspektorati i Forcës së Sigurisë së Kosovës
iPK
inspektorati Policor i Kosovës
KFOR
Forca për Kosovën
KFT
Komanda e Forcave Tokësore
KK
Kuvendi i Kosovës
KPBSMFSK
Komisioni për Punë të Brendshme, Siguri dhe Mbikëqyrjen e Forcës
së Sigurisë së Kosovës
KPO
Kapacitet e Plota Operacionale
KRPP
Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik
KTD
Komanda e Trajnimit dhe Doktrinës
LPP
Ligji i Prokurimit Publik
LShC
Ligji për Shërbyesit Civil
MFSK
Ministria e Forcës së Sigurisë së Kosovës
MPB
Ministria e Punëve të Brendshme
NjAB
Njësia e Auditimit të Brendshëm
OShP
Organi Shqyrtues i Prokurimit Publik
PK
Policia e Kosovës
QKSS
Qendra Kosovare për Studime të Sigurisë
QSu
Qendra e Studimeve universitare
uD
ushtrues i Detyrës
ZAP
Zyra e Auditorit të Përgjithshëm
10
RAPORT NGA QKSS
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
11
MONITORIMI DHE VLERËSIMI
I QEVERISJES SË BRENDSHME
DHE INTEGRITETIT NË
POLICINË E KOSOVËS
Autor: Plator Avdiu
RAPORT NGA QKSS
12
PëRMBLEDhjE EKZEKuTiVE
Qëllimi i këtij raporti të dytë monitorues dhe vlerësues për periudhën gjashtëmujore
(prill shtator 2016) për performancën e Policisë së Kosovës është matja e integritetit të
këtij institucioni. Të dhënat e pasqyruara janë mbledhur nga aktivitetet monitoruese dhe
avokuese, intervistave të ndryshme, shqyrtimit të dokumenteve ligjore e raportuese, si
dhe burimeve të tjera në dispozicion. Përmes këtij hulumtimi synohet identiikimi i sidave në rrafshin e integritetit policor dhe, për më tepër, avokimi për përmirësimin, demokratizimin dhe profesionalizimin në mënyrë të vazhdueshme të Policisë së Kosovës.
Raporti përmban gjithsej katër pjesëve të lidhura kryekëput me integritetin policor, si:
menaxhimi i burimeve njerëzore, prokurimi publik, kontrolli i brendshëm dhe parandalimi
i konliktit të interesit dhe deklarimi i pasurisë së zyrtarëve të lartë të Policisë së Kosovës.
Gjetjet nga ky hulumtim kanë vë në pah nevojën e adresimit të sidave që hasen në secilin
prej këtyre pjesëve nga Policia e Kosovës me qëllim të reformimit të institucionit.
Në vijim do të listojmë edhe gjetjet kryesore të hulumtimit lidhur me integritetin në Policinë e Kosovës për secilën pjesë:
Menaxhimi i burimeve njerëzore:
●● Policia e Kosovës vazhdon të përballet me sidën ku pozita të caktuara në këtë
institucion udhëhiqen nga ushtrues të detyrës. Edhe pse nga viti në vit ky trend
është në rënie, megjithatë gjatë vitit 2016 numri i zyrtarëve të emëruar si ushtrues detyre është gjashtë sosh.
●● Lidhur me burimet njerëzore janë vërejtur dobësi sa i përket dosjeve të personelit të Policisë së Kosovës. Ka raste kur kontratat e punës të të punësuarve në
Polici nuk azhurnohen, ndërsa nuk bëhet as vlerësimi i performancës së punës
së personelit të Policisë.
●● Çështja e pensionimit të parakohshëm të zyrtarëve policorë vazhdon të zvarritet nga Qeveria e Kosovës. Projektligji që rregullon këtë çështje ende nuk
është miratuar nga Qeveria dhe as nga Kuvendi i Kosovës. Kjo mund të ketë pasoja të drejtpërdrejta në ngadalësimin e reformave brenda Policisë së Kosovës.
●● Ende nuk janë rregulluar dy çështje që ndërlidhen ngushtë me punën e personelit të Policisë Kosovës: (i) sigurimi shëndetësor dhe (ii) sigurimi jetësor në rast
të humbjes së jetës apo invalidimit të zyrtarëve policorë gjatë punës zyrtare. As
njërën e as tjetrën nuk e gëzojnë personeli policor.
Prokurimi publik:
●● Në disa raste Policia e Kosovës nuk vepron në pajtim me dispozitat ligjore në
fuqi për prokurimin publik. Ka pasur dobësi në hartimin e dosjeve të tenderit
nga Policia, ku ishte e kuizuar pjesëmarrja e më shumë operatorëve ekonomikë
për aktivitetet e prokurimit.
●● Ka pasur vonesa në përmbushjen me kohë të projekteve dhe kontratave të Policisë së Kosovës nga ana e operatorëve ekonomikë. Kështu që nevojitet të ketë
mbikëqyrje më të mirë në realizimin e punëve dhe analizës së pengesave të
mundshme për realizimin e kontratave që të mos ketë vonesa.
●● Policia e Kosovës, në disa raste, ka dështuar të bëjë ekzekutim pagesash ndaj
operatorëve ekonomikë, duke mos i respektuar afatet ligjore. Kjo ka rritur rrezikun e pagesave shtesë të dëmshpërblimeve ndaj operatorëve ekonomikë.
●● Sidë për Policinë e Kosovës është edhe menaxhimi i pasurisë, sidomos në
fushën e automjeteve. Qindra automjete të Policisë, nga viti 2012, presin për t’u
riparuar dhe mirëmbajtur për shkak të arsyeve të ndryshme. Sidoqoftë, Policia
duhet të sigurohet për shfrytëzim eikas të pasurisë së saj.
Kontrolli i brendshëm:
●● Gjatë kësaj periudhë raportuese (prill- shtator 2016) zyrtarë policorë kanë qenë
të përfshirë si të dyshuar për vepra penale dhe shkelje të detyrave zyrtare. Rasti
i arrestimit të një polici që transportonte narkotikë dhe shpërillja e detyrës zyrtare nga zyrtarët policorë në raste të caktuara dëshmojnë për nevojën e forcimit
të mekanizmave të kontrollit të brendshëm të Policisë së Kosovës.
●● Gjatë gjysmës së parë të vitit 2016 inspektorati Policor i Kosovës ka hetuar 109
zyrtarë policorë nën dyshimin se kanë kryer vepra penale, ndërsa ka rekomanduar suspendimin e 24 zyrtarëve policorë si të dyshuar për vepra penale. Megjithatë,
ky institucion të jetë më aktiv sa i përket mbikëqyrjes së Policisë së Kosovës.
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
13
RAPORT NGA QKSS
14
Parandalimi i konliktit të interesit dhe deklarimi i pasurisë:
●● Ligji aktual për Parandalimin e Konliktit të interesit në ushtrimin e Funksionit
Publik duhet të jetë në pajtim me Kodin Penal të Republikës së Kosovës. Në këtë
drejtim, konlikti i interesit në ligj duhet të ndryshohet, ku konlikti i interesit të
trajtohet si vepër penale.
●● Në mesin e zyrtarëve të tjerë të lartë publik, kontrollit të pasurisë do t’i nënshtrohen edhe disa prej zyrtarëve të lartë të Policisë, duke përfshirë menaxhmentin e Policisë, disa prej drejtorëve të Drejtorive Rajonale të PK-së, si dhe drejtorët
e departamenteve të Policisë.
●● Gjatë vitit 2015 Policia ka pranuar dy dhurata protokollare, të cilat i ka deklaruar
në Agjencinë Kundër Korrupsionit.
hyRjE
Zhvillimi i integritetit në Polici është një koncept i ri jo vetëm në Kosovë, por edhe për
policitë e vendeve të rajonit dhe me gjerë. Qëllimi i forcimit të integritetit policor është
luftimi i parregullsive brenda Policisë dhe nuk kuizohet vetëm me qasjen e tanishme të
luftimit të korrupsionit, por ka për qëllim edhe trajtimin e çështjeve tjera si nepotizmin,
mungesën e llogaridhënës, tejkalimin e autorizimeve si dhe dukurive të tjera joformale
përmes fuqizimit të mekanizmave brendapërbrenda Policisë. Një gjë të tillë, koncepti
i integritetit synon ta arrijë përmes përafrimit të vlerave policore me rregullat ligjore,
etike dhe kulturore të shoqërisë në përgjithësi. Për më tepër, edhe vet qëllimi i fuqizimit
të integritetit në Polici ka të bëjë me ngritjen e besueshmërisë së qytetarëve në këtë
institucion.
Policia e Kosovës vazhdon të jetë një ndër policitë më të besueshme në rajon. Sidoqoftë,
ky raport i dytë monitorues dhe vlerësues, që matë progresin për periudhën gjashtëmujore prill - shtator 2016, dëshmon se ngritja e besueshmërisë në Polici nuk tregon gjithmonë për gjendjen reale në institucion. Me synim të identiikimit të sidave në Policinë
e Kosovës, ky raport shqyrton funksionimin e qeverisjes së brendshme në Polici përmes
katër indikatorëve: (i) menaxhimi i burimeve njerëzore; (ii) prokurimi publik; (iii) kontrolli
i brendshëm; si dhe (iv) parandalimi i konliktit të interesit dhe deklarimi i pasurisë nga
zyrtarët e lartë të Policisë.
Pjesa e parë e parë e raportit shqyrton menaxhimin e burimeve njerëzore, i cili është i
rëndësishëm për Policinë me qëllim të profesionalizimit të personelit policor dhe zhvillimin në karrierë të zyrtarëve të Policisë në përputhje me performancën në punë. Kjo
natyrisht duhet të bëhet duke përillur politikat e integritetit.
Ndërsa, pjesa e dytë e këtij raporti thekson rëndësinë e prokurimit publik që duhet të
sigurojë se buxheti i Policisë shpenzohet sipas procedurave ligjore dhe në pajtim me
kërkesat e Policisë. Në këtë drejtim, duhet t’i kushtohet vëmendje luftimit të keqpërdorimeve të mundshme në Polici gjatë aktiviteteve të prokurimit publik.
indikatori i tretë let për kontrollin e brendshëm të Policisë së Kosovës, i cili nënkupton
forcimin e mekanizmave të brendshëm policor për luftimin e korrupsionit dhe dukurive
të tjera negative brenda radhëve të veta.
Kurse, pjesa e fundit e raportit ka të bëjë me parandalimi e konliktit të interesit dhe
deklarimin e pasurisë së zyrtarëve të lartë të Policisë së Kosovës që ka rëndësi jetike për
sa i përket llogaridhënies dhe përgjegjshmërisë së drejtuesve të forcave të rendit.
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
15
RAPORT NGA QKSS
16
Ky raport, gjithashtu, përmban një pako me rekomandime për secilin indikator që ndërlidhet ngushtë me qeverisjen e brendshme në Polici. Të gjeturat e këtij raporti kanë për qëllim
të shërbejnë si instrument për avokim në lidhje me përmirësimin e performancës institucionale, ngritjen e qeverisjes së brendshme dhe forcimin e integritetit në Policinë e Kosovës.
Metodologjia
Për përgatitjen e këtij hulumtimi janë përdorur metodat hulumtuese kualitative. Të
dhënat kualitative përfshijnë analizimin e dokumenteve të ndryshme me karakter juridik,
strategjitë e institucioneve përkatëse për punën e Policisë së Kosovës, raportet vjetore të
Policisë së Kosovës dhe inspektoratit Policor të Kosovës, si dhe raporte të organizatave
vendore e ndërkombëtare dhe burime të tjera nga institucionet publike të Kosovës.
Të dhënat shtesë janë grumbulluar nga realizimi i intervistave me përfaqësues të institucioneve që mbikëqyrin Policinë e Kosovës dhe njohës të sektorit të sigurisë në Kosovë.
Përveç kësaj, grumbullimi i të dhënave për këtë hulumtim është mundësuar edhe nga
kontributet e mbledhura nga grupet e fokusit me zyrtarë të lartë të Policisë së Kosovës
dhe të institucioneve të tjera që ushtrojnë mbikëqyrje të jashtme mbi punën e Policisë.
Ndërsa, edhe aktivitetet avokuese të Qendrës Kosovare për Studime të Sigurisë kanë qenë
një burim i rëndësishëm për përpilimin e këtij raporti. Konferencat, takimet dhe aktivitetet
e Qendrës Kosovare për Studime të Sigurisë në fushën e sektorit të sigurisë gjatë vitit 2016
kanë shërbyer si mundësi e mirë për mbledhjen e të dhënave për këtë hulumtim. Në fund,
janë shterur burimet nga arkivat e mediave të Kosovës lidhur me informacionet e raportuara për Policinë e Kosovës, të cilat kanë pasqyruar të dhëna për integritetin policor.
MENAxhiMi i BuRiMEVE NjERëZORE
Korniza ligjore
Burimet njerëzore në Polici rregullohen në mënyrë të përgjithshme përmes Ligjit Nr.
04/L-076 për Policinë. Sa i përket personelit policor, Policia e Kosovës (PK), sipas kornizës
aktuale ligjore, ka këto kategori të të punësuarve: a) zyrtarët policor që bëjnë betimin
dhe kanë autoritet t’i ushtrojnë dhe kryejnë autorizimet policore; b) stain civil për të
kryer shërbime mbështetëse dhe administrative, por që nuk ka autoritet për të ushtruar
autorizime policore; dhe c) kadetët policorë.1 Stai civil i PK-së është pjesë e shërbimit
1 Neni 44, Ligji Nr. 04/L-076 për Policinë.
civil të Kosovës, ndërsa zyrtarët policor të Policisë nuk bëjnë pjesë në kuadër të shërbimit civil.2 As Ligji për Policinë, Ligji për Shërbimin Civil të Republikës së Kosovës dhe
as Ligji i Punës nuk përshkruajnë se cila është marrëdhënia e punës e zyrtarëve policor.
Sidoqoftë, marrëdhënia e punës e personelit të PK-së rregullohet përmes akteve nënligjore të Policisë për të tria këto kategori të personelit dhe çështje të tjera të burimeve
njerëzore të këtij institucioni. Megjithatë, ndryshe nga institucionet tjera publike, PK-ja
nuk i publikon aktet e veta nënligjore që rregullojnë çështje të ndryshme me interes për
institucionin. Sipas Policisë ato nuk publikohen për shkak se janë kryesisht dokumente
që rregullojnë çështje të brendshme të PK-së. Ndërsa, të gjithë ata që duan të kenë qasje
në këto dokumente duhet të bëjnë kërkesë zyrtare në Polici, siç e parasheh Ligji për Qasje në Dokumente Publike.3
Sipas Planit Zhvillimor 2016-2020 të PK-së, kjo e fundit do të investojë në profesionalizimin dhe avancimin e burimeve njerëzore. Aty thuhet se rëndësi e madhe do t’i kushtohet ngritjes së avancimit dhe kryerjes së detyrave duke zbatuar standardet më të mira
për personelin policor përmes sistemit të menaxhimit të personelit, trajnimeve në vazhdimësi dhe kujdesit ndaj shëndetit.4 Në fushën e profesionalizimit të burimeve njerëzore,
Policia i ka vënë vetes disa objektiva, siç janë: zhvillimi i karrierës së punonjësve të PK-së
në përputhje me performancën në punë; avancimi i sistemit të menaxhimit të personelit
në PK; kujdesi shëndetësor për të gjithë të punësuarit përmes kujdesit shëndetësor eikas; dhe ngritja e cilësisë së programeve trajnuese.5
Gjatë kësaj periudhe monitoruese dhe vlerësuese (prill - shtator 2016) nuk ka pas ndryshime të kornizës ligjore për menaxhimin e burimeve njerëzore në PK.
Praktika
Departamenti për Burime Njerëzore (DBNj) në kuadër të PK-së ka për detyrë të zbatojë
politikat që ndërlidhen me personelin dhe trajnimet e ndryshme nëpër të cilat kalojnë
punonjësit e këtij institucioni. Sipas rregullave të PK-së, DBNj duhet të sigurojë që rekrutimi i personelit në PK të bëhet sipas kualiikimeve profesionale dhe meritës në kushtet
e konkurrencës së drejtë e të transparencës. Në këtë drejtim, puna e DBNj-së shtrihet në
ofrimin e një sistemi eikas për menaxhimin dhe zhvillimin e karrierës të të gjithë personelit policor. Gjithashtu, në përshkrimin e detyrave të veta, ky departament duhet të
garantojë politika jo-diskriminuese për personelin policor në të gjitha nivelet, përfshirë
2 Shih Nenin 3 dhe Nenin 4 të Ligjit Nr. 03/L-149 për Shërbimin Civil të Republikës së Kosovës.
3 intervistë me një zyrtar të lartë të PK-së, 18 dhjetor 2015.
4 Policia e Kosovës. Plani Zhvillimor Strategjik 2016-2020, f. 13. Qasur më 16 prill 2016, në: <http://goo.
gl/3w61Bx>
5 Po aty.
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
17
RAPORT NGA QKSS
18
edhe përfaqësimin e paanshëm gjinor dhe që strukturat e personelit të pasqyrojnë karakterin shumetnik të Kosovës.6
Burimet njerëzore në PK janë ngritur, ndihmuar dhe konsoliduar nga bashkësia ndërkombëtare në Kosovë (misioni i Kombeve të Bashkuara në Kosovë - uNMiK) e cila ka pas rol
vendimmarrës në këtë institucion që prej themelimit (1999) deri në shpalljen e pavarësisë së vendit (2008). Zhvillimi i kapaciteteve të burimeve njerëzore ka vazhduar edhe
pas marrjes së kompetencave nga ana e vendorëve. Prandaj, PK-ja është në proces të
vazhdueshëm të reformimit sa i përket trajnimeve të zyrtarëve policorë dhe zhvillimit të
institucionit7 me qëllim të ngritjes së qeverisjes së mirë dhe forcimit të integritetit policor.
Siç është përmendur në raportin paraprak, PK-ja renditet në mesin e atyre institucioneve publike të Kosovës me numër të madh të punonjësve, me gati gjithsejtë 9,000 sosh.
Për këtë arsye më shumë se gjysma e buxhetit të Policisë shpenzohet në për pagat dhe
mëditjet e personelit të PK-së. Sipas tabelës së mëposhtme, numri i përgjithshëm i punonjësve të PK-së është 8,981, prej të cilëve 7,885 ose 88 përqind e tyre janë zyrtarë
policorë, gjegjësisht të uniformuar, ndërsa 1,096 ose 12 përqind e zyrtarëve që punojnë
në PK i përkasin stait civil.
Tabela 1 - Numri i të punësuarve (zyrtarët e uniformuar dhe stai civil) në Policinë e Kosovës8
Personeli
Numri
Përqindja
Zyrtarë policorë
7,885
88%
Stai civil
1,096
12%
Gjithsej
8981
100%
Në krahasim me periudhën parapake (tetor 2015 - mars 2016), gjatë kësaj periudhe
monitoruese (prill - shtator 2016) nuk është raportuar të ketë pasur rekrutim të personelit të ri në Polici.
Sa i përket përfaqësimit gjinor në PK, 86 përqind e personelit janë burra, derisa vetëm 14
përqind punonjësve të Policisë janë gra. Sidoqoftë, sipas kornizës aktuale ligjore është
bërë e detyrueshme që përfaqësimi gjinor në institucionet publike të jetë 50 përqind për
6 Për më shumë detaje lidhur me punën e këtij departamenti të Policisë shih: <http://goo.gl/sZiGmN>.
Qasur më 15 shtator 2016.
7 Transkript nga dëgjimi publik i Komisionit për Punë të Brendshme, Siguri dhe Mbikëqyrje të FSK-së, 15
dhjetor 2015, f. 9. Qasur më 15 shtator 2016, në: <http://goo.gl/qqxmB8>
8 Policia e Kosovës – Drejtoria për Planiikim Strategjik dhe Çështje Ligjore. Raporti vjetor i punës së Policisë
së Kosovës 2015, f. 6. Qasur më 17 shtator 2016, në: <goo.gl/h2hvxk>.
secilën gjini.9 Kjo masë e përfaqësimit gjinor do të jetë vështirë të zbatohet duke e ditur
se ka mospërputhje të madhe sa i përket përfaqësimit gjinor, veçanërisht në sektorin e
sigurisë në Kosovë. Për më tepër, është shprehur skepticizëm nëse kjo dispozitë ligjore
do të mund të zbatohet duke u nisur nga fakti që të punësuarit tashmë janë në marrëdhënie pune në institucionet publike, përfshirë PK-në.10 Pavarësisht kësaj, gjatë rekrutimit të zyrtarëve të rinj policorë, si pasojë e procesit të pensionimit të parakohshëm të
zyrtarëve policorë, PK-ja mund të rris numrin e grave në PK. Ndërkohë, gjendja mbetet
e njëjtë edhe sa i përket përfaqësimin gjinor për periudhën monitoruese prill - shtator
2016 kur kjo krahasohet me periudhën paraprake raportuese tetor 2015 - mars 2016.
Tabela 2 - Numri i personelit të Policisë së Kosovës sipas përfaqësimit gjinor11
Personeli sipas gjinisë
Numri
Përqindja
Burra
7729
86%
Gra
1252
14%
Gjithsej
8981
100%
Sipas të dhënave në tabelën e mëposhtme, pakicat etnike në Kosovë janë mirë të përfaqësuara në institucionin e Policisë. Në këtë drejtim, 7,521 punonjës të PK-së ose 84
përqind e tyre, duke përfshirë stain civil dhe atë të uniformuar i përkasin popullatës shumicë shqiptare të Kosovës. Ndërsa, 1,460 punonjës të tjerë ose 16 përqind e personelit
të PK-së janë nga radhët e pakicave etnike në Kosovë, përfshirë serbë, boshnjakë, turq,
romë, ashkali, egjiptianë dhe pakica të tjera etnike. Nuk ka të dhëna që gjatë kësaj periudhë monitoruese gjashtëmujore (prill - shtator 2016) ka pasur rekrutim të personalit
policor nga radhët e pakicave etnike në Kosovë.
Tabela 3 - Numri i personelit të Policisë së Kosovës sipër përfaqësimit etnik12
Personeli sipas përkatësisë etnike
Numri
Përqindja
Shqiptarë
7521
84%
Pakicat
1460
16%
Gjithsej
8981
100%
9 Neni 6, Ligji Nr. 05/L-020 për Barazi Gjinore.
10 intervistë, hilmi jashari, Avokati i Popullit, 25 mars 2016.
11 Policia e Kosovës – Drejtoria për Planiikim Strategjik dhe Çështje Ligjore. Raporti vjetor i punës së Policisë
së Kosovës 2015, f. 6. Qasur më 17 shtator 2016, në: <goo.gl/h2hvxk>.
12 Po aty.
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
19
RAPORT NGA QKSS
20
Sa i përket rekrutimit nuk ka të dhëna se ka pasur lëvizje të reja për këtë periudhë monitoruese (prill - shtator 2016) në krahasim me periudhën paraprake (tetor 2015 - mars
2016). As për gradimin dhe zhvillimin në karrierë të zyrtarëve të PK-së nuk ka informacione që për këtë periudhë monitoruese ka pas gradim të zyrtarëve policorë.
Nga ana tjetër, një sidë që vazhdon të përcjellë PK-në viteve të fundit është çështja e ushtruesve të detyrës (uD) për pozita të caktuara brenda Policisë. Edhe pse trendi i uD-ve nga
viti 2014 deri në gjysmën e parë të vitit 2016 është në rënie e sipër, megjithatë Zyra e Auditorit të Përgjithshëm (ZAP) e ka vlerësuar këtë çështje si rrezik të nivelit të lartë. Derisa në
vitin 2014 numri i zyrtarëve të emëruar si uD në PK ishte 48, më 2015 numri i uD-ve ishte
zvogëluar për 50 përqind më pak, përkatësisht ishin 24 uD, kurse deri në prill të vitit 2016
kanë qenë gjithsej gjashtë sosh, duke u zvogëluar dukshëm në raport me vitet paraprake.13
Sipas udhëzimit Administrativ nr. 07/2012 mbi marrëdhënien e punës në PK, uD-ja në Polici mund të caktohet në kohëzgjatje deri në gjashtë muaj me mundësi vazhdimi edhe për
tre muaj të tjerë.14 Praktika e uD-ve në PK është vlerësuar rrezik i nivelit të lartë nga ZAP-i. Si
rrjedhojë, PK-së i është rekomanduar të përcaktoj kontrolle shtesë në menaxhimin e procedurave të rekrutimit, të cilat duhet të illojnë me kohë, ndërsa kohëzgjatja e uD-ve të mos
jetë më e gjatë se afatet përcaktuara sipas udhëzimit Administrativ të PK-së.15
Në lidhje me menaxhimin e burimeve njerëzore në PK janë konstatuar dobësi sa i përket
dosjeve të personelit në PK. Gjatë kësaj periudhë monitoruese dhe vlerësuese (prill
shtator 2016) është vërejtur se prej vitit 2014 PK-ja nuk i azhurnon kontratat e punës së
personelit dhe nuk u bëhet vlerësimi i punës të punësuarve në PK. Këto janë përsëritur
edhe në vitin 2015, të cilat janë raportuar nga auditimi që ka bërë ZAP-i gjatë vitit 2016
për PK-në. Nga 23 dosje të personelit të PK-së të cilat ishin testuar nga ZAP-i për vitin
2015, në asnjërën prej tyre nuk ishte bërë vlerësimi i punës për të punësuarit në PK. Prej
këtyre dosjeve të shqyrtuara, në dy prej tyre kishin munguar edhe kontratat e punës për
personelin e PK-së. Mungesa e vlerësimeve për punën e të punësuarve në PK tregon se
kjo mund të ndikojë në dobësimin e integritetit institucional të PK-së. Madje, kjo mund
të relektohet edhe në punën e mëtejshme të të punësuarve të PK-së, duke pamundësuar identiikimin e fushave për përmirësimin dhe zhvillimin e tyre në mënyrë profesionale. Ndërsa, edhe pagesat e pagave për të punësuarit që nuk kanë kontratë mund të
konsiderohen si të parregullta në aspektin ligjor.16 Si pasojë e këtyre mangësive, ZAP-i
i ka rekomanduar Ministrisë së Punëve të Brendshme (MPB) dhe PK-së që kjo çështje
të adresohet sa më parë. PK-së i është rekomanduar të përcaktojë kontrolle shtesë në
menaxhimin e burimeve njerëzore për të bërë vlerësimin e punës në mënyrë të rregullt
13 Zyra e Auditorit të Përgjithshëm. (Qershor 2016). Raporti i auditimit për pasqyrat inanciare të Ministrisë
së Punëve të Brendshme për vitin e përfunduar më 31 dhjetor 2015, f. 23. Nr. i Dokumentit: 21.16.1-2015-08.
Qasur më 16 shtator 2016, në: <goo.gl/wfe9m8>.
14 Po aty, f. 23.
15 Po aty, f. 24.
16 Po aty, f. 25.
vjetore për të gjithë të punësuarit në PK dhe të ketë azhurnim të rregullt të dosjeve për
personelin e këtij institucioni të sigurisë.17
Sidat kryesore në menaxhimin e burimeve njerëzore
Edhe pse PK-ja për vitin 2016 ka një buxhet relativisht të lartë në shumën prej 85,479,000
Euro,18 megjithatë ky buxhet është më i vogël në krahasim me buxhetin e vitit 2015 për
PK-në që ishte 89,470,530 Euro.19 Ai është zvogëluar rreth 4 milion më pak ose është më
i vogël për afro 5 përqind në krahasim me atë të vitit 2015. Zvogëlimi i buxhetit të PK-së
e ka gjetur Qeverinë e Kosovës nën kritika nga njohës të çështjeve të sigurisë dhe zyrtarë
të PK-së sipas të cilëve kjo do të mund të dëmtojë procesin e reformave të brendshme të
Policisë. Sipas tyre PK-ja ka nevojë urgjente të investojë më shumë në forcimin e kapaciteteve si të atyre teknike, po ashtu edhe në ngritjen e aftësive profesionale e njerëzore.20
Edhe zyrtarë të lartë të PK-së kanë shprehur shqetësimet se zvogëlimi i buxhetit për vitin
2016 do të vështirësojë edhe më tej arritjen e objektivave të PK-së, siç janë furnizimin me
uniforma për zyrtarë policorë, procesin e pensionimit të zyrtarëve policorë, rekrutimin
e stait të ri policor, operacionalizimin e Drejtorisë për Mbrojtjen e Dëshmitarëve dhe
çështje të tjera.21 Ndërsa, nuk dihet se sa është shuma e buxhetit të PK-së që është shpenzuar deri më tash nga janari deri në muajin shtator të vitit 2016.
Sidë tjetër, siç është përmendur në raportin e parë monitorues dhe vlerësues për PK-në
(për periudhën tetor 2015 - mars 2016), është mosha mesatare e policëve në Kosovë, e
cila është 43 vjeç. Kurse, më tepër se 4,000 policë të Kosovë kanë arritur moshën mbi 40
vjeçare, 2,091 sosh janë mbi moshën 46 vjeç, ndërsa rreth 1,000 prej tyre janë të moshës
55 vjeçare.22 Kjo i ka hap rrugë pensionimit të parakohshëm të zyrtarëve policorë dhe
reformimit të burimeve të personelit policor.
Si pasojë e procesit të reformave për pension të parakohshëm mbi 1,000 zyrtarë policorë të Kosovës pritet të pensionohen. Siç është cekur tashmë në raportin paraprak,
për këtë çështje është hartuar Projektligji për Pensionet e Zyrtarëve Policor të Policisë së
17 Po aty.
18 Buxheti i Rishikuar i Republikës së Kosovës për vitin 2016, Tabela 2: Përmbledhje e ndarjeve buxhetore (në
Euro) dhe Tabela 3.1: Buxheti i Rishikuar për Nivelin Qendror (në Euro), Ligji Nr. 05/L-109 për Plotësimin
dhe Ndryshimin e Ligjit Nr. 05/L-071 për Buxhetin e Republikës së Kosovës për vitin 2016.
19 Policia e Kosovës – Drejtoria për Planiikim Strategjik dhe Çështje Ligjore. Raporti vjetor i punës së Policisë
së Kosovës 2015, fq. 17. Qasur më 17 shtator 2016, në: <goo.gl/h2hvxk>.
20 Emisioni Puls, “Kush po e rrezikon sigurinë?”, KohaVision (KTV), 21 mars 2016. Qasur më 17 shtator 2016,
në: <goo.gl/rfxWE0>.
21 Procesverbali i mbledhjes së Komisionit parlamentar për Punë të Brendshme, Siguri dhe Mbikëqyrjen e
Forcës së Sigurisë së Kosovës, 20 nëntor 2015, f. 4. Qasur më 17 shtator 2016, në: <goo.gl/aQyxii>.
22 Shih: <goo.gl/EQMyuV>. Qasur më 17 shtator 2016.
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
21
RAPORT NGA QKSS
22
Kosovës dhe Punonjësit e inspektoratit Policor të Kosovës me Autorizime Policore, në të
cilin parashihet edhe pensionimi i parakohshëm për këto dy institucione e ku thuhet se
zyrtaret e këtyre dy institucioneve të cilët kanë autorizime policore itojnë të drejtën e
pensionimit të rregullt atëherë kur arrijnë moshën 55 vjeçare.23 Megjithatë ky projektligj,
në të cilin kanë punuar MPB-ja, PK-ja dhe Sindikata e PK-së nuk është miratuar nga Qeveria as gjatë kësaj periudhe raportuese gjashtëmujore dhe rrjedhimisht nuk ka kaluar
procedurat parlamentare për miratim të mëtejshëm. Ndërkohë, Komisioni parlamentar
për Punë të Brendshme, Siguri dhe Mbikëqyrjen e FSK-së i ka rekomanduar ekzekutivit
të ndajë mjetet buxhetore për zbatimin e projektligjit kur të hyjë në fuqi me qëllim të
përmirësimit të kuotës së moshës së zyrtarëve policorë.24
Pas pensionimit të parakohshëm zyrtarët policorë do të marrin 60 përqind të pagës bruto dhe për këtë është arritur pajtim në mes të PK-së, MPB-së dhe Sindikatës së PK-së.25 Në
këtë drejtim, pritet që rreth 1,000 zyrtarë policorë do të pensionohen dhe 1,000 të tjerë
të do të rekrutohen kur të bëhet i plotfuqishëm legjislacioni për pensionimin e zyrtarëve
policor. Sa i përket rekrutimit, gjegjësisht punësimit të pjesëtarëve të Policisë, PK-ja do
të duhej t’i kushtonte vëmendje më të madhe garantimit të një procesi të drejtë e transparent në përzgjedhjen e kandidatëve për zyrtarë policor. Kjo për arsye që të shmanget
çfarëdo mundësie e nepotizmit ose konliktit të interesit në këtë proces kompleks të reformimit të burimeve njerëzore në PK.
Sidë tjetër kyçe për policët e Kosovës është mungesa e sigurimit shëndetësor. Kjo
çështje nuk është rregulluar nga Qeveria e Kosovës, ndërsa legjislacioni aktual parasheh
sigurimin social për zyrtarët policorë, por Qeveria ende nuk ka ndarë buxhet për sigurimin social për policët. Tek prej janarit të vitit 2017 pritet të illojë sigurimi shëndetësor për punonjësit e Policisë. Për këtë çështje ka zhvilluar takime Sindikata e Policisë me
Ministrinë e Shëndetësisë për të gjetur format e sigurimit shëndetësor për personelin
policor.26 Sindikata e PK-së ka njoftuar se prej korrikut të vitit 2016 ka nisur ndalesa e
mjeteve për fondin e sigurimeve shëndetësore për zyrtarët policorë. Në këtë mënyrë,
kontributi në fondin e sigurimeve shëndetësore do të jetë 7 përqind prej pagës bazë të
zyrtarëve policorë, ku 3.5 përqind do të paguhet nga i punësuari dhe 3.5 përqind të tjera
nga punëdhënësi.27 Sidoqoftë, nuk ka të dhëna nëse kjo ka nisur ta zbatohet.
Përveç mungesës së sigurimit shëndetësor, policët e Kosovës nuk e gëzojnë as sigurimin
jetësor në rast të humbjes së jetës apo invalidimit në kuadër të punës zyrtare. Ky lloj
23 Neni 6, Projektligji për Pensionet e Zyrtarëve Policor të Policisë së Kosovës dhe Punonjësit e inspektoratit
Policor të Kosovës me Autorizime Policore.
24 Procesverbali i mbledhjes së Komisionit parlamentar për Punë të Brendshme, Siguri dhe Mbikëqyrjen
e Forcës së Sigurisë së Kosovës, 22 dhjetor 2015, f. 3. Qasur më 15 shtator 2016, në: <goo.gl/xmigBy>.
25 Po aty.
26 Shih: <goo.gl/3eLZ7T>. Qasur më 15 shtator 2016.
27 Po aty.
sigurimi është i nevojshëm për çdo zyrtar policor për shkak të lëndimeve serioze dhe
plagëve që mund të marrin në detyrë. Në mungesë të sigurimit jetësor policët të cilët
pësojnë nga lëndimet nuk marrin as dëmshpërblime për plagët, me përjashtim të ndihmave për tretman mjekësor që marrin për lëndime.28
PROKuRiMi PuBLiK
Korniza ligjore
Sektori i prokurimit publik në Kosovë është i rregulluar përmes Ligjit për Prokurimin Publik, i cili ka pësuar ndryshime të njëpasnjëshme. Ky ligj ishte kritikuar vazhdimisht se nuk
ishte në përputhje me rrethanat dhe se ishte bërë pengesë për funksionimin e mirë të
aktiviteteve të prokurimit publik. Sikur institucionet tjera publike në Kosovë, edhe PK-ja i
nënshtrohet këtij ligji kur bëhet jalë për aktivitetet e prokurimit publik.
Me ndryshimet e reja të Ligjit për Prokurimin Publik në vitin 2016, për herë të parë rregullohet se kur zbatohen rregullat e këtij ligji për kontratat në fushën e mbrojtjes dhe të sigurisë.
Duke e marrë parasysh ndjeshmërinë e sektorit të mbrojtjes dhe sigurisë, ka raste kur për
disa lloje të kontratave zbatohen procedura të veçantë të prokurimit publik, gjegjësisht me
atë rast nuk zbatohen rregullat e Ligjit për Prokurim Publik. Në këtë mënyrë, ligji nuk zbatohet për furnizimin me pajisje të ndryshme, si dhe për prokurimet në punët dhe shërbimet
e ndjeshme. Ligji nuk zbatohet as për furnizim të pajisjeve ushtarake.29 Për këto aktivitete
duhet të miratohet një Rregullore nga Qeveria e Kosovës mbi prokurimin për qëllime të
mbrojtjes dhe sigurisë, e cila ende nuk është miratuar nga kjo e fundit. Ndërsa, rastet kur
nuk zbatohet Ligji i ndryshuar e as Rregullorja është kur bëhet jalë për ato kontrata ku zbulimi i informacionit mund të cenojë interesat thelbësore të sigurisë së vendit30 dhe për raste
të tjera. Në këto situata ndiqen rregulla të veçanta të prokurimit publik. Këto ndryshime
në Ligjin për Prokurimin Publik janë bërë si pasojë e kërkesave të Bashkimit Evropian për
harmonizimin e ligjit me legjislacionin e BE-së, gjegjësisht Direktivën nr. 2009/81/EC12131
për kontratat e prokurimit në fushën e mbrojtjes dhe sigurisë. Si në rastet e mëhershme,
korniza ligjore e prokurimit publik nuk ka pësuar ndonjë ndryshim gjatë kësaj periudhe
monitoruese (prill - shtator 2016) nëse krahasohet me periudhën paraprake të monitorimit
të aktiviteteve të PK-së (tetor 2015 - mars 2016).
28 intervistë, Kreshnik Gashi, Redaktor në BiRN (Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë hulumtuese), 3 prill 2016.
29 Neni 3, Ligji Nr. 05/L -068 për Ndryshimin dhe Plotësimin e Ligjit Nr. 04/L-042 për Prokurimin Publik të
Republikës së Kosovës, i Ndryshuar dhe Plotësuar me Ligjin Nr. 04/L-237.
30 Po aty.
31 Shih: <goo.gl/usM0V1>. Qasur më 15 shtator 2016.
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
23
RAPORT NGA QKSS
24
Praktika
Gjatë kësaj periudhe monitoruese (prill - shtator 2016) është raportuar për parregullsi
dhe dobësi gjatë procedurave të disa tenderëve në kuadër të aktiviteteve të prokurimit
publik të Policisë. Në këtë drejtim, Organi Shqyrtues i Prokurimit (OShP) ka marrë 13 vendime në vitin 2016 (deri në shtator 2016) në bazë të ankesave të operatorëve ekonomikë
për tenderë të caktuar që kanë të bëjnë me Policinë. Disa prej vendimeve të marra nga
ana e OShP-së kanë nxjerrë në pah se PK-ja si autoritet kontraktues nuk vepron në pajtim
me dispozitat ligjore në fuqi për prokurimin publik.
Parregullsitë dhe vërejtjet më të mëdha OShP-ja i kishte lidhur me aktivitetin e prokurimit
të Policisë për furnizim me pajisje traiku alkotesta. Kundër PK-së kishte ushtruar ankesë
në OShP operatori ekonomik “Medicom”. Kjo kompani ishte ankuar se PK-ja nuk i kishte
respektuar dispozitat e Ligjit për Prokurimin Publik. Në fakt, Policia e kishte anuluar këtë
aktivitet prokurimi në mungesë të dy ofertave të përgjegjshme. Megjithatë, OShP-ja
kishte pasur vërejtje për mënyrën se Policia si autoritet kontraktues ka hartuar dosjen
e tenderit dhe rrjedhimisht kishte kuizuar pjesëmarrjen e më shumë operatorëve ekonomikë për këtë aktivitet të prokurimit.32
Vendimet tjera të OShP-së për vitin 2016 sa i përket aktiviteteve të prokurimit publik të
PK-së kanë konstatuar se disa prej ankesave të operatorëve ekonomikë ishin refuzuar si
të pabazuara, qoftë për shkak se nuk kishte ofertues të përgjegjshëm, qoftë për shkak
se operatorët ekonomikë nuk kishin plotësuar kushtet e dosjeve të tenderit siç ishin
kërkuar nga Policia.33
Përveç OShP-së, edhe ZAP-i kishte vërejtur mangësi sa i përket respektimit të rregullave
të prokurimit publik nga ana e PK-së. Gjatë periudhës janar dhjetor 2015, ZAP-i kishte
gjetur se për mirëmbajtën e automjeteve, PK-ja i kishte 19 kontrata aktive përmes procedurës së hapur të prokurimit. Megjithatë, në vitin 2015, PK-ja kishte lidhë edhe 15 kontrata tjera, duke ju shmangur procedurave të hapura të tenderimit, përmes procedurës së
koutimit të çmimit në vlerë prej 35,695 Euro. PK-ja ishte arsyetuar se ka vepruar kështu
për shkak të shumëllojshmërisë së automjeteve që i posedon si institucion. Por, ZAP-i
në raportin e auditimit kishte vlerësuar se PK-ja në këtë mënyrë kishte bërë planiikim
të dobët sa i përket prokurimit.34 Për më tepër, kjo procedurë prokurimi ishte parë me
rrezik meqë mund të dëmtoj konkurrencën dhe të vë në pikëpyetje cilësinë e shërbimeve të pranuara për paranë e dhënë. Rrjedhimisht, ZAP-i kishte rekomanduar që ministri
32 Shih vendimin e OShP-së këtu: <goo.gl/MSNuKx>. Qasur më 15 shtator 2016.
33 Për më tepër informata, shih vendimet e OShP-së për aktivitetet e prokurimit publik të PK-së: <goo.gl/
u04Qw1>. Qasur më 15 shtator 2016.
34 Zyra e Auditorit të Përgjithshëm. (Qershor 2016). Raporti i auditimit për pasqyrat inanciare të Ministrisë
së Punëve të Brendshme për vitin e përfunduar më 31 dhjetor 2015, f. 17. Nr. i Dokumentit: 21.16.1-2015-08.
Qasur më 16 shtator 2016, në: <goo.gl/wfe9m8>.
i Punëve të Brendshme në bashkëpunim me Drejtorin e Përgjithshëm të PK-së duhet të
sigurojnë që Zyra e Prokurimit e PK-së ka bërë analizë të mirëilltë para procesit të planiikimit në mënyrë që kërkesat për shërbimet e njëjta të tenderohen përmes procedurave
të kontratave kornizë për t’ju shmangur lidhjes së kontratave më kuotim të çmimeve.35
Dobësi ishin raportuar edhe në realizimin e projekteve të caktuara të PK-së, ku ishin
shkaktuar vonesa në kryerjen e punëve nga ana e operatorëve ekonomikë. Kontrata
“Ndërtimi i Depos për Ruajtjen e Materialeve të Rrezikshme në Kampin e Vrellës në PK”në
vlerë prej 29,928 Euro ishte përfunduar me 137 ditë vonesë, derisa afati për përmbushjen e kontratës kishte qenë jo më shumë se 30 ditë kalendarike. Ndërsa, kontrata tjetër
“Furnizimi dhe Vendosja e Dyerve me Senzor dhe Rregullimi i Shkallëve Emergjente në
Objektin e Administratës së PK-së” e cila kapte shumë prej 9,182 Euro kishte përfunduar
me 22 ditë vonesë. Vonesa ishin vërejtur edhe për renovimin e sallës së Drejtorisë Rajonale të Policisë (DRP) në Ferizaj në vlerën prej 25,370 Euro. Operatori ekonomik i kishte
gjithsej 75 ditë kalendarike për përfundimin e punimeve, ndërsa i kishte kryer me 115
ditë vonesë.36 Këto vonesa ZAP-i i ka klasiikuar si rrezik të nivelit të mesëm që mund të
zbeh eikasitetin e operacioneve të PK-së dhe kjo e fundit të dështojë në arritjen e objektivave. Gjithashtu, dështimi për të kryer me kohë kontratat mund të ndikojë në rritjen
e obligimeve në fund të vitit dhe ato të jenë barrë për buxhetin e vitit vijues.37 Rrjedhimisht, ZAP-i në raportin për pasqyrat inanciare të MPB-së i ka rekomanduar ministrit të
Punëve të Brendshme dhe Drejtorit të Përgjithshëm të PK-së se duhet të respektohen
afatet për përmbushjen e kontratës dhe për këtë duhet të forcohen më shumë kontrollet
në proceset e planiikimit, monitorimit dhe realizimit të projekteve kapitale duke analizuar njëkohësisht pengesat e mundshme për realizimin e kontratave.
Përveç realizimit të kontratave, vonesa kishte pasur edhe sa i përket ekzekutimit të pagesave nga PK-ja për operatorët ekonomikë duke mos arritur t’i respektojë afatet ligjore.38
Vonesa e shkaktuara nga PK-ja në mosekzekutimin e pagesave, sipas ZAP-it, rrisin rrezikun për pagesa shtesë të dëmshpërblimeve ndaj operatorëve ekonomikë. Më tej, kjo
rritë rrezikun e dështimit të pagesave për mungesë të fondeve dhe bartjen e obligimeve
për vitin vijues.39 Në këtë mënyrë, ZAP-i i ka rekomanduar PK-së se duhet të mbikëqyrë
rregullisht procesin e realizimit të buxhetit për të bërë pagesën e faturave në kuadër të
afateve ligjore.
Një mangësi tjetër gjatë aktiviteteve të PK-së në fushën e prokurimit publik ka të bëjë
me certiikim jo të rregullt të pagesave. Të dhënat nga ZAP-i konstatojnë që si pasojë
e planiikimit të dobët nga PK-ja mund të çojë deri te rreziku që vlera e faturave të jetë
35 Po aty.
36 Po aty, fq. 18-19.
37 Po aty, f. 19.
38 Po aty, f. 20.
39 Po aty.
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
25
RAPORT NGA QKSS
26
më e lartë sesa vlera e planiikuar për këtë qëllim. Rrjedhimisht, ZAP-i ka rekomanduar
që PK-ja duhet të sigurojë kontrolle shtesë te njësitë kërkuese me qëllim që kërkesat të
jenë të strukturuara në mënyrë të qartë dhe të saktë. Në veçanti, i është i rekomanduar
Zyrtarit Certiikues që të kontrollojë të gjitha pagesat për të veriikuar nëse ato janë në
pajtim më kontratat.40
Ndërkohë, gjatë vitit 2015 tre tenderë të Policisë janë hetuar nga inspektorati Policor
i Kosovës (iPK): furnizimi me uniformë të për PK-në, ndërtimi i objektit K9 dhe lënda e
tenderit për rregullimin e poligonit për gjuajte me armë zjarri. Nuk ka informacione për
zhvillimin e këtyre hetimeve dhe nëse është gjetur ndonjë parregullsi gjatë aktiviteteve
të prokurimit publik në lëndët e këtyre tenderëve.
Përveç këtyre dobësive në prokurim publik të PK-së, sidë tjetër në këtë institucion
mbeten disa çështje lidhur me menaxhimin dhe kontrollin inanciar të PK-së. Që prej
vitit 2012 një numër i konsiderueshëm i automjeteve të PK-së presin për t’u riparuar dhe
mirëmbajtur. Në autoparkun e lotës së PK-së janë 131 automjete ose rreth 10 përqind
nëse krahasohet me numrin total të automjeteve të PK-së, të cilat kanë mbetur ende pa
u riparuar. Kjo ka ndodhur si rrjedhojë e mungesës së pjesëve rezervë, numrit të vogël të
stait në këtë shërbim dhe për shkak të vjetërsisë së këtyre automjeteve.41 Kjo sidë është
identiikuar si rrezik me prioritet të lartë nga ZAP-i, ndërsa i kanë bërë thirrje ministrit të
Punëve të Brendshme dhe Drejtorit të Përgjithshëm të PK-së të shqyrtojnë arsyet pse kjo
çështje nuk është adresuar deri më tash. Po ashtu, ZAP-i ka rekomanduar të përcaktohen
masat shtesë për forcimin e kontrolleve në këtë njësi sa i përket automjeteve të PK-së me
qëllim të identiikimit të defekteve dhe riparimit të tyre për të shmangur pritjet e gjata të
automjeteve për riparim si dhe të sigurohet shfrytëzimi eikas i tyre.42
KONTROLLi i BRENDShëM
Korniza ligjore
Ngritja e integritetit institucional manifestohet përmes luftës kundër korrupsionit dhe
forcimit të mekanizmave të brendshëm të Policisë kundër korrupsionit dhe dukurive të
tjera negative. Në këtë pjesë do të shqyrtohen nevojat e PK-së për ngritjen dhe forcimin
40 Po aty, f. 21.
41 Zyra e Auditorit të Përgjithshëm. (Qershor 2016). Raporti i auditimit për pasqyrat inanciare të Ministrisë
së Punëve të Brendshme për vitin e përfunduar më 31 dhjetor 2015, f. 28. Nr. i Dokumentit: 21.16.1-2015-08.
Qasur më 16 shtator 2016, në: <goo.gl/wfe9m8>.
42 Po aty.
e mekanizmave të kontrollit të brendshëm me qëllim të qeverisjes së mirë brendapërbrenda Policisë.
Sa i përket integritetit policor, Policia e Kosovës e ka Kodin e Etikës i hartuar qysh në kohën kur ajo njihej si Shërbimi Policor i Kosovës në periudhën e uNMiK-ut. Në të thuhet se
detyrat e zyrtarëve policor nuk janë vetëm çështje formale që burojnë nga Kushtetuta,
ligji dhe aktet nënligjore, por përfshijnë një kuptim më të gjerë të të drejtave. Me këtë
nënkuptohet se zyrtarët policor duhet të jenë të vetëdijshëm edhe për vlerat morale e
etike të cilat përcaktojnë rolin e Policisë në shoqëri.43 Personeli policor është i ngarkuar
me përgjegjësinë për të demonstruar gjykim të shëndoshë, maturi, paanshmëri, ndershmëri neutralitet, përgjegjshmëri, vetëpërmbajtje dhe aftësi komunikimi.44
Siç është përmendur në raportin e kaluar monitorues dhe vlerësues për PK-në, sa i përket
parandalimit të korrupsionit, Kodi i Etikës i PK-së thekson se zyrtari policor duhet të jetë
i vendosur dhe imun ndaj çdo forme të mitos ose ryshfetit. Sipas këtij dokumenti, në të
gjitha nivelet e organizimit dhe në strukturën e Policisë parashikohen masa të efektshme
për parandalimin dhe luftimin e korrupsionit në PK.45
Praktika
Për të forcuar qeverisjen e brendshme dhe për të parandaluar korrupsionin në Polici kjo
e fundit ende nuk e ka planin për zhvillimin e integritetit institucional (ose Planin e integritetit). Ky plan do të duhej të shërbente si udhërrëfyes për PK-në për parandalimin
e keqpërdorimeve të mundshme në Polici dhe të aferave të ndryshme të korrupsionit
dhe marrjeve të mitos. Gjithashtu, rëndësi e veçantë duhet t’i kushtohet menaxhimit më
të mirë dhe adekuat të buxhetit të PK-së, sidomos për shpenzimet që kanë të bëjnë me
aktivitetet e Policisë në fushën e prokurimit publik. Për më tepër, plani i integritetit do
të duhet të vinte theksin edhe tek parandalimi i keqpërdorimit të pozitës ose autoritetit
zyrtar të personelit policor gjatë kryerjes së detyrës zyrtare. Plani i integritetit duhet
të përmbajë planin e veprimit që do të parashihte objektivat e Policisë për periudhën
pesëvjeçare për zhvillimin e integritetit dhe besueshmërisë së forcave të rendit. Ndërsa,
për zbatimin e tij do të duhej të jenë përgjegjës mekanizmat për kontrollin e brendshëm
të Policisë me detyra dhe afate të përcaktuara qartazi.
Mungesa e planit të integritetit është konstatuar edhe në Strategjinë kundër korrupsionit 2013-2017. Në këtë dokument thuhet se këto plane kanë për qëllim të sigurojnë që
çdo punonjës publik duhet të respektojë rregullat etike dhe integritetin për të zvogëluar
43 Neni 4, Kodi i Etikës së Policisë së Kosovës.
44 Po aty, Neni 15.
45 Po aty, Neni 23 dhe Neni 25.
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
27
RAPORT NGA QKSS
28
rrezikun e korrupsionit në minimum,46 përfshirë edhe institucionin e Policisë. Për luftimin e korrupsionit dhe ndërtimin e besimit, kjo strategji apelon për forcimin e kontrollit
të brendshëm e të mekanizmave disiplinorë brenda PK-së.47 Për më tepër, PK-së i është
kërkuar të organizojë trajnime në fushën e menaxhimit dhe hetimit të korrupsionit, si
dhe të kryejë kontrolle efektive të brendshme me qëllim të uljes së korrupsionit në Polici.48 Nuk dihet se deri në çfarë mase PK-ja i ka arritur objektivat e kësaj strategjie dhe ato
të planit të veprimit për luftimin korrupsionit policor.
Ndërkohë, me mbështetjen e Bashkimit Evropian, PK-ja pritet të nis një pilot-projekt të
integritetit policor për parandalimin e korrupsionit përmes një sistemi të paralajmërimit
të hershëm. Ky sistem parasheh që Policia të ketë zyrtarë të veçantë që merren vetëm me
luftimin e korrupsion që mund të ndodh brenda institucionit. Gjithashtu, menaxhmenti
i lartë i Policisë, përfshirë Drejtorinë e Përgjithshëm të saj do të këshillohen për të ndërmarrë me kohë masa parandaluese për luftimin e korrupsionit dhe forcimin e integritetit
në PK.49
Policia e Kosovës i ka mekanizmat e vet të kontrollit të brendshëm përmes të cilëve
mbikëqyrë, kontrollon dhe heton veprimet e zyrtarëve policor gjatë detyrës zyrtare. Këta
mekanizma kanë të drejtë të hetojnë të gjitha rastet disiplinore për shkelje të rënda dhe
të lehta deri në gradën e nënkolonelit policor, por jo edhe zyrtarët policor me grada më
të larta dhe stain ekzekutiv të Policisë.50 Ndërsa, hetimet për personelin që ka grada më
të larta në PK dhe për stain ekzekutiv të Policisë hetime ka të drejtë të ndërmerr iPKja.51 inicimi i lëndëve disiplinore brenda për brenda PK-së ndaj personelit policor bëhet
në tri mënyra: (i) përmes inicimit të brendshëm nga ana e mbikëqyrësit, (ii) me ankesë
të qytetarit dhe (iii) sipas detyrës zyrtare. Përveç kësaj, mekanizmat policor të kontrollit
të brendshëm janë përgjegjës për shqyrtimin dhe shqiptimin e masave disiplinore për
lëndët disiplinore që hetohen brenda PK-së.52
Një prej rasteve më të rënda të evidentuara gjatë kësaj periudhe raportuese (prill - shtator 2016) kishte ndodhur në prill të këtij viti kur një zyrtar policor kishte shtënë me armë
ndaj një qytetari afër stacionit policor në Deçan. Plagët e marra nga të shtënat me armë
46 Agjencia kundër Korrupsionit. (Nëntor 2012). Strategjia kundër korrupsionit 2013-2017. Prishtinë: Agjencia
kundër Korrupsionit, f. 22. Qasur më 6 maj 2016, në: <goo.gl/MxxdS9>.
47 Po aty, f. 27.
48 Agjencia kundër Korrupsionit. (Nëntor 2012). Strategjia kundër korrupsionit 2013-2017. Prishtinë: Agjencia
kundër Korrupsionit, fq. 28-29. Qasur më 6 maj 2016, në: <goo.gl/MxxdS9>.
49 Kontributet e mbledhura nga dëgjimi publik i Komisionit parlamentar për Punë të Brendshme, Siguri
dhe Mbikëqyrjen e Forcës së Sigurisë së Kosovës për mbikëqyrjen e zbatimit të Ligjit për Policinë më 15
dhjetor 2015.
50 Përgjigjet me shkrim të PK-së të dërguara në formë elektronike në QKSS më 29 prill 2016.
51 Po aty.
52 Po aty.
kishin rezultuar me vdekjen e këtij të fundit.53 Sipas të dhënave të Policisë, zyrtari policor
e kishte përdorur armën e tij zyrtare në vetëmbrojtje, përkatësisht me qëllim të “parandalimit të sulmit ndaj tij”.54 Megjithatë, nuk ishte konirmuar që viktima mbante armë
në momentin kur u qëllua nga polici55 në orët e hershme të mëngjesit. Në media është
raportuar se iPK-ja dhe Prokurori i Shtetit kanë ndërmarrë “hetime intensive” lidhur me
këtë rast.56 Për më tepër, Prokurori i Shtetit kishte autorizuar masën e ndalimit 48-orëshe
për policin në jalë, ndërsa iPK-ja kishte rekomanduar masën e suspendimit ndaj tij.57
Ndërsa, Gjykata Themelore në Pejë kishte caktuar masën e paraburgimit për 30 ditë
ndaj zyrtarit policor i cili kishte qëlluar me armë zyrtare.58 Në arsyetimin e gjykatës për
këtë vendim ishte përmendur mundësia që zyrtari policor mund të ikë dhe të ndikojë te
dëshmitarët e rastit. Ndërsa, kërkesën për paraburgim e kishte bërë prokurori i rastit nën
dyshimin se polici ka kryer veprën penale të vrasjes.59 Në seancën e mbajtur në gjykatë
pas vrasjes, zyrtari policor ishte mbrojtur duke thënë se ai ndaj të cilit kishte shtënë më
armë në vetëmbrojtje nuk ishte një “qytetar i thjeshtë dhe i ndershëm”.60 Për më tepër, ai
ishte shprehur se ky person kishte qenë i dënuar për 10 vjet dhe i dyshuar për vepra të
ndryshme penale për PK-në në Deçan.61
Rast tjetër i shpërilljes së detyrave zyrtare nga ana e zyrtarëve policorë ndodhi në shtator të vitit 2016 kur këta të fundit nuk e kontrolluan deputetin dhe nënkryetarin e PDKsë, Adem Grabovci para se të hynte në ndërtesën e Prokurorisë Speciale të Kosovës. Sipas
rregullave në fuqi kushdo që hyn në këtë ndërtesë duhet të kontrollohet paraprakisht
nga policët. Kjo parashihet edhe me Rregulloren për ruajtjen, sigurimin dhe qasjen në
objektet shtetërore dhe me Procedurat Standarde të Operimit të Drejtorisë për Sigurimin
e Objekteve dhe Personaliteteve me Rëndësi të Veçantë.62 Sidoqoftë, kjo rregull nuk ishte
zbatuar si në rastin e mësipërm. Si rrjedhojë e kësaj, PK-ja kishte njoftuar se ka ndërmarrë
masa të nevojshme procedurale ndaj veprimeve të zyrtarëve policorë që dyshohet se
kishin “neglizhuar” punën e tyre.63 Në këtë rast, tre policët që kishin qenë tek hyrja si
përgjegjës për kontrollim janë suspenduar 48 orë me pagesa nga PK-ja.64 Ndërkohë, ndaj
tyre kanë nisur procedurat e brendshme disiplinore.
53 Shih: <goo.gl/CQTriN>. Qasur më 16 shtator 2016.
54 Po aty.
55 Shih: <goo.gl/Bpr01D>. Qasur më 16 shtator 2016.
56 Shih: <goo.gl/BhbyLq>. Qasur më 16 shtator 2016.
57 Po aty.
58 Shih: <goo.gl/LL9ju5>. Qasur më 16 shtator 2016.
59 Po aty.
60 Shih: <goo.gl/1AOrrz>. Qasur më 16 shtator 2016.
61 Po aty.
62 Shih: <goo.gl/1xd1xG>. Qasur më 16 shtator 2016.
63 Po aty.
64 Po aty.
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
29
RAPORT NGA QKSS
30
Gjatë kësaj periudhe, gjegjësisht në muajin shtator të këtij viti u arrestua një zyrtar policor nga kolegët e tij të Drejtorisë për hetimin e Traikimit me Narkotik të PK-së nën dyshimin se transportonte narkotikë për dy grupe të ndryshme kriminale.65 Zyrtari policor
i arrestuar në lagrancë, sipas hetimeve të bëra nga PK-ja rreth tre muaj për këtë rast,
kishte transportuar disa herë narkotikë për këto grupe kriminale me qëllim transportimin e narkotikëve drejt Podujevës. Ndërsa, kur ishte arrestuar, atij i ishin gjetur në automjet rreth 15 kilogram marihuanë në përpjekje për ta dërguar në vendin e caktuar. Sipas
të dhënave të PK-së, narkotikët hynin në Kosovës përmes Shqipërisë, transportoheshin
deri në rajonin e Pejës dhe më pas destinacion kishin Podujevën me qëllim të traikimit
drejt shteteve të Bashkimit Evropian.66 Gjatë operacionit të PK-së, zyrtarit policor i ishte
bastisur shtëpia me objektet përcjellëse, ku i ishin koniskuar nga PK-ja arma dhe mjetet
tjera të cilat ai i posedonte.67
Ndërsa, sa i përket aktiviteteve të iPK-së në raport me ankesat ndaj Policisë, gjatë vitit
2016 ajo ka pranuar 628 ankesa kundër zyrtarëve policorë. Prej këtij numri të ankesave,
390 prej tyre nuk kanë pasur të bëjnë me elemente të veprës penale dhe iPK-ja i ka
dërguar në Drejtorinë e Standardeve Profesionale (DSP) të PK-së meqë janë cilësuar si
shkelje disiplinore nga iPK-ja. Ndërsa, gjatë pjesës së parë të vitit 2016 (janar-qershor)
109 zyrtarë policorë, përkatësisht 1.4 përqind e numrit total të zyrtarëve policorë janë
hetuar nga iPK-ja nën dyshimin se kanë kryer vepra penale.68 Si pasojë e hetimeve të
iPK-së, prej këtyre zyrtarëve policorë të hetuar, iPK-ja ka rekomanduar suspendimin e 24
policëve të dyshuar për vepra penale. Rekomandimi për suspendime nga iPK-ja kishte
ardhur si pasojë e procedurave administrative për të mos penguar zhvillimin e hetimeve
ndaj zyrtarëve policorë.69
Veprat të cilat më së shpeshti i heton iPK-ja ndaj PK-së janë rrezikimi i traikut publik,
keqpërdorimi i pozitës apo autoritetit zyrtar, lëndime të lehta, keqtrajtimi gjatë ushtrimit
të detyrës zyrtare apo autorizimeve dhe vepra të tjera. Rastet penale të cilat i heton iPK-ja
i ndërmerr në bashkëpunim me Prokurorin e Shtetit. Por, pavarësisht këtyre statistikave,
nuk dihet se deri në cilën fazë janë zhvilluar këto hetime dhe nuk dihet as për rezultatin
e tyre deri më tash.70
Nga ana tjetër, gjatë vitit 2016 (janar-tetor) vërehet se iPK-ja nuk ka qenë aktive sa i përket inspektimeve ndaj PK-së kur kjo krahasohet me vitin paraprak. Derisa në vitin 2015
65 Adelina Ahmeti. (24 shtator 2016). Aksioni: Arrestimi i Policit për Transport Marijuane. Kallxo.com. Qasur
më 25 shtator 2016, në: <goo.gl/GCbhy0>.
66 Shih video-materialin e emisionit “Drejtësia në Kosovë”, 24 shtator 2016, në: <goo.gl/juaqOK>. Qasur
më 25 shtator 2016.
67 Po aty.
68 Nikolla, A. (20 shtator 2016). Për 6 muaj, 109 policë nën hetime. Zëri. Qasur më 21 shtator 2016, në: <goo.
gl/iVKEZZ>.
69 Po aty.
70 Po aty.
iPK-ja kishte publikuar gjithsej tetë raporte të ndryshme inspektime për PK-në,71 gjatë
vitit 2016 (deri në gjysmën e dytë të muajit tetor) ky institucion ka publikuar vetëm dy
raporte të inspektimit.
PARANDALiMi i KONFLiKTiT Të iNTERESiT DhE
DEKLARiMi i PASuRiSë
Korniza ligjore
Çështjet lidhur me parandalimin e konliktit të interesit dhe deklarimin e pasurisë, në krahasim me periudhën paraprake raportuese (tetor 2015 - mars 2016), trajtohen për herë
të parë si seksion i veçantë në këtë raport monitorues dhe vlerësues për PK-në për këtë
periudhë raportuese (prill - shtator 2016). Korniza ligjore sa i përket parandalimit të konliktit të interesit dhe deklarimit të pasurisë është miratuar nga Kuvendi i Kosovës vite më
parë. Ligji Nr. 04/L-051 për Parandalimin e Konliktit të interesit në ushtrimin e Funksionit
Publik është miratuar në vitin 2011. Qëllimi i tij është parandalimi i konliktit ndërmjet
interesit publik dhe interesit privat të zyrtarëve të lartë në ushtrimin e funksionit publik.72 Ndërsa, objekt i këtij ligji është përcaktimi i rregullave, subjekteve, përgjegjësive dhe
kompetencave për identiikimin, trajtimin dhe zgjidhjen e rasteve ndërmjet konliktit të
interesit publik dhe interesit privat të zyrtarit të lartë gjatë ushtrimit të funksionit publik.73 Sipas Agjencisë Kundër Korrupsionit (AKK), mosmiratimi i ndryshimeve të këtij ligji
ka vështirësuar përmbushjen e mandatit të AKK-së lidhur me parandalimin e rasteve të
konliktit të interesit. Kjo për shkak se gjatë zbatimit të ligjit siç është në formën aktuale
janë vërejtur paqartësi dhe zbrazëtira që e kanë bërë më të vështirë punën e AKK-së,
veçanërisht sa i përket ushtrimit të dy e më shumë pozitave në të njëjtën kohë nga zyrtarët e lartë publik të institucioneve të Kosovës.74
Megjithatë, ky ligj nuk është në harmoni me Kodin Penal të Republikës së Kosovës (Kodi
Nr. 04/L-082). Derisa në njërën anë Kodi Penal parasheh që shkaktimi i konliktit të interesit nga personat zyrtarë është vepër penale,75 në anën tjetër, sipas ligjit aktual konlikti i interesit në ushtrimin e funksionit publik është vetëm kundërvajtje, ku parashihen
71 Shih raportet e inspektimit të iPK-së në: <goo.gl/6cLKRi>. Qasur më 5 tetor 2016.
72 Neni 1, Ligji Nr. 04/L-051 për Parandalimin e Konliktit të interesit në ushtrimin e Funksionit
Publik.
73 Po aty, Neni 2.
74 Agjencia kundër Korrupsionit. (Mars 2016). Raport Vjetor Janar – Dhjetor 2015. Prishtinë:
Agjencia kundër Korrupsionit, f. 1. Qasur më 16 shtator 2016, në: <goo.gl/nsV1eT>.
75 Neni 424 dhe Neni 441, Kodi Penal i Republikës së Kosovës, Kodi Nr. 04/L-082.
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
31
RAPORT NGA QKSS
32
gjoba të ndryshme për zyrtarët që janë në konlikt të interesit.76 Për këtë arsye Ligji aktual
për Parandalimin e Konliktit të interesit në ushtrimin e Funksionit Publik duhet të ndryshohet dhe të jetë në pajtim me Kodin Penal sa i përket konliktit të interesit, që e trajton
këtë të fundit si vepër penale.
Ndërsa, Ligji Nr. 04/L-050 për deklarimin, prejardhjen dhe kontrollin e pasurisë të zyrtarëve të lartë publik dhe deklarimin, prejardhjen dhe kontrollin e dhuratave për të
gjithë personat zyrtarë është miratuar në vitin 2011 dhe së fundi është amendamentuar
në vitin 2014. Ky ligj detyron zyrtarët e lartë publik për ta deklaruar pasurinë, të hyrat dhe
prejardhjen, detyrën e AKK-së për ta kontrolluar deklarimin dhe kontrollin e pasurisë si
dhe detyrimet e të gjithë personave zyrtarë për të deklaruar dhuratat dhe prejardhjen e
tyre.77 Përveç tjerash, ky ligj rregullon procedurën e deklarimit dhe kontrollin e pasurisë,
të hyrat dhe detyrimet e zyrtarëve të lartë publik, anëtarët e familjes si dhe sanksionet e
përcaktuara, si dhe gjithashtu rregullon procedurën e deklarimit, kontrollit për dhuratat
dhe prejardhjen e tyre të pranuara nga të gjithë personat zyrtarë.78
Praktika
Sa i përket rasteve të mundshme të konliktit të interesit të zyrtarëve të Policisë, në raportin vjetor të AKK-së për vitin 2015 nuk është evidentuar ndonjë rast i konliktit të interesit të zyrtarëve të lartë të PK-së.79 Ndërsa, për vitin 2016 nuk ka të dhëna për konlikt
të interesit të zyrtarëve të Policisë. Çështja e konliktit të interesit duket të jetë shumë
siduese për institucionin e Policisë. Kur ishte bërë vlerësimi i rrezikut nga fenomeni i
korrupsionit, PK-ja e ka identiikuar konliktin e interesit si rrezik të intensitetit të lartë
për zyrtarët e saj. Rrjedhimisht, AKK-ja i ka sugjeruar PK-së që për forcimin e integritetit
të nxjerrë një rregullore të brendshme për parandalimin e rasteve të konliktit të interesit brenda për brenda Policisë.80 Sidoqoftë, ende nuk dihet nëse PK-ja e ka nxjerrë një
rregullore të tillë si masë parandaluese për përfshirjen e zyrtarëve policorë në raste të
konliktit të interesit.
Lidhur me deklarimin e rregullt vjetor të pasurisë së zyrtarëve të lartë për vitin 2016,
numri total i zyrtarëve të lartë të PK-së që kanë qenë të obliguar të deklarojnë pasur76 Neni 20, Ligji Nr. 04/L-051 për Parandalimin e Konliktit të interesit në ushtrimin e Funksionit
Publik.
77 Neni 1, Ligji Nr. 04/L-050 për deklarimin, prejardhjen dhe kontrollin e pasurisë të zyrtarëve
të lartë publik dhe deklarimin, prejardhjen dhe kontrollin e dhuratave për të gjithë personat
zyrtarë.
78 Po aty, Neni 2.
79 Agjencia kundër Korrupsionit. (Mars 2016). Raport Vjetor Janar – Dhjetor 2015. Prishtinë: Agjencia kundër
Korrupsionit, fq. 24-26. Qasur më 16 shtator 2016, në: <goo.gl/nsV1eT>.
80 intervistë me një zyrtar të lartë të Agjencisë kundër Korrupsionit, 15 shkurt 2016.
inë ka qenë 54 sosh.81 Në mesin e tyre përfshihen Drejtori i Përgjithshëm i PK-së, dy
zëvendësdrejtorët e PK-së, drejtorët e departamenteve përkatëse të Policisë, drejtorët e
drejtorive të ndryshme që funksionojnë brenda PK-së, drejtorët e DRP-ve të PK-së dhe
zyrtarë të tjerë të lartë të PK-së. Nuk ka të dhëna nëse ndonjëri prej zyrtarëve të lartë të
Policisë nuk e ka deklaruar pasurinë për vitin 2016 apo nëse ka bërë deklarim të rremë
të pasurisë në AKK.
Ndërkaq, AKK-ja përmes metodës së hedhjes së shortit (në mënyrë të rastësishme) ka
përzgjedhur zyrtarët e lartë të institucioneve publike të cilët do t’i nënshtrohen kontrollit të plotë nga ana e AKK-së në bazë të deklarimit të pasurisë së tyre në vitin 2016.82 Në
këtë mënyrë, kontrollit të pasurisë do t’i nënshtrohen edhe disa prej zyrtarëve të lartë të
PK-së, duke përfshirë menaxhmentin e Policisë, disa prej drejtorëve të DRP-ve të PK-së, si
dhe drejtorët e departamenteve të Policisë.83
Nga ana tjetër, kur bëhet jalë për deklarimin e dhuratave të pranuar nga institucionet
publike gjatë vitit 2015, kuptohet se PK-ja gjatë vitit 2015 ka pranuar dy dhurata protokollare, të cilat i ka deklaruar në AKK.84 Sidoqoftë, në raportin e AKK-së nuk ka të dhëna
se cila është vlera e këtyre dhuratave të pranuara nga PK-ja dhe se nuk kush kjo e fundit
i ka pranuar ato.
81 Agjencia kundër Korrupsionit - Deklarimi i rregull vjetor 1 – 31 mars 2016. Qasur më 17 shtator 2016, në:
<goo.gl/Aj4nzG>.
82 Shih komunikatën e AKK-së të datës 16 qershor 2016 në: <goo.gl/hEgliZ>. Qasur më 17 shtator 2016.
83 Agjencia kundër Korrupsionit – Lista e zyrtarëve të lartë publik që do t’i nënshtrohen kontrollit të plotë
të pasurisë. Qasur më 17 shtator 2016, në: <goo.gl/KGe9nb>.
84 Agjencia kundër Korrupsionit. (Qershor 2016). Raport – Deklarimi i dhuratave të pranuara nga institucionet
gjatë vitit 2015. Prishtinë: Agjencia kundër Korrupsionit, fq. 1-2. Qasur më 16 shtator 2016, në: <goo.gl/
RDlyiR>.
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
33
RAPORT NGA QKSS
34
PëRFuNDiME
Policia e Kosovës ka ndërtuar mekanizmat e vet për qeverisje të brendshme, veçanërisht
sa i përket kontrollit të brendshëm. Por, ende mbetet shumë për t’u bërë për profesionalizimin dhe forcimin e këtyre mekanizmave me qëllim ngritjen e integritetit institucional si dhe parandalimin e luftimin e korrupsionit policor. Në këtë raport monitorues dhe
vlerësues për periudhën prill - shtator 2016 vërehet se sidat më të ndjeshme me të cilat
ballafaqohet Policia e Kosovës mbesin menaxhimi i burimeve njerëzore, procesi i reformimit të brendshëm, prokurimi publik dhe parandalimi i shkeljes së detyrave zyrtare
nga ana e zyrtarëve policorë.
Nevoja e profesionalizimit të burimeve njerëzore në Policinë e Kosovës ka shtruar nevojën për ndërmarrjen e reformave në këtë institucion të sigurisë duke nisur nga pensionimi i parakohshëm i zyrtarëve policorë, që si proces ende nuk ka nisur së zbatuari. Dobësi
janë evidentuar edhe lidhur me mos-azhurnimin e dosjeve të personelit të Policisë së
Kosovës, ku nuk bëhet në baza të rregullta vlerësimi i performancës në punë të personelit policor. Gjithashtu, personeli i Policisë së Kosovës nuk ka sigurim shëndetësor dhe
sigurim jetësor në kuadër të punës zyrtare, gjë që mund të dëmtojë burimet njerëzore
të Policisë së Kosovës. Dështimi në ofrimin e këtyre sigurimeve për personelin policor
dëshmon për mungesën e angazhimit konkret të institucioneve përkatëse për zhvillimin
e mëtutjeshëm të Policisë së Kosovës.
Prokurimi publik është një fushë tjetër ku Policia e Kosovës duhet t’i kushtojë vëmendje
të veçantë sa i përket respektimi të procedurave ligjore të Ligjit për Prokurim Publik për
mbikëqyrjen e kontratave dhe projekteve të ndryshme, të cilat zbatohen nga operatorët
ekonomikë. Krahas kësaj, mekanizmat përkatës të këtij institucioni të shmangin dobësitë
e raportuara në lidhje me përgatitjen e dosjeve të tenderëve.
Policia e Kosovës, në bashkëpunim me inspektoratin Policor të Kosovës, duhet të bashkëpunojnë ngushtë lidhur me përgatitjen e dokumenteve dhe zbatimin e tyre në fushën
e parandalimit dhe luftimit të korrupsionit brenda Policisë së Kosovës. Në këtë drejtim,
mungesa e planit të integritetit për Policinë e Kosovës dhe plani i veprimit për zbatimin
në praktikë të këtij dokumenti dëmton përpjekjet për forcimin e integritetit në radhët
e Policisë së Kosovës. Ndërkohë, roli i inspektoratit Policor të Kosovës në mbikëqyrjen e
Policisë së Kosovës të jetë më aktiv, veçanërisht në inspektimin dhe hetimin e zyrtarëve
policorë, përfshirë zyrtarët policorë me grada të larta dhe nivelin udhëheqës të Policisë
së Kosovës.
REKOMANDiME
Menaxhimi i burimeve njerëzore:
-
Policia e Kosovës duhet të gjejë zgjidhje sa më shpejt sa i përket çështjes së
pozitave me ushtrues të detyrës, veçanërisht për pozitat e larta në Polici që
mbulohen nga ushtruesit e detyrës. Sa i përket pozitave të cilat mbeten të lira
për arsye të ndryshme, Policia duhet të përgatis sa më parë procedurat e nevojshme për rekrutimin e zyrtarëve të rinj për të plotësuar boshllëkun e krijuar.
Në rastet kur pozitat e caktuara duhet të mbulohen nga ushtruesit e detyrës,
kohëzgjatja në detyrë nuk duhet të tejkalojë në asnjë mënyrë afatet e përcaktuara sipas udhëzimit Administrativ nr. 07/2012 mbi marrëdhënien e punës në
Policinë e Kosovës.
-
Kontratat e punës dhe vlerësimi i punës për të gjithë të punësuarit në Policinë e
Kosovës duhet të azhurnohen në baza të rregullta vjetore nga ana e Policisë së
Kosovës. Vlerësimi i punës për të punësuarit nga eprorët e Policisë së Kosovës,
përfshirë personelin e uniformuar dhe atë civil, duhet të bëhen rregullisht, së
paku një herë në vit, me qëllim të zhvillimit, profesionalizimit dhe menaxhimit
më eikas të burimeve njerëzorë të Policisë së Kosovës.
-
Deri në fund të vitit 2016 duhet të miratohet Projektligji për Pensionet e Zyrtarëve Policor të Policisë së Kosovës dhe Punonjësit e inspektoratit Policor të
Kosovës me Autorizime Policore për t’i hapur rrugë pensionimit të parakohshëm
të zyrtarëve policorë. Qeveria e Kosovës duhet të ndajë në vitin 2017 mjetet e
nevojshme buxhetore për procesin e pensionimit të parakohshëm të zyrtarëve
policorë. Ndërsa, Policia e Kosovës duhet të bëjë planiikimet dhe përgatitjet
e nevojshme të reformimit të burimeve njerëzore për rekrutimin e zyrtarëve
të rinj policorë duke garantuar konkurrencë të barabartë dhe të drejtë për të
gjithë kandidatët e interesuar për punësim në Polici.
-
Në illim të vitit kalendarik 2017 Qeveria e Kosovës duhet të ndajë mjetet buxhetore lidhur me sigurimin shëndetësor të personelit policor dhe sigurimin jetësor
në rast të humbjes së jetës apo invalidimit të zyrtarëve policorë në kuadër të
punës zyrtare. Në këtë drejtim, menaxhmenti i Policisë dhe Sindikata e Policisë
së Kosovës duhet të këmbëngulin që të dyja sigurimet të garantohen për personelin e Policisë.
Prokurimi publik:
-
Policia e Kosovës duhet të respektojë procedurat ligjore të Ligjit për Prokurimin Publik sa i përket përgatitjes së dosjeve të tenderëve. Gjatë aktiviteteve të
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
35
36
RAPORT NGA QKSS
prokurimit publik Policia nuk duhet të kuizojë në asnjë mënyrë pjesëmarrjen e
më shumë operatorëve ekonomikë në aktivitetet e prokurimit, siç ka ndodhur
tashmë disa herë. Policia e Kosovës duhet të sigurojë proces të drejtë dhe të
barabartë për të gjithë operatorët ekonomikë.
-
Policia e Kosovës të ushtrojë mbikëqyrje të mirëilltë ndaj operatorëve ekonomikë për realizimin e kontratave dhe projekteve të Policisë sipas afateve të
përcaktuara kohore. Duhet të respektohen në mënyrë të saktë afatet për përmbushjen e kontratave për arritjen e objektivave të Policisë dhe kryerjen me eikasitet të operacioneve të Policisë. Në rast të vonesave në realizimin e kontratave, Policia duhet të ndëshkojë, sipas masave ligjore, moskryerjen e punëve me
kohë nga operatorët ekonomikë.
-
Policia e Kosovës duhet të ekzekutojë pagesat ndaj operatorëve ekonomik
duke respektuar afatet ligjore. Vonesat në ekzekutimin e pagesave bartin me
vete rreziqet që do të bëhen pagesa shtesë të dëmshpërblimeve në llogari të
operatorëve ekonomikë. Për këtë arsye, Policia e Kosovës duhet të mbikëqyrë
në mënyrë të rregullt realizimin e buxhetit të vet për të ekzekutuar pagesën e
faturave sipas afateve të përcaktuara ligjore.
-
Policia e Kosovë duhet të menaxhojë më mirë pasuritë, veçanërisht lotën e saj
të automjeteve. Numri i lartë prej 131 automjeteve, të cilat ka disa vite që kanë
mbetur të pariparuara, tregon se ka nevojë për menaxhim me eikas të pasurisë
nga ana e Policisë. Gjithashtu, duhet të identiikohen shkaqet e pritjes së gjatë
të automjeteve për t’u mirëmbajtur dhe riparuar.
Kontrolli i brendshëm:
-
Policia e Kosovës, në bashkëpunim me Ministrinë e Punëve të Brendshme,
duhet të hartojnë Planin e integritetit për zhvillimin profesional të institucionit
të Policisë. Ky plan duhet të ketë si qëllim parandalimin dhe luftimin e keqpërdorimeve në Polici si dhe të aferave të mitos e korrupsionit policor. Në vijim ky
plan:
·
Duhet të parandalojë dhe luftojë abuzimet me shpenzimet inanciare
të buxhetit të Policisë dhe veçanërisht sa i përket keqpërdorimeve të
mundshme në aktivitetet e prokurimit publik të Policisë së Kosovës.
·
Duhet t’i kushtohet rëndësi e veçantë parandalimit të keqpërdorimit
të pozitës zyrtare të personelit policor gjatë detyrës zyrtare.
·
Mekanizmat kontrollit të brendshëm dhe ata disiplinorë të Policisë së
Kosovës duhet të forcohen më shumë. Ato duhet të jenë të pavarura
nga niveli udhëheqës i Policisë për arritjen e këtyre objektivave të përmendura më sipër me synim të zbatimit të Planit të integritetit dhe
luftimit të korrupsionit policor.
-
Policët e Kosovës duhet të kryejnë punën e tyre me ndershmëri dhe përkushtim
me qëllim të zbatimit të ligjit. Zyrtarët policorë nuk duhet të neglizhojnë punën
e tyre dhe nga shkaku i pakujdesisë të bëjnë shkelje të detyrës zyrtare si me rastin e moskontrollimit të njërit prej politikanëve të proilit të lartë në ndërtesën
e Prokurorisë Speciale të Kosovës. Rregullat dhe procedurat policore duhet
të zbatohen në mënyrë të njëjtë dhe të barabartë para të gjithë qytetarëve,
përfshirë politikanë të proilit të lartë dhe zyrtarë të lartë të partive politike në
Kosovë.
-
Mekanizmat e kontrollit të brendshëm të Policisë së Kosovës dhe zyrtarët policorë duhet të inkurajohen për të denoncuar zyrtarët e Policisë, përfshirë nivelin
e lartë udhëheqës të këtij institucioni, kur dyshohen për vepra të ndryshme
penale. Për realizimin e këtyre qëllimeve duhet të fuqizohen edhe më shumë
mekanizmat e brendshëm të Policisë së Kosovës, por edhe mekanizmat e Departamentit të hetimeve për luftimin e korrupsionit dhe krimit të organizuar
brenda Policisë së Kosovës.
-
inspektorati Policor i Kosovës duhet të jetë më aktiv në mbikëqyrjen e Policisë
së Kosovës, veçanërisht për zyrtarët policorë me grada të lartë në dhe nivelin
udhëheqës të Policisë së Kosovës. Ajo duhet të hetoj dhe inspektoj gjithashtu
aktivitetet e ndryshme të Policisë së Kosovës në baza të rregullta
Parandalimi i konliktit të interesit dhe deklarimi i pasurisë:
-
Ligji aktual për Parandalimin e Konliktit të interesit në ushtrimin e Funksionit
Publik duhet të harmonizohet dhe të jetë në pajtim me Kodin Penal të Republikës së Kosovës sa i përket konliktit të interesit. Ligji duhet të parasheh që
konlikti i interesit është vepër penale (sikurse është me Kodin Penal) dhe jo siç
është aktualisht si kundërvajtje.
-
Pavarësisht deklarimit të pasurisë dhe dhuratave nga zyrtarët e lartë të Policisë
së Kosovës tek Agjencia Kundër Korrupsionit, megjithatë nuk dihet se deri në
çfarë mase këto informacione janë të sakta. Prandaj, Agjencia Kundër Korrupsionit duhet të veriikojë saktësinë e të dhënave që merr nga Policia lidhur me
deklarimin e pasurisë.
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
37
38
RAPORT NGA QKSS
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
39
MONITORIMI DHE VLERËSIMI
I QEVERISJES SË BRENDSHME
DHE INTEGRITETIT NË
MINISTRINË E FORCËS SË
SIGURISË SË KOSOVËS
Autor: Skender Perteshi
RAPORT NGA QKSS
40
PëRMBLEDhjA EKZEKuTiVE
●● MFSK në Korrik të vitit 2016 ka hartuar planin e integritetit me qëllim të
ngritjes dhe forcimit të integritetit në MFSK. Menaxhimi i burimeve njerëzore,
prokurimi publik, kontrolli i brendshëm dhe parandalimi i konliktit të interesit përbëjnë fushat ku do të kërkohet punë konkrete në periudhën 2016-2018;
●● Struktura aktuale e MFSK-së duhet të rishikohet duke iu përgjigjur kësisoji
kërkesave për llogaridhënie. Njësia e Auditimit të Brendshëm (NjAB) duhet të
parashihet me strukturë dhe organogram që t‘i përgjigjet direkt ministrit të
Forcës së Sigurisë së Kosovës;
●● Qeveria e Kosovës, MFSK-ja dhe mekanizmat e prokurimit publik ende nuk i
kanë illuar procedurat për hartimin e rregulloreë e cila përcakton procedurat
e prokurimit publik për institucionet e sigurisë dhe MFSK-së dhe e cila duhet
të jetë derivat i Nenit 3 të Ligjit të Prokurimit Publik. Kjo rregullore, krahas detajimit të procedurave, duhet të jetë në përputhje me Direktivën e Prokurimit
të Mbrojtjes të Bashkimit Evropian 2009/81;
●● Monitorimi i zbatimit të kontratave të lidhura me operatorët ekonomik vazhdon të përbëjë problem për Forcën e Sigurisë së Kosovës; kjo për shkak të
numrit të vogël të menaxherëve të caktuar për mbikëqyrjen e zbatimit të
kontratave në krahasim me numrin e kontratave të lidhur ndërmjet MFSK-së
dhe operatorëve ekonomik për nevojat e MFSK-së.
●● Ministria e Forcës së Sigurisë së Kosovës ka mungesë të analizave të hulumtimit të çmimeve të tregut. Për pasojë nuk bëhet ndonjë analizë paraprake
lidhur me çmimet të cilat ofrohen nga ana e operatorëve ekonomik, sidomos
për produkte dhe pajisje të mbrojtjes. Mungesa e njohurive të çmimit të tregut po shfrytëzohet nga ana e operatorëve të ndryshëm ekonomik, të cilët
mund të rezultonjnë të ofrojnë çmime më të larta nga çmimet reale të tregut;
●● Komisioni për Punë të Brendshme, Siguri dhe Mbikëqyrjen te Forcës së Sigurisë së Kosovës ende nuk ka illuar së shqyrtuari kontratat të cilat kalojnë
shumën 1 milion Euro85 edhepse një gjë e tillë është e paraparë me ligj. Problem në këtë drejtim mund të jetë mungesa e një akti nënligjor i cili do të
speciikonte më detalisht procedurat e shqyrtimit të këtyre kontratave;
●● Përshkrimi i vendeve të punës për zyrtarët dhe pjesëtarët e MFSK-së ende
vazhdon të jetë sidë për këtë institucion. Përshkrimi i vendeve të punës ekziston, por ky përshkrim është më shumë gjithëpërfshirës, dhe në të shumtën e
rasteve përshkrimi i detyrave të vendit të punës, nuk është në harmoni me ak-
85 Raporti i Qendres Kosovare për Studime të Sigurisë “Llogaridhënie apo jo- Menaxhimi i fondeve
publike në Sektorin e Sigurisë në Kosovë” Prishtinë 2014 < http://www.qkss.org/repository/docs/
Llogaridh%C3%ABnie_apo_jo_116106.pdf>
tivitetet dhe punët të cilët i kryejnë në praktikë, pra nuk përkon me punët që
i kryejnë zyrtarët dhe pjesëtarët e Ministrisë së Forcës së Sigurisë së Kosovës
●● Ministria e Forcës së Sigurisë së Kosovës ende nuk ka adresuar në tërësi
çështjen e të punësuarve me kontrata mbi vepër për disa zyrtarë. Raporti i
Auditort të Përgjithshëm ka identiikuar se për disa vite me radhë në MFSK
kanë punuar zyrtarë me kontrata mbi vepër, numër ky që është menduar të
jetë më i lartë se sa arsyetimet;
●● Zakonisht në grupet punuese dhe bordet të cilat bëjnë avancimin dhe gradimin e pjesëtarëve të Forcës së Sigurisë së Kosovës ftohen anëtarët e njëjtë
për të gjtha aktivitetet e gradimeve dhe avancimeve në Ministrinë e Forcës
së Sigurisë së Kosovës. Praktika e thirrjës së anëtarëve të njëjtë në bordet për
vlerësim dhe gradim duhet të rishikohet dhe të rregullohet në Ministrinë e
Forcës së Sigurisë së Kosovës, qoftë nëpërmjet ndryshimit të legjislaciont,
qoftë rregullimin e saktë të rregulloreve të cilat përcaktojnë përzgjedhjen
e anëtarëve të bordeve për gradim dhe vlerësim. Kjo duhet ndodhë që të
garantohet një proces kredibil, transparent i procesit të gradimit dhe vlerësimi, si dhe përzgjedhja e anëtarëve nëpër bordet për gradim, vlerësim, apo
emërim të bëhet në përputhje me nivelin e gradimit dhe vlerësimit për secilin
kandidat.
●● Prej 34 rekomandimeve të dhëna nga Njësia e Brendshme e Auditimit për
Minsitrinë e Forcës së Sigurisë së Kosovë në vitin 2015, 11 rekomandime
janë zbatuar plotësisht nga ana e Ministrisë së Forcës së Sigurisë së Kosovës,
17 prej tyre janë në proces të zbatimit, kurse 6 rekomandime ende nuk janë
zbatuar;
●● Zyrtarët e lartë të MFSK në përputhje me ligjin kanë bërë deklarimin e pasurisë tek Agjencia Kundër Korrupsionit, ashtu sic është e paraparë më ligj. Në
vitin 2016 nga ana e MFSK-së kanë bërë deklarimin e pasurisë 35 zyrtar, pjesa
civil dhe ajo e uniformuar e MFSK-së. Agjencia kundër korrupsionit ka bërë
veriikimin e një pjesë të të dhënave të ofruara nga MFSK rreth procesit të
deklarimit të pasurisë, dhe deri më tani nuk ka ndonjë të dhënë nëse deklarimiet e pasurisë nga ana e zyrtarëve të MFSK-së, jan ë bërë në kundërshtim
me ligjin deklarimin e pasurisë.
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
41
RAPORT NGA QKSS
42
hyRjE
Besueshmëria, qeverisja e brendshme, dhe integriteti janë parimet kryesore të cilat garantojnë funksionalizim të qëndrueshëm dhe kredibil të institucioneve të sigurisë në
Kosovë. Aspekti ligjor i cili rregullon fushën e integritetit dhe qeverisjës së mirë në Ministrisë e Forcës së Sigurisë së Kosovës është miratuar, dhe në përgjithësi është në përputhje me parimet dhe standardet evropiane.
MFSK ka bërë një hap të rëndësishëm drejt forcimit dhe ngritjes së integritetit brenda
saj. Në qershor të vitit 2016, me mbështetjen e Minsitrisë së Mbrojtjes së Norvegjisë,
MFSK ka hartuar planin e integritetit në të cilin janë identiikuar problemet dhe sidat
me të cilat po përballet MFSK në çështjet e integritetit dhe parandalimit të korrupsionit,
si dhe janë paraparë hapat të cilët duhet të ndërmerren nga MFSK për vitet 2016-2018.
Plani aktual i integritetit të MFSK-së është një plan arsyeshmërisht ambicioz në të cilin
janë të listuar aktivitetet konkrete të cilat duhet marrë, për forcimin e integritetit brenda
MFSK-së Të gjitha këto duke u bazuar në analizat parake në fushat e identiikuara si më
të ndieshmet. MFSK përbën institucionin e parë në nivel qendror në Kosovë i cili ka të
hartuar planin e integritetit në përputhje me kërkesat nacionale si dhe në zbatim të programit të NATO-së për Ndërtimin e integritetit (Building integrity).
Ky raport hulumtues dhe monitorues vlerëson aktivitetet dhe zhvillimet e MFSK-së përgjatë vitit 2016, në fushat më të ndjeshme të saj siç janë: Prokurimi publik në Ministrinë e
Forcës së Sigurisë së Kosovës, kontrolli i brendshëm në Ministrinë e Forcës së Sigurisë së
Kosovës, menaxhimi i burimeve njerëzore dhe deklarimi i pasurisë e parandalimi i konliktit të interesit në Minsitrinë e Forcës së Sigurisë së Kosovës.
Për cështjet e prokurimit publik janë paraparë gjithësejtë 7 aktivitete të cilat ndërlidhen
me përmirësimin e procedurave të prokurimit publik, forcimin e mbikëqyrjes së zbatimit
të kontratave nga ana e operatorëve privat ekonomik, ngritjen e numrit të stait dhe
forcimin e kapaciteteve profesionale të tyre, si dhe forcimin e shkathtësive të stait të
MFSK-së në fushën e hulumtimit të tregut.
Parandalimi i konliktit të interesit është njëra ndër sidat e integritetit të MFSK, e
paraparë edhe në planin e integritetit të këtij institucioni. Për adresimin e këtij problemi
në planin e integritetit të FSK-së janë paraparë katër aktivitete të cilat ndërlidhen me
punësimin dytësor të zyrtarëve të MFSK-së, forcimin e procedurave për kontrollin e tyre,
harmonizimin kodit të mirësjelljes me ligjin për deklarimin e pasurisë dhe parandalimin
e konliktit të interesit.
Menaxhimi i burimeve njerëzore në MFSK, është vlerësuar si shumë sidues duke u bazuar në të gjeturat e planit të integritetit të MFSK, për adresimin e të cilave janë paraparë
plane dhe aktivitete konkrete. Aktivitete e parapara me planin e integritetit për cështjet e personelit ndërlidhen kryesisht me rishikimin e procedurave për përzgjedhjen e
anëtarëve të bordit për gradimin e zyrtarëve dhe pjesëtarëve të FSK-së. Forcimi i procedurave për vlerësimin dhe performancën e zyrtarëve të MFSK-së, duke u bazuar në
meritë si dhe planiikimi i trajnimeve të specializuara në fushën e integritetit për zyrtarët
e personelit të MFSK-së, mbeten probleme të cilat duhet të adresohen nga MFSK.
Fusha e kontrollit të brendshëm në MFSK ka është identiikuar si problematike sidomos
cështjet të cilat lidhen me rishikimin e strukturës së MFSK-së për departamentin e auditimit të brendshëm. Ky departament duhet të jetë nën mbikëqyrjen e Minsitrit të Forcës
së Sigurisë së Kosovës, dhe jo sekretarit të MFSK-së, sic është tani. Rritja e numrit të personelit brenda NjAB të MFSK-së, është një problem tjetër ë duhet të adresohet nga ana
e MFSK-së.
Ky raport jep një listë rekomandimesh përkatëse në lidhje me qeverisjen e brendshme
dhe integritetin në Ministrinë e Forcës së Sigurisë së Kosovës. Të gjeturat e këtij hulumtimi synohen të përdoren si instrument për avokim në lidhje me përmirësimin e përformances institucionale në sektorin e sigurisë, qeverisjës së brendshme dhe forcimit të integritetit në këtë institiucion. Për hartimin e këtij hulumtimi janë përdorur metodat kualitative dhe kuantitative. janë intervistuar përfaqësuesit e Ministrisë së Forcës së Sigurisë
së Kosovës, përfaqësuesit e Agjencive të Pavarura Shtetërore, si dhe akterë tjerë relevant
për çështjen e integritetit dhe qeverisjës së mirë në sektorin e sigurisë në Kosovë. është
organizuar një fokus grup i veçantë diskutimet e të cilit i kanë shërbyer kompletimit të
këtij raporti. Poashtu janë analizuar raportet zyrtare të Ministrisë e Forcës së Sigurisë së
Kosovës si dhe të agjencive të pavarura shtetërore të cilët trajtojnë qeverisjen e brendshme dhe integritetin për Ministrinë e Forcës së Sigurisë së Kosovës. Për kompletimin e
këtij raporti monitories, janë përdorur edhe të dhënat kuantitative të Barometrit Kosovar
të Sigurisë (BKS). Të dhënat e prezentuara në këtë raport përfshijnë periudhën monitoruese janar-Shtator 2016.
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
43
RAPORT NGA QKSS
44
PROKuRiMi PuBLiK
Korniza Ligjore
Kuvendi i Kosovës në vitin 2016 ka miratuar ligjin e ri të prokurimit publik, i cili përcakton
procedurat e prokurimit publik, për të gjitha institucionet publike në Kosovë, duke përfshirë sektorin e sigurisë në Kosovë.86 Më konkretisht, krahas procedurave të përgjithshme të cilat janë të aplikueshme edhe në MFSK, është zgjeruar neni 3 i këtij ligji duke
treguar parimisht mundësitë e përjashtimit të procedurave prokururese në disa raste
speciike në sferën e mbrojtjes e sigurisë. Megjithatë, aplikimi i këtyre procedurave nuk
mund të bëhet në mungesë të një akti nën-ligjor i cili do të kategorizonte rastet e aktivizimit të këtij neni. Neni 3 i LPP-së, aplikohet kur kemi të bëjmë me aktivitete të prokurimit publik, për kontratat sekrete, apo blerjen e pajisjeve të specializuara për institucionet e
sigurisë. Ofertimi i hapur i tyre mund të prekte interesat nacionale të sigurisë së Kosovës.
Pikërisht neni 3 i LPP-së ia lejon institucioneve të shtetit që të shmangin procedurat e
rregullta të prokurimit publik, kur kemi të bëjmë me aktivitete prokuruese të pajisjeve të
veçanta. Mirëpo, neni 3 i LPP-së, nuk i rregullon saktë procedurat për vlerësim, përzgjedhje, dhe ofertim në aktivitetet prokuruese të pajisjeve dhe shërbimeve të specializuara.
Për aplikimin e këtij neni, kërkohët të miratohet rregullorja e vecantë, në të cilët do të
përcaktoheshin procedurat për shfrytëzimin e nenit 3 të LPP-së.
Akti nën-ligjor duhet të jetë derivat i Nenit 3 të LPP-së, dhe duhet të jetë në përputhje me
Direktivën e Prokurimit të Mbrojtjes të Bashkimit Evropian 2009/81. Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik (KRPP) së bashku më Zyrën e Kryeministrit, MPB-në, dhe MFSK-në,
kanë për mandat draftimin e kësaj rregulloreje. hulumtimi ka identiikuar përpjekjet e
para në funksion të krijimit të një grupi punues teknik i cili do të përfshinte përfaqësues
nga MFSK-ja, Policia, dhe Agjencia e Kosovës për inteligjencë (AKi). Megjithatë as këtë vit
(2016) nuk pritet të hartohet dhe miratohet akti nënligjor i cili përcakton procedurat për
përdorimin e nenit 3 të LPP-së, e rrjedhimisht edhe nuk pritet aktivizimi e nenit 3 i LPPsë për nevoja të mundshme të mbrojtjes dhe sigurisë.87
Kapacitetet Administrative
Departamenti i prokurimit funksionon në kuadër të MFSK-së dhe përbëhet nga stai i
uniformuar dhe ai civil, i cili i përgjigjet sekretarit dhe Ministrit të MFSK-së për të gjitha
aktivitetet e prokurimit publik. Aktualisht, si pjesë e departamentit të prokurimit publik
86 Kuvendi i Kosovës- Neni 3. Ligji i Prokurimit Publik- 2016
87 Bashkë-bisedim i QKSS me institucionet e sigurisë dhe organet qendrore të prokurimit public.
në kuadër të MFSK-së, janë të punësuar 5 zyrtarë, të cilët janë përgjegjës për monitorimin dhe vlerësimin e kontratave dhe ofertave për të gjitha aktivitetet e prokurimit publik
të MFSK-së.88
Krahas kuizimeve profesionale (në trajnime dhe vlerësim të ofertave) sidomos në
cështjet të cilat lidhen me vlerësimin e kontratave, si dhe ofertave për pajisjet e specializuara për nevojat e FSK-së, me të cilat përballet departamenti i prokurimit, publik,
edhe njësitet kërkuese brenda MFSK-së përbëjnë sidë në aktivitet prokuruese. Njësitet
kërkuese janë përgjegjëse për planiikimin dhe hartimin e të gjitha kërkesave për investime kapitale, mallra dhe shërbime, si dhe aktivitete tjera të cilat ndërlidhen me fushën
prokurimit publik në këtë institucion. Departamenti i prokurimit në Ministrinë e FSK-së,
ende vazhdon të çaloj sa i përket çështjeve të prokurimit të pajisjeve të specializuara të
FSK-së, si dhe mjeteve të mbrojtjës, sidomos në hartimin e speciikacioneve teknike, kjo
për shkak të përvojës së vogël të FSK-së në prokurimin e mbrojtjës.89
Zbatimi
Buxheti i MFSK-së për vitin 2016 është 48 mil. e 570 mijë Euro. Pjesa më e madhe e buxhetit, apo 22 milion, janë paraparë të shpenzohen për paga dhe meditje, kurse pjesa
tjetër e buxhetit rreth 26 milion është dedikuar për investime kapitale si dhe mallra dhe
shërbime. Edhe këtë vit, MFSK-ja po përballet me sida sa i përket ekzekutimit të pagesave ndaj operatorëve ekonomik, dhe shumica e pagesave kryhen në pjesën e fundit
të vitit. Deri në Shtator të vitit 2016, MFSK-ja kishte kryer vetëm 30 përqind të pagesave
për investimet kapitale ndaj operatorëve ekonomik të kontraktuar, kurse pjesa tjetër do
të bëhet në tremujorin e fundit të këtij viti, pra në dhjetor 2016, që e bënë sidues kontrollin e ekzekutimit të pagesave.90 Me të njëjtin problem, MFSK është përballur edhe në
vitin 2015, ku 69 përqind të buxhetit e kishte shpenzuar në tre mujorin e fundit të vitit. 91
Shpenzimet e buxhetit për investime kapitale të MFSK-së gjatë vitit 2015, nuk ishin bërë
në harmoni me planin për shpenzimin e buxhetit apo rrjedhjes së parasë. 92
88 Departamenti i prokurimit i MFSK-së harton planin e prokurimit, 60 ditë para illimit të vitit inanciar, dhe
të njëjtin e dorëzon në Agjencinë Qëndrorë të Prokurimit (AQP).
89 Burimi nga Grupi i Fokusit të organizuar nga QKSS me titull “Monitorimi i integritetit në Ministrinë e
Forcës së Sigurisë së Kosovës” i mbajtur më datën 29 Gusht 2016, me përfaqësuesit e MFSK-së, dhe
akterëve tjerë.
90 Burim nga fokus grupi i datës 29 Gusht 2016 me temën “integriteti në Ministrinë e Forcës së Sigurisë
së Kosovës” http:/www.qkss.org/repository/docs/Raporti-vleresues-monitorues-alb-LOë_395817.pdf
91 Raporti i Zyrës Kombetare të Auditimit për MFSK-në, pë vitin 2015. < http://www.zka-rks.org/repository/
docs/RaportiAuditimit_MFSK_2015_Shqip_304301.pdf>
92 Raporti i Zyrës Kombetare të Auditimit për MFSK-në, pë vitin 2015. < http://www.zka-rks.org/repository/
docs/RaportiAuditimit_MFSK_2015_Shqip_304301.pdf>
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
45
RAPORT NGA QKSS
46
MFSK në korrik të vitit 2016, ka miratuar planin e integritetit në të cilin parashihen hapat
konkret në drejtim të forcimit të integritetit brenda këtij institucioni. Në kuadër të këtij
plani, janë identiikuar sidat me të cilat përballet sektori i prokurimit publik në MFSK, si
dhe janë hartuar rekomandimet me qëllim të përmirësimit të procedurave të prokurimit
publik brenda MFSK-së. Të gjeturat kryesore të planit të integritetit për prokurimin publik në MFSK janë: përmirësimi i procedurave të brendshme të prokurimit publik, hartimi
i speciikacioneve teknike, dhe trajnimi i vazhdueshëm i stait të njësiteve kërkuese
përgjegjëse për hartimin e speciikacioneve teknike për procedurat e prokurimit. hulumtimi i cmimeve të tregut poashtu është është identiikuar si e gjetur e planit të integritetit, e cila ende mbetet sidë për MFSK-në. Probleme tjera në fushën e prokurimit
të cilat duhet të adresohen janë edhe hartimi i legjislacionit sekondar për procedurat e
prokurimit publik, përmirësimi i menaxhimit të pasurisë, si dhe forcimi i kapaciteteve të
stait të prokurimit publik, sidomos në prokurimin e mbrojtjes pë nevojat e këtij institucioni.93
MFSK përballet me vonesa sa i përket implementimit të kontratave nga ana e operatorëve privat ekonomik.94 Monitorimi i implementimit të kontratave të lidhura me operatorët ekonomik, vazhdon të përbëjë problem në MFSK-në. Kjo ndodhë për shkak
të numrit të vogël të menaxherëve përgjegjës për mbikëqyrjen e zbatueshmërisë së
kontratave, në krahasim me numrin e madh të kontratave të lidhura ndërmjet MFSK dhe
operatorëve privat ekonomik. Kjo po rezulton me cilësi të ulët të shërbimeve të cilat i
pranon MFSK-ja, nga ana e operatorëve ekonomik.95 Shpeshherë, një zyrtar i MFSK-së
ngarkohet me mbikëqyrjen e një, apo më shumë kontratave, qoftë për investime kapitale apo mallra dhe shërbime.96
MFSK, zakonisht në procedurat e prokurimit publik si kriter kryesor e përdorë kriterin e
çmimit më të ulët, mirëpo LPP e lejon edhe përdorimin e kriterit ekonomkisht më i pavorshëm i cili në procedurat e prokurimit publik nuk përdorët nga ana e menaxhmentit
të MFSK-së. Përdorimi i kriterit ekonomikisht më të favorshëm do të mundësonte që
MFSK të lidhë kontrata me kontraktor më të përgjegjshëm, dhe serioz ekonomik, dhe do
të eliminoheshin operatorët jo serioz ekonomik. MFSK duhet të illojë me diversiikimin e
përdorimit të kritereve gjatë përzgjedhjes së ofertave në procedurat e prokurimit publik,
të cilat mund të ndikojnë në rritjen e cilësisë së shërbimeve të cilat MFSK i merr nga ana
e operatorëve ekonomik. Përdorimi i kriterit ekomikisht më i favorshëm do të shkaktojë
probleme tek MFSK, për arsye se stai aktual i prokurimit në MFSK nuk është i trajnuar
mirë për përdorimin e kriterit ekonomikisht më të favorshëm i cili mund të përdoret në
procedurat e prokurimit publik.
93 Plani i integritetit për Minsitrinë e Forcës së Sigurisë së Kosovës. Prishtinë 2016
94 Raporti i Zyrës Kombetare të Auditimit për MFSK-në, pë vitin 2015. < http://www.zka-rks.org/repository/
docs/RaportiAuditimit_MFSK_2015_Shqip_304301.pdf>
95 Raporti i Zyrës Kombetare të Auditimit për MFSK-në, pë vitin 2015. < http://www.zka-rks.org/repository/
docs/RaportiAuditimit_MFSK_2015_Shqip_304301.pdf>
96 intervistë nga me një zyrtar të lartë të Ministrisë së Forcës së Sigurisë së Kosovës 17 Mars 2016
Po ashtu, MFSK nuk bënë hulumtimin e tregut lidhur me ofertat e ofruara nga ana e
operatorëve ekonomik, për produkte dhe pajisje ushtarake dhe ato të mbrojtjes. Kosova
nuk ka industri të mbrojtjes, kështu që MFSK importon nga operatorët ekonomik që
operojnë jashtë Kosovës, sidomos kur bëhet jala për pajisjet e veçanta për nevojat e
MFSK-së. Mungesa e njohurive të çmimeve të tregut, mund të shfrytëzohet nga ana e
operatorëve të ndryshëm ekonomik, për të ofruar çmime të larta në shpërputhje me
çmimet reale të tregut, për kryerjen e shërbimeve dhe furnizimeve për nevojat e FSK-së
dhe MFSK-së.97 Si rast mund të merret blerja e dy autobusëve TAM në Slloveni. Për blerjen
e këtyre dy autobusëve, MFSK-ja ka paguar mbi 389 mijë Euro, që është jashtë çmimeve
reale të tregut, edhe pse këto pajisje kishin disa speciika të veçanta për nevojat e MFSK.
Një autobus i tillë me çmimet e tregut mund të kushtojë ndërmjet 60–100 mijë Euro,
varësisht nga speciikat e tij.98 Pra shuma e kontraktuar nga ana e MFSK-së kishte për pasojë tejkalimin e çmimeve të arsyeshme të tregut,99 kjo për shkak të mungesës paraprake
të hulumtimit të tregut, dhe si rezultat është dëmtuar buxheti i shtetit.100
Organi Shqyrtues i Prokurimi (OShP) nuk kishte pranuar ankesa për MFSK-në për lëshime
të procedurave të prokurimi publik për vitin 2016. Mirpëo, ky institution kishte marrë dy
vendime këtë vit, për ankesat të cilat ishin bërë në vitin 2015. Njëra ankesë lidhej me
furnizim me benzin dhe naftë për nevojat e MFSK-së, me ç’rast OShP kishte vlerësuar se
autoriteti kontraktues (MFSK) kishte bërë shkelje të ligjit të LPP dhe kishte rekomanduar
që ky aktivitet i prokurimit të shkonte në ri-vlerësim101 ndërsa ankesa tjetër ndërlidhej
me kontratën për furnizim me pije dhe ushqim për nevojat e MFSK-së, ankesë të cilën
OShP e kishte vlerësuar si të pa bazuar, dhe kishte marrë vendim në favor të autortetit
kontraktues, pra MFSK-së.102 Të dy ankesat ishin aktivitete të prokurimit publik me vlerë
97 intervistë nga me një zyrtar të lartë të Ministrisë së Forcës së Sigurisë së Kosovës 17 Mars 2016
98 Për më shumë shih: <http://zeri.info/ekonomia/36908/fsk-ja-blen-dy-autobuse-380-mije-euro/>
99 Për më shumë shih tenderi për blerjen e Autobisave TAM nga MFSK , ne vitin 2014. http://www.telegrai.
com/380-mije-euro-per-dy-autobuse-te-fsk-se/
100 Per me shumë shih: <http://klankosova.tv/380-mije-euro-per-dy-autobuse-te-fsk-se/>
101 Për më shumë shih: vendimi i Organit Shqyrtues të Prokurimit, Prishtinë Prill 2016. , https://oshp.rksgov.net/repository/docs/vendimet/2016/64-16%20vend.pdf>
102 Për më shumë shih: vendimi i Organit Shqyrtues të Prokurimit për Ministrinë e Forcës së Sigurisë së
Kosovës Prishtinë, Gusht 2016 < https://oshp.rks-gov.net/repository/docs/vendimet/2016/64-16%20
vend.pdf>
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
47
RAPORT NGA QKSS
48
të madhe.103 Në krahasim me vitin 2015, gjatë vitit 2016 OShP nuk kishte pranuar asnjë
ankesë nga ana e operatorëve ekonomik ndaj procedurave të prokurimt publik të kryera
nga ana e MFSK-së.
Në ndërkohë, problematike mbetet poashtu fakti që edhe më tutje që kontratat e MFSKsë të cilat kalojnë vlerën 1 milion Euro nuk shqyrtohen dhe nuk marrin pëlqimin nga ana
e komisionit për punë të brendshme dhe siguri dhe mbikëqyrjen e Forcës së Sigurisës së
Kosovës (KPSMFSK) megjithëse një gjë e tillë është e paraparë me ligj.104 MFSK lidhë një
numër të madh të kontratave të cilat tejkalojnë shumën 1 milion Euro, dhe deri më tani
anjëherë komisioni për siguri kishte dërguar këto kontrata tek komisioni për mbikëqyrjen e FSK-së. Asnjëherë ky komision nuk ka marrë përgjegjësinë që të kërkoj nga ana
e MFSK-së që të raportoj lidhur me lidhjen dhe implementimin e kontratave mbi një
milion Euro qoftë për investime kapitale, pajisje të veçanta, armatime, apo kontrata tjera.
Për garantimin e një procesi eikas të prokurimit publik, kërkohet një përmirësim shumë i
madh i komunikimit ndërmjet njësive kërkuese të MFSK-së, departamentit të logjistikës,
departamentit të prokurimit, dhe atij të auditimit të brendshëm. Nëse ka vullnet dhe
gatishmëri për zbatimin e planit të integritetit, kjo do të përkthehet edhe në koordinimin
dhe bashkëpunimin më të mirëmndërmjet drejtorive dhe departamenteve të Ministrisë
së FSK-së.
103 Bazuar në ligjin për LPPP janë ndarë në vlerë të vogël, të mesme dhe vlerë të madhe buxhetore. “Kontratë
me vlerë të madhe” konsiderohet me sa vijon: 1.1. kontrata e furnizimit ose kontrata e shërbimeve, vlera
e parashikuar e së cilës është e barabartë ose më e madhe ose mund të pritet që të jetë e barabartë
ose më e madhe se njëqind e njëzet e pesëmijë (125.000) Euro; ose 1.2. kontrata për punë ose pronë të
paluajtshme, vlera e parashikuar e së cilës është e barabartë me ose më e madhe se, ose që me arsye
mund të pritet të jetë e barabartë me ose më e madhe se pesë qind mijë (500.000) Euro. 2.
“Kontratë me vlerë të mesme” konsiderohet me sa vijon: 2.1. kontrata e furnizimit ose kontrata e
shërbimeve vlera e parashikuar e së cilës është e barabartë me ose më e madhe se, ose që me arsye
mund të pritet të jetë e barabartë me ose më e madhe se dhjetëmijë (10.000) Euro, por më e vogël se
njëqind e njëzet e pesëmijë (125.000) Euro; ose 2.2. kontrata për punë ose pronë të paluajtshme, vlera
e parashikuar e së cilës është e barabartë ose më e madhe se, ose që me arsye mund të pritet të jetë e
barabartë me ose më e madhe se dhjetëmijë (10.000) Euro, por më e vogël se pesë qind mijë (500.000)
Euro.
3. Kontratat në vijim konsiderohen “kontrata me vlerë të vogël”: Çdo kontratë publike vlera e parashikuar
e së cilës është e barabartë me ose më e madhe se, ose me arsye pritet të jetë e barabartë me ose
më e madhe se njëmijë (1.000) Euro, por më e vogël se dhjetëmijë (10.000) Euro. 4. Kontratat në vijim
konsiderohen “kontrata me vlerë minimale”: Çdo kontratë publike vlera e parashikuar e së cilës është më
e vogël se, ose me arsye pritet që të jetë më e vogël se njëmijë (1.000) Euro.
104 Raporti i Qendres Kosovare për Studime të Sigurisë “Llogaridhënie apo jo- Menaxhimi i fondeve
publike në Sektorin e Sigurisë në Kosovë” Prishtinë 2014 < http://www.qkss.org/repository/docs/
Llogaridh%C3%ABnie_apo_jo_116106.pdf>
MENAxhiMi i BuRiMEVE NjERëZORE
Korniza ligjore
Korniza ligjore e cila e rregullon menaxhimin e burimeve njerëzore dhe të shërbyesve
civil në Kosovë është në përputhje me standardet ndërkombëtare, dhe për parim kryesor në procesin e rekrutimit, ngritjes, transferimit e vlerësimit e ka meritën, dhe trajtimin
e barabartë për të gjithë. Kuvendi i Kosovës ka miratuar ligjin për shërbyesit civil 03/L149, i cili rregullon statusin e nëpunësve civilë, si dhe marrëdhëniet e tyre në administratën publike në Kosovë. Ky ligj mbulon administratën publike në nivel qendror dhe
lokal, duke përfshirë: Kuvendin e Kosovës (KK), Qeverinë e Kosovës (ministritë), ndërmarrjet publike, si dhe agjencitë e pavarura shtetërore. Ligjit për shërbyesit civil i nënshtrohen edhe zyrtarët e MFSK-së, jo të uniformuar.105
Burimet njerëzore brenda MFSK-së rregullohen edhe me ligjin për shërbimin në FSK, nr. 03/
L-082 si dhe rregulloren nr. 06/2013 për zhvillimin dhe avancimin në karrierë për pjesëtarët
e FSK-së. Ligji për shërbim në FSK, aplikohet për të gjithë pjesëtarët e FSK-së duke përfshirë,
por, duke mos u kuizuar në përbërjen dhe rekrutët e uniformuar (aktivë dhe rezervë).106
MFSK poashtu ka hartuar edhe aktet tjera nënligjore të cilat rregullojnë funksionimin
e brendshëm të MFSK-së, sistemin e avancimit të pjesëtarëve të forcës, qeverisjen dhe
kontrollin e brendshëm në MFSK dhe FSK, si dhe përgjegjësinë dhe llogaridhënien në
Ministrinë e MFSK-së.
Aktualisht, MFSK ka illuar me ndryshimin e disa rregulloreve të brendshme të saj të cilat
rregullojnë burimet njerëzore dhe qeverisjen e brendshme të MFSK-së dhe FSK-së. Në
proces të amandamentimit është edhe rregullorja Nr. 02/2014, e cila rregullon procedurat për vlerësimin vjetor të punës dhe përformancës së pjesëtarëve civilë dhe të uniformuar të FSK-së, të cilat kanë rrjedhur si rekomandime të dala nga plani i integritetit.
Menaxhimi i burimeve njerëzore ka qenë një ndër çështjet kyçe që është identiikuar
me planin e integritetit. Si rrjedhojë, kanë dalë disa rekomandime, të cilat pritet të adresohen, me qëllim të forcimit të departamentit të burimeve njerëzore në MFSK. Rekomandimet e dalura nga plani i integritetit lidhen kryesisht me përshkrimin e vendeve dhe
detyrave të punës për pjesëtarët dhe zyrtarët e MFSK-së, problemet me personelin të
cilët punojnë me kontratë mbi vepër, si dhe procesin e vlerësimit dhe gradimit në këtë
institucion.
105 Për më shumë shih: Kuvendi i Kosovës. Ligji për Shërbyesit Civil https://kk.rks-gov.net/prishtina/
getattachment/Sherbime/Tema/Kodi-i-miresjelljes-per-sherbimin-civil/Ligji-per-sherbyesit-civil.pdf.aspx
106 Për më shumë shih: <http://www.mksf-ks.org/?page=1,76>
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
49
RAPORT NGA QKSS
50
Kapacitetet administrative
Departamenti i Personelit në MFSK është i kombinuar me staf civil dhe të uniformuar.
Shumica e stait të cilët punojnë në këtë departament kanë qenë të punësuar edhe në
Trupat Mbrojtëse të Kosovës (TMK) dhe kanë një përvojë të gjatë në menaxhimin e burimeve njerëzore. Ky departament përkujdeset për menaxhimin e përgjithshëm të burimeve njerëzore në MFSK, përshkrimin dhe ndarjen e detyrave të punës për pjesëtarët
dhe stain civil të MFSK-së, përcjellë këtu edhe promovimin, avancimin dhe gradimin e
pjesëtarëve dhe stait civil në këtë institucion.107
Zbatimi
Menaxhimi i Burimeve Njerëzore (MBNj) përbën një sektor të një rëndësie të veçantë për
forcimin e integritetit brenda MFSK. Një nivel i mirë i integritetit në MBNj mund të arrihet atëherë kur parimi i meritës aplikohet në rekrutimin dhe gradimin e personelit, kur
vlerësimi i performancës së zyrtarëve civil dhe pjesëtarëve të FSK-së, të bëhet në mënyrë
të drejtë dhe të pavarur, duke respektuar procedurat të hapura dhe korrekte, pavarësisht
përkatësisë etnike gjinore, fetare. Të githa këto janë të paraparë edhe me planin e integritetit dhe legjislacionin aktual në fuqi.108
MFSK-ja konsiderohet se ka bërë një progres në hartimin e politikave për menaxhimin e
burimeve njerëzore, si dhe ka bërë një përvojë në këtë drejtim. 109 Mirëpo, kërkohet një
konsistencë dhe qëndrueshmëri në ndërtimin e sistemit të vlerësimit të performancës,
rritjen e transparencës në procesin e rekrutimit, vlerësimit dhe gradimit për personelin e
uniformuar dhe atë civil të MFSK dhe FSK.110. Plani i integritetit i MKSF-së ka identiikuar
probleme të mëdha në fushën e burimeve njerëzore
MFSK ka krijuar kushte të mira të punës për pjesëtarët dhe zyrtarët e saj, si p.sh. pagat,
ushqimi, transporti, pushimet, shkollimi, si dhe kushtet e tjera, çka e bënë stain e MFSKsë si më të “privilegjuarin” në administratën publike në Kosovë, dhe të njëjtit gëzojnë
paga shumë më të mëdha se sa shërbyesit tjerë civil nëpër ministritë e tjera. Pagat e
zyrtarëve civil të MFSK-së, janë më të larta se sa shërbyesit civil të ministrive tjera. MFSKja e aplikon këtë shkallë të pagave bazuar në një vendim të Qeverisë së Kosovës të vitit
2009. Arsyetimet bazohen në faktin e krijimit të një ekuivalence në paga në mes të stait
civil dhe ushtarak, ku dallimi është 5 përqind më i lartë tek stai ushtarak megjithëse, kra107 intervistë me nënkolonel Skënder Zhitia- Drejtor i Departamentit të Burimeve Njerëzore në MFSK. 18
Mars 2016- Ministria e Forcës së Sigurisë së Kosovës.
108 DiFi, Ndërtimi i integritetit në Ministrinë e Forcës së Sigurisë së Kosovës, f.1
109 intervistë me Drejtorin e Auditimit të Minsitrisë së Forcës së Sigurisë së Kosovës Shtator 2016.
110 Plani i integritetit në Forcën e Sigurisë së Kosovës. Ministria e Forcës së Sigurisë së Kosovës. Prishtinë
Korrik 2016ë
hasimisht, homologu i një shei të sektorit në Ministri tjera të Qeverisë ka të hyrë shumë
më të vogël111.
Disa pozita të larta në FSK/MFSK, ende kanë mbetur vetëm me ushtrues detyre, këto janë
pozita të larta udhëheqëse dhe komanduese të nivelit strategjik në MFSK dhe FSK të cilat
i përkasin gradës së gjeneralit në MFSK. Këto dy pozita të larta komanduese duhet të
emërohen nga ana e presidentit të vendit.112 Plotësimi i këtyre pozitave nuk varet shumë
nga zhvillimet e brendshme në MFSK, sidomos kur kemi të bëjmë me emërimet për
pozitat e larta menaxhuese dhe komanduese në FSK, të cilat kërkojnë nivelin e gradës
gjeneral. MFSK në bashkëpunim me zyrën e presidentit, janë duke punuar në drejtim të
përzgjedhjes dhe emërimit të dy pozitave të gradës së gjeneralit në MFSK.113 Në pozita si
ushtrues detyre në FSK funksionon pozita e sheit të shtabit në FSK, komandanti i Komandës së Forcave Tokësore (KFT), dhe një oicer që punon në zyrën e Ministrit.
MFSK ende nuk ka arritur që të adresojë çështjen e të punësuarve me kontrata mbi vepër
me zyrtarë të ndryshëm, duke mos përillur konkursin e hapur çka është në kundërshtim
me ligjin për shërbyesit civil.114 Për vite me radhë, në MFSK-së kanë punuar zyrtarë me
kontrata mbi vepër, zyrtarë të angazhuar në disa departamente të ndryshme të MFSK-së,
varësisht prej nevojave.115 Kjo ndodhë për shkak të mos planiikimit adekuat të nevojave
për resurse njerëzore në Ministrinë e FSK-së, si dhe mungesën e koordinimit adekuat në
mes të MFSK-së dhe Ministrisë së Financave (MF) për adresimin e problemit të rekrutimit
të stait.
Për pjesëtarët e FSK-së, ekziston një mundësi për zhvillimin e karrierës, brenda këtij institucioni. Sidomos vlenë të theksohet se për kadetët të cilët shkollohen në Qendrën
e Studimeve universitare (QSu) brenda FSK-së organizohen trajnime profesionale në
akademitë e njohura të Shtetet e Bashkuara të Amerikës (ShBA) dhe Britanisë së Madhe
(BM) të cilët kanë treguar rezultate shumë të mira.116 Në vitin 2016, MFSK ka vazhduar me
trajnimin e pjesëtarëve të saj nëpër akademitë ushtarake jashtë vendit. Këtë vit (2016)
24 kadetë të FSK-së, do të vazhdojnë shkollimin e tyre në akademitë e njohura në ShBA,
Gjermani, Maqedoni, Britani të Madhe si dhe Kosovë, të cilët pas diplomimit të tyre, do
111 Për më shumë shih: Raporti i QKSS-së rreth “Vlerësimit dhe Monitorimit të integritetit në Sektorin e
Sigurisë në Kosovë” maj 2016. < http://www.qkss.org/repository/docs/Raporti-vleresues-monitoruesalb-LOW_395817.pdf>
112 Të dhëna nga Fokus Grupi i organizuar nga QKSS, me temën “Vlerësimi dhe Monitorimi i integritetit në
Ministrinë e Forcës së Sigurisë së Kosovës” i datës 29 Gusht 2016.
113 Po aty:
114 Po aty:
115 Për më shumë shih raportin e Zyrës Kombetare të Auditimit për Ministrinë e FSK-së për vitin 2015. http:/
www.zka-rks.org/repository/docs/RaportiAuditimit_MFSK_2015_Shqip_304301.pdf
116 Oiceri i FSK-së ismail hoxha, ishte shpallur kadeti më i mirë nga ndërkombetarët në Akademinë
Mbretërore ushtarake në Sandhurst në Britaninë e Madhe në vitin 2015. Për më shumë shih: < http:/
www.mksf-ks.org/?page=1,24,1529#.V_txSl97iu>
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
51
RAPORT NGA QKSS
52
të kthehen dhe punojnë në FSK.117 Mirëpo, përvojat dhe shkathtësitë të cilat i marrin oicerët e FSK-së jashtë vendit, nuk kanë hapësirë që t’i praktikojnë dhe zhvillojnë brenda
FSK-së, dhe në kontekst të funksionimit të saj, për shkak të statusit dhe mandatit aktual
të saj. Vonesat në ndryshimin e misionit aktual të FSK-së, prej një force për ndërhyrje
në rast të emergjencave civile, në forcë ushtarake, ka bërë që motivimi i oicerëve dhe
ushtarëve të FSK-së të bie gradualisht.118 Kjo ndodhë për arsye se oicerët e FSK-së, gjatë
gjithë karrierës së tyre janë trajnuar dhe shkolluar, për kryerjen e detyrave dhe përgjegjësive ushtarake dhe të mbrojtjes, ndërsa përvojat e tyre nuk po janë në gjendje që ti zbatojnë në praktike, për shkak të mandatit aktual të FSK-së, si organizatë civile për reagim
në rast të emergjencave civile, apo katastrofave tjera natyrore.
Duke u bazuar në planin vjetor për gradime, avancime dhe emërime për zyrtarët dhe
pjesëtarët e MFSK/FSK-së, ky institucion kishte ngritur në karrierë një numër të madh të
oicerëve dhe të nën-oicerëve të FSK-së. Në vitin 2016, MFSK kishte avancuar dhe graduar 138 pjesëtarë të FSK-së duke përfshirë gradat e larta të oicerëve dhe të nën-oicerve
të FSK-së. Prej 138 avancimeve dhe gradimeve, 67 prej tyre janë emërime në pozita të
ndryshme të punës, kurse 71 prej tyre janë graduar në pozita të ndryshme të oicerëve
dhe nënoicerëve brenda FSK-së. Dy pozita me gradën gjeneral-major dhe gjeneral-brigade ende mbeten të zbrazta në MFSK të cilat ende janë me ushtrues detyre. Plotësimi i
këtyre pozitave ishte peng i pritjes së miratimit të ndryshimeve të Rishikmit Strategjik të
Sektorit të Sigurisë (RSSS) dhe transformimit të kësaj force në forcë ushtarake, me mision
dhe mandat të ri, si dhe vendimit të presidentit për emërimin për këto pozita.119
138
Gradime dhe emërime
në vitin 2016 në FSK
67
71
Emërime
Gradime- oficer dhe
nën oficer
Fig 1. Gradimet dhe emërimet në MFSK/FSK në vitin 2016.
Procesi i gradimeve, avancimeve dhe emërimeve në MFSK bëhet nëpërmjet bordeve të
krijuara të cilët janë përgjegjës për procesin e vlerësimit, emërimit apo gradimit. Bordet përbëhen nga anëtarë të uniformuar, zyrtarë civil, njësitët e të drejtave të njeriut,
117 Raportimi i Komandantit të FSK-së, para komisionit për punë të brendshme, siguri dhe mbikëqyrjen e
FSK-së, Shtator 2016.
118 intervistë me një oicer të FSK-së, i diplomuar në QSu-në e FSK-së, 16 Dhjetor 2015, Prishtinë
119 intervistë me nënkolonel Skender Zhitia- Drejtor i personelit në MFSK. 18 Mars 2016- Ministria e Forcës
së Sigurisë së Kosovës
personelit si dhe mekanizma tjerë përgjegjës për këtë proces. Zakonisht, bordet për
vlerësim dhe gradim të cilat bëjnë avancimin dhe gradimin e pjesëtarëve të FSK-së, ftohen anëtarët e njëjtë për të gjtha nivelet e gradimeve dhe avancimeve në MFSK. Praktika
e thirrjes së anëtarëve të njëjtë, në bordet për vlerësim dhe gradim duhe të rishikohet,
ashtu siç kërkohet me planin e integritetit. Ndryshimi i anëtarëve të bordit për avancime
dhe gradime duhet të bëhet në përputhje me speciikat dhe nivelin e gradimeve dhe
avancimeve, proces i cili 120 do ti mundësonte MFSK-së që të parandaloj rastet potenciale
të konliktit të interesit dhe nepotizmit të cilat mund të ndodhin në procesin e vlerësimit,
gradimit apo emërimit. Në MFSK dhe FSK, ka zyrtarë të shumtë të cilët i kanë pikët e
mjaftueshme për gradim dhe avancim në pozita të oicerëve dhe nënicerëve, dhe që i
plotësojnë kriteret, poashtu edhe pikët e mjaftueshme për gradim.121 Mirëpo, problem
këtu paraqet mungesa e vendeve të punës për ato pozita. Momenatlisht, në MFSK ka
pak vende pune, në krahasim me numrin e kandidatëve të cilët i plotësojnë kriteret dhe
kërkësat për procesin e gradimit dhe avancimit.122
MFSK ka mungesë të kuadrove profesionalë të shkolluar dhe trajnuar mirë, në nivel të
lartë të menaxhmentit si në uniformë poashtu edhe në Ministrinë e FSK-së, në kryerjen
e punëve të karakterit jo-ushtarak, sidomos në përgatitjen e planeve të punës, analizave
dhe vlerësimin e nevojave për trajnime të FSK-së, si dhe menaxhimin e përgjithshëm të
institucionit. Me edukim universitar janë vetëm 55 përqind e stait civil të cilët punojnë
në MFSK. Kurse vetëm 25 përqind e pjesëtarëve të uniformuar të FSK-së, kanë përgatitje
universitare.123 Përvec edukimit universitar, njohuritë e gjuhëve të huaja, sidomos ajo e
gjuhës angleze nuk është në nivel të kënaqshëm për pjesëtarët dhe zyrtarët e MFSK-së.
Kjo ndikon negativisht në partneritetet bilaterale dhe ngritjen e inter-operabilitetit, sidomos në kontekst të integrimit në Paktin e Atlantikut të Veriut (NATO), për shkak të aktiviteteve dhe trajnimeve të përbashkëta që pritet të ndodhin, pas transformimit të FSK në
Forca të Artmatosura të Kosovës (FAK) Mungesa e njohurisë së gjuhëve të huaja, si dhe
kuadrove profesionale në nivel të lartë të menaxhmentit në MFSK ndikon në ngadalësimin e integrimit të këtij institucioni në NATO, si dhe e bënë të vështirë zhvillimin dhe
ndërtimin e kësaj force në përputhje me standardet dhe kriteret e NATO-s për forcat e
armatosura.
120 Për më shumë shih: Plani i integritetit në Forcën e Sigurisë së Kosovës. Ministria e Forcës së Sigurisë së
Kosovës. Prishtinë Korrik 2016
121 intervistë me drejtorin e personelit në MFSK, Skender Zhitia, 29 Gusht 2016.
122 Raport nga Ministria e Forcës së Sigurisë së
123 intervistë me Drejtorin e Departamentit të Burimeve Njerëzore në MFSK Skender Zhitia 18 Mars 2016.
Ministria e Forcës së Sigurisë së Kosovës.
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
53
RAPORT NGA QKSS
54
AuDiTiMi i BRENDShëM Në MFSK
Korniza ligjore
Dy ligjet e rëndësishme të cilat ndërlidhen me funksionimin e njësive të brendshme të
auditimit janë: Ligji për Menaxhimin e Financave Publike Nr. 03/L-048 dhe Ligji për Njësinë e Brendshme të Auditimit Nr. 02/L-74.
Ligji aktual për Menaxhimin e Financave Publike Nr. 03/L-048 ka krijuar hapësirë të mjaftueshme për vendosjen e kontrollit eikas mbi inancat publike, si dhe deinon në detaje
procedurat e paraqitjes së propozimeve buxhetore dhe të raportimit, si dhe përcakton
mandatin e mekanizmave institucionalë të mbikëqyrjes dhe kontrollit të inancave
publike.124 Kurse ligji për Auditimin e Brendshëm Nr. 02/L-74 ka krijuar një bazë të mjaftueshme ligjore për rregullimin e kësaj fushe në sektorin publik.
Kapacitetet administrative
Njësia e Brendshme e Auditimit (NjAB) funksionon në kuadër të MFSK-së. Me strukturë
ekzistuese, NjAB i përgjigjet Sekretarit të MFSK-së që nuk përbën një praktikë të mirë,
edhe pse në praktikë NjAB është duke iu përgjigjur drejtpërdrejt Ministrit. NjAB edhe në
strukturë duhet të jetë varëse direkt ministrit të MFSK, edhe në struktrën e saj, përshkak
të pavarësisë më të madhe qe mund ta ketë.
Në kuadër të NjAB të MFSK-së funksionojnë 3 zyrtarë, drejtori i auditimit të brendshëm,
zv-drejtori dhe një zyrtar. Zyrtarët e kësaj njësie janë të çeritikuar nga njësia qëndrore
e auditimit, dhe zakonisht i nënshtrohen trajnimeve të nevojshme në drejtim të rritjes
së cilësisë së auditimit të brendshëm brenda MFSK-së.125 Duke marrë parasysh buxhetin
e madh të MFSK-së, si dhe kompleksitetin e natyrës së punës së saj, numri prej tre zyrtarëve nuk i plotëson as nevojat minimale për NjAB-në e MFSK-së. Kjo njësi, ka nevojë
për rritje të stait brenda NjAB, në mënyrë që të jetë në gjendje të rrisë eikasitetin e saj,
për një monitorim dhe mbikëqyrje efektive të aktiviteteve buxhetore të MFSK-së.126 Rritja
e numrit të auditorëve brenda NjAB është peng i procesit të tranformimit të FSK-së në
Forca të Armatosura të Kosovës (FAK)me të cilin edhe parashihet rritja e nurmit të stait
për NjAB.
124 Kuvendi i Kosovës- Ligji për Kontrollin dhe Menaxhimin e Financave Publike
125 intervistë Auditorin e Brendshëm në MFSK- Mars 2016
126 intervistë Auditorinë e Brendshëm në MFSK- 18 Mars 2016- Ministria e Forcës së Sigurisë së Kosovës
Me numrin aktual të stait, NjAB e ka të vështirë që të kryejë inspektime tek procedurat
e prokurimit publik, vlerësimin e cilësisë së shërbimeve të marrë nga operatorët ekonomik, menaxhimin e burimeve njerëzore në MFSK, menaxhimin e pasurisë dhe aseteve
të MFSK-së, si dhe kontrollin dhe ligjshëmrinë e shpenzimeve publike të MFSK-së.127.
Zbatimi
Njësia e Brendshme e Auditimit (NjAB) e MFSK-së në përputhje me vlerësimet dhe planiikimet e bëra, harton planin vjetor të inspektimit dhe auditimit, si dhe dhe atë tre
vjeçarë të auditimit. Këto plane përfshijnë auditimet/inspektimet e rregullta dhe ato adhoc apo të jashtëzakonshme. Plani i rregullt i auditimit vjetor, bëhet duke u bazuar në
vlerësimin e rreziqeve në sektorët më të ndjeshëm, ku ka shpenzim më të madh të buxhetit siç janë: procedurat e prokurimit publik, menaxhimi i aseteve, resurset njerëzore,
departamenti i logjistikës si dhe objektet me karakter strategjik të FSK-së. Duke u bazuar në këtë vlerësim, NjAB përcakton edhe objektivat dhe inspektimet të cilat duhet të
bëhen në MFSK.128
Në planin e integritetit të MFSK-së të hartuar sëfundmi nga MFSK është analizuar edhe
fusha e kontrollit të brendshëm dhe auditimit në MFSK, për të cilat kanë dalur edhe aktivitete konkrete, me qëllim të përmirësimit të kontrollit të brendshëm në këtë institucion. Ndër problemet të cilat janë identiikuar në planin e integritetit të MFSK-së janë:
pavarësia e njësisë së brendshme të auditimit nga ana e sekretarit të kësaj ministrie, rritja
e numrit të stait të NjAB, si dhe kuptimi i rolit të auditorit të brendshëm nga ana e MFSK.
Në vitin 2016, NjAB ka planiikuar 8 inspektime të rregullta dhe një ad-hoc. inspektimet
janë kryer në sektorët si: prokurimi publik, logjistika, menaxhimin e burimeve njerëzore,
si fushat të vlerësuara si më të ndjeshmet bazuar në planin vjetor të inspektimit. Deri më
tani janë kryer 7 inspektime të rregullta dhe një ad hoc, ndërsa janë në proces të inspektimeve tjera të parapara me plan vjetor të inspektimeve për vitin 2016.
NjAB kishte hartuar rekomandime për MFSK-në për inspektimet e kryera gjatë vitit 2015.
inspektimet ishin kryer në fushat me potencial për rrezik më të madh si: prokurimi publik, burimet njerëzore, menaxhimi i aseteve, dhe departamenti i logjistikës në MFSK.
Si rezultat i inspektimeve të kryera në vitin 2015, NjAB kishte dhënë 34 rekomandime
për fusha të ndryshme të inspektimit. Prej 34 rekomandimeve të dhëna nga NjAB, 11
rekomandime janë zbatuar plotësisht nga ana e MFSK-së, 17 prej tyre janë në proces të
zbatimit, kurse 6 rekomandime ende nuk janë zbatuar fare.
127 intervistë me një zyrtar të lartë të Ministrisë së Forcës së Sigurisë së Kosovës 18 Shkurt 2016- Ministria
e Forcës së Sigurisë së Kosovës
128 Ligji për Shërbim në MFSK < http:/www.kuvendikosoves.org/common/docs/ligjet/2008_03-L082_
al.pdf>
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
55
RAPORT NGA QKSS
56
34
16
11
6
Rekomandime
të NjAB 2015
Të adresuara
Në proces të
adresimit
Të pa-adresuara
Fig 2. Adresimi i rekomandimeve të NjAB për MFSK
Niveli i ulët i adresimit të rekomandimeve të NjAB-së nga ana e menaxhmentit të MFSKsë, po e sidon përmirësimin e qeverisjes së mirë dhe integritetit brenda saj. Poashtu
adresimi i një pjese të rekomandimeve të NjAB për MFSK nuk varet nga zhvillimet e
brendshme të FSK-së, sepse një pjesë e rekomandimeve varen edhe nga vet procesi i
transformimit të forcës në Forca të Armatosura të Kosovës (FAK). Më së shumti rekomandime janë dhënë për departamentin e logjistikës, personelin, si dhe inancat.
Të gjeturat e NjAB lidhen kryesisht me menaxhimin e aseteve dhe pasurisë së FSK-së, departamentit të prokurimit publik që kryesisht lidhet me mbikëqyrjen e zbatimit të kontratave
nga ana e operatorëve ekonomik, si dhe pranimin dhe certiikimin e pagesave në MFSK.
PARANDALiMi i KONFLiKTiT Të iNTERESiT DhE
DEKLARiMi i PASuRiSë
Korniza Ligjore
Kosova ka një legjislacion solid në çështjet që lidhen me parandlimin e konliktit të interesit gjatë ushtrimit të funksionit publik. Qëllimi i këtij ligji është parandalimi i konliktit
të interesit ndërmjet interesit publik dhe interesit privat të zyrtareve të lartë në ushtrimin e funksionit publik.129 Objekt i këtij ligji është përcaktimi i rregullave, subjekteve,
129 Kuvendi i Kosovës, ligji për parandalimin e konliktit të interest gjatë ushtrimit të funksonimit
publik. < http:/www.kuvendikosoves.org/common/docs/ligjet/Ligji%20per%20parandal%20e%20
konliktit%20te%20interesit%20ne%20ushtr%20e%20funs%20publik.pdf>
përgjegjësive dhe kompetencave për identiikimin, trajtimin dhe zgjidhjen e rasteve
ndërmjet konliktit të interesit publik dhe interesit privat të zyrtarit të lartë gjatë ushtrimit të funksionit publik.130 Kuvendi Kosovës ka miratuar ligjin për “deklarimin, prejardhjen dhe kontrollin e pasurisë të zyrtarëve publik, dhe deklarimin dhe prejardhjen dhe
kontrollin e dhuratave për të gjithë personat zyrtarë” i cili është miratuar në vitin 2014. Ky
ligj rregullon, procedurën e deklarimit dhe kontrollin e pasurisë, të hyrat dhe detyrimet
e zyrtarëve të lartë publik, anëtarët e familjes si dhe sanksionet e përcaktuara. Ky ligj po
ashtu rregullon procedurën e deklarimit, kontrollit për dhuratat dhe prejardhjen e tyre të
pranuara nga të gjithë personat zyrtarë.131 Paoshtu ligji përcakton detyrimet e zyrtarëve
të lartë publikë për ta deklaruar pasurinë, të hyrat dhe prejardhjen, detyrën e Agjencisë
për ta kontrolluar deklarimin dhe kontrollin e pasurisë si dhe detyrimet e të gjithë personave zyrtarë për të deklaruar dhuratat dhe prejardhjen e tyre.132
Zbatimi
Zbatimi i ligjeve dhe i akteve tjera nënligjore që kanë të bëjnë me parandalimin e konliktit të interesit dhe deklarimin e pasurisë në përgjithësi janë duke u zbatuar në MFSK.
Kjo e fundit ka miratuar planin e saj të integritetit me qëllim të fuqizimit të integritetit
brenda këtij institucioni.133 Disa nga të gjeturat kryesore të planit të integritetit të FSK-së
në çështjet e parandalimit të konliktit të interesit dhe deklarimit të pasurisë janë: fuqizimi i procedurave për deklarimin e tërheqjes në rast të konliktit të interesit, fuqizimi i
procedurave për ndalimin në punësimin dytësor, veriikimi i informacioneve të ofruara
që ndërlidhen me deklarimin e pasurisë dhe dhuratave nga ana e zyrtarëve të lartë publik të MFSK-së.134
Deklarimi i pasurisë dhe i dhuratave, bëhet rregullisht tek Agjencia Kundër Korrupsionit
(AKK) e cila e ka vlerësuar pozitivisht bashkëpunimin me MFSK-në. Mirëpo, ka shumë
paqartësi rreth veriikimit dhe saktësisë së informacioneve të cilët dërgohen nga MFSK
në Agjencinë Kundër Korrupsionit (AKK) të cilat ndërlidhen me deklarimin e pasurisë nga
130 Kuvendi i Kosovës, ligji për parandalimin e konliktit të interest gjatë ushtrimit të funksonimit
publik. < http://www.kuvendikosoves.org/common/docs/ligjet/Ligji%20per%20parandal%20e%20
konliktit%20te%20interesit%20ne%20ushtr%20e%20funs%20publik.pdf>
131 Kuvendi i Kosovës, ligji për deklarimin, prejardhjen dhe kontrollin e pasurisë të zyrtarëve publik, dhe
deklarimin dhe prejardhjen dhe kontrollin e dhuratave për të gjithë personat zyrtarë. , http://www.
kuvendikosoves.org/common/docs/ligjet/Ligji%20per%20parandal%20e%20konfliktit%20te%20
interesit%20ne%20ushtr%20e%20funs%20publik.pdf> Prishtinë 2014.
132 Kuvendi i Kosovës, ligji për deklarimin, prejardhjen dhe kontrollin e pasurisë të zyrtarëve publik, dhe
deklarimin dhe prejardhjen dhe kontrollin e dhuratave për të gjithë personat zyrtarë. , http://www.
kuvendikosoves.org/common/docs/ligjet/Ligji%20per%20parandal%20e%20konfliktit%20te%20
interesit%20ne%20ushtr%20e%20funs%20publik.pdf> Prishtinë 2014.
133 Për më shumë shih: Plani i integritetit në Forcën e Sigurisë së Kosovës. Ministria e Forcës së Sigurisë së
Kosovës. Prishtinë Korrik 2016
134 Për më shumë shih: Plani i integritetit në Forcën e Sigurisë së Kosovës. Ministria e Forcës së Sigurisë së
Kosovës. Prishtinë Korrik 2016
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
57
RAPORT NGA QKSS
58
ana e zyrtarëve të MFSK-së. Në vitin 2016, duke u bazuar në ligjin për deklarimin e pasurisë dhe dhuratave, zyrtarët e lartë të MFSK/FSK kanë raportuar në Agjencinë Kundër Korrupsionit (AKK) rreth pasurisë dhe dhuratave të pranuara. Prej 35 zyrtarëve të cilët kanë
deklaruar pasurinë, 20 përqind prej tyre, AKK ka veriikuar vërtetësinë e deklarimeve të
raportuara nga zyrtarët e MFSK-së. Nuk ka të dhëna të raportuara nëse këto raportime
janë bërë në kundërshtim me ligjin.135
Përkundër faktit se zyrtarët e MFSK-së kanë të ardhura të mira dhe standard të mirë, ky
institucion po përballet me sidën e punësimit të dyishtë të zyrtarëve të saj. Në praktikë,
kemi të bëjmë me dy indikacione të kësaj praktike: atëherë kur me punësimin dytësor
jashtë institucionit shkaktojmë konlikt të drejtpërdrejtë 136të interesit dhe situata kur
pjesëtarë të MFSK-sëe FSK-së janë të angazhuar në punë dytësore mirëpo ato nuk raportohen anipse këto angazhime nuk relektojnë konlikt të interesit. 137
Përfundimi
Ministria e Forcës së Sigurisë së Kosovësë po vazhdon të përballet me sida për forcimin
e integritetit brenda saj. Fushat e prokurimit publik, menaxhimi i burimeve njerëzore,
kontrolli i brendshëm dhe parandalimi i konliktit të interesit mbeten sektorët që më së
shumti duhet të adresohen nga ana e FSK-së.
Ministria e FSK-së ka bërë progres në forcimin e integritetit duke hartuar planin e saj të
integritetit dhe planin e veprimit për zbatimin e tij. MFSK mbetet ministria e vetme në
Qeverinë e Kosovës e cila ka planin e integritetit, si dhe aktivitetet konkrete për zbatimin
e tij. Plani i integritetit është lehtësisht i zbatueshëm, mirëpo për zbatimin e tij duhet të
ekzistoj një vullnet nga ana e menaxhmentit të MFSK-së, si dhe ndërmarrjen e menjëhershme të hapave konkret për adresimin e sidave të cilat dalin nga plani i integritetit.
MFSK për vite me radhe po përballet me sidat e prokurimit publik sic janë: hulumtimi i
tregut, hartimi i speciikacioneve teknike për ofertime, si dhe po qalon ne vlerësimin e
ofertave, sidomos ato të prokurimit të mbrojtjes.
Një numër i madh i reformave të nisura në Ministrinë e Forcës së Sigurisë së Kosovës sic
janë: reformimi i personelit dhe resurseve njerëzore, rishikimin e strukturës së FSK-së
dhe reformave tjera, si shkak i mos deinimit të misionit të saj ende, pra të transformimit
të saj në Forca të Armatosura të Kosovës.
135 Për shumë shih: http://www.akk-ks.org/repository/docs/2016_365513.pdf
136 Për më shumë shih: Plani i integritetit në Forcën e Sigurisë së Kosovës. Ministria e Forcës së Sigurisë së
Kosovës. Prishtinë Korrik 2016
137 Për më shumë shih: Plani i integritetit në Forcën e Sigurisë së Kosovës. Ministria e Forcës së Sigurisë së
Kosovës. Prishtinë Korrik 2016
REKOMANDiMET
●● Qeveria e Kosovës dhe KRPP, MPB dhe MFSK duhet urgjentisht të illojnë
procedurat për draftimin e rregullorës, që rregullon procedurat e prokurimit publik të parapara me nenin 3 për institucionet e sigurisë. Kjo rregullore,
krahas detajimit të procedurave, duhet të jetë në përputhje me Direktivën
e Prokurimit të Mbrojtjes të Bashkimit Evropian 2009/81, në mënyrë që të
në harmonizim me legjislacionin e BE-së, sa i përket prokurimit publik pëer
nevoja të institucioneve të sigurisë dhe mbrojtjes;
●● Departamenti i logjistikës në kuadër të MFSK-së, duhet të illoj të bëhë hulumtimin e tregut me qëllim që MFSK të ketë njohuri paraprake rreth çmimeve
të tregut për shërbimet dhe pajisjet të cilat ky institucion i siguron nëpërmjet
procedurave të prokurimit publik;
●● MFSK duhet të rrisë eikasitetin e saj në mbikëqyrjen e zbatimit të kontratave për shërbime të cilat pranojnë nga ana e operatorëve privat ekonomik.
Duhet të rritet numri i personave përgjegjës për mbikëqyrjen e kontratave,
në mënyrë që shërbimet e operatorëve ekonomik privat të kryhen në kohë,
si dhe me cilësi të lartë, sidomos kur kemi të bëjmë më rastet e investimeve
kapitale;
●●
institucionet e sigurisë duhet të sigurohen që rekomandimet të cilat dalin
nga njësitë e auditimt të brendshëm, dhe ato të Zyrës së Auditorit të Përgjithshëm, të konsiderohen në mënyrë të përpikët me qëllim të parandalimit të
përsëritjes së problemeve të njëjta edhe në vitet vijuese;
●● MFSK duhet të bëjë rishikimin e strukturës së brendshme, rreth mënyrës së
raportimit të auditimit të brendshëm. Struktura e brendshme e FSK-së duhet
të parasheh, që Njësia e Brendshme e Auditimit t’i raportojë direkt minstrit të
FSK-së, e jo sekretarit të përgjithshëm sic është aktualisht, në mënyrë që NjAB
të punoj i lirë dhe i pavarur.
●● Zyra e Presidentit, Ministri i FSK-së dhe MFSK-ja duhet të illojnë inciativat për
plotësimin e pozitave të larta komanduese dhe menaxhuese në MFSK dhe
FSK të cilat qe një kohë janë me ushtrues detyre. Duhet të illohen urgjentisht
procedurat për emërimin e dy gradave të Gjeneralit, brenda Forcës së Sigurisë
së Kosovës, të cilat janë të nevojshme për plotësimin e pozitave të larta në
Forcën e Sigurisë së Kosovës të cilat janë me ushtrues detyre;
●● Përshkrimi i vendit dhe i detyrave të punës për zyrtarët dhe pjesëtarët e Ministrisë dhe Forcës së Sigurisë së Kosovës nuk duhet të bazohet në një shabllon të vetëm. Ky institucion duhet të përditësojë përshkrimin e vendeve të
punës për pjesëtarët dhe zyrtarët e saj, në mënyrë që përshkrimi i vendeve
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
59
RAPORT NGA QKSS
60
dhe detyrat e punës të jenë në harmoni më punën që e kryejnë zyrtarët dhe
pjesëtarët e MFSK-së;
●● MFSK duhe të rishikojë legjislacioin e brendshëm të saj e cila ndërlidhet me
përzgjedhjen e anëtarëve të bordeve përgjegjëse për procesin e vlerësimit
dhe gradimit të zyrtarëve dhe pjesëtarëve të MFSK/FSK-së. MFSK duhet të
bëjë ndryshimin e anëtarëve të bordeve përgjegjëse për gradim dhe vlerësim,
në përputhje me nivelin e gradimit dhe vlerësimit të cilat kryhen. Praktika e
anëtarëve të njejtë dhe të përhershëm të bordeve për emërim dhe gradim
duhet të ndryshohet;
●● MFSK duhet të sigurohet që zyrtarët e saj të cilët angazhohen në punë dytësore të raportojnë në institucionin e MFSK-së, si dhe të sigurohet që angazhimi i zyrtarëve të saj në punë dytësore nuk përbënë konlikt të interesit.
Ky projekt është inancuar nga projekti Promovimi i Shoqërisë Demokratike (DSP) – i
inancuar nga Zyra Zvicerane për Bashkëpunim në Kosovë (SCO‐K) dhe menaxhuar nga
Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).
RAPORT VLERËSUES DHE MONITORUES
61
62
RAPORT NGA QKSS
Katalogimi në botim – (CIP)
Biblioteka Kombëtare e Kosovës “Pjetër Bogdani”
35:32(496.51)(047.3)
Perteshi, Skënder
Monitorimi dhe vlerësimi i qeverisjes së brendshme
dhe integritetit në Ministrinë e Forcës së Sigurisë së Kosovës : raport vlerësues dhe
monitorues /
Skënder Perteshi dhe Plator Avdiu. – Prishtinë : QKSS, 2016. – 86 f. : ilustr. ; 22 cm.
1.Avdiu, Plator
ISBN 978-9951-679-41-1
www.qkss.org