Makine Çevirisi

Uygur dili yaygın olarak, Doğu Türkistan'da kullanılmaktadır. Bunlar Hariç, Orta Asya, Afganistan, Türkiye gibi Ülkelere bile birçok kişiler tarafından kullanılmaktadır. Uygurlar günümüze kadar birçok alfabe kullanmıştır. Günümüzde Uygurlar yaşadığı bölgelere göre farklı alfabeler kullanmaktadır. Orta Asya da yaşayan Uygurlar Kırıl alfabesini kullanırken, Afganistan da yaşayanlar ise, Araf alfabesini kullanmaktadır. Doğu Türkistan'da yaşayan Uygurlar ise, 80 -yıllara kadar Latin Alfabesini temel alan alfa-be kullanırken, günümüzde ise Araf alfabesini temel alan 32 harften oluşan alfabe kullan-maktadırlar. Araf Alfabesine geçiş yakın ta-rihlerde gerçekleştirildiğinden dolayı, birçok kişiler, halen Latin Alfabesini temel alan Uy-gur alfabesini kullanmaktadır. Resmi yazış-malarda, okullarda, Araf alfabesini temel alan alfabe kullanılırken, bilgisayarlı yazışmalarda ise, Latin alfabeli yazışmalar yasal olması bile kullanılmaktadır. Bilgisayar kullanımın yaygınlaşmasıyla, Latin a...

Çeviribilim ve Uygulamaları Dergisi Journal of Translation Studies, 2024

This article explores research on translator’s style that started at the end of 20th century with a focus on the most influential works on the topic. Literary style has always been a field of interest to Translation Studies but it took a quite long time until it was accepted that the translator has a unique style besides the author’s. The most important contribution in this line was made by Mona Baker, who applied linguistic tools to introduce the idea of corpus and translation corpus into the field. But with the introduction of computers into the translation process and the popularization of machine translation at the beginning of 21st century, the emergence of post-editor role for translators has also brought forward the concept of mechanical style or machine translation style. The neural machine translation that arose as the volume of translational data increased and the technology improved, encouraged scientists to direct their attention from technical and general texts to creative ones; but the investigations focused on the notions of accuracy and quality in the first periods. As the investigations changed their focus from target texts that were created by the machine translation models trained by anonymous and general texts, the concepts of creativity and style in translation and their place in a translation world increasingly defined by automation has taken foreground. In our work, we discuss how these developments that make possible a humane touch to the machine translation will have impact on translation work in general. We also provide a historical evolution of the investigation of style in human and machine translations within Translation Studies.

Turkish studies, 2015

Fotoğraf Kongresi (2022) Bildiri Kitabı, 2023

Elini araç olarak kullanan insandan araç üreten insana geçiş, insanın teknoloji ile ilişkisinin temelini oluşturmaktadır. Gelinen aşamada, insan üretimi olan teknoloji, etkileşim içerisinde olduğu alanları, insanlığın bilgi birikimini kullanarak dönüştürmektedir. Basit bir tabirle niteliğin çıkış noktasının insan, niceliğin sebebinin ise teknoloji olduğunu söylemek mümkündür. 'Fotoğrafçı' bir yapay zekanın araçları internet, veri havuzları ve algoritmasıdır. Dolayısıyla bir fotoğrafçının üretebileceğinden çok daha fazla fotoğrafı, insan üretimi fotoğraflardan faydalanarak üretmesi söz konusudur. Bu, aynı zamanda insanın verilerinin, yöntemlerinin, problemlerinin farklı alanlara ait beceri setlerinin öğrenebilen yapay zekaya öğretilmesi anlamına gelmektedir. Durum bu aşamaya gelmeden sorgulanması gereken, teknolojinin bu verilerle insanlığı nasıl etkileyeceğidir. Geleceğin meslekleriyle ilgili yapılan araştırmalarda, farklı/yeni alanlara ait yetenek setlerine sahip kişilerin kendi mesleklerini yaratacaklarına yönelik tahminler dikkat çekicidir. Dolayısıyla bugün farklı iş/yetenek setlerini, örneğin bu çalışma özelinde yapay zeka ve fotoğrafın kesiştiği alanda ne tür çalışmalar yapıldığını ortaya koymak gerekmektedir. Bu kapsamda çalışmada açık kaynak platformu Github’ta ai (yapay zeka) ve photography (fotoğrafçılık) anahtar kelimeleri ile yapılan taramada çıkan sonuçlar metinlerarasılık yöntemi çerçevesinde analiz edilmiştir. Sonuç olarak, 6 farklı alanda yapay zeka ve fotoğraf çalışmalarının yoğunlaştığı ve bu çalışmaların disiplinlerarası tartışmalara ihtiyaç duyduğu görülmüştür. İnsanlığın hala çözüm üretemediği hukuk, eğitim, ırk, toplumsal cinsiyet, şeffaf politika, küreselleşme, çevresel duyarlılık vb. pek çok alanda var olan problemli önkabullerin, algoritmaların da önkabulleri haline gelebilme ihtimali söz konusudur. Çalışmanın, tüm bu bilgiler ışığında fotoğrafın geleceğinde hangi yetenek setlerinin var olduğunu ve algoritmalarla nasıl bir ilişki içerisinde olacağını görebilmek adına bir deneme olduğunu söylemek mümkündür. Bu sebeple gelecek çalışmalar için de faydalı olacağı düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Fotoğraf, yapay zeka, metinlerarasılık, göstergelerarasılık, Github

KÜRESELLEŞME 4.0'IN YÜKSEKÖĞRETİMİN ULUSLARARASILAŞMASINA ETKİLERİ: TEKNOLOJİ, YERİNDE ULUSLARARASILAŞMA VE YENİ YÜKSEKÖĞRETİM ALANLARI, 2024

Ülkeler arasındaki mesafelerin ilerleyen teknoloji ve ulaşım olanaklarının sunduğu imkânlarla öneminin kalmaması, beraberinde tek ve ortak bir bakış açısıyla dünyayı ele alabilme olgusunu, küreselleşmeyi, ortaya çıkarmıştır. Küreselleşme, "uluslararasılaşma" kavramı ile yükseköğretim alanında kendini göstermiştir. Küreselleşme kavramı zaman içerisinde farklı şekillere evrilmiş, 2019 Dünya Ekonomik Forumu'nda bahsedildiği gibi, yeni formu "Küreselleşme 4.0" olarak adlandırılmıştır. Küreselleşmenin geldiği bu yeni nokta, yükseköğretim alanını da etkilemiştir. Uluslararası dolaşımdaki öğrenci sayısı azalmasa da öğrencilerin tercih ettiği destinasyonlarda ve motivasyon faktörlerinde belirgin bir değişim söz konusudur. Bu çalışma, küresel gelişmelere paralel olarak yükseköğretimin uluslararasılaşmasına ilişkin değişiklikleri anlamaya çalışmaktadır. Küreselleşme 4.0'ın yükseköğretimin uluslararasılaşması üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi, uluslararasılaşma politikalarını güncellemek ve geliştirmek isteyen ülkelere ve yükseköğretim kurumlarına önemli bir bakış açısı kazandıracaktır

Akdeniz Havzası ve Afrika Medeniyetleri Dergisi (AKAF), 2022

Google Translate, Kural Tabanlı Makine Çevirisi (RBMT) modelinden yola çıkarak başlattığı çeviri sistemini zamanla İstatiksel Makine Çevirisi (SMT) modeline dönüştürerek çeviri sonuçlarının göreceli olarak iyileştirilmiştir. 2016 yılında Google Translate, Nöral Makine Çevirisi (NMT) modeli algoritmasını kullanmaya başlayarak çeviri teknolojisinde bir atılım gerçekleştirmiştir. NMT’nin kullanıcı deneyimine sunulmasıyla elde edilen çeviri kalitesi oldukça iyileştirilmiştir. Bu çalışma Google Translate tarafından kullanılan SMT ve NMT çeviri modelinin performansını karşılaştırmayı amaçlamaktadır. SMT ve NMT modeli ile yapılan Google Translate çevirileri karşılaştırılırken kaynak dilden hedef dile yapılan çeviriler bazı dilbilimsel parametrelerle incelenmiştir. Bu çalışmada hedef dil üzerinde morfolojik (biçimbilimsel), leksikolojik (sözlükbilim), sentaktik (sözdizimsel) ve semantik (anlamsal) anlamda yapılacak bir takım değerlendirmeler Google Translate çıktılarının analiz edilmesi için başvurulacak dilbilimsel kriterler arasında kullanılmıştır. Bu bağlamda Google Translate’in kullandığı 2016 öncesi SMT algoritması ile 2016 sonrası NMT algoritması karşılaştırılmak üzere aynı metinler Google Translate aracılığıyla SMT ve NMT modeli ile yeniden çevrilmiştir. Böylece SMT ve NMT modelinin aynı metin üzerinde uygulanarak elde edilen çeviri sonuçları dilbilimsel parametreler doğrultusunda analiz edilmiştir.

Özet Çevirinin Diyalektiği, çeviri çalışmasında dilin ana işlevlerinden birine, tam adıyla "dinleyiciyi, konuşmacının beklediği bir tepkiye yönlendirme" işlevine öncelik veren bir edebiyat çevirisi kuramını anlatmaktadır. Çevirmenin, okuyucuyu, çevirmence planlanan tepkiye, yeni anlam katmanları yaratmak için dil enstrümanlarını kullanarak yönlendirmeyi hedeflediği iki çeviri çalışması örneğinde, söz konusu kuramın pratiği gösterilmeye çalışılmaktadır. Anahtar sözcükler: edebi çeviri kuramı, diyalektik çeviri yaklaşımı, çeviri stratejisi. Abstract The Dialectic of Translation The Dialectic of Translation is presenting a literary translation conception, which in translational works takes mainly one of the main fuctions of language into consideration, namely "moving the listener to a reaction expected by the speaker. " It's trying to show implementation of this conception into practice on the ground of two examples, in which the translator has aspired to move the readers to a reaction planned by him, by using instruments of language to create the new meaning layers.

Türkiye'de Sözlü Çeviri: Eğitim, Uygulama ve Araştırmalar 1, 2019

Son yüz yılda çoğu alanda olduğu gibi çeviri alanında da teknoloji kullanımı giderek artmış ve çevirmenlerin çalışma ortamlarında çeşitlilik ve kolaylık- lar yaratmıştır. Sözlü çeviri uygulamalarında ve eğitiminde bilgisayar ve ile- tişim teknolojileri eğitimcilere, çevirmenlere ve öğrencilere giderek artan ve altyazı gibi desteklerle zenginleştirilen materyal havuzu sunarak ve ileti- şimdeki pürüzleri asgari düzeye indirerek önemli bir rol oynamaktadır. Son on yılda üç boyutlu sanal dünyaların kalitesinin artmasıyla sözlü çeviri ala- nında da bu yeni ortamın kullanılabilirliği test edilmiş ve sanal dünyaların sözlü çeviri eğitimine katkılar sunabileceğine dair bulgular elde edilmiştir. Yakın gelecekte çeviride otomasyonun daha çok kullanılması ve otomatik çevirinin kalitesinin daha da artması beklenmektedir, ancak sözlü çeviride insanın rolü önemini korumaya devam edecektir. Yeni teknolojilerin çeviri sürecine, eğitimine ve araştırmalarına entegre edilmesiyle daha donanımlı çevirmenler yetiştirmek ve sözlü çeviri pratiğini daha da akıcı hâle getir- mek mümkün olacaktır.

Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Uluslararası Filoloji ve Çeviribilim Dergisi , 2024

Makine çevirisinin yaygınlaşması ve nöral makine çevirisinin gelişmesi edebiyat çevirisi de dahil olmak üzere çeşitli alanlarda değişimleri beraberinde getirmiştir. Makine çevirisine ilişkin algının incelendiği alımlama çalışmaları halihazırda az sayıdayken çevirmenin makine çevirisine ilişkin alımlamasını değerlendiren çalışmalar da çok kısıtlıdır. Bu çalışmanın amacı çevirmenlerin makine çevirisine dair beklentilerini Afrikalı Amerikalı yazar James Baldwin’in Tell Me How Long The Train’s Been Gone (1970) başlıklı romanının Türkçe çevirileri aracılığıyla ölçümlemektir. James Baldwin’in bu eseri okurun metinle doğrudan özdeşlik kurmasını sağlayan birinci tekil şahıs bakışıyla kalem alınmış olup çevirmenlerin makine çevirisi alımlamasına odaklanan bir çalışmada incelenebilecek çeşitli çeviri kategorilerine ilişkin veri sağlamaktadır. Bu çalışmada da argo çevirisinden şiir çevirisine kadar farklı çeviri kategorilerinden ifadeler eserin iki insan çevirisi (Balamir, 1973; Cenkçiler, 2007) ile makine çevirisinden (DeepL) örnekler üzerinden ele alınacaktır. Alımlama odaklı inceleme kapsamında, uzun cümle çevirisi, kısa cümle çevirisi, deyimsel ifade çevirisi, argo çevirisi ve şiirsel ifade çevirisi içerikli beş kategori belirlenmiş, yirmi beş (25) çevirmenin seçilen kesitlerin hangisinin makine çevirisi olduğunu tahmin etmesi ve tahminlerine dair nedenler belirtmesi istenmiştir. Çalışmada kullanılan veriler yapılandırılmış ve yarı yapılandırılmış sorulardan oluşan anket ile elde edilmiştir. Veri analizi için tematik analiz kullanılmış, katılımcı çevirmenlerin verdiği cevaplar ilgili çeviri kesitiyle ilişkilendirilerek bulgular elde edilmiştir. Çalışma sonucunda çevirmenlerin özellikle şiir kategorisinde makine çevirisi alımlamasında başarı gösterdikleri ancak kültüre özgü anlamsal değişkenler içeren argo ve deyim çevirilerinde görece sınırlı alımlamaya sahip oldukları gözlemlenmiştir.