INSTRUMEN PENGUMPULAN DATA
Untuk Memenuhi Tugas Individu Mata
Kuliah Penilaian Pendidikan Dasar Dosen
Pengampu : Dr. Murtono, M.Pd
Disusun oleh:
Lina Handayani ( 201903060) Kelas 2C
PROGRAM STUDI MAGISTER PENDIDIKAN DASAR
FAKULTAS KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN
UNIVERSITAS MURIA KUDUS
2020
KISI-KISI SOAL
Jenis Sekolah
Mata Pelajaran
Penulis
NO
1
2
3
4
: SMP
: Bahasa Jawa
: Lina Handayani
KOMPETENSI
DASAR
3.1Memahami isi
teks narasi tentang
peristiwa atau
kejadian.
3.2Menelaah teks
Piwulang Serat
Wulangreh Pupuh
Pangkur
3.3 Memahami isi
teks cerita rakyat
3.4 Memahami isi
teks cerita
pengalaman
KEL
AS
VII
MATERI
Teks narasi
Alokasi Waktu
Jumlah Butir soal
L.
KOGNITIF
C3
VII
Serat
Wulangreh
Pupuh pangkur
C4
VII
Cerita Rakyat
C4
VII
Cerita
pengalaman
pribadhi
: 90 menit
: 40
INDIKATOR SOAL
No.
Soal
1
Bentuk
Soal
Pilihan
Ganda
Disajikan sebuah bacaan narasi
menentukan gagasan pokok dari
paragraf teks naratif.
2
Pilihan
Ganda
Disajikan sebuah bait serat
wulangreh pupuh pangkur siswa
menganalisis isi dari serat
wulangreh pupuh pangkur pada 14.
Disajikan sebuah teks cerita rakyat
siswa menganalisis tokoh cerita
dari cerita rakyat.
3
Pilihan
Ganda
4
Pilihan
Ganda
Disajikan sebuah bacaan narasi
siswa menetukan jenis bacaan
tersebut.
C3
Disajikan sebuah teks cerita rakyat
siswa menentukan jenis bacaan
tersebut.
5
Pilihan
Ganda
C2
Disajikan sebuah cerita
pengalaman pribadi siswa
menyimpulkan jenis pengalaman
pribadi.
6
Pilihan
Ganda
5
3.1 Memahami isi
teks deskriptif
tentang peristiwa
budaya
VII
Wacan
Deskripsi
C2
Disajikan sebuah cerita
pengalaman pribadi siswa
menyimpulkan isi cerita tersebut.
7
Pilihan
Ganda
C3
Disajikan sebuah bacaan deskripsi
siswa menentukan isi dari bacaan.
8
Pilihan
Ganda
C3
Disajikan sebuah bacaan deskripsi 9
siswa menentukan pernyataan yang
tidak sesuai berdasarkan bacaan
tersebut.
10
Disajikan sebuah pupuh sinom
dalam serat wulangreh siswa
menentukan arti dari kalimat pada
baris ke 9.
6
3.2 Menelaah teks
Piwulang Serat
Wulangreh Durma
VII
Serat
wulangreh
C3
7
3.3 Memahami
cerita wayang
Ramayana (Kidang
Kencana)
3.4 Memahami
dialog/percakapan
VII
C3
VII
Cerita wayang
Ramayana
(Kidang
Kencana)
Pacelathon
3.1 Memahami isi
teks cerita legenda
VIII
Legenda
C4
8
9
C2
Disajikan sebuah cerita wayang
Ramayana (Kidang Kencana)
siswa menentukan amanat dari
bacaan .
Disajikan sebuah dialog siswa
menafsirkan dialog sesuai dengan
unggah-ungguh bahasa Jawa
krama.
Disajikan penggalan teks cerita
legenda siswa mampu
menganalisis amanat cerita dalam
teks legenda.
Pilihan
Ganda
Pilihan
Ganda
11
Pilihan
Ganda
12
Pilihan
Ganda
21
Pilihan
Ganda
10
11
3.2 Menelaah teks
piwulang serat
wulangreh pupuh
Gambuh.
3.3 Menelaah teks
berita.
VIII
VIII
Teks
Wulangreh
pupuh gambuh
Teks Berita
C3
Disajikan satu bait tembang
macapat gambuh, siswa mampu
menentukan guru lagu dan guru
gatra tembang gambuh.
22
Pilihan
Ganda
C4
Disajikan satu bait tembang
macapat gambuh, siswa mampu
menganalisis amanat tembang
gambuh bait 1.
Disajikan teks berita aktual, siswa
mampu menentukan peristiwa
aktual dalam teks.
23
Pilihan
Ganda
24
Pilihan
Ganda
C3
C4
Disajikan teks berita aktual, siswa
mampu menganalisis Unsur
pembangun berita (waktu).
25
Pilihan
Ganda
C3
Disajikan penggalan iklan, siswa
mampu menentukan jenis Iklan.
26
Pilihan
Ganda
Disajikan sebuah teks wayang
Ramayana, siswa mampu
menyimpulkan amanat cerita
dalam teks wayang.
27
Pilihan
Ganda
Disajikan penggalan teks cerita
wayang Ramayana Resi Jatayu,
siswa mampu mengidentifikasi
watak dan sifat tokoh cerita.
28
Pilihan
Ganda
12
3.4 Memahami isi
teks dialog berisi
pesan.
VIII
Iklan
13
3.1 Memahami isi
teks Ramayana
(Resi Jatayu)
VIII
Cerita Wayang C2
Ramayana (Resi
Jatayu)
C4
14
15
16
17
3.2 Menelaah teks
piwulang serat
wulangreh pupuh
Kinanthi.
3.1 Memahami isi
teks cerita legenda
VIII
Tembang
Macapat
Kinanthi
C2
Disajikan bait 1 tembang macapat,
siswa mampu menentukan jenis
tembang macapat .
29
Pilihan
Ganda
VIII
Legenda
C4
30
Pilihan
Ganda
3.4 Memahami isi
teks dialog berisi
pesan.
VIII
Teks Dialog
C4
Disajikan teks legenda, siswa
mampu untuk menganalisis
gagasan pokok cerita dalam satu
paragaraf.
Disajikan penggalan teks dialog,
siswa mampu mengidentifikasi
pengirim pesan berita.
31
Pilihan
Ganda
C4
Disajikan penggalan teks dialog,
siswa mampu menelaah isi pesan
yang disampaikan dalam dialog.
32
Pilihan
Ganda
C4
Disajikan sebuah teks wayang
Anoman Duta siswa dapat
mengidentifikasi jenis lakon cerita
wayang.
Disajikan sebuah teks wayang
Anoman Duta, siswa mampu
menganalisis unsur intrinsik latar
cerita dalam teks pewayangan.
Disajikan penggalan teks
sandiwara, siswa mampu
mengidentifikasi tokoh cerita
sandiwara.
33
Pilihan
Ganda
34
Pilihan
Ganda
35
Pilihan
Ganda
Disajikan penggalan teks
sandiwara, siswa mampu
menganalisis amanat cerita
sandiwara.
36
Pilihan
Ganda
3.1 Memahami
lakon Ramayana
Anoman Obong
IX
Wayang
Ramayana
C4
18
3.3 Memahami
Dialog sandiwara
berbahasa Jawa
IX
Teks Sandiwara
C4
C4
19
3.4 Menelaah teks
deskriptif tentang
upacara adat.
IX
Upacara Adat
C3
C4
20
21
22
4.5
IX
mengalihaksarakan
serat wulangreh
pupuh
Dhandanggulakara
ngan sendiri dari
huruf latin ke huruf
Jawa.
3.1Memahami teks IX
geguritan
3.2 Menelaah teks
Piwulang Serat
Wulangreh Durma
IX
Aksara Jawa
C2
C2
Geguritan
Serat
Wulangreh
Pupuh Durma
C2
C2
Disajikan teks upacara adat Jawa
Tedhak Siten siswa dapat
menentukan nama upacara adat
sesuai dengan teks yang dibaca.
Disajikan teks upacara adat Jawa
Tedhak Siten siswa dapat
mengidentifikasi tujuan upacara
adat dalam teks
Disajikan kalimat berhuruf latin
siswa dapat mengalihaksarakan
serat wulangreh pupuh
Dhandanggula pada bait 8 gatra 3
Disajikan kalimat berhuruf latin
siswa dapat mengalihaksarakan
serat wulangreh pupuh gambuh
bait 8 gatra 10
Disajikan sebuah geguritan siswa
dapat menentukan jenis geguritan
37
Pilihan
Ganda
38
Pilihan
Ganda
39
Pilihan
Ganda
40
Pilihan
Ganda
13
Pilihan
Ganda
Disajikan sebuah geguritan siswa
dapat menentukan isi geguritan
14
Pilihan
Ganda
Disajikan bait Serat wulangreh
pupuh Durma siswa dapat
menyimpulkan Amanat
15
Pilihan
Ganda
23
24
3.3 Memahami isi
pidato
3.4 Memahami
Sandiwara
tradisional Jawa
IX
IX
Pidhato
Dialog
C3
Disajikan sebuah teks pidhato
siswa menentukan isi pidato
16
Pilihan
Ganda
Disajikan sebuah teks pidhato
bagian pembuka pidhato
17
Pilihan
Ganda
C3
Disajikan sebuah dialog siswa
menentukan jenis tokoh
18
Pilihan
Ganda
C3
Disajikan sebuah dialog siswa
menentukan jenis ragam bahasa
Jawa
19
Pilihan
Ganda
C3
Disajikan sebuah dialog siswa
menentukan isi dialog
20
Pilihan
Ganda
KARTU SOAL BENTUK PILIHAN GANDA
Jenjang Pendidikan : SMP
Penyusun
: Lina Handayani
Mata Pelajaran
: Bahasa Jawa
Tahun
: 2019/2020
Kelas/Semester
: IX /genap (Ujian Sekolah) Bentuk
: Pilihan Ganda
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
Kompetensi Dasar:
3.1Memahami isi teks narasi
1
C
Buku Siswa Kelas
tentang
peristiwa
atau
kejadian.
VII
Materi :
Rumusan butir soal
Teks Narasi
(Waosan kangge soal angka 1-2)
Indikator Soal:
Banjir bandhang nyapu Jayapura, wong 89 tinggal
Disajikan sebuah bacaan
donya
narasi siswa menetukan jenis
Nganti Rebo awan (20/3) banjir
bacaan tersebut.
bandhang ngedab-edabi kang nempuh
Zsentani, Kabupaten Jayapura, niwasake wong
89. Gunggunge kurban dinuga isih bisa tambah
maneh awit manut humas Badan Nasional
Penanggulangan Bencana (BNPB) Sutopo
Purwonugroho, durung kabeh kurban sing
kegulung banjir ditemokake. Banjir kang
nrajang Sentani Ahad (17/3) ngrabasa maneka
fasilitas. Ing Bandara Sentani umpamane,
sawatara montor mabur kang lagi parkir nganti
geser saka papane sekawit. Kepara pesawatpesawat cilik keseret saengga nabrak pager
wates bandara.
Wacan kang mbudidaya nyritakake prastawa
kaya wacan ing dhuwur kaya-kaya wong kang
maca nyekseni dhewe utawa ngalami dhewe
prastawa mau diarani wacan....
A. eksposisi
B. argumentasi
C. deskripsi
D. narasi
Kompetensi Dasar:
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
3.1Memahami isi teks narasi
tentang
peristiwa
atau
2
A
Buku Siswa Kelas
kejadian.
VII
Materi :
Rumusan butir soal
(Waosan kangge soal angka 1-2)
Teks Narasi
Indikator Soal:
Banjir bandhang nyapu Jayapura, wong 89 tinggal
Disajikan sebuah bacaan
donya
narasi menentukan gagasan
Nganti Rebo awan (20/3) banjir
pokok dari paragraf teks
bandhang ngedab-edabi kang nempuh
naratif.
Zsentani, Kabupaten Jayapura, niwasake wong
89. Gunggunge kurban dinuga isih bisa tambah
maneh awit manut humas Badan Nasional
Penanggulangan Bencana (BNPB) Sutopo
Purwonugroho, durung kabeh kurban sing
kegulung banjir ditemokake. Banjir kang
nrajang Sentani Ahad (17/3) ngrabasa maneka
fasilitas. Ing Bandara Sentani umpamane,
sawatara montor mabur kang lagi parkir nganti
geser saka papane sekawit. Kepara pesawatpesawat cilik keseret saengga nabrak pager
wates bandara.
Miturut wacan ing dhuwur undheraning
gagasan (gagasan pokok) yaiku...
A. Banjir bandhang ngedab-edabi kang
nempuh Zsentani, Kabupaten Jayapura,
niwasake wong 89
B. Kepara pesawat-pesawat cilik keseret
saengga nabrak pager wates bandara.
C. Banjir kang nrajang Sentani Ahad (17/3)
ngrabasa maneka fasilitas.
D. Gunggunge kurban dinuga isih bisa tambah
maneh awit manut humas Badan Nasional
Penanggulangan Bencana (BNPB)
Kompetensi Dasar:
3.2Menelaah teks Piwulang
Serat
Wulangreh
Pupuh
Pangkur
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
3
C
Buku Siswa Kelas
VII
Materi :
Rumusan butir soal
teks
Piwulang
Serat
Pada 1
Wulangreh Pupuh Pangkur
Sekar Pangkur kang winarna,
Indikator Soal:
lelabuhan kang kanggo wong ngaurip,
Disajikan sebuah bait serat
ala lan becik puniku,
wulangreh pupuh pangkur
prayoga kawruhana,
siswa menganalisis isi dari
adat waton puniku dipunkadulu,
serat wulangreh pupuh
miwah ingkang tata krama,
pangkur pada 14.
den kaesthi siyang ratri
Apa isine tembang ing dhuwur?
A. Piwulang supaya nglakoni ngibadah lan
nglakoni kang dadi aturaning agama.
B. Piwulang supaya sregep sinau ing wektu
awan lan wengi.
C. Piwulang supaya nglakoni bab apa wae kang
apik, ngerteni adat lan aturan uga ora
nglalekake tata krama.
D. Piwulang supaya ora cubriya, ora nglalekake
nalar lan pikiran nalika isih melek, lungguh,
tangi, lan turu.
Kompetensi Dasar:
3.3 Memahami isi teks cerita
rakyat
Materi :
Cerita Rakyat
Indikator Soal:
Disajikan sebuah teks cerita
rakyat siswa menganalisis
tokoh cerita dari cerita rakyat.
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
4
D
Buku Siswa Kelas
VII
Rumusan butir soal
(Waosan kangge soal angka 4-5 )
KEONG MAS
...................
Esuk-esuk mbok randha menyang alas
golek panganan. Nalika lagi milang-miling
weruh cahya cumlorot saka satengahing kali
kang asat. Ing batine tuwuh pitakonan, “cahya
apa kuwi, kok cumlorot kaya emas?” bareng
dicedhaki jebule sawijining keong mas kang
nyungsang ing antarane watu-watu kali,
keong mau banjur digawa mulih, tekan
ngomah dicemplungake genthong. Keong
mau sejatine putri Candra Kirana garwane
raja Inukerta saka Jenggala sing sinebda dadi
keong mas dening Raja Jin.
.........
Adhedasar crita ing dhuwur sapa sejatine
keong mas iku....
A. Mbok randha
B. Raja jin
C. Raja Inukerta
D. Putri Candra kirana
Kompetensi Dasar:
3.3 Memahami isi teks cerita
rakyat
Materi :
Cerita Rakyat
Indikator Soal:
Disajikan sebuah teks cerita
rakyat siswa menentukan jenis
bacaan tersebut.
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
5
B
Buku Siswa Kelas
VII
Rumusan butir soal
(Waosan kangge soal angka 4-5 )
KEONG MAS
...................
Esuk-esuk mbok randha menyang alas
golek panganan. Nalika lagi milang-miling
weruh cahya cumlorot saka satengahing kali
kang asat. Ing batine tuwuh pitakonan, “cahya
apa kuwi, kok cumlorot kaya emas?” bareng
dicedhaki jebule sawijining keong mas kang
nyungsang ing antarane watu-watu kali,
keong mau banjur digawa mulih, tekan
ngomah dicemplungake genthong. Keong
mau sejatine putri Candra Kirana garwane
raja Inukerta saka Jenggala sing sinebda dadi
keong mas dening Raja Jin.
.........
Crita keong mas ing dhuwur kalebu tuladha....
A. Crita lucu
B. Crita rakyat
C. Crita pengalaman
D. Crita cekak
Kompetensi Dasar:
3.4 Memahami isi teks cerita
pengalaman
Materi :
Ceita pengalaman pribadi
Indikator Soal:
Disajikan sebuah cerita
pengalaman pribadi siswa
menyimpulkan jenis
pengalaman pribadi.
Kompetensi Dasar:
3.4 Memahami isi teks cerita
pengalaman
Materi :
Teks Narasi
Indikator Soal:
Disajikan sebuah cerita
pengalaman pribadi siswa
menyimpulkan isi cerita
tersebut.
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
6
A
Buku Siswa Kelas
VII
Rumusan butir soal
(Waosan kangge angka 6-7 )
Kedadean iki dakalami nalika aku
kelas lima SD, wektu iku aku diutus ibuku
tuku lenga liyun (minyak tanah). Critane
mangkene wektu iku kira-kira jam papatan
aku lunga blanja yo pancen rada adoh
panggonane. Aku liwat omahe tanggaku kang
duwe kewan asu, aku mlaku karo dolanan
wadhah lenga dakthuthuk-thuthuk. E...e...e...
jebul kewan asu njegregal njugugi aku, terus
aku mlayu malah kewan kuwi nggudag aku,
aku mlayu sabanter-bantere nganti ubengubengan omahe tanggaku. Aku keweden lan
bali ning ngomah ora sida blanja karo nangis.
Pengalaman kang jengkelake iki ora bisa tak
lalekake.
Pengalaman ing dhuwur kalebu pengalaman
sing kepriye?
A. Jengkelake
B. Nyenengake
C. Guyokake
D. Nrenyuhake
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
7
C
Buku Siswa Kelas
VII
Rumusan butir soal
(Waosan kangge angka 6-7 )
Kedadean iki dakalami nalika aku
kelas lima SD, wektu iku aku diutus ibuku
tuku lenga liyun (minyak tanah). Critane
mangkene wektu iku kira-kira jam papatan
aku lunga blanja yo pancen rada adoh
panggonane. Aku liwat omahe tanggaku kang
duwe kewan asu, aku mlaku karo dolanan
wadhah lenga dakthuthuk-thuthuk. E...e...e...
jebul kewan asu njegregal njugugi aku, terus
aku mlayu malah kewan kuwi nggudag aku,
aku mlayu sabanter-bantere nganti ubengubengan omahe tanggaku. Aku keweden lan
bali ning ngomah ora sida blanja karo nangis.
Pengalaman kang jengkelake iki ora bisa tak
lalekake.
Apa kang dadi isi saka cerita pengalaman ing
dhuwur?
A. Lunga mlaku-mlaku karo kancane kang
duweni ingonan asu.
B. Ketemu kanca raket nalika tuku lenga
liyun.
C. Mlaku-mlaku ning dalan dioyak kewan
asune tanggane
D. Dioyak kewan ayu nalika diutus ibu tuku
lenga liyun
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
Kompetensi Dasar:
3.1 Memahami isi teks
8
A
Buku Siswa Kelas
deskriptif tentang peristiwa
budaya
VII
Materi :
Rumusan butir soal
Bacaan Deskriptif
Candi Borobudur
Indikator Soal:
Disajikan sebuah bacaan
Candi
Borobudur mujudake candi
deskripsi siswa menentukan isi
Budha sing mapan ing Magelang, Jawa Tengah,
dari bacaan.
Indonesia. Papane candi dumunung watara 100
km ing kidul kulone Semarang. 86 km ing sisih
kulone Surakarta, lan 40 km ing lor kulone
Yogyakarta.
Candi kang awujud stupa iki didegake
dening para pangrasuk agama Budha
Mahayana kira-kira tahun 800 an Masehi ing
jaman pamrentahan Wangsa Syailendra.
Borobudur kuwi candi utawa kuwil budha kang
gedhe dhewe sadonya lan minangka salah
sawijining monumen Budha kang paling gedhe
sadonya.
Miturut wacan ing dhuwur Candi borobudur
digawe dening pangrasuk agama Budha
Mahayana ing jaman pamrentahan wangsa....
A. Syailendra
B. Sanjaya
C. Citra
D. Mataram
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
Kompetensi Dasar:
3.1 Memahami isi teks
9
B
Buku Siswa Kelas
deskriptif tentang peristiwa
budaya
VII
Materi :
Rumusan butir soal
Bacaan Deskriptif
Candi Borobudur
Indikator Soal:
Candi
Borobudur mujudake candi
Disajikan sebuah bacaan
Budha sing mapan ing Magelang, Jawa Tengah,
deskripsi siswa menentukan
Indonesia. Papane candi dumunung watara 100
pernyataan yang tidak sesuai
km ing kidul kulone Semarang. 86 km ing sisih
berdasarkan bacaan tersebut.
kulone Surakarta, lan 40 km ing lor kulone
Yogyakarta.
Candi kang awujud stupa iki didegake
dening para pangrasuk agama Budha
Mahayana kira-kira tahun 800 an Masehi ing
jaman pamrentahan Wangsa Syailendra.
Borobudur kuwi candi utawa kuwil budha kang
gedhe dhewe sadonya lan minangka salah
sawijining monumen Budha kang paling gedhe
sadonya.
Ukara ing ngisor iki kang ora leres
adhedhasar wacan ing dhuwur yaiku....
A. Candi Borobudur mujudake candi Budha
sing mapan ing Magelang, Jawa Tengah,
Indonesia
B. Borobudur kuwi candi utawa kuwil budha
kang gedhe dhewe sadonya lan minangka
salah sawijining monumen Budha kang
paling gedhe sadonya.
C. Candi kang awujud stupa iki didegake
dening para pangrasuk agama Budha
Mahayana kira-kira tahun 300 an Masehi
ing jaman pamrentahan Wangsa
Syailendra
D. Candi Borobudur dumunung watara 100
km ing kidul kulone Semarang. 86 km ing
sisih kulone Surakarta, lan 40 km ing lor
kulone Yogyakarta.
Kompetensi Dasar:
3.2 Menelaah teks Piwulang
Serat Wulangreh Durma
Materi :
Serat Wulangreh Durma
Indikator Soal:
Disajikan sebuah pupuh sinom
dalam serat wulangreh siswa
menentukan arti dari kalimat
pada baris ke 9.
Kompetensi Dasar:
3.3 Memahami cerita wayang
Ramayana (Kidang Kencana)
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
10
B
Buku Siswa Kelas
VII
Rumusan butir soal
Sinom
Ambege kang wus utama
Tan ngendhak gunaning janmi
Amiguna ing aguna
Sasolahe kudu bathi
Pintere den alingi
Bodhone dinokok ngayun
Pamrihe den ina
Aja na ngarani bangkit
Suka lila den ina sapadha-padha
Suka lila den ina sapadha-padha. Pethilan
tembang kasebut ateges....
A. Sipat utamane manungsa kang utama yaiku
migunani kanggo liyan
B. Ikhlas nalika diina wong liya
C. Apa bae kang dilakoni kudu nguntungke
liyan
D. Kapinterane ditutupi bodhone dinokok ing
ngarep
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
11
C
Buku Siswa Kelas
VII
Materi :
Rumusan butir soal
Cerita Wayang Ramayana (pethilan carita)
(Kidang Kencana)
Rumaos kesengsem endahing kidang
Indikator Soal:
kencana, Dewi sinta nyuwun dhateng ingkang
Disajikan sebuah cerita
wayang Ramayana (Kidang
Kencana) siswa menentukan
amanat dari bacaan .
garwa supados dipuncepengaken kidang kala
wau. Awit tresnanipun dhateng garwa mila
Raden Rama enggal mbujeng kidang kencana.
Rumaos dipunbujeng, kidang enggal lumebet
ing wana. Raden rama mbujeng kidang kencana
lumebet wana saengga pisah kaliyan ingkang
garwa lan ingkang rayi.
Dewi Sinta pirsa kidang kencana kang endah
warnane banjur kepengin.
Piwulang becik kang kaandhut ing wacan
yaiku....
A. Apa wae yen jabane apik jerone mesthi
apik
B. Jaba lan jerone samubarang iku mesthi
C. Aja gampang seneng samubarang mung
saka gebyare njaba
D. Yen kesengsem barang ora perlu ngerti
jerone
Kompetensi Dasar:
3.4Memahami
dialog/percakapan
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
12
B
Buku Siswa Kelas
VII
Materi :
Rumusan butir soal
Dialog/ pacelathon
Bu Ratna : “ Kowe mau bengi apa ndeleng
Indikator Soal:
TV?”
Disajikan sebuah dialog siswa
Sari
: “ .....................................”
menafsirkan dialog sesuai
Bu Ratna : “ Iya aku uga ndeleng”
dengan unggah-ungguh bahasa
Wangsulanipun Sari ingkang trep kaliyan
Jawa krama.
unggah-ungguh....
A. Inggih kula ningali, sampeyan napa nggih
ningali?
B. Inggih kula ningali, panjenengan menapa
inggih mirsani?
C. Inggih kula mirsani, panjenengan inggih
mirsani?
D. Inggih kula ningali, sampeyan napa nggih
mirsani?
Kompetensi Dasar:
3.1 Memahami isi teks cerita
legenda
Materi :
Teks legenda
Indikator Soal:
Disajikan penggalan teks
cerita legenda siswa mampu
menganalisis amanat cerita
dalam teks legenda.
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
21
B
Buku Siswa Kelas
VIII
Rumusan butir soal
Asal-Usul Tradisi Bulusan lan Desa
Sumber
Ndhek jaman biyen nalika kudus ijeh
wujud alas, ana pawongan kang asmane mbah
Dudo. Panjenenganipun iku alim ulama
panyebar agama Islam ing kutha Kudus.
Panjenenganipun kagungan santri kang jengene
Umara lan Umari. Ing wektu semana, mbah
Dudo kepengen ngedhegna pesantren kang
manggon ing ngisore Gunung Muria. Mula
saka kuwi panjenenganipun badhe pinanggih
Sunan Muria.
Ing sasi Pasa, pas wayah malam Nuzulul
Quran Sunan Muria jebul Rawuh arep
silahturahmi karo Mbah Dudo, kanca rakete
iku. Ananging ing tengah dalan nalika durung
nganti ketemu Mbah Dudo, Panjenenganipun
maos Al-Quran ing sacakete dalemipun Mbah
Dudo. Nalikanipun nembe maos jebul Sunan
Muria mireng swara “krubyak-krubyuk”.
Swara kang banter iku terus ditingali.
Nalikanipun Sunan Muria medal ningali
lan madosi asale swara krubyak-krubyuk mau,
panjenganipun ningali wonten Umara lan
Umari sarta para warga kang lagi ndaut ing
sawah cedhak daleme Mbah Dudo. Ing kahanan
iku Sunan Muria lajeng ngendika “lho malam
Nuzulul Quran kok dha nggawa Quran malah
krubyak-krubyuk nek sawah, iku leh kaya bulus
cah!”
Saka ngendikane Sunan Muria iku, jebul
Umara lan Umari sarta para warga mou dha
dadi bulus. Ora let suwe Mbah Duda Rawuh
kanggo nyuwun pangapura saka sikep warga
lan santrine mau, amarga wis kebacut bulusbulus mou ora isa malih dadi manungsa maneh.
(Kapethik saking: http://omahdongeng.id/asalusul-tradisi-bulusan/)
Pitutur luhur apa kang bisa dipethik saka cerita
kasebut....
A. kapinteran bisa gawe kawentar
B. aja wani-wani mbantah marang pitutur
luhur
C. maos quran ing wayah Nuzulul Quran
D. sunan kudus tiyang sekti mandraguna.
Kompetensi Dasar:
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
3.2 Menelaah teks piwulang
serat
wulangreh
pupuh
22
A
Buku Siswa Kelas
Gambuh.
VIII
Materi :
Rumusan butir soal
teks piwulang serat wulangreh
Pada 1
pupuh Gambuh.
Indikator Soal:
Sekar gambuh ping catur,
Disajikan satu bait tembang
Kang cinatur polah kang kalantur,
macapat gambuh, siswa
Tanpa tutur katula-tula katali,
mampu menentukan guru lagu
Kadaluarsa katutuh,
dan guru gatra tembang
Kapatuh pan dadi awon.
gambuh.
Guru gatra lan guru lagune tembang ing
dhuwur yaiku....
A. 7u, 10u, 12i, 8u, 8o
B. 8u, 8u,10i, 8u, 8o
C. 7u, 8u, 9i, 10u, 11o
D. 7u, 9i, 10i, 11u, 12o.
Kompetensi Dasar:
No. Soal
Kunci
3.2 Menelaah teks piwulang
serat
wulangreh
pupuh
23
C
Gambuh.
Materi :
Rumusan butir soal
Buku Sumber
Buku Siswa Kelas
VIII
teks piwulang serat wulangreh
pupuh Gambuh.
Indikator Soal:
Disajikan satu bait tembang
macapat gambuh, siswa
mampu menganalisis amanat
tembang gambuh bait 1.
Kompetensi Dasar:
3.3 Menelaah teks berita.
Materi :
Teks berita
Indikator Soal:
Disajikan teks berita aktual,
siswa mampu menentukan
peristiwa aktual dalam teks.
Pada 1
Sekar gambuh ping catur,
Kang cinatur polah kang kalantur,
Tanpa tutur katula-tula katali,
Kadaluarsa katutuh,
Kapatuh pan dadi awon.
Pitutur luhur tembang kasebut yaiku....
A. Sekar gambuh paring pituduh dhumateng
para mudha.
B. Polah kang ala agawe ruwet anggone
nglampahi urip.
C. Tanpa nasehat urip bakal rekasa lan dadi
ala.
D. Polahe para mudha akeh sing ala.
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
24
A
Buku Siswa Kelas
VIII
Rumusan butir soal
KRETEG AMBROL ING BLORA
Sugeng enjang para pamiyarsa...
Giyaran enjang dinten Senin Pahing, 17
April 2017 saged panjenenan pirsani malih.
Laporan-laporan ingkang akurat tuwin
ngrakyat sampun sumadya katur panjenengan.
Antawisipun inggih kreteg antawis propinsi
ambrol. Akses perekonomian warga kaganggu.
Sareng kula Fifilia, punika pawarta
jangkepipun.
Deresing ilining lepen Bengawan Solo
rikala Jawah ndamel satunggaling kreteg ing
margi Kabupaten Blora longsor. Jalur
Alternatif saking Kabupaten Blora pinuju Jawa
Timur Pedhot lan njalari akses perekonomian
warga lumpuh. Warga kapeksa muter ngantos
puluhan kilo meter lumantar jalur alternatif
sanes.
Kreteg dawanipun 10 meter ingkang dumunung
ing Desa Cibung Kedung Tuban Blora longsor
Kemis Dalu. Jawah deres ndamel toya lepen
anakan Bengawan Solo mudhal lan nderes
pondasi sisih andhap ngantos ambles kabekta
arus. Kreteg ingkang dumunung bing margi
Kabupaten menika nggayutaken 3 kecamatan,
nuwun ingging Kecamatan Kedung Tuban,
Kecamatan Cepu lan Kecamatan Kradenan.
Kreteg kasaebat ugi nggayutaken
Kabupaten
Blora
pinujugi
Kabupaten
Bojonegoro Jawa Timur. Akses perekonomian
warga mliginipun para bakul janganan lumpuh
jalaran jalur boten saged dipunlangkungi
kendaraan roda sekawan. Ugi langkung.
Ambrolipun kreteg ugi ndadosaken pambegan
akses perekonomian lan lalu lintas warga. Para
warga kedah puter arah ngantos tebihipun
puluhan kilometer lumantar jalur alternatif.
Kanthi pangajab mugi enggal-enggal
pikantuk pambiyantu saking pamarentah
Kabupaten Blora ananging para warga cinaket
namung pasrah kewamawon. Para warga damel
kreteg darurat saking lempengan baja kangge
nyabrang.
Cekap Semanten Pawartos ing enjang
punika. Nuwun
(Kapethik saking Pawartos Basa Jawi
Semarang TV, 2017)
Pawarta ing dhuwur anyaritake prastawa?
A. Kreteg Ambrol Ing Blora
B. Perekonomian Warga Lumpuh
C. Banjir Bandang Ing Bengwan Solo
D. Ambrole Kreteg Ing Bengawan Solo
Kompetensi Dasar:
3.3 Menelaah teks berita.
Materi :
Teks berita
Indikator Soal:
Disajikan teks berita aktual,
siswa mampu menganalisis
Unsur pembangun berita
(waktu).
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
25
B
Buku Siswa Kelas
VIII
Rumusan butir soal
KRETEG AMBROL ING BLORA
Sugeng enjang para pamiyarsa...
Giyaran enjang dinten Senin Pahing, 17
April 2017 saged panjenenan pirsani malih.
Laporan-laporan ingkang akurat tuwin
ngrakyat sampun sumadya katur panjenengan.
Antawisipun inggih kreteg antawis propinsi
ambrol. Akses perekonomian warga kaganggu.
Sareng kula Fifilia, punika pawarta
jangkepipun.
Deresing ilining lepen Bengawan Solo
rikala Jawah ndamel satunggaling kreteg ing
margi Kabupaten Blora longsor. Jalur
Alternatif saking Kabupaten Blora pinuju Jawa
Timur Pedhot lan njalari akses perekonomian
warga lumpuh. Warga kapeksa muter ngantos
puluhan kilo meter lumantar jalur alternatif
sanes.
Kreteg dawanipun 10 meter ingkang dumunung
ing Desa Cibung Kedung Tuban Blora longsor
Kemis Dalu. Jawah deres ndamel toya lepen
anakan Bengawan Solo mudhal lan nderes
pondasi sisih andhap ngantos ambles kabekta
arus. Kreteg ingkang dumunung bing margi
Kabupaten menika nggayutaken 3 kecamatan,
nuwun ingging Kecamatan Kedung Tuban,
Kecamatan Cepu lan Kecamatan Kradenan.
Kreteg kasaebat ugi nggayutaken
Kabupaten
Blora
pinujugi
Kabupaten
Bojonegoro Jawa Timur. Akses perekonomian
warga mliginipun para bakul janganan lumpuh
jalaran jalur boten saged dipunlangkungi
kendaraan roda sekawan. Ugi langkung.
Ambrolipun kreteg ugi ndadosaken pambegan
akses perekonomian lan lalu lintas warga. Para
warga kedah puter arah ngantos tebihipun
puluhan kilometer lumantar jalur alternatif.
Kanthi pangajab mugi enggal-enggal
pikantuk pambiyantu saking pamarentah
Kabupaten Blora ananging para warga cinaket
namung pasrah kewamawon. Para warga damel
kreteg darurat saking lempengan baja kangge
nyabrang.
Cekap Semanten Pawartos ing enjang
punika. Nuwun
(Kapethik saking Pawartos Basa Jawi
Semarang TV, 2017)
Adhedasar teks pawarta, kapan prastawa
kasebut dumadi?
A. Senin Pahing, 17 April 2017
B. Kemis Pon, 13 April 2017
C. Senin Pahing
D. Tahun 2011
Kompetensi Dasar:
3.4 Memahami isi teks dialog
berisi pesan
Materi :
Iklan
Indikator Soal:
Disajikan penggalan iklan,
siswa mampu menentukan
jenis Iklan.
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
26
D
Buku Siswa Kelas
VIII
Rumusan butir soal
Iklan ing dhuwur kalebu ing jinising iklan....
A. layanan masyarakat
B. pendidikan
C. kecik
D. niyaga
Kompetensi Dasar:
3.1 Memahami isi teks
Ramayana (Resi Jatayu).
No. Soal
27
Kunci
C
Buku Sumber
Buku Siswa Kelas
VIII
Materi :
Rumusan butir soal
Cerita Wayang Ramayana
Resi Jatayu
(Resi Jatayu)
Sinten ta Jatayu menika?
Indikator Soal:
Jatayu menika jinising peksi garudha ingkang
Disajikan sebuah teks wayang
saged tata jalma kados manungsa. Jatayu
Ramayana, siswa mampu
menika sayektosipun putranipun Resi
menyimpulkan amanat cerita
Briswawa ingkang nomer tiga. Jatayu taksih
dalam teks wayang.
keturunanipun Dewi Brahmanistri putrinipun
Bathara Brama. Jatayu gadhah sedherek tiga
inggih menika Garudha Harna, Garudha
Brihawan lan Garudha Sempati.
Jatayu menika mitra kenthelipun
Prabu Dasarata, inggih punika bapakipun
Ramawijaya garwanipun Dewi Sinta, raja ing
nagari Ayodya. Anggenipun memitran wiwit
alit jalaran simbahipun Prabu Dasarata
ingkang asma Bathara Kandhikota mitra
kenthelipun Resi Briswawa. Jatayu mireng
panjeriting satunggaling wanita “Dhuh
Kakang Ramawijaya, inggih putra raja
Ayodya. Kojur awak kula dinustha dening
Rahwana ya raja ing Ngalengka kang sampun
culika dhateng kula. Ing sedya kula kepengin
tetulung
dhateng
pepriman
(tiyang
nyenyuwun/ngemis)
nanging
jebul
panjalmaning Rahwana, wusana kula
kadhustha dening Rahwana. Kakangmas
Ramawijaya, Kakangmas Ramawijaya kula
nyuwun pitulungan …”
Nalika Jatayu mireng panjeriting Dewi
Sinta kanthi nyebut-nyebut asmanipun
Ramawijaya lan negari Ayodya, manahipun
Jatayu saya mantep menawi wanita ingkang
njerit-njerit dipunkempit dening Prabu
Dasamuka
ing
sanginggiling
wana
Dhandhaka menika boten sanes mantunipun
Prabu Dasarata. Cancut taliwanda Jatayu sigra
ngetogaken tenaga lan kawasisanipun perang
tandhing lumawan Prabu Rahwana. Jatayu
kasil ngrebut Dewi Sinta saking astanipun
Rahwana lajeng dipunbekta mabur nebih
saking Rahwana. (Kapethik saking : Wursita
Basa 2016 kaca 81-82)
Pitutur luhur kang dumunung ing sajroning
carita wayang kasebut yaiku….
A. Aja nganti dinusta dening wong kang ala
lan ora bener
B. Mitra kenthel kang ora isa dipercaya lan
kasar
C. Paring pitulungan marang kang butuhake
D. Paring pituduh kang apik lan bener
Kompetensi Dasar:
3.1 Memahami isi teks
Ramayana (Resi Jatayu).
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
28
C
Buku Siswa Kelas
VIII
Materi :
Rumusan butir soal
Cerita Wayang Ramayana
Resi Jatayu
(Resi Jatayu)
Sinten ta Jatayu menika?
Indikator Soal:
Jatayu menika jinising peksi garudha ingkang
Disajikan penggalan teks
saged tata jalma kados manungsa. Jatayu
cerita wayang Ramayana Resi
menika sayektosipun putranipun Resi
Jatayu, siswa mampu
Briswawa ingkang nomer tiga. Jatayu taksih
mengidentifikasi watak dan
keturunanipun Dewi Brahmanistri putrinipun
sifat tokoh cerita.
Bathara Brama. Jatayu gadhah sedherek tiga
inggih menika Garudha Harna, Garudha
Brihawan lan Garudha Sempati.
Jatayu menika mitra kenthelipun
Prabu Dasarata, inggih punika bapakipun
Ramawijaya garwanipun Dewi Sinta, raja ing
nagari Ayodya. Anggenipun memitran wiwit
alit jalaran simbahipun Prabu Dasarata
ingkang asma Bathara Kandhikota mitra
kenthelipun Resi Briswawa. Jatayu mireng
panjeriting satunggaling wanita “Dhuh
Kakang Ramawijaya, inggih putra raja
Ayodya. Kojur awak kula dinustha dening
Rahwana ya raja ing Ngalengka kang sampun
culika dhateng kula. Ing sedya kula kepengin
tetulung
dhateng
pepriman
(tiyang
nyenyuwun/ngemis)
nanging
jebul
panjalmaning Rahwana, wusana kula
kadhustha dening Rahwana. Kakangmas
Ramawijaya, Kakangmas Ramawijaya kula
nyuwun pitulungan …”
Nalika Jatayu mireng panjeriting Dewi
Sinta kanthi nyebut-nyebut asmanipun
Ramawijaya lan negari Ayodya, manahipun
Jatayu saya mantep menawi wanita ingkang
njerit-njerit dipunkempit dening Prabu
Dasamuka
ing
sanginggiling
wana
Dhandhaka menika boten sanes mantunipun
Prabu Dasarata. Cancut taliwanda Jatayu sigra
ngetogaken tenaga lan kawasisanipun perang
tandhing lumawan Prabu Rahwana. Jatayu
kasil ngrebut Dewi Sinta saking astanipun
Rahwana lajeng dipunbekta mabur nebih
saking Rahwana.
(Kapethik saking : Wursita Basa 2016 kaca 81-82)
Adhedasar carita kasebut, kepriye sipate Prabu
Rahwana kuwi….
A. Setya marang kanca
B. Seneng tetulung
C. Culika
D. Licik
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
Kompetensi Dasar:
3.2 Menelaah teks piwulang
serat
wulangreh
pupuh
29
A
Buku Siswa Kelas
Kinanthi.
VIII
Materi :
Rumusan butir soal
Tembang macapat Kinanthi
Pada 1
Indikator Soal:
Padha gulangen ing kalbu,
Disajikan bait 1 tembang
ing sasmita amrih lantip,
macapat, siswa mampu
menentukan jenis tembang
macapat .
Kompetensi Dasar:
3.1 Memahami isi teks cerita
legenda
Materi :
Teks Legenda
Indikator Soal:
Disajikan teks legenda, siswa
mampu untuk menganalisis
gagasan pokok cerita dalam
satu paragaraf.
aja pijer mangan nendra,
ing kaprawiran den kesthi,
pesunen sariranira,
sudanen dhahar lan guling.
(Anggitanipun Sri Susuhunan Pakubuwana IV)
Tembang macapat kasebut kalebu jinising
tembang....
A. Kinanthi
B. Pocung
C. Durma
D. Gambuh
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
30
B
Buku Siswa Kelas
VIII
Rumusan butir soal
Asal-Usul Kutha Kudus
Rikala jaman semana, nalika Keraton
Majapahit madheg ing tanah Jawa ana
sawijining desa kang alit. Desa mau salah
sawijining desa kang ora dianggep penting
kanggone keraton Majapait awit desa kuwi
minangka salah sijining papan kanggo dalan
tumuju ing pelabuhan, lan kanggo ampiran para
bakul saka Keraton nalika dagang.
Ing sawijing dina, ana bakul saka Cina
kang asmane Sun Ging manggon ing desa alit
kuwi. Saliyane dagang ing kana, dheweke
duweni kabisan ngukir. Karemenane karo
donyaning ukir-ukiran kang dadekake dheweke
kerep diparani saben pawongan kang arep
nyinau ilmu ukir karo dheweke. Suwe-suwe
kapinterane ngukir kuwi kaprungu nganti tekan
keraton Majapait, saengga dheweke tinimbalan
kanggo ngukir lan gawe hiasan ing keraton.
(Kapethik saking:
https//Nurulhilal.wordpress.com/2009)
Undheraning gagasan ing paragraf II
kasebut….
A. Sunging minangka wong cina kang
manggon ing keraton Majaphit..
B. Sunging bakul Cina kang anggadhahi
kabisan ngukir
C. Keraton Majaphit dumunung ing tanah
Jawa
D. Desa alit kang jenenge Kudus
Kompetensi Dasar:
3.4 Memahami isi teks dialog
berisi pesan.
Materi :
Teks Dialog
Indikator Soal:
Disajikan penggalan teks
dialog, siswa mampu
mengidentifikasi pengirim
pesan berita.
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
31
C
Buku Siswa Kelas
VIII
Rumusan butir soal
Atur- atur
Pak Bari
:
thok...thok...kulanuwun...kulanuwun...
Pak Tono
: owhhh....nggihh...pak Bari
monggo pinarak!
: kados pundi pak? Wonten
punapa nggih?
Pak Bari
: nggih Pak Tono, punika lho
wonten dhawuh saking pak Sunar,
bilih mangke dalu ba’dha
Isya’ wetawis tabuh 7 panjenegan
katuran rawuh ing dalemipun
pak Sunar !
Pak Tono
: owhhh...nggih pak, wonten
acara punapa nggih?
Pak Bari
: khajadan mitoni pak.
Pak Tono
: nggih...nggih...mangke kula
dhateng.
Pak Bari
: menawi mekaten kula
nyuwun pamit...matur nuwun...pareng.
Pak Tono
: nggih matur nuwun, monggo
ndherekaken.
Adhedasar pacelathon atur-atur kasebut, sapa
kang paring uleman?
A. Pak Tono
B. Pak Bari
C. Pak Sunar
D. Pak Modin
Kompetensi Dasar:
3.4 Memahami isi teks dialog
berisi pesan.
Materi :
Teks Dialog
Indikator Soal:
Disajikan penggalan teks
dialog, siswa mampu
menelaah isi pesan yang
disampaikan dalam dialog.
No. Soal
32
Kunci
D
Buku Sumber
Buku Siswa Kelas
VIII
Rumusan butir soal
Atur- atur
Pak Bari
:
thok...thok...kulanuwun...kulanuwun...
Pak Tono
: owhhh....nggihh...pak Bari
monggo pinarak!
: kados pundi pak? Wonten
punapa nggih?
Pak Bari
: nggih Pak Tono, punika lho
wonten dhawuh saking pak Sunar,
bilih mangke dalu ba’dha
Isya’ wetawis tabuh 7 panjenegan
katuran rawuh ing dalemipun
pak Sunar !
Pak Tono
: owhhh...nggih pak, wonten
acara punapa nggih?
Pak Bari
: khajadan mitoni pak.
Pak Tono
: nggih...nggih...mangke kula
dhateng.
Pak Bari
: menawi mekaten kula
nyuwun pamit...matur nuwun...pareng.
Pak Tono
: nggih matur nuwun, monggo
ndherekaken.
Adhedasar atur-atur kasebut uleman apa diaturna
kangge Pak Tono?
A. Barikan
B. Pengaosan
C. Rapat rutin
D. Khajad mitoni
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
Kompetensi Dasar:
3.1
Memahami
lakon
Ramayana Anoman Obong
33
D
Buku Siswa Kelas IX
Materi :
Rumusan butir soal
Wayang Ramayana
ANOMAN DUTA
Indikator Soal:
Disajikan sebuah teks wayang
Nalika Rama pirsa menawi Dewi Shinta
Anoman Duta siswa dapat
boten wonten ing panggenanipun kalawau,
mengidentifikasi jenis lakon
Rama madosi wonten pundi Dewi Shinta
cerita wayang.
samenika. Lajeng Rama pinanggih kaliyan
Jathayu, Jathayu matur menawi Dewi Shinta
kadhusta dening Rahwana.
Dewi Shinta kadhusta dening Rahwana
tumuju nagari Alengka. Rahwana ndhusta
Dewi Sinta amargi piyambakipun tresna
marang Dewi Sinta, ananging Dewi Sinta boten
kersa.
Rama kagungan pangajak-ajak kangge
pinanggih Dewi Shinta ing nagari Alengka.
Rama banjur utusan marang wadya bala Rama
supados madosi telik sandi/ mata-mata ngenani
kahananipun Dewi Sinta ingkang kadhusta
dening Rahwana ing nagari Alengka. Ingkang
dipunutus dados duta (utusan) Rama inggih
menika Anoman utawi rewandaseta (kethek
putih).
(kapethik saking Cariyos Ayu Sita tuwin Bagus
Rama)
Adhedasar teks ing dhuwur, kalebu jinising
wayang....
A. Mahabharata
B. Bharatayuda
C. Syalendra
D. Ramayana
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
Kompetensi Dasar:
C
3.1
Memahami
lakon
Ramayana Anoman Obong
34
Buku Siswa Kelas IX
Materi :
Rumusan butir soal
Wayang Ramayana
ANOMAN DUTA
Indikator Soal:
Disajikan sebuah teks wayang
Nalika Rama pirsa menawi Dewi Shinta
Anoman Duta, siswa mampu
boten wonten ing panggenanipun kalawau,
menganalisis unsur intrinsik
Rama madosi wonten pundi Dewi Shinta
latar cerita dalam teks
samenika. Lajeng Rama pinanggih kaliyan
pewayangan.
Jathayu, Jathayu matur menawi Dewi Shinta
kadhusta dening Rahwana.
Dewi Shinta kadhusta dening Rahwana
tumuju nagari Alengka. Rahwana ndhusta
Dewi Sinta amargi piyambakipun tresna
marang Dewi Sinta, ananging Dewi Sinta boten
kersa.
Rama kagungan pangajak-ajak kangge
pinanggih Dewi Shinta ing nagari Alengka.
Rama banjur utusan marang wadya bala Rama
supados madosi telik sandi/ mata-mata ngenani
kahananipun Dewi Sinta ingkang kadhusta
dening Rahwana ing nagari Alengka. Ingkang
dipunutus dados duta (utusan) Rama inggih
menika Anoman utawi rewandaseta (kethek
putih).
(kapethik saking Cariyos Ayu Sita tuwin Bagus
Rama)
Adhedasar carita kasebut, Dewi Shinta digawa
Rahwana tumuju ing....
A. Dhandaka
B. Ayodyapla
C. Alengka
D. Asoka
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
Kompetensi Dasar:
3.3
Memahami
Dialog
sandiwara berbahasa Jawa
35
C
Buku Siswa Kelas IX
Materi :
Rumusan butir soal
Teks Sandiwara
ANOMAN DUTA
Indikator Soal:
Disajikan penggalan teks
Nalika Rama pirsa menawi Dewi Shinta
sandiwara, siswa mampu
boten wonten ing panggenanipun kalawau,
mengidentifikasi tokoh cerita
Rama madosi wonten pundi Dewi Shinta
sandiwara.
samenika. Lajeng Rama pinanggih kaliyan
Jathayu, Jathayu matur menawi Dewi Shinta
kadhusta dening Rahwana.
Dewi Shinta kadhusta dening Rahwana
tumuju nagari Alengka. Rahwana ndhusta
Dewi Sinta amargi piyambakipun tresna
marang Dewi Sinta, ananging Dewi Sinta boten
kersa.
Rama kagungan pangajak-ajak kangge
pinanggih Dewi Shinta ing nagari Alengka.
Rama banjur utusan marang wadya bala Rama
supados madosi telik sandi/ mata-mata ngenani
kahananipun Dewi Sinta ingkang kadhusta
dening Rahwana ing nagari Alengka. Ingkang
dipunutus dados duta (utusan) Rama inggih
menika Anoman utawi rewandaseta (kethek
putih).
(kapethik saking Cariyos Ayu Sita tuwin Bagus
Rama)
Adhedasar carita kasebut, Dewi Shinta digawa
Rahwana tumuju ing....
A. Dhandaka
B. Aydyapla
C. Alengka
D. Asoka
Kompetensi Dasar:
3.3
Memahami
Dialog
sandiwara berbahasa Jawa
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
36
B
Buku Siswa Kelas IX
Materi :
Teks Sandiwara
Indikator Soal:
Disajikan penggalan teks
sandiwara, siswa mampu
menganalisis amanat cerita
sandiwara.
Kompetensi Dasar:
Rumusan butir soal
Akibate Kesed Sinau
Narator
: Ing sawijining dina
ana 4 kanca diskusi ing
njero kelas,ngrembug
tugas Matematika sing kudu
dikumpulake dina iki.
Gilang
: No, awakmu wis nggarap
tugas Matematika?
Rino
: Durung.
Neta
: Eh, wis bel kae lho.
Kirana
: Ya wis awake dhewe bali
ing bangkune dhewe-dhewe.
Rino&Gilang
: Iya ayo.
Musik
: ...
Narator
: Ing sawijining wektu Neta
lan Kirana wis mapan ing
panggonane dhewe-dhewe,
Bu Diana guru Basa
Indonesia wis rawuh.
Bu Diana
: Assalamu’alaikum, Cah.
Murid-murid
: Wa’alaikumsalam, Bu.
Bu Diana
: Saiki bukaken buku Basa
Indonesia kaca 94.
Murid-murid
: Inggih, bu.
Bu Diana
: Ing kene bu guru arep
nerangake bab nulis surat
dinas.
(wektu bu Diana nerangne Rino ngomong karo
kancane)
Ing teks sandiwara kasebut, sapa sing sinebut
durung nggarap PR saka bu Diana?
A. Gilang
B. Rino
C. Neta
D. Kirana
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
3.4 Menelaah teks deskriptif
tentang upacara adat.
37
A
Buku Siswa Kelas IX
Materi :
Rumusan butir soal
Akibate Kesed Sinau
Uacara Adat
Indikator Soal:
Narator
: Ing sawijining dina
Disajikan teks upacara adat
ana 4 kanca diskusi ing
Jawa Tedhak Siten siswa
njero kelas,ngrembug
dapat menentukan nama
tugas Matematika sing kudu
upacara adat sesuai dengan
dikumpulake dina iki.
teks yang dibaca.
Gilang
: No, awakmu wis nggarap
tugas Matematika?
Rino
: Durung.
Neta
: Eh, wis bel kae lho.
Kirana
: Ya wis awake dhewe bali
ing bangkune dhewe-dhewe.
Rino&Gilang
: Iya ayo.
Musik
: ...
Narator
: Ing sawijining wektu Neta
lan Kirana wis mapan ing
panggonane dhewe-dhewe,
Bu Diana guru Basa
Indonesia wis rawuh.
Bu Diana
: Assalamu’alaikum, Cah.
Murid-murid
: Wa’alaikumsalam, Bu.
Bu Diana
: Saiki bukaken buku Basa
Indonesia kaca 94.
Murid-murid
: Inggih, bu.
Bu Diana
: Ing kene bu guru arep
nerangake bab nulis surat
dinas.
(wektu bu Diana nerangne Rino ngomong karo
kancane)
Ing teks sandiwara kasebut, sapa sing sinebut
durung nggarap PR saka bu Diana?
A. Ora kena ditiru apa kang dilakoni Rino
B. Sinau bareng kang ora ana paedahe
C. Kumpul karo kanca-kanca kuwi apik
D. Murid kang ora nurut bakal cilaka
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
Kompetensi Dasar:
3.4 Menelaah teks deskriptif
tentang upacara adat.
38
C
Buku Siswa Kelas IX
Materi :
Rumusan butir soal
Tedhak Siten
Uacara Adat
Indikator Soal:
Tedhak sitèn utawa tedhak siti iku salah
Disajikan teks upacara adat
siji upacara adat
Jawa
kanggo
bocah
Jawa Tedhak Siten siswa
umur 7 wulan utawa 6 lapan. Upacara iki ing
dapat mengidentifikasi tujuan
dhaérah liya ing Nuswantara uga ana, contoné
upacara adat dalam teks
sing
diarani
upacara injak
tanah ing
dhaérah Jakarta déning suku Betawi utawa uga
ana sing ngarani "mudhun lemah" lan "udhunudhunan".
Tedhak
sitèn
iku
asalé
saka tembung tedhak, idhak utawa mudhun lan
sitèn (saka tembung siti) utawa lemah (bumi).
Upacara iki kanggo perlambang bocah sing siapsiap nglakoni urip liwat tuntunan wong tuwa lan
kaleksanan
yèn
umur
bocah
wis
7 selapan utawa 245 dina (7 x 35 = 245).
Upacara Tedhak sitèn dianakaké amarga
ana kapitayan masyarakat Jawa yèn lemah kuwi
nduwéni makna ghoib lan dijaga Bathara Kala.
Kanggo ngindari kadadéyan sing ora becik,
mula
dianakaké upacara ngenalaké
putraputriné marang Bathara Kala minangka sing
njaga lemah. Anggone nglakoni upacara iki,
luwih becik miturut weton.
Kapethik saking:
http://tedobagibagiilmu.blogspot.com/2017/08/
(kanthi ewah-ewahan)
Upacara kasebut kaleksanan ancase kanggo...
A. supaya akeh kancane lan bisa urip
migunani
B. nyuwun donga pangestu marang tiyang
sepuh
C. pralambang bocah sing siap-siap nglakoni
urip
D. supaya bocahe pinter anggone mlaku
Kompetensi Dasar:
3.4 Menelaah teks deskriptif
tentang upacara adat.
Materi :
No. Soal
Kunci
B
39
Rumusan butir soal
Buku Sumber
Buku Siswa Kelas IX
Uacara Adat
Indikator Soal:
Disajikan teks upacara adat
Jawa Tedhak Siten siswa
dapat mengidentifikasi tujuan
upacara adat dalam teks
Kompetensi Dasar:
4.5 mengalihaksarakan serat
wulangreh
pupuh
Dhandanggulakarangan sendiri
dari huruf latin ke huruf Jawa.
Materi :
Aksara Jawa
Indikator Soal:
Disajikan kalimat berhuruf
latin siswa dapat
mengalihaksarakan serat
wulangreh pupuh
Dhandanggula pada bait 8
gatra 3
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
40
B
Buku Siswa Kelas IX
Rumusan butir soal
Kompetensi Dasar:
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
B
Buku Siswa Kelas IX
3.1Memahami teks geguritan
Materi :
Geguritan
Indikator Soal:
Disajikan sebuah geguritan
siswa dapat menentukan jenis
geguritan
Kompetensi Dasar:
3.1Memahami teks geguritan
Materi :
Geguritan
Indikator Soal:
Disajikan sebuah geguritan
siswa dapat menentukan isi
geguritan
Kompetensi Dasar:
3.2 Menelaah teks Piwulang
Serat Wulangreh Durma
13
Rumusan butir soal
Sun gegurit
Kaanan jaman saiki
Sipat pemudha-pemudhi
Srawunge saya ndadi
Raket wewekane sepi
Tan kadi jaman nguni
Srawung sarwa ngati-ati
Nitik cara panulisane, geguritan ing dhuwur
kalebu jinising geguritan....
A. Lawas/tradisional
B. Anyar/ modern
C. Saiki
D. Biyen
No. Soal
Kunci
D
Buku Sumber
14
Buku Siswa Kelas IX
Rumusan butir soal
Sumilir angin ing wanci esuk
Binarung soroting surya muluk
Tumiyup tetanduran ing taman
Sak indheng ing latar sekolahan
Mimbuhi endahing sesawangan
Ayem nggonku ngudi pawiyatan
Geguritan kasebut isine bab....
A. Kaendahan lan sesawangan ana ing
gunung
B. Para siswa kang kudu sregep nandur
kembang ing latar sekolahan
C. Kaendahan lan sesawangan ing wanci
sonten
D. Kaendahan ing sekolah lan bisa gawe
ayem anggone sekolah.
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
15
B
Buku Siswa Kelas IX
Materi :
Rumusan butir soal
Serat
Wulangreh
pupuh
Pada 3
Durma
Bener luput ala becik lawan beja,
Indikator Soal:
Cilaka mapan saking,
Disajikan bait Serat
Ing badan priyangga,
wulangreh pupuh Durma
Dudu saking wong liya,
siswa dapat menyimpulkan
Mulane den ngati-ati,
Amanat
Sakeh dirgama,
Singgahana den eling
Amanat kang tinemu ing tembang macapat
kasebut yaiku....
A. Dadia wong sabar
B. Tansah ngati-ati
C. Aja niru wong liya
D. Aja wedi ing godha
Kompetensi Dasar:
3.3 Memahami isi pidato
Materi :
Pidato bahasa Jawa/ Sesorah
Indikator Soal:
Disajikan sebuah teks pidhato
bagian pembuka pidhato
Kompetensi Dasar:
No. Soal
Pidato bahasa Jawa/ Sesorah
Indikator Soal:
Disajikan sebuah dialog siswa
menentukan jenis tokoh
Buku Sumber
16
C
Buku Siswa Kelas IX
Rumusan butir soal
Kula pitados bilih pemilihan pengurus OSIS
punika adhedhasar kekeluargaan kados
ingkang kula aturaken ing nginggil. Mugi mugi cara punika saged lestari kangge
pemilihan salajengipun.
Pethikan pidhato kasebut cocog ing acara….
A. Rapat pengurus OSIS
B. Rapat pembubaran pengurus OSIIS
C. Rapat pemilihan pengurus OSIS
D. Rapat pelatikan pengurus OSIS
No. Soal
3.3 Memahami isi pidato
Materi :
Kunci
17
Rumusan butir soal
Kunci
B
Buku Sumber
Buku Siswa Kelas IX
Puji syukur mangga kaaturaken
sesarengan ing ngarsanipun Gusti Allah
ingkang Maha Asih, awit ing wekdal menika
kita sedaya taksih pinaringan kasarasan saha
kawilujengan saengga ing wekdal menika kita
saged makempal ing panggenan menika.
Perangan sesorah ing dhuwur kalebu
bagiyan....
A. Surasa Basa
B. Pambuka
C. Jejer
D. Pangajab
Kompetensi Dasar:
3.4
Memahami
tradisional Jawa
Materi :
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
Sandiwara
Dialog/ Pacelathon
Indikator Soal:
Disajikan sebuah dialog siswa
menentukan jenis tokoh
18
B
Buku Siswa Kelas IX
Rumusan butir soal
(Waosan kangge soal angka 18-20)
Dina Rebo jam pungkasan ing kelas 9
pelajaran basa jawa. kahanane gayeng banget,
ngrembug babagan tata krama. Zainal murid kang
paling bagus ngacung.
Zainal
:”Bu, keparenga kula nyuwun
pirsa ?”
Bu Guru :”Ya... apa sing arep koksuwunke pirsa.”
Zainal
:”Ingkang
dipunwastani
kasusilan punika kadospundi ?”
Bu Guru : ”O... kasusilan iku rak saka tembung su
kang tegese apik, lan sila kang tegese tumindak,
dadi kasusilan tegese ya tindak tanduk kang becik.”
(Bu Guru mangsuli karo sareh )
Titin
:“O, makaten.Lare – lare sapunika asring
dipunwastani kirang kasusilanipun, punapa punika
inggih leres, Bu ?” (Tangane ngacung)
Bu guru
:”Yen ngono kuwi gumantung
sing mastani. Lire mangkene manawa sing mastani
kuwi adhedhasar tata krama kuna, upama marang
wong sepuh kudu mundhuk – mundhuk , mbungkuk
nganti bebasan ngambung lemah, utawa linggih
nganti nglesot, saiki ya wis ora jamane. Dadi yen
diwastani murang tata ya ora bener.”
Yani
:”Menawi makaten ingkang wigatos
saged ngetingalaken tumindak ngaosi tuwin
tetembungan ingkang alus dhateng sanes saged
dipunwastani mangertos kasusilan, nggih Bu.”
Bu Guru :”Seratus. Sing penting aja gawe susah lan
sengsarane liyan uga awake dhewe”.
Saka teks sandiwara ing dhuwur Bu Guru gadhahi
watak….
A. Seneng duka
B. Wicaksana
C. Alus
D. Sabar
Kompetensi Dasar:
3.4
Memahami
tradisional Jawa
Materi :
No. Soal
Sandiwara
Dialog/ Pacelathon
Indikator Soal:
Disajikan sebuah dialog siswa
menentukan jenis ragam
bahasa Jawa
Kunci
D
Buku Sumber
19
Buku Siswa Kelas IX
Rumusan butir soal
(Waosan kangge soal angka 18-20)
Dina Rebo jam pungkasan ing kelas 9
pelajaran basa jawa. kahanane gayeng banget,
ngrembug babagan tata krama. Zainal murid kang
paling bagus ngacung.
Zainal
:”Bu, keparenga kula nyuwun
pirsa ?”
Bu Guru :”Ya... apa sing arep koksuwunke pirsa.”
Zainal
:”Ingkang
dipunwastani
kasusilan punika kadospundi ?”
Bu Guru : ”O... kasusilan iku rak saka tembung su
kang tegese apik, lan sila kang tegese tumindak,
dadi kasusilan tegese ya tindak tanduk kang becik.”
(Bu Guru mangsuli karo sareh )
Titin
:“O, makaten.Lare – lare sapunika asring
dipunwastani kirang kasusilanipun, punapa punika
inggih leres, Bu ?” (Tangane ngacung)
Bu guru
:”Yen ngono kuwi gumantung
sing mastani. Lire mangkene manawa sing mastani
kuwi adhedhasar tata krama kuna, upama marang
wong sepuh kudu mundhuk – mundhuk , mbungkuk
nganti bebasan ngambung lemah, utawa linggih
nganti nglesot, saiki ya wis ora jamane. Dadi yen
diwastani murang tata ya ora bener.”
Yani
:”Menawi makaten ingkang wigatos
saged ngetingalaken tumindak ngaosi tuwin
tetembungan ingkang alus dhateng sanes saged
dipunwastani mangertos kasusilan, nggih Bu.”
Bu Guru :”Seratus. Sing penting aja gawe susah lan
sengsarane liyan uga awake dhewe”.
Wondene Yani anggone atur wangsulan dhateng
Bu guru migunakaken basa ….
A. Krama alus
B. Ngoko lugu
C. Krama lugu
D. Ngoko alus
Kompetensi Dasar:
3.4
Memahami
tradisional Jawa
Materi :
No. Soal
Sandiwara
Dialog/ Pacelathon
Indikator Soal:
Disajikan sebuah dialog siswa
menentukan isi dialog.
Kunci
C
Buku Sumber
20
Buku Siswa Kelas IX
Rumusan butir soal
(Waosan kangge soal angka 18-20)
Dina Rebo jam pungkasan ing kelas 9
pelajaran basa jawa. kahanane gayeng banget,
ngrembug babagan tata krama. Zainal murid kang
paling bagus ngacung.
Zainal
:”Bu, keparenga kula nyuwun
pirsa ?”
Bu Guru :”Ya... apa sing arep koksuwunke pirsa.”
Zainal
:”Ingkang
dipunwastani
kasusilan punika kadospundi ?”
Bu Guru : ”O... kasusilan iku rak saka tembung su
kang tegese apik, lan sila kang tegese tumindak,
dadi kasusilan tegese ya tindak tanduk kang becik.”
(Bu Guru mangsuli karo sareh )
Titin
:“O, makaten.Lare – lare sapunika asring
dipunwastani kirang kasusilanipun, punapa punika
inggih leres, Bu ?” (Tangane ngacung)
Bu guru
:”Yen ngono kuwi gumantung
sing mastani. Lire mangkene manawa sing mastani
kuwi adhedhasar tata krama kuna, upama marang
wong sepuh kudu mundhuk – mundhuk , mbungkuk
nganti bebasan ngambung lemah, utawa linggih
nganti nglesot, saiki ya wis ora jamane. Dadi yen
diwastani murang tata ya ora bener.”
Yani
:”Menawi makaten ingkang wigatos
saged ngetingalaken tumindak ngaosi tuwin
tetembungan ingkang alus dhateng sanes saged
dipunwastani mangertos kasusilan, nggih Bu.”
Bu Guru :”Seratus. Sing penting aja gawe susah lan
sengsarane liyan uga awake dhewe”.
Pachelathon ing dhuwur isine ngrembug
babagan….
A. Kasarasan
B. Karesikan
C. Kasusilan
D. Kasangsem
SOAL PILIHAN GANDA :
PEMERINTAH KABUPATEN ...........
DINAS PENDIDIKAN, PEMUDA DAN OLAH RAGA
SMP ...............
Jalan ........................................ ℡ .........................
Email: ...................................... Website: ....................................
UJIAN SEKOLAH
SMP ............
TAHUN PELAJARAN ..................
Mata Pelajaran
Hari, Tanggal
Waktu
: Bahasa Jawa
: ……………………
: ……………………
PETUNJUK
1. Isikan identitas dalam lembar jawab yang tersedia sesuai dengan identitas pada Kartu peserta
Ujian Sekolah.
2. Jumlah soal sebanyak 40 butir soal pilihan ganda.
3. Pilihlah salah satu jawaban yang benar dengan cara menyilang pada lembar jawaban yang
telah disediakan.
4. Periksa dan bacalah soal-soal sebelum kalian menjawabnya.
5. Laporkan pada pengawas apabila terdapat lembar soal yang kurang jelas, rusak, atau tidak
lengkap.
6. Mintalah kertas buram kepada pengawas ujian bila diperlukan.
7. Tidak diizinkan menggunakan kalkulator, HP, tabel matematika, atau alat bantu hitung lainnya.
8. Periksalah pekerjaan kalian sebelum diserahkan kepada pengawas.
I. Pilihen wangsulan kang bener kanthi cara menehi tandha ping (x) ing aksara a, b, c,
utawa d!
(Waosan kangge soal angka 1-2)
Banjir bandhang nyapu Jayapura, wong 89 tinggal donya
Nganti Rebo awan (20/3) banjir bandhang ngedab-edabi kang nempuh Zsentani,
Kabupaten Jayapura, niwasake wong 89. Gunggunge kurban dinuga isih bisa tambah maneh
awit manut humas Badan Nasional Penanggulangan Bencana (BNPB) Sutopo
Purwonugroho, durung kabeh kurban sing kegulung banjir ditemokake. Banjir kang nrajang
Sentani Ahad (17/3) ngrabasa maneka fasilitas. Ing Bandara Sentani umpamane, sawatara
montor mabur kang lagi parkir nganti geser saka papane sekawit. Kepara pesawat-pesawat
cilik keseret saengga nabrak pager wates bandara.
1. Wacan kang mbudidaya nyritakake prastawa kaya wacan ing dhuwur kaya-kaya wong kang
maca nyekseni dhewe utawa ngalami dhewe prastawa mau diarani wacan....
A. eksposisi
B. argumentasi
C. deskripsi
D. narasi
2. Miturut wacan ing dhuwur undheraning gagasan (gagasan pokok) yaiku...
A. Banjir bandhang ngedab-edabi kang nempuh Zsentani, Kabupaten Jayapura, niwasake
wong 89
B. Kepara pesawat-pesawat cilik keseret saengga nabrak pager wates bandara.
C. Banjir kang nrajang Sentani Ahad (17/3) ngrabasa maneka fasilitas.
D. Gunggunge kurban dinuga isih bisa tambah maneh awit manut humas Badan
Nasional Penanggulangan Bencana (BNPB)
Pada 1
Sekar Pangkur kang winarna,
lelabuhan kang kanggo wong ngaurip,
ala lan becik puniku,
prayoga kawruhana,
adat waton puniku dipunkadulu,
miwah ingkang tata krama,
den kaesthi siyang ratri
3. Apa isine tembang ing dhuwur?
A. Piwulang supaya nglakoni ngibadah lan nglakoni kang dadi aturaning agama.
B. Piwulang supaya sregep sinau ing wektu awan lan wengi.
C. Piwulang supaya nglakoni bab apa wae kang apik, ngerteni adat lan aturan uga ora
nglalekake tata krama.
D. Piwulang supaya ora cubriya, ora nglalekake nalar lan pikiran nalika isih melek, lungguh,
tangi, lan turu.
(Waosan kangge soal angka 4-5 )
KEONG MAS
...................
Esuk-esuk mbok randha menyang alas golek panganan. Nalika lagi milang-miling
weruh cahya cumlorot saka satengahing kali kang asat. Ing batine tuwuh pitakonan, “cahya
apa kuwi, kok cumlorot kaya emas?” bareng dicedhaki jebule sawijining keong mas kang
nyungsang ing antarane watu-watu kali, keong mau banjur digawa mulih, tekan ngomah
dicemplungake genthong. Keong mau sejatine putri Candra Kirana garwane raja Inukerta
saka Jenggala sing sinebda dadi keong mas dening Raja Jin.
.........
4. Adhedasar crita ing dhuwur sapa sejatine keong mas iku....
A. Mbok randha
B. Raja jin
C. Raja Inukerta
D. Putri Candra kirana
5. Crita keong mas ing dhuwur kalebu tuladha....
A. Crita lucu
B. Crita rakyat
C. Crita pengalaman
D. Crita cekak
(Waosan kangge angka 6-7 )
Kedadean iki dakalami nalika aku kelas lima SD, wektu iku aku diutus ibuku tuku
lenga liyun (minyak tanah). Critane mangkene wektu iku kira-kira jam papatan aku lunga
blanja yo pancen rada adoh panggonane. Aku liwat omahe tanggaku kang duwe kewan asu,
aku mlaku karo dolanan wadhah lenga dakthuthuk-thuthuk. E...e...e... jebul kewan asu
njegregal njugugi aku, terus aku mlayu malah kewan kuwi nggudag aku, aku mlayu
sabanter-bantere nganti ubeng-ubengan omahe tanggaku. Aku keweden lan bali ning
ngomah ora sida blanja karo nangis. Pengalaman kang jengkelake iki ora bisa tak lalekake.
6. Pengalaman ing dhuwur kalebu pengalaman sing kepriye?
A. Jengkelake
B. Nyenengake
C. Guyokake
D. Nrenyuhake
7. Apa kang dadi isi saka cerita pengalaman ing dhuwur?
A. Lunga mlaku-mlaku karo kancane kang duweni ingonan asu.
B. Ketemu kanca raket nalika tuku lenga liyun.
C. Mlaku-mlaku ning dalan dioyak kewan asune tanggane
D. Dioyak kewan ayu nalika diutus ibu tuku lenga liyun.
Candi Borobudur
Candi Borobudur mujudake candi Budha sing mapan ing Magelang, Jawa Tengah,
Indonesia. Papane candi dumunung watara 100 km ing kidul kulone Semarang. 86 km ing
sisih kulone Surakarta, lan 40 km ing lor kulone Yogyakarta.
Candi kang awujud stupa iki didegake dening para pangrasuk agama Budha
Mahayana kira-kira tahun 800 an Masehi ing jaman pamrentahan Wangsa Syailendra.
Borobudur kuwi candi utawa kuwil budha kang gedhe dhewe sadonya lan minangka salah
sawijining monumen Budha kang paling gedhe sadonya.
8. Miturut wacan ing dhuwur Candi borobudur didege dening pangrasuk agama Budha
Mahayana ing jaman pamrentahan wangsa....
A. Syailendra
B. Sanjaya
C. Citra
D. Mataram
9. Ukara ing ngisor iki kang ora leres adhedhasar wacan ing dhuwur yaiku....
A. Candi Borobudur mujudake candi Budha sing mapan ing Magelang, Jawa Tengah,
Indonesia
B. Borobudur kuwi candi utawa kuwil budha kang gedhe dhewe sadonya lan minangka
salah sawijining monumen Budha kang paling gedhe sadonya.
C. Candi kang awujud stupa iki didegake dening para pangrasuk agama Budha Mahayana
kira-kira tahun 300 an Masehi ing jaman pamrentahan Wangsa Syailendra
D. Candi Borobudur dumunung watara 100 km ing kidul kulone Semarang. 86 km ing
sisih kulone Surakarta, lan 40 km ing lor kulone Yogyakarta.
Sinom
Ambege kang wus utama
Tan ngendhak gunaning janmi
Amiguna ing aguna
Sasolahe kudu bathi
Pintere den alingi
Bodhone dinokok ngayun
Pamrihe den ina
Aja na ngarani bangkit
Suka lila den ina sapadha-padha
10. Suka lina den ina sapadha-padha. Pethilan tembang kasebut ateges....
A. Sipat utamane manungsa kang utama yaiku migunani kanggo liyan
B. Ikhlas nalika diina wong liya
C. Apa bae kang dilakoni kudu nguntungke liyan
D. Kapinterane ditutupi bodhone dinokok ing ngarep
Rumaos kesengsem endahing kidang kencana, Dewi sinta nyuwun dhateng ingkang
garwa supados dipuncepengaken kidang kala wau. Awit tresnanipun dhateng garwa mila
Raden Rama enggal mbujeng kidang kencana. Rumaos dipunbujeng, kidang enggal lumebet
ing wana. Raden rama mbujeng kidang kencana lumebet wana saengga pisah kaliyan
ingkang garwa lan ingkang rayi.
11. Dewi Sinta pirsa kidang kencana kang endah warnane banjur kepengin. Piwulang becik
kang kaandhut ing wacan yaiku....
A.
B.
C.
D.
Apa wae yen jabane apik jerone mesthi apik
Jaba lan jerone samubarang iku mesthi
Aja gampang seneng samubarang mung saka gebyare njaba
Yen kesengsem barang ora perlu ngerti jerone
Bu Ratna : “ Kowe mau bengi apa ndeleng TV?”
Sari
: “ .....................................”
Bu Ratna : “ Iya aku uga ndeleng”
12. Wangsulanipun Sari ingkang trep kaliyan unggah-ungguh....
A. Inggih kula ningali, sampeyan napa nggih ningali?
B. Inggih kula ningali, panjenengan menapa inggih mirsani?
C. Inggih kula mirsani, panjenengan inggih mirsani?
D. Inggih kula ningali, sampeyan napa nggih mirsani?
Sun gegurit
Kaanan jaman saiki
Sipat pemudha-pemudhi
Srawunge saya ndadi
Raket wewekane sepi
Tan kadi jaman nguni
Srawung sarwa ngati-ati
13. Nitik cara panulisane, geguritan ing dhuwur kalebu jinising geguritan....
A. Lawas/tradisional
B. Anyar/ modern
C. Saiki
D. Biyen
Sumilir angin ing wanci esuk
Binarung soroting surya muluk
Tumiyup tetanduran ing taman
Sak indheng ing latar sekolahan
Mimbuhi endahing sesawangan
Ayem nggonku ngudi pawiyatan
14. Geguritan kasebut isine bab....
A. Kaendahan lan sesawangan ana ing gunung
B. Para siswa kang kudu sregep nandur kembang ing latar sekolahan
C. Kaendahan lan sesawangan ing wanci sonten
D. Kaendahan ing sekolah lan bisa gawe ayem anggone sekolah
Pada 3
Bener luput ala becik lawan beja,
Cilaka mapan saking,
Ing badan priyangga,
Dudu saking wong liya,
Mulane den ngati-ati,
Sakeh dirgama,
Singgahana den eling
15. Amanat kang tinemu ing tembang macapat kasebut yaiku....
A. Dadia wong sabar
B. Tansah ngati-ati
C. Aja niru wong liya
D. Aja wedi ing godha
Kula pitados bilih pemilihan pengurus OSIS punika adhedhasar kekeluargaan
kados ingkang kula aturaken ing nginggil. Mugi - mugi cara punika saged lestari kangge
pemilihan salajengipun.
16. Pethikan pidhato kasebut cocog ing acara….
E. Rapat pengurus OSIS
F. Rapat pembubaran pengurus OSIIS
G. Rapat pemilihan pengurus OSIS
H. Rapat pelatikan pengurus OSIS
Puji syukur mangga kaaturaken sesarengan ing ngarsanipun Gusti Allah ingkang
Maha Asih, awit ing wekdal menika kita sedaya taksih pinaringan kasarasan saha
kawilujengan saengga ing wekdal menika kita saged makempal ing panggenan menika.
17. Perangan sesorah ing dhuwur kalebu bagiyan....
A. Surasa Basa
B. Pambuka
C. Jejer
D. Pangajab
(Waosan kangge soal angka 18-20)
Dina Rebo jam pungkasan ing kelas 9 pelajaran basa jawa. kahanane gayeng banget,
ngrembug babagan tata krama. Zainal murid kang paling bagus ngacung.
Zainal
:”Bu, keparenga kula nyuwun pirsa ?”
Bu Guru :”Ya... apa sing arep koksuwunke pirsa.”
Zainal
:”Ingkang dipunwastani kasusilan punika kadospundi ?”
Bu Guru : ”O... kasusilan iku rak saka tembung su kang tegese apik, lan sila kang tegese
tumindak, dadi kasusilan tegese ya tindak tanduk kang becik.” (Bu Guru mangsuli karo
sareh )
Titin
:“O, makaten.Lare – lare sapunika asring dipunwastani kirang kasusilanipun,
punapa punika inggih leres, Bu ?” (Tangane ngacung)
Bu guru
:”Yen ngono kuwi gumantung sing mastani. Lire mangkene manawa sing
mastani kuwi adhedhasar tata krama kuna, upama marang wong sepuh kudu mundhuk –
mundhuk , mbungkuk nganti bebasan ngambung lemah, utawa linggih nganti nglesot, saiki
ya wis ora jamane. Dadi yen diwastani murang tata ya ora bener.”
Yani
:”Menawi makaten ingkang wigatos saged ngetingalaken tumindak ngaosi tuwin
tetembungan ingkang alus dhateng sanes saged dipunwastani mangertos kasusilan, nggih
Bu.”
Bu Guru :”Seratus. Sing penting aja gawe susah lan sengsarane liyan uga awake dhewe”.
18. Saka teks sandiwara ing dhuwur Bu Guru gadhahi watak….
A. Seneng duka
B. Wicaksana
C. Alus
D. Sabar
19. Wondene Yani anggone atur wangsulan dhateng Bu guru migunakaken basa ….
A. Krama alus
B. Ngoko lugu
C. Krama lugu
D. Ngoko alus
20. Pachelathon ing dhuwur isine ngrembug babagan….
A. Kasarasan
B. Karesikan
C. Kasusilan
D. Kasangsaran
Asal-Usul Tradisi Bulusan lan Desa Sumber
Ndhek jaman biyen nalika kudus ijeh wujud alas, ana pawongan kang asmane mbah
Dudo. Panjenenganipun iku alim ulama panyebar agama Islam ing kutha Kudus.
Panjenenganipun kagungan santri kang jengene Umara lan Umari. Ing wektu semana, mbah
Dudo kepengen ngedhegna pesantren kang manggon ing ngisore Gunung Muria. Mula saka
kuwi panjenenganipun badhe pinanggih Sunan Muria.
Ing sasi Pasa, pas wayah malam Nuzulul Quran Sunan Muria jebul Rawuh arep
silahturahmi karo Mbah Dudo, kanca rakete iku. Ananging ing tengah dalan nalika durung
nganti ketemu Mbah Dudo, Panjenenganipun maos Al-Quran ing sacakete dalemipun Mbah
Dudo. Nalikanipun nembe maos jebul Sunan Muria mireng swara “krubyak-krubyuk”.
Swara kang banter iku terus ditingali.
Nalikanipun Sunan Muria medal ningali lan madosi asale swara krubyak-krubyuk
mau, panjenganipun ningali wonten Umara lan Umari sarta para warga kang lagi ndaut ing
sawah cedhak daleme Mbah Dudo. Ing kahanan iku Sunan Muria lajeng ngendika “lho
malam Nuzulul Quran kok dha nggawa Quran malah krubyak-krubyuk nek sawah, iku leh
kaya bulus cah!”
Saka ngendikane Sunan Muria iku, jebul Umara lan Umari sarta para warga mou dha
dadi bulus. Ora let suwe Mbah Duda Rawuh kanggo nyuwun pangapura saka sikep warga
lan santrine mau, amarga wis kebacut bulus-bulus mou ora isa malih dadi manungsa maneh.
(Kapethik saking: http://omahdongeng.id/asal-usul-tradisi-bulusan/)
21. Pitutur luhur apa kang bisa dipethik saka cerita kasebut....
A. kapinteran bisa gawe kawentar
B. aja wani-wani mbantah marang pitutur luhur
C. maos quran ing wayah Nuzulul Quran
D. sunan kudus tiyang sekti mandraguna
Pada 1
Sekar gambuh ping catur,
Kang cinatur polah kang kalantur,
Tanpa tutur katula-tula katali,
Kadaluarsa katutuh,
Kapatuh pan dadi awon.
22. Guru gatra lan guru lagune tembang ing dhuwur yaiku....
A. 7u, 10u, 12i, 8u, 8o
B. 8u, 8u,10i, 8u, 8o
C. 7u, 8u, 9i, 10u, 11o
D. 7u, 9i, 10i, 11u, 12o.
23. Pitutur luhur tembang kasebut yaiku....
A. Sekar gambuh paring pituduh dhumateng para mudha.
B. Polah kang ala agawe ruwet anggone nglampahi urip.
C. Tanpa nasehat urip bakal rekasa lan dadi ala.
D. Polahe para mudha akeh sing ala.
KRETEG AMBROL ING BLORA
Sugeng enjang para pamiyarsa...
Giyaran enjang dinten Senin Pahing, 17 April 2017 saged panjenenan pirsani malih.
Laporan-laporan ingkang akurat tuwin ngrakyat sampun sumadya katur panjenengan.
Antawisipun inggih kreteg antawis propinsi ambrol. Akses perekonomian warga kaganggu.
Sareng kula Fifilia, punika pawarta jangkepipun.
Deresing ilining lepen Bengawan Solo rikala Jawah ndamel satunggaling kreteg ing
margi Kabupaten Blora longsor. Jalur Alternatif saking Kabupaten Blora pinuju Jawa Timur
Pedhot lan njalari akses perekonomian warga lumpuh. Warga kapeksa muter ngantos
puluhan kilo meter lumantar jalur alternatif sanes.
Kreteg dawanipun 10 meter ingkang dumunung ing Desa Cibung Kedung Tuban Blora
longsor Kemis Dalu. Jawah deres ndamel toya lepen anakan Bengawan Solo mudhal lan
nderes pondasi sisih andhap ngantos ambles kabekta arus. Kreteg ingkang dumunung bing
margi Kabupaten menika nggayutaken 3 kecamatan, nuwun ingging Kecamatan Kedung
Tuban, Kecamatan Cepu lan Kecamatan Kradenan.
Kreteg kasaebat ugi nggayutaken Kabupaten Blora pinujugi Kabupaten Bojonegoro
Jawa Timur. Akses perekonomian warga mliginipun para bakul janganan lumpuh jalaran
jalur boten saged dipunlangkungi kendaraan roda sekawan. Ugi langkung. Ambrolipun
kreteg ugi ndadosaken pambegan akses perekonomian lan lalu lintas warga. Para warga
kedah puter arah ngantos tebihipun puluhan kilometer lumantar jalur alternatif.
Kanthi pangajab mugi enggal-enggal pikantuk pambiyantu saking pamarentah
Kabupaten Blora ananging para warga cinaket namung pasrah kewamawon. Para warga
damel kreteg darurat saking lempengan baja kangge nyabrang.
Cekap Semanten Pawartos ing enjang punika. Nuwun
(Kapethik saking Pawartos Basa Jawi Semarang TV, 2017)
24. Pawarta ing dhuwur anyaritake prastawa?
A. Kreteg Ambrol Ing Blora
B. Perekonomian Warga Lumpuh
C. Banjir Bandang Ing Bengwan Solo
D. Ambrole Kreteg Ing Bengawan Solo
25. Adhedasar teks pawarta, kapan prastawa kasebut dumadi?
A. Senin Pahing, 17 April 2017
B. Kemis Pon, 13 April 2017
C. Senin Pahing
D. Tahun 2011
Teh Melati
“Cap Subur”
Ayo padha ngombe teh melati...
Bisa di coba...
Sruput ...sruput ...sruput...
“mak gleg langsung pyar” sueger tenan
Teh Melati
Cap Subur
Karep: bisa ditumbas ing warung-warung
Produksi: PT. Teguh Utama
26. Iklan ing dhuwur kalebu ing jinising iklan....
A. layanan masyarakat
B. pendidikan
C. kecik
D. niyaga
Resi Jatayu
Sinten ta Jatayu menika? Jatayu menika jinising peksi garudha ingkang saged tata
jalma kados manungsa. Jatayu menika sayektosipun putranipun Resi Briswawa ingkang
nomer tiga. Jatayu taksih keturunanipun Dewi Brahmanistri putrinipun Bathara Brama.
Jatayu gadhah sedherek tiga inggih menika Garudha Harna, Garudha Brihawan lan
Garudha Sempati.
Jatayu menika mitra kenthelipun Prabu Dasarata, inggih punika bapakipun
Ramawijaya garwanipun Dewi Sinta, raja ing nagari Ayodya. Anggenipun memitran wiwit
alit jalaran simbahipun Prabu Dasarata ingkang asma Bathara Kandhikota mitra
kenthelipun Resi Briswawa. Jatayu mireng panjeriting satunggaling wanita “Dhuh Kakang
Ramawijaya, inggih putra raja Ayodya. Kojur awak kula dinustha dening Rahwana ya raja
ing Ngalengka kang sampun culika dhateng kula. Ing sedya kula kepengin tetulung dhateng
pepriman (tiyang nyenyuwun/ngemis) nanging jebul panjalmaning Rahwana, wusana kula
kadhustha dening Rahwana. Kakangmas Ramawijaya, Kakangmas Ramawijaya kula
nyuwun pitulungan …”
Nalika Jatayu mireng panjeriting Dewi Sinta kanthi nyebut-nyebut asmanipun
Ramawijaya lan negari Ayodya, manahipun Jatayu saya mantep menawi wanita ingkang
njerit-njerit dipunkempit dening Prabu Dasamuka ing sanginggiling wana Dhandhaka
menika boten sanes mantunipun Prabu Dasarata. Cancut taliwanda Jatayu sigra ngetogaken
tenaga lan kawasisanipun perang tandhing lumawan Prabu Rahwana. Jatayu kasil ngrebut
Dewi Sinta saking astanipun Rahwana lajeng dipunbekta mabur nebih saking Rahwana.
(Kapethik saking : Wursita Basa 2016 kaca 81-82)
27. Pitutur luhur kang dumunung ing sajroning carita wayang kasebut yaiku….
A. Aja nganti dinusta dening wong kang ala lan ora bener
B. Mitra kenthel kang ora isa dipercaya lan kasar
C. Paring pitulungan marang kang butuhake
D. Paring pituduh kang apik lan bener
28. Adhedasar carita kasebut, kepriye sipate Prabu Rahwana kuwi….
A. Setya marang kanca
B. Seneng tetulung
C. Culika
D. Licik
Pada 1
Padhagulangeningkalbu,
ingsasmitaamrihlantip,
ajapijermangannendra,
ingkaprawiran den kesthi,
pesunensariranira,
sudanendhaharlanguling.
(Anggitanipun Sri Susuhunan Pakubuwana IV)
29. Tembangmacapatkasebutkalebu jinisingtembang....
A. Kinanthi
B. Pocung
C. Durma
D. Gambuh
Asal-Usul Kutha Kudus
Rikala jaman semana, nalika Keraton Majapahit madheg ing tanah Jawa ana
sawijining desa kang alit. Desa mau salah sawijining desa kang ora dianggep penting
kanggone keraton Majapait awit desa kuwi minangka salah sijining papan kanggo dalan
tumuju ing pelabuhan, lan kanggo ampiran para bakul saka Keraton nalika dagang.
Ing sawijing dina, ana bakul saka Cina kang asmane Sun Ging manggon ing desa
alit kuwi. Saliyane dagang ing kana, dheweke duweni kabisan ngukir. Karemenane karo
donyaning ukir-ukiran kang dadekake dheweke kerep diparani saben pawongan kang arep
nyinau ilmu ukir karo dheweke. Suwe-suwe kapinterane ngukir kuwi kaprungu nganti tekan
keraton Majapait, saengga dheweke tinimbalan kanggo ngukir lan gawe hiasan ing keraton.
(Kapethik saking:
https//Nurulhilal.wordpress.com/2009)
30. Undheraning gagasan ing paragraf II kasebut….
A. Sunging minangka wong cina kang manggon ing keraton Majaphit..
B. Sunging bakul Cina kang anggadhahi kabisan ngukir
C. Keraton Majaphit dumunung ing tanah Jawa
D. Desa alit kang jenenge Kudus
Atur- atur
Pak Bari
Pak Tono
: thok...thok...kulanuwun...kulanuwun...
: owhhh....nggihh...pak Bari monggo pinarak!
: kados pundi pak? Wonten punapa nggih?
Pak Bari
: nggih Pak Tono, punika lho wonten dhawuh saking pak Sunar,
bilih mangke dalu ba’dha Isya’ wetawis tabuh 7 panjenegan
katuran rawuh ing dalemipun pak Sunar !
Pak Tono
: owhhh...nggih pak, wonten acara punapa nggih?
Pak Bari
: khajadan mitoni pak.
Pak Tono
: nggih...nggih...mangke kula dhateng.
Pak Bari
: menawi mekaten kula nyuwun pamit...matur nuwun...pareng.
Pak Tono
: nggih matur nuwun, monggo ndherekaken.
31. Adhedasar pacelathon atur-atur kasebut, sapa kang paring uleman?
A. Pak Tono
B. Pak Bari
C. Pak Sunar
D. Pak Modin
32. Adhedasar atur-atur kasebut uleman apa diaturna kangge Pak Tono?
A. Barikan
B. Pengaosan
C. Rapat rutin
D. Khajad mitoni
ANOMAN DUTA
Nalika Rama pirsa menawi Dewi Shinta boten wonten ing panggenanipun kalawau,
Rama madosi wonten pundi Dewi Shinta samenika. Lajeng Rama pinanggih kaliyan Jathayu,
Jathayu matur menawi Dewi Shinta kadhusta dening Rahwana.
Dewi Shinta kadhusta dening Rahwana tumuju nagari Alengka. Rahwana ndhusta
Dewi Sinta amargi piyambakipun tresna marang Dewi Sinta, ananging Dewi Sinta boten
kersa.
Rama kagungan pangajak-ajak kangge pinanggih Dewi Shinta ing nagari Alengka.
Rama banjur utusan marang wadya bala Rama supados madosi telik sandi/ mata-mata
ngenani kahananipun Dewi Sinta ingkang kadhusta dening Rahwana ing nagari Alengka.
Ingkang dipunutus dados duta (utusan) Rama inggih menika Anoman utawi rewandaseta
(kethek putih).
(kapethik saking Cariyos Ayu Sita tuwin Bagus Rama)
33. Adhedasar teks ing dhuwur, kalebu jinising wayang....
A. Mahabharata
B. Bharatayuda
C. Syalendra
D. Ramayana
34. Adhedasar carita kasebut, Dewi Shinta digawa Rahwana tumuju ing....
A. Dhandaka
B. Ayodyapla
C. Alengka
D. Asoka
35. Carita kasebut anggadhahi lakon....
A. Anoman Obong
B. Anoman Duta
C. Resi Jatayu
D. Shinta Obong
Akibate Kesed Sinau
Narator
: Ing sawijining dina ana 4 kanca diskusi ing njero kelas,ngrembug
tugas Matematika sing kudu dikumpulake dina iki.
Gilang
: No, awakmu wis nggarap tugas Matematika?
Rino
: Durung.
Neta
: Eh, wis bel kae lho.
Kirana
: Ya wis awake dhewe bali ing bangkune dhewe-dhewe.
Rino&Gilang
: Iya ayo.
Musik
: ...
Narator
: Ing sawijining wektu Neta lan Kirana wis mapan ing panggonane
dhewe-dhewe, Bu Diana guru Basa Indonesia wis rawuh.
Bu Diana
: Assalamu’alaikum, Cah.
Murid-murid
: Wa’alaikumsalam, Bu.
Bu Diana
: Saiki bukaken buku Basa Indonesia kaca 94.
Murid-murid
: Inggih, bu.
Bu Diana
: Ing kene bu guru arep nerangake bab nulis surat dinas.
(wektu bu Diana nerangne Rino ngomong karo kancane)
36. Ing teks sandiwara kasebut, sapa sing sinebut durung nggarap PR saka bu Diana?
A. Gilang
B. Rino
C. Neta
D. Kirana
37. Amanat kang dumunung ing sajroning sandiwara kasebut yaiku….
A. Ora kena ditiru apa kang dilakoni Rino
B. Sinau bareng kang ora ana paedahe
C. Kumpul karo kanca-kanca kuwi apik
D. Murid kang ora nurut bakal cilaka
Tedhak Siten
Tedhak sitèn utawa tedhak siti iku salah siji upacara adat Jawa kanggo bocah
umur 7 wulan utawa 6 lapan. Upacara iki ing dhaérah liya ing Nuswantara uga ana, contoné
sing diarani upacara injak tanah ing dhaérah Jakarta déning suku Betawi utawa uga
ana sing ngarani "mudhun lemah" lan "udhun-udhunan".
Tedhak sitèn iku asalé saka tembung tedhak, idhak utawa mudhun lan sitèn
(saka tembung siti) utawa lemah (bumi). Upacara iki kanggo perlambang bocah sing siapsiap nglakoni urip liwat tuntunan wong tuwa lan kaleksanan yèn umur bocah wis
7 selapan utawa 245 dina (7 x 35 = 245).
Upacara Tedhak sitèn dianakaké amarga ana kapitayan masyarakat Jawa yèn lemah
kuwi nduwéni makna ghoib lan dijaga Bathara Kala. Kanggo ngindari kadadéyan sing ora
becik, mula dianakaké upacara ngenalaké putra-putriné marang Bathara Kala minangka sing
njaga lemah. Anggone nglakoni upacara iki, luwih becik miturut weton.
Kapethik saking: http://tedobagibagiilmu.blogspot.com/2017/08/ (kanthi ewahewahan)
38. Upacara kasebut kaleksanan ancase kanggo...
A. supaya akeh kancane lan bisa urip migunani
B. nyuwun donga pangestu marang tiyang sepuh
C. pralambang bocah sing siap-siap nglakoni urip
D. supaya bocahe pinter anggone mlaku
RUBRIK PENILAIAN
Jenjang Pendidikan : SMP
Penyusun
: Lina Handayani
Mata Pelajaran
: Bahasa Jawa
Tahun
: 2019/2020
Kelas/Semester
: IX /genap (Ujian Sekolah) Bentuk
: Pilihan Ganda
1. Soal Pilihan Ganda
No
Soal
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Kunci
C
A
C
D
B
A
D
A
B
B
C
B
B
D
B
C
B
B
D
C
Skor
Benar
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
Skor
Salah
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
No
Soal
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
Kunci
B
A
C
A
B
D
C
C
A
B
C
D
D
B
C
B
A
C
B
B
2. Nilai
Skor tiap butir soal = 2.5
Rumus Perolehan Nilai = Jumlah jawaban benar x 2,5
Rentang nilai 0 - 100
Skor
Benar
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
Skor
Salah
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
KISI-KISI SOAL
Jenis Sekolah
Mata Pelajaran
Penulis
: SMP
: Bahasa Jawa
: Lina Handayani
Alokasi Waktu
Jumlah Butir soal
: 60 menit.
: 40
NO
KOMPETENSI
DASAR
KELAS MATERI
L. KOGNITIF
INDIKATOR SOAL
No.
Soal
Bentuk
Soal
1
3.3 Memahami Dialog
sandiwara berbahasa
Jawa
IX
Teks
Sandiwara
C4
Disajikan pengalan teks
sandiwara, siswa mampu
mengidentifikasi watak tokoh
dalam teks sandiwara.
1
Uraian
2
3.3 Memahami isi pidato
IX
Pidhato
C6
Disajikan penggalan cerita,
siswa mampu membuat teks
pidato bagian pembuka.
2
Uraian
3
4.5 mengalih aksarakan
IX
serat wulangreh pupuh
Dhandanggulakarangan
sendiri dari huruf latin ke
huruf Jawa.
3.2 Menelaah teks piwulang VIII
Aksara
Jawa
C6
Disajikan kalimat berhuruf
latin siswa dapat mengubah
aksara latin serat wulangreh
pupuh Dhandhanggula gatra 5
menjadi aksara Jawa
3
Uraian
Tembang
macapat
Serat
Wulangreh
pupuh
Kinanthi.
C5
Disajikan bait ke-4 tembang
kinanthi, siswa mampu mengubah
bentuk prosa menjadi prosa.
4
Uraian
4
serat Wulangreh pupuh
Kinanthi.
5
3.4 Memahami isi teks
dialog berisi pesan.
VIII
Atur-Atur
C6
Disajikan sebuah ilustrasi
cerita, siswa mampu membuat
teks atur-atur yang berisi
pesan.
Disajikan penggalan cerita
pewayangan, siswa mampu
menganalisis watak tokoh
cerita.
5
Uraian
6
3.3 Menelaah cerita
Ramayana (Kidang
Kencana).
VIII
C4
7
3.4 Menelaah
dialog/percakapan.
VII
Wayang
Ramayana
Lakon
Kidang
Kencana
Teks
Dialog
6
Uraian
C6
Disajikan teks ilustrasi cerita
siswa mampu membuat teks
dialog sederhana.
7
Uraian
8
3.2 Menelaah teks
piwulang serat
Wulangreh pupuh
VII
Serat
Wulangreh
pupuh
Sinom
C4
Disajikan tembang sinom bait
1 serat wulangreh, siswa
mampu menganalisis isi
tembang dengan menggunakan
ragam basa Jawa ngoko.
Disajikan teks berita, siswa
mampu menganalisis unsur
pembangun berita tempat,
waktu, dan peristiwa.
Disajikan teks tembang
macapat Durma bait 1 pada
serat wulangreh, siswa mampu
menganaslisis guru gatra, guru
lagu dan guru wilangan.
8
Uraian
9
3.3 Menelaah teks berita
VIII
Teks Berita C4
9
Uraian
10
3.2 Menelaah teks
piwulang serat
Wulangreh pupuh Durma
IX
Tembang
Durma
10
Uraian
C4
KARTU SOAL (SOAL URAIAN)
Jenjang Pendidikan : SMP
Penyusun
: Lina Handayani, S.Pd
Mata Pelajaran
: Bahasa Jawa
Tahun
: 2019/2020
Kelas/Semester
: IX /genap (Ujian Sekolah) Bentuk
Kompetensi Dasar:
3.3 Memahami Dialog sandiwara
berbahasa Jawa
Materi :
Sandiwara
Indikator Soal :
Disajikan
pengalan
teks
sandiwara,
siswa
mampu
mengidentifikasi watak tokoh
dalam teks sandiwara.
No. Soal
: Uraian (10 soal)
Kunci
Buku Sumber
Buku Siswa KelasIX
1
Terlampir
Rumusan butir soal
Narator
: Sawise nggarap tugas bareng
bocah-bocah ngrembug gawe
sinau bareng sesok.
Kirana
: Eh, krungu-krungu arep
ulangan Basa Indonesia lho.
Neta
: Tenane tah Na?
Kirana
: Iya Ta.
Gilang
: Yen ngono sesuk bali
sekolah ayo sinau bareng maneh.
Kirana&Neta : Oke.
Gilang
: Piye awakmu No? Gelem
tah gak melu sinau bareng karo
kanca-kanca?
Rino
: Iya wis Lang, gelem aku.”
(raine Rino mrengut)
Gilang
: Ya wis, ayo bali. Sesuk bali
sekolah kumpul ning kene maneh
ya?
Neta&Kirana : “Siap Lang. Semangat.
Narator
: Wusanane bocah-bocah
padha bali ing omah dhewe-dhewe.
Adhedasar pethilan teks sandiwara kasebut,
kepriye watake paraga Rino lan tuduhke
buktine?
Kompetensi Dasar:
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
Buku Siswa Kelas IX
4.11. menyelesaikan masalah
kontekstual yang berkaitan
dengan keliling dan luas
berbagai jenis segi empat
2
Terlampir
Materi :
Rumusan butir soal
Sesorah
Indikator Soal :
Rina katunjuk dening kancane supaya makili sesorah
Disajikan
penggalan
cerita saka kelas 8 ing acara paripurna kelas 9 SMP Pamong
(ilustrasi cerita), siswa mampu Praja tahun pelajaran 2019/2020. Gawea sesorah
membuat teks pidato bagian
perangan purwaka saka carita kasebut!
pembuka.
Kompetensi Dasar:
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
4.5 mengalih aksarakan serat
wulangreh
pupuh
Buku Siswa Kelas IX
3
Terlampir
Dhandanggulakarangan sendiri
dari huruf latin ke huruf Jawa.
Materi :
Rumusan butir soal
Aksara Jawa
Pada 3
Indikator Soal :
Jroning Qur'an nggoning rasa yekti,
Disajikan kalimat berhuruf latin
nanging ta pilih ingkang uninga,
siswa dapat mengubah aksara
kajaba lawan tuduhe,
latin serat wulangreh pupuh
Dhandhanggula gatra 5 menjadi
nora kena den awur,
aksara Jawa.
ing satemah nora pinanggih,
mundhak katalanjukan,
temah sasar susur,
yen sira ayun waskitha,
sampurnane ing badanira puniki,
sira anggegurua.
Owahana kanthi aksara Jawa pada 3 saka
tembang macapat kasebut….
Kompetensi Dasar:
3.2 Menelaah teks piwulang serat
Wulangreh pupuh Kinanthi.
Materi :
Tembang Macapat
Indikator Soal :
Disajikan bait ke-4
No. Soal
Kunci
Buku Siswa Kelas VIII
4
Terlampir
Rumusan butir soal
tembang
Buku Sumber
Pada 4
Nadyan asor wijilipun,
yen kalakuane becik,
kinanthi, siswa mampu mengubah
bentuk prosa menjadi prosa.
Kompetensi Dasar:
3.4 Memahami isi teks dialog
berisi pesan.
Materi :
Atur-atur
Indikator Soal :
Disajikan sebuah ilustrasi cerita,
siswa mampu membuat teks aturatur yang berisi pesan.
Kompetensi Dasar:
3.3 Menelaah cerita Ramayana
(Kidang Kencana).
Materi :
Wyang Ramayana
Indikator Soal :
Disajikan
penggalan
cerita
pewayangan,
siswa
mampu
menganalisis watak tokoh cerita.
utawa sugih carita,
carita kang dadi misil,
iku pantes raketana,
darapin mundhak kang budi.
(Anggitanipun Sri Susuhunan Pakubuwana
IV)
Gancarna tembang kasebut mingunakake
ragam basa ngoko….
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
Buku Siswa Kelas VIII
5
Terlampir
Rumusan butir soal
Pak Jarno Ketua 05 desa Dersalam arep
nganakake rapat RT. Banjur Suwandi diutus
paring uleman Pak Sumitra tangga ngarep
omah, supaya rawuh ing tanggal 12 Juni 2020.
Gawea atur-atur saka carita ing dhuwur.
No. Soal
Kunci
Terlampir
6
Rumusan butir soal
Buku Sumber
Buku Siswa Kelas VIII
Kidang Kencana
Prabu Ramawijaya lelana sajroning
alas Dhandhaka sekaliyan karo garwane yaiku
Dewi Sinta, lan didherekake dening rayi
kinasihe Raden Lesmana. Saking mbangun
turute karo ingkang ramane, yaiku Prabu
Dasarata ing Ayodya. Rama karo garwane
ninggal kamukten lelana menyang alas. Raden
Lesmana ora keri, setya tuhu ngiringake
sedulur tuwa menyang alas. Tekan tengah alas,
sawise nundhungi buta–buta sing ngganggu
gawe, Rama sarombongan dikanthi dening
Lesmana menyang ara-ara tengah alas, kang
ngresepake pandulu.
Dewi Sinta pirsa kidang kencana ana
ing tengahing alas mau. Banjur kepengin
banget ndarbeni kidang kencana sing apik
banget ulese iku, lan nyuwun supaya Rama
kersa mburu lan nyekelake. Sadurunge tumuju
alas mburu kidang, Rama ninggal weling
marang Lesmana supaya njaga Dewi Sinta.
Ananging amarga Dewi Sinta rungon-rungonen
swarane Rama, Lesmana banjur diutus nyusul
kangmase.
Adhedasar carita ing dwuwur kepriye watake
Prabu Rama?
Kompetensi Dasar:
3.4 Menelaah dialog/percakapan.
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
Buku Siswa Kelas VII
7
Terlampir.
Rumusan butir soal
Materi:
Teks Dialog
Indikator Soal :
Sari siswa kelas 7 SMP Budi Karya dheweke arep melu
Disajikan teks ilustrasi cerita
siswa mampu membuat teks kagiyatan ing museum kretek saperlu nyengkuyung
pasinaon IPS. Mula dheweke kudu pamit marang ibune
dialog sederhana.
ing dina Rebo tabuh 14.00. Adhedasar carita kasebut
gawea pacelathon kang pener!
Kompetensi Dasar:
No. Soal
Kunci
3.2 Menelaah teks piwulang
serat Wulangreh pupuh sinom.
Materi :
Wulangreh pupuh sinom.
Indikator Soal :
Disajikan tembang sinom bait
1 serat wulangreh, siswa
mampu
menganalisis
isi
Buku Sumber
Buku Siswa Kelas VII
8
Terlampir.
Rumusan butir soal
Pada 1
Ambege kang wus utama,
tan ngendhak gunaning jalmi,
amiguna ing aguna,
sasolahe kudu bathi,
tembang dengan menggunakan
ragam basa Jawa ngoko.
pintere den alingi,
bodhone didokok ngayun,
pamrihe den inaa,
mring padha padhaning jalmi,
suka bungah den ina sapadha-padha.
Tembang sinom ing dhuwur, isine anyeritakake babagan
apa?coba jlentrehna!
Kompetensi Dasar:
No. Soal
Kunci
9
Terlampir
Buku Sumber
Buku Siswa Kelas VIII
3.3 Menelaah teks berita
Materi :
Teks Berita
Indikator Soal :
Disajikan teks berita, siswa
mampu menganalisis unsur
pembangun berita tempat,
waktu, dan peristiwa.
Rumusan butir soal
KRETEG AMBROL ING BLORA
Sugeng enjang para pamiyarsa...
Giyaran enjang dinten Senin Pahing, 17
April 2017 saged panjenenan pirsani malih.
Laporan-laporan ingkang akurat tuwin
ngrakyat sampun sumadya katur panjenengan.
Antawisipun inggih kreteg antawis propinsi
ambrol. Akses perekonomian warga kaganggu.
Sareng kula Fifilia, punika pawarta
jangkepipun.
Deresing ilining lepen Bengawan Solo
rikala Jawah ndamel satunggaling kreteg ing
margi Kabupaten Blora longor. Jalur Alternatif
saking Kabupaten Blora pinuju Jawa Timur
Pedhot lan njalari akses perekonomian warga
lumpuh. Warga kapeksa muter ngantos puluhan
kilo meter lumantar jalur alternatif sanes.
Kreteg dawanipun 10 meter ingkang dumunung
ing Desa Cibung Kedung Tuban Blora longsor
Kemis Dalu. Jawah deres ndamel toya lepen
anakan Bengawan Solo mudhal lan nderes
pondasi sisih andhap ngantos ambles kabekta
arus. Kreteg ingkang dumunung bing margi
Kabupaten menika nggayutaken 3 kecamatan,
nuwun ingging Kecamatan Kedung Tuban,
Kecamatan Cepu lan Kecamatan Kradenan.
Adhedasar pawarta ing dhuwur, coba sebutna
unsur pembangun pawarta 3 bae!
Kompetensi Dasar:
3.2 Menelaah teks piwulang
serat
Wulangreh
pupuh
Durma.
Materi :
Tembang Durma
Disajikan
teks
tembang
macapat Durma bait 1 pada
serat wulangreh, siswa mampu
menganaslisis guru gatra, guru
lagu dan guru wilangan.
No. Soal
Kunci
Buku Sumber
Buku Siswa Kelas IX
Terlamir
10
Rumusan butir soal
Pada 7
Nora nana panggawe kang luwih gampang,
kaya wong memamaoni,
sira eling-eling, aja sugih waonan,
den sami salajeng budi,
ingkang prayoga,
sapa-sapa kang lali.
Sebutna pathokan tembang, saka tembang
kasebut!
SOAL URAIAN
PEMERINTAH KABUPATEN ...........
DINAS PENDIDIKAN, PEMUDA DAN OLAH RAGA
SMP ...............
Jalan ........................................ ℡ .........................
Email: ...................................... Website: ....................................
UJIAN SEKOLAH
SMP ............
TAHUN PELAJARAN ..................
Mata Pelajaran
: Bahasa Jawa
Hari, Tanggal
: ……………………
Waktu
: ……………………
PETUNJUK
1. Isikan identitas dalam lembar jawab yang tersedia sesuai dengan identitas pada Kartu peserta
Ujian Sekolah.
2. Jumlah soal sebanyak 10 butir soal uraian.
3. Jawablah dilembar jawaban yang disediakan.
4. Periksa dan bacalah soal-soal sebelum kalian menjawabnya.
5. Laporkan pada pengawas apabila terdapat lembar soal yang kurang jelas, rusak, atau tidak
lengkap.
6. Tidak diizinkan menggunakan kalkulator, HP, tabel matematika, atau alat bantu hitung
lainnya.
7. Periksalah pekerjaan kalian sebelum diserahkan kepada pengawas.
II. Wangsulana pitakonan ing ngisor iki kanthi wangsulan kang pener!
Narator
Kirana
Neta
Kirana
Gilang
Kirana&Neta
Gilang
Rino
Gilang
: Sawise nggarap tugas bareng bocah-bocah ngrembug gawe
sinau bareng sesok.
: Eh, krungu-krungu arep ulangan Basa Indonesia lho.
: Tenane tah Na?
: Iya Ta.
: Yen ngono sesuk bali sekolah ayo sinau bareng maneh.
: Oke.
: Piye awakmu No? Gelem tah gak melu sinau bareng karo
kanca-kanca?
: Iya wis Lang, gelem aku.” (raine Rino mrengut)
: Ya wis, ayo bali. Sesuk bali sekolah kumpul ning kene maneh
ya?
Neta&Kirana
Narator
: “Siap Lang. Semangat.
: Wusanane bocah-bocah padha bali ing omah dhewe-dhewe.
1. Adhedasar pethilan teks sandiwara kasebut, kepriye watake paraga Rino lan tuduhke
buktine?
2. Rina katunjuk dening kancane supaya makili sesorah saka kelas 8 ing acara paripurna kelas
9 SMP Pamong Praja tahun pelajaran 2019/2020. Gawea sesorah perangan purwaka saka
carita kasebut!
Pada 3
Jroning Qur'an nggoning rasa yekti,
nanging ta pilih ingkang uninga,
kajaba lawan tuduhe,
nora kena den awur,
ing satemah nora pinanggih,
mundhak katalanjukan,
temah sasar susur,
yen sira ayun waskitha,
sampurnane ing badanira puniki,
sira anggegurua.
3. Owahana kanthi aksara Jawa pada 3 saka tembang macapat kasebut….
Pada 4
Nadyan asor wijilipun,
yen kalakuane becik,
utawa sugih carita,
carita kang dadi misil,
iku pantes raketana,
darapin mundhak kang budi.
(Anggitanipun Sri Susuhunan Pakubuwana IV)
4. Gancarna tembang kasebut mingunakake ragam basa ngoko….
5. Pak Jarno Ketua 05 desa Dersalam arep nganakake rapat RT. Banjur Suwandi diutus
paring uleman Pak Sumitra tangga ngarep omah, supaya rawuh ing tanggal 12 Juni 2020.
Gawea atur-atur saka carita ing dhuwur.
Kidang Kencana
Prabu Ramawijaya lelana sajroning alas Dhandhaka sekaliyan karo garwane yaiku
Dewi Sinta, lan didherekake dening rayi kinasihe Raden Lesmana. Saking mbangun turute
karo ingkang ramane, yaiku Prabu Dasarata ing Ayodya. Rama karo garwane ninggal
kamukten lelana menyang alas. Raden Lesmana ora keri, setya tuhu ngiringake sedulur tuwa
menyang alas. Tekan tengah alas, sawise nundhungi buta–buta sing ngganggu gawe, Rama
sarombongan dikanthi dening Lesmana menyang ara-ara tengah alas, kang ngresepake
pandulu.
Dewi Sinta pirsa kidang kencana ana ing tengahing alas mau. Banjur kepengin
banget ndarbeni kidang kencana sing apik banget ulese iku, lan nyuwun supaya Rama kersa
mburu lan nyekelake. Sadurunge tumuju alas mburu kidang, Rama ninggal weling marang
Lesmana supaya njaga Dewi Sinta. Ananging amarga Dewi Sinta rungon-rungonen swarane
Rama, Lesmana banjur diutus nyusul kangmase.
6. Adhedasar carita ing dwuwur kepriye watake Prabu Rama?
7. Sari siswa kelas 7 SMP Budi Karya dheweke arep melu kagiyatan ing museum kretek
saperlu nyengkuyung pasinaon IPS. Mula dheweke kudu pamit marang ibune ing dina
Rebo tabuh 14.00. Adhedasar carita kasebut gawea pacelathon kang pener!
Pada 1
Ambege kang wus utama,
tan ngendhak gunaning jalmi,
amiguna ing aguna,
sasolahe kudu bathi,
pintere den alingi,
bodhone didokok ngayun,
pamrihe den inaa,
mring padha padhaning jalmi,
suka bungah den ina sapadha-padha.
8. Tembang sinom ing dhuwur, isine anyeritakake babagan apa?coba jlentrehna!
KRETEG AMBROL ING BLORA
Sugeng enjang para pamiyarsa...
Giyaran enjang dinten Senin Pahing, 17 April 2017 saged panjenenan pirsani malih.
Laporan-laporan ingkang akurat tuwin ngrakyat sampun sumadya katur panjenengan.
Antawisipun inggih kreteg antawis propinsi ambrol. Akses perekonomian warga kaganggu.
Sareng kula Fifilia, punika pawarta jangkepipun.
Deresing ilining lepen Bengawan Solo rikala Jawah ndamel satunggaling kreteg ing
margi Kabupaten Blora longor. Jalur Alternatif saking Kabupaten Blora pinuju Jawa Timur
Pedhot lan njalari akses perekonomian warga lumpuh. Warga kapeksa muter ngantos
puluhan kilo meter lumantar jalur alternatif sanes.
Kreteg dawanipun 10 meter ingkang dumunung ing Desa Cibung Kedung Tuban Blora
longsor Kemis Dalu. Jawah deres ndamel toya lepen anakan Bengawan Solo mudhal lan
nderes pondasi sisih andhap ngantos ambles kabekta arus. Kreteg ingkang dumunung bing
margi Kabupaten menika nggayutaken 3 kecamatan, nuwun ingging Kecamatan Kedung
Tuban, Kecamatan Cepu lan Kecamatan Kradenan.
9. Adhedasar pawarta ing dhuwur, coba sebutna unsur pembangun pawarta 3 bae!
Pada 7
Nora nana panggawe kang luwih gampang,
kaya wong memamaoni,
sira eling-eling, aja sugih waonan,
den sami salajeng budi,
ingkang prayoga,
sapa-sapa kang lali.
10. Sebutna pathokan tembang, saka tembang kasebut!
Jenjang Pendidikan : SMP
RUBRIK PENILAIAN
Penyusun
Mata Pelajaran : Bahasa Jawa
Tahun
Kelas/Semester : IX /genap (Ujian Sekolah) Bentuk
No.
Soal
1
: Uraian
Skor Total
Reno dhuweni watak nesunan.
(Rino
: Iya wis Lang, gelem aku.” (raine Rino mrengut))
Menjawab dengan tepat dan menunjukkan buktinya: 4
Menjawab dengan menganalis watak tokoh cerita: 2
Menjawab tetapi tidak tepat: 1-2
Tidak menjawab : 0
Sugeng enjing,
Ingkang Kinurmatan, Bapa Suyadi, M.Pd. minangka kepala sekolah Pamong
Praja, ingkang kula urmati bapa/ ibu guru SMP Pamong praja saha staf TU lan
boten kasupen para rawuh dalah para kanca kelas 7, 8, 9 kang kula urmati.
Sumangga sesarengan kita ngaturaken pujin syukur konjuk ngarsanipun gusti
kang maha agung awit saking barokah saha hidayahipun kita sedaya saged
makempal ing mriki saperlu angrawuhi acara pari purna siswa kelas 9 tahun
pelajaran 2019/ 2020.
a)
b)
c)
d)
3
: 2019/2020
Uraian Jawaban
a)
b)
c)
d)
2
: Lina Handayani, S.Pd.
4
10
Menjawab dengan tepat bagian teks pidato pembuka: 4
Menjawab dengan memilih diksi yang tepat : 3
Menjawab dengan memperhatikan koherensi dan kohesi kalimat: 3
Tidak menjawab: 0
a) Menjawab dengan tepat :
10
b) Tidak menjawab :0
4
Nadyan asor wijilipun,
Sadyan elek wujude……………..1
yen kalakuane becik,
Menawa kelakuane apik…………1
utawa sugih carita,
Utawa akih nasehat/ ilmu…………1
carita kang dadi misil,
Ilmu kang dadi pituwas……………1
iku pantes raketana,
Iku apik menawa dikumpuli………..1
darapin mundhak kang budi.
Andhadhekake budi kang becik…….1
5
Suwandi: “thok-thok, sugeng sonten pak…”
6
10
Pak Mitra: “eh kowe to le…mlebu rene, lugguh…lungguh ana apa jane?”
Suwandi: “kula diutus bapak ngaturaken uleman kagem pak mitra.
Pak Mitra: “uleman apa kuwi?”
Suwandi: “punika pak benjing dalu tabuh 7 ba’da isya’, panjenengan katuran
rawuh ing dalem kangge ngrawuhi acara rapat RT.
Pak mitra: “owhhh…iyo, iyo le matur nuwun yo matura bapakmu.
Suwandi: : nggih pak kula wangsul rumiyin”
Pak mitra “yo le …yo…”
Suwandi : “mongga pak, sugeng sonten”
a)
b)
c)
d)
6
Menjawab dengan membuat teks dialog atur-atur dan ilustrasi soal: 4
Menjawab dengan memperhatikan penggunaan tingkat tutur: 4
Menjawab dengan menggunakan diksi yang tepat:2
Tidak menjawab: 0
Rama kuwi duweni sipat tanggung jawab lan tresna marang garwane.
(lan didherekake dening rayi kinasihe Raden Lesmana. Saking mbangun
turute karo ingkang ramane, yaiku Prabu Dasarata ing Ayodya. Rama karo
garwane ninggal kamukten lelana menyang alas.)
a) Menjawab dengan tepat dan memberikan kalimat bukti penguat
jawaban: 4
b) Menjawab dengan tepat: 3
c) Menjawab tidak tepat : 1-2
d) Tidak menjawab: 0
7
4
Sari siswa kelas 7 SMP Budi Karya dheweke arep melu kagiyatan ing museum
kretek saperlu nyengkuyung pasinaon IPS. Mula dheweke kudu pamit marang
ibune ing dina Rebo tabuh 14.00. Adhedasar carita kasebut gawea pacelathon
kang pener!
Sari: “bu badhe matur…”
Ibu : “iya ndhuk, piye arep matur apa?”
Sari : “badhe nyuwun ijin bu…kangge ndherek kagiyatan sekolah ing museum
kreteg”
Ibu: “kegiyatan apa kuwi?”
Sari: “nggih bu studi lapangan, kangge pasinaon IPS”
Ibu : “kapan kuwi?”
Sari : “benjing siang bu tabuh 2 siang”
Ibu : “owhh yo wis, ibu paring pangestu nanging sing ati-ati yen wayah bali
langsung bali omah aja mampir- mampir !”
Sari : “ nggih bu matur nuwun”
10
a)
b)
c)
d)
8
Menjawab dengan membuat teks dialog sederhana dan ilustrasi soal: 4
Menjawab dengan memperhatikan penggunaan tingkat tutur: 4
Menjawab dengan menggunakan diksi yang tepat:2
Tidak menjawab: 0
Sipatipun tiyang kang budunipun luhur inggih boten ngremeh dhateng liyan,
asring paring mupangat. Pinteripun dipuntutupi ananging cublukipun kang
dipuntingalaken. Pasrah bilih diina dhateng liyan.
a) Menjawab dalam bentuk narasi, penggunaan diksi yang tepat, dan
menggunakan tingkat tutur basa Jawa Krama: 9-10
b) Menjawab dengan dalam bentuk narasi, dan pemilihan diksi yang tepat :
4-8
c) Menjawab dalam bentuk baik, diksi kurang tepat:1-3
d) Tidak menjawab: 0
9
10
a) Unsur pembangun wektu / tempat: 2
Dina kemis dalu tanggal 14 April 2017
b) Unsur pembangun prastawa: 2
Kreteg ambrol ing ing Desa Cibung Kedung Tuban Blora amarga
ilining deresing banyu bengawan solo.
c) Unsur pembangun papan panggonan: 2
dumunung ing Desa Cibung Kedung Tuban Blora
d) Tidak menjawab : 0
Nora nana panggawe kang luwih gampang,
kaya wong memamaoni,
sira eling-eling, aja sugih waonan,
den sami salajeng budi,
ingkang prayoga,
sapa-sapa kang lali.
a) Guru gatra :6………………………….3
b) Guru wilangan : 12, 8, 12, 8, 5, 7…….4
c) Guru lagu : a, i, a, i, a, i……………….3
d) Tidak menjawab : 0
JUMLAH SKOR
Nilai yang di peroleh = total (jumlah) skor yang diperoleh
10
6
10
100