Streszczenie. Celem artykułu jest prezentacja podejścia metodologicznego postfoucaultowskiej analizy dyskursu oraz trudności związanych z jej dy daktyką. Postfoucaultowska analiza dyskursu sięga do koncepcji Michela Foucaulta: dyskursu,...
moreStreszczenie. Celem artykułu jest prezentacja podejścia metodologicznego postfoucaultowskiej analizy dyskursu oraz trudności związanych z jej dy daktyką. Postfoucaultowska analiza dyskursu sięga do koncepcji Michela Foucaulta: dyskursu, władzy, wiedzy, podmiotu oraz dyspozytywu. Postfou-caultowska krytyka skupia się na anonimowych, rozproszonych relacjach społecznej władzy, które regulują produkcję dyskursu – także naukowego. Z nauczaniem tego podejścia wiąże się wiele problemów: ograniczony dostęp do literatury przedmiotu w języku polskim, mylące tłumaczenia ważnych pojęć, konieczność uproszczenia wyrafinowanych kategorii Foucaultowskich do analiz korpusów tekstów i mikrosytuacji komunikacyjnych (np. debat me dialnych). Głównym wyzwaniem i zarazem największą wartością dydaktyki jest zachęcenie studentów do krytycznej lektury dyskursu. Ilustracją dla po ruszanych zagadnień jest analiza przekazów o zmianie płci, przeprowadzona w ramach kursu dla studentów dziennikarstwa i komunikacji społecznej.
Słowa kluczowe: postfoucaultowska analiza dyskursu, władza-wiedza, dys pozytyw, krytyka
Summary. The article presents a methodological approach of post-Foucauldian discourse analysis and difficulties with its didactics. Post-Foucauldian discourse analysis is inspired by Michel Foucault's concepts of discourse, power, knowledge , subject and dispositive. Post-Foucauldian critique focuses on anonymous, dispersed power relations that regulate the production of discourse (as well as the academic discourse). Teaching of this approach meets various obstacles, e.g. a limited access to literature in Polish, misleading translations of crucial notions or attempts to use sophisticated Foucauldian categories to analyse text corpora and communicational micro-situations (e.g. media debates). The main challenge and at the same time the biggest value of the didactics is to encourage students to the critical reading of discourse. An example of problems mentioned in the paper is an analysis, carried out by the students of journalism and social communication, of messages concerning sex change.
Key words: post-Foucauldian discourse analysis, power-knowledge, dispositif, critique
