Bu araştırma ile akademik personelin araştırma ve yayın etiği başta olmak üzere Türkiye Bilimler Akademisi (TUBA) tarafından belirlenen etik dışı davranışlar ve etik kurullara ilişkin görüş ve uygulamalar hakkında bilgi edinmek...
moreBu araştırma ile akademik personelin araştırma ve yayın etiği başta olmak üzere Türkiye Bilimler Akademisi (TUBA) tarafından belirlenen etik dışı davranışlar ve etik kurullara ilişkin görüş ve uygulamalar hakkında bilgi edinmek amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini 1992 yılında kurulan bir devlet üniversitesinde sosyal, fen ve sağlık bilimlerinde görev yapan akademisyenler oluşturmuştur. Çalışmaya sosyal bilimlerden 136, fen bilimlerinden 91 ve sağlık bilimlerinden 48 olmak üzere toplam 275 akademisyen katılmıştır. Katılımcıların 119’u kadın, 156’sı erkek ve yaş ortalaması 37,9’dur. Katılımcıların %70,4’ü araştırma yaparken etik sorunlarla karşılaştığını, ayrıca yarıya yakını ise bilgilendirme ve eğitim eksikliği nedeniyle istemeden etik bir hata yapmış olabileceğini belirtmiştir. Akademisyenlerin etik dışı davranışların uygulanma durumu ile ilgili görüşlerine göre, katılımcıların yarıdan fazlası sırasıyla dilimleme, ikram yazarlık, aşırma, tekrar yayım, yazarlık hakkı, iyi sonuçları yayımlama, çarptırma, uygunsuz alıntı gibi konularda daha fazla etik ihlallerin yapıldığını düşünmektedir. Akademisyenlerin çoğunluğunun etik kurulların şikâyetleri inceleme görevi olduğundan haberdar olduğu, yarısının araştırma etiğine ilişkin yasa ve yönetmeliklerden ve etik kurulların işleyişinden haberdar olduğu görülmüştür. Akademisyenlerin yarıdan fazlasının tüm eğitim yaşamları boyunca her hangi bir etik eğitimi almadığı, buna karşı %93,8’inin akademisyenlere etik eğitimi verilmesi gerektiği inancında olduğu belirlenmiştir. Akademisyenler tarafından etiğe uygun bulunmayan davranışların uygulanma durumu, etik kurullar ve etik eğitim ihtiyacı konuları ile cinsiyet, yaş, uzmanlık alanı, akademik unvan gibi bağımsız değişkenler arasında istatistiksel açıdan anlamlı ilişkilere rastlanmıştır.
ABSTRACT:
This research intends to identify the inappropriate ethical behaviors of academic personnel mostly on research and the ethics of publication as determined by the Turkish Academy of Sciences (Türkiye Bilimler Akademisi [TÜBA]) and to learn about the views and practices related to ethics committees. Academicians working in the Social, Applied, and Health Sciences Department of a university that was established in 1992 formed the universe of the study. A total of 275 academicians participated in the study, 136 from Social Sciences, 91 from Applied Sciences, and 48 from Health Sciences. The participants were 156 women and 119 men with an average age of 37.9. Of the participants, 70.4% reported facing ethical problems while doing research; nearly half also reported that previously they could have unintentionally made an ethical mistake due to lack of knowledge and training. According to academicians’ views related to the situation of applying inappropriate ethical behaviors, more than half of the respondents thought that more violations of ethical issues had been done such as copying, crediting authors, plagiarism, repetitive writing, author’s rights, publishing good results, and falsifying, respectively. The majority of academicians were seen to be aware of the task of ethics committees to examine complaints; half of the academicians were seen to be aware of the laws and regulations on the ethics of research and of the function of ethics committees. More than half of academicians were determined to be against not receiving any ethics training throughout one’s educational life, and 93.8% of them were determined to believe that ethics training needs to be given to academicians. The situation of academicians behaving ethically inappropriate was found to have a meaningful statistical relationship through the topics of ethics committees and the need of ethics training among independent variables such as gender, age, area of expertise, and academic title.