Lịch Sử

Western historians have focused on a series of supposed “lost moments” when America could have changed the character of Ho Chi Minh and the post-colonial Vietnamese state. Foremost among these is the “Wilsonian Moment” during the Versailles peace conference in late 1919 and early 1920. Some western historians argue that Ho preferred the American president’s concept of self-determination above all other political philosophies. Only later, after suffering Wilson’s indifference, did French socialists radicalize Ho and he begin his migration to the communist world.

This narrative, however, is contradicted by newly digitized archival and library resources on Ho Chi Minh’s actions in 1919-1920. In fact, Ho never referenced the American president. Instead, he was advocating for Lenin’s concept of political development at this time. This new picture of Ho Chi Minh’s activities not only demonstrates that Woodrow Wilson did not factor into his political vision and challenges notions that the metropole and Europeans were a unidirectional force of radicalization. Indeed, Ho Chi Minh was himself an agent of radicalization, pushing French socialists to join Vladimir Lenin’s Third International as the Versailles conference closed.

Là một phân ngành của khoa học lịch sử, phƣơng pháp nghiên cứu của lịch sử văn minh dựa trên phƣơng pháp luận mác-xít, mà nền tảng là quan điểm duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. Ngòai ra, còn phải tiếp cận với phƣơng pháp nghiên cứu của khoa học lịch sử, nhƣ phƣơng pháp lịch sử và phƣơng pháp logic, phƣơng pháp lịch đại và phƣơng pháp đồng đại, phƣơng pháp so sánh… Khi nghiên cứu một nền văn minh cần phải nắm vững phƣơng pháp tiếp cận với cá nền văn minh, cụ thể là: 1. Cơ sở hình thành: bao gồm cơ sở về điều kiện tự nhiên, cƣ dân, kinh tế, nhà nƣớc và kết cấu xã hội, khái quát về các giai đoạn lịch sử. 2. Thành tựu văn minh: bao gồm chữ viết, văn học (thần thoại, thơ, kịch), sử học, khoa học tự nhiên và kỹ thuật, nghệ thuật (kiến trúc, điêu khắc, hội họa), tƣ tƣởng và các quan điểm triết học, tôn giáo, luật pháp. Có nhiều cách tiếp cận văn minh và các nền văn minh. Song không có một nền văn minh duy nhất, xuyên suốt toàn bộ chiều dài lịch sử của nhân loại. Mỗi nền văn minh cụ thể có tính lịch sử đƣợc hình thành và phát triển trong sự tác động của nhiều nhân tố khác nhau qua nhiều thời kỳ. Vì vậy, không thể áp dụng theo cách rập khuôn mà phải điều chỉnh phù hợp với điều kiện tự nhiên. Phƣơng pháp logic là phƣơng pháp nghiên cứu các hiện tƣợng trong hình thức tổng quát nhằm vạch ra bản chất-qui luật-khuynh hƣớng vận động của các khách quan đó, nhìn đƣợc xu hƣớng phát triển chung của xã hội, biết quá khứ để nhận thức tƣơng lai, tránh hiện tƣợng nhƣ bệnh đồng màu, bệnh giai thoại dật sử thay cho nghiên cứu thực tiễn lịch sử, bệnh công thức giáo điều, bệnh hiện đại hóa lịch sử, bệnh chất đống tài liệu, … từ đó, vận dụng xử lý đúng đắn mối quan hệ giữa TÀI LIỆU-SỰ KIỆN-LÝ LUẬN TỔNG QUÁT. Xử lý mối quan hệ giữa quan điểm duy vật lịch sử với quan điểm giai cấp của công nhân-các tầng lớp nhân dân lao động khác trong nghiên cứu lịch sử. Phƣơng pháp lịch sử là phƣơng pháp xem các hiện tƣợng, sự vật qua các giai đoạn hình thành, phát triển, tiêu vong cụ thể của hiện tƣợng, sự vật đó. Phƣơng pháp lịch sử lịch đại trình bày một sự vật từ quá trình hình thành, phát triển đến suy vong của chúng theo lịch đại Phƣơng pháp lịch sử đồng đại so sánh, giải thích nguyên nhân dẫn đến sự tƣơng đồng, khác biệt, giữa các đặc điểm của các nền văn minh ở cùng một trục thời gian, vào cùng một thời điểm lịch sử cụ thể nhất định. Từ đó, rút ra kết luận về bản chất, quy luật của hiện tƣợng lịch sử.

Có thể nói mà không sợ quá lời rằng ngay cả trong thời đại có nhiều điều kiện thuận lợi cho việc học tập và nghiên cứu như ngày nay, khó lòng tìm ra một học giả có thể sánh với Trương Vĩnh Ký. Tuy nhiên, bên cạnh bảng thành tích ấy, vẫn có những thông tin khiến người đọc băn khoăn, nghi ngờ về một số khía cạnh, chẳng hạn như danh hiệu « Thế giới Thập bát Văn hào » mà đời sau thường gán cho ông. Việc làm sáng tỏ các góc khuất, dù kết quả ra sao, chẳng những không làm mất đi giá trị của nhân vật lịch sử, mà còn góp phẩn củng cố chứng cứ khoa học cho những tư liệu về Trương Vĩnh Ký.