Marifetname
2 Followers
Recent papers in Marifetname
Bu çalışmada, XI. yüzyılda Yusuf Has Hacip (1017-1077) tarafından kaleme alınan İslâmî dönem Türk edebiyatının ilk örneklerinden Kutadgu Bilig (1069-1070) ile XVIII. yüzyılda Türk-İslâm düşünürlerinden Erzurumlu İbrahim Hakkı (1703-1780)... more
Bu çalışmada, XI. yüzyılda Yusuf Has Hacip (1017-1077) tarafından kaleme alınan İslâmî dönem Türk edebiyatının ilk örneklerinden Kutadgu Bilig (1069-1070) ile XVIII. yüzyılda Türk-İslâm düşünürlerinden Erzurumlu İbrahim Hakkı (1703-1780) tarafından yazılan Klasik Türk Edebiyatı dönemine ait Mârifetnâme (1756) ve Eski Rus Edebiyatı dönemine ait eserlerden XII. yüzyılda yazılan Vladimir Monomah’ın Öğretisi ile XVI. yüzyılda Rus başpapaz Silvester tarafından kaleme alınan Domostroy (Ev Düzeni) karşılaştırmalı olarak çözümlenmiştir. Çalışmada, yüzyıllardır birbiriyle iletişim ve etkileşim içinde olan Türk ve Rus halkları tarafından oldukça bilinen ve okunan didaktik nitelikteki eserler aracılığıyla Türkve Rus toplumlarının kadın algısındaki ve kadının aile içindeki rolüne ilişkin benzerliklerin ve farklılıkların tespit edilmesi amaçlanmıştır. Söz konusu eserler karşılaştırılırken araştırmanın tek yöntemle sınırlanıp kısır kalmasını önlemek için karşılaştırmalı edebiyatın çoğulcu (eklektik) inceleme yöntemi kullanılmıştır; bu nedende çalışmada, pozitivist, feminist, hermeneutik ve alımlama estetiği yöntemlerinden birlikte yararlanılmıştır. İnceleme sırasında, yaklaşık yedi yüzyıl arayla yazılmış olan Türk edebiyatı eserlerinden Kutadgu Bilig (XI. yüzyıl) ve Mârifetnâme’de (XVIII. yüzyıl); dört yüzyıl arayla kaleme alınmış olan Rus edebiyatı eserlerinden Vladimir Monomah’ın Öğretisi (XII. yüzyıl) ve Domostroy’da (XVI. yüzyıl ortaları) farklı kültürlerin, dinlerin ürünü olmalarına ve aradan geçen yüzyıllara rağmen kadına yönelik algının pek farklılık göstermediği; aksine çoğu açıdan benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir. Türk ve Rus halklarının toplum yapısına dair önemli bilgiler vermelerine ve zamanla nispeten değişse de günümüzde bile hâlen geçerli olan kadına yönelik algıyı yansıtmalarına rağmen söz konusu eserleri karşılaştıran Türkçe veya Rusça olarak yazılmış herhangi bir bilimsel çalışma bulunmamaktadır. Bu sebeplerden dolayı bu çalışmanın kültüroloji alanındaki önemli bir boşluğu doldurması amaçlanmıştır.
Öz Türk kültürtarihinde; yaşanılan coğrafya, inançlar ve iç içe bulunulan yabancı kültürlerin etkisiyle şekillenen bakış açısı ve algıya göre kadınlar, toplumda farklı roller üstlenmişlerdir. Yazılı ve sözlü edebiyat ürünleri, kadınların... more
Öz
Türk kültürtarihinde; yaşanılan coğrafya, inançlar ve iç içe bulunulan yabancı kültürlerin etkisiyle şekillenen bakış açısı ve algıya göre kadınlar, toplumda farklı roller üstlenmişlerdir. Yazılı ve sözlü edebiyat ürünleri, kadınların üstlendiği rollerle ilgili bilgi edinilebilecek önemli tarihî belgeler arasında yer alır. Yusuf Has Hacib’in İslami Devir Türk Edebiyatı’nın ilk örneklerinden olan Kutadgu Bilig (XI. yy) adlı eseri ile Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın kaleme aldığı Klasik Türk Edebiyatı Dönemi’ne ait Mârifetnâme (XVIII. yy) de ait oldukları dönem kadınının üstlendiği toplumsal rolleri ve ona yönelik algıyı tespit edebileceğimiz kaynaklardandır.
Bu çalışma, söz konusu eserlerdeki kadın kavramı ve algılamaları üzerine hazırlanmıştır. Eserlerde, farklı dönemlere ait olmalarından hareketle ‘kadın’la ilgili algılar incelenmiş, kadınlara yüklenen roller tespit edilmiş ve bu açıdan iki eser karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda her iki eserde söz konusu kimliklerde kadına yönelik algının aradan geçen zamana rağmen çok fazla farklılık göstermediği, aksine çoğu açıdan benzediği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kutadgu Bilig, Mârifetnâme, Kadın, Toplumsal Roller, Algı.
Abstract
Women have had different roles in the society according to perception and viewpoints shaped with the area lived, owned beliefs and also effect of the intermingled foreign cultures in Turkish culture history. Written or oral products have taken place important historical documents to be taken information about the matter. Kutadgu Bilig by
Yusuf Has Hacib (XI cc) which has been one of the first precedents of Turkish literature in Islamic period and also Marifetname by Erzurumlu Ibrahim Hakkı (XVIII cc) in which was Classical Turkish literature period are source-books that we are able to take into consideration social roles of ''woman'' in those periods and perceptions towards that.
This research has been prepared about perceptions and term of ''woman'' in the mentioned works. In woks, perceptions about ''woman'' has been studied because of being in different periods, the roles of women have been taken into consideration, two works have been evaluated comparatively them. Perception towards woman in the mentioned roles has not been found many differences otherwise it has been determined to display similarity in many ways in result of researches in both works.
Key Words: Kutadgu Bilig, Mârifetnâme, Woman, Social Roles, Perception
Türk kültürtarihinde; yaşanılan coğrafya, inançlar ve iç içe bulunulan yabancı kültürlerin etkisiyle şekillenen bakış açısı ve algıya göre kadınlar, toplumda farklı roller üstlenmişlerdir. Yazılı ve sözlü edebiyat ürünleri, kadınların üstlendiği rollerle ilgili bilgi edinilebilecek önemli tarihî belgeler arasında yer alır. Yusuf Has Hacib’in İslami Devir Türk Edebiyatı’nın ilk örneklerinden olan Kutadgu Bilig (XI. yy) adlı eseri ile Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın kaleme aldığı Klasik Türk Edebiyatı Dönemi’ne ait Mârifetnâme (XVIII. yy) de ait oldukları dönem kadınının üstlendiği toplumsal rolleri ve ona yönelik algıyı tespit edebileceğimiz kaynaklardandır.
Bu çalışma, söz konusu eserlerdeki kadın kavramı ve algılamaları üzerine hazırlanmıştır. Eserlerde, farklı dönemlere ait olmalarından hareketle ‘kadın’la ilgili algılar incelenmiş, kadınlara yüklenen roller tespit edilmiş ve bu açıdan iki eser karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda her iki eserde söz konusu kimliklerde kadına yönelik algının aradan geçen zamana rağmen çok fazla farklılık göstermediği, aksine çoğu açıdan benzediği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kutadgu Bilig, Mârifetnâme, Kadın, Toplumsal Roller, Algı.
Abstract
Women have had different roles in the society according to perception and viewpoints shaped with the area lived, owned beliefs and also effect of the intermingled foreign cultures in Turkish culture history. Written or oral products have taken place important historical documents to be taken information about the matter. Kutadgu Bilig by
Yusuf Has Hacib (XI cc) which has been one of the first precedents of Turkish literature in Islamic period and also Marifetname by Erzurumlu Ibrahim Hakkı (XVIII cc) in which was Classical Turkish literature period are source-books that we are able to take into consideration social roles of ''woman'' in those periods and perceptions towards that.
This research has been prepared about perceptions and term of ''woman'' in the mentioned works. In woks, perceptions about ''woman'' has been studied because of being in different periods, the roles of women have been taken into consideration, two works have been evaluated comparatively them. Perception towards woman in the mentioned roles has not been found many differences otherwise it has been determined to display similarity in many ways in result of researches in both works.
Key Words: Kutadgu Bilig, Mârifetnâme, Woman, Social Roles, Perception