Prawo Własności Intelektualnej

Celem artykułu jest ocena czy i w jakim zakresie wybrane narzędzia komunikacji wiedzy, podlegają ochronie w ramach prawa własności intelektualnej. Rozważono także możliwość objęcia ochroną efektów stosowania wybranych technik. Szczegółowej analizie poddano  kwantyfikowanie wiedzy, mapowanie myśli, klaryfikacja oraz dialogi wiedzy. Prawo własności intelektualnej zapewnia ochronę jedynie niektórych efektów aktywności ludzkiego umysłu i to po spełnieniu określonych warunków. Istotne jest zatem prawidłowe zakwalifikowanie danego wytworu intelektu, wedle wymogów stawianych przez poszczególne ustawy. Może się zatem okazać, iż wykorzystywane narzędzie nie podlega, przykładowo, ochronie wynikającej z prawa autorskiego, jednak może być uznane za przedmiot ochrony własności przemysłowej. Świadomość granic prawa własności intelektualnej pozwala skutecznie zarządzać dobrami niematerialnymi, związanymi z komunikacją wiedzy. Umożliwia także realną oceną postępowania konkurentów oraz podjęcie adekwatnych kroków w przypadku ewentualnych naruszeń.

Aktywa niematerialne przedsiębiorstw, zwłaszcza ich własność intelektualna, są zasobami, które bywają i przeceniane, i niedoceniane jednocześnie. Wynika to z faktu, że zarówno ekonomiści, prawnicy, jak i księgowi zwykli przypisywać im inną rolę niż faktycznie pełnią i mogą one pełnić w przedsiębiorstwach. Z jednej strony, dominuje takie spojrzenie na zasoby niematerialne, które traktuje ich immanentne cechy (w szczególności możliwość łatwego i taniego kopiowania) jako problem, który ogranicza potencjał do budowania przez przedsiębiorstwo przewag konkurencyjnych. Z drugiej zaś, mierniki poziomu innowacji zbyt często opierają się na szkodliwym skrócie myślowym: im większa liczba patentów, tym większa innowacyjność.

The problematic gap between legal and social norms exists in copyright law. The consequences of this gap are severe and include: not following copyright rules, and a big conflict between artists and recipients of a culture. In this context, copyright piracy is prevalent in Poland and legal tools aimed to protect interests of artists have failed. Copyright law might have been in sync with analogue era, but not to digital world. Identification of roots of the discrepancy between social expectations and legally binding rules might be the first step toward rectifying of situation. This article demonstrates the conceptual metaphors as a possible reason for malfunctioning the copyright law. Some metaphors treat intangible objects as tangible ones (intellectual or artistic work) and might pose difficulties mentioned above. Additionally, Larsson defined a group of metaphors in legal system. Bound with them are metaphors outside of law. For example, if law treats intellectual property as tangible property, than metaphors outside the copyright legal system, such as piracy apply. Polish copyright law in the context of Lakoff – Johnson theory of metaphors is a framework of the study.

Coraz powszechniej w badaniach naukowych stosuje się metody text and data mining (TDM). Rodzi to pytania o granice legalności tych działań. O ile w państwach Unii Europejskiej trwa dyskusja na ten temat i panuje przekonanie o dużej niepewności prawnej, która sprawia, że
badania europejskie TDM zaczynają odstawać od amerykańskich i azjatyckich, o tyle temat ten w polskiej doktrynie pojawił się tylko incydentalnie. W pracy przeanalizowane zostały przepisy polskiego prawa autorskiego w zakresie dopuszczalności stosowania metod TDM, w szczególności przepisy o dozwolonym użytku i ochronie integralności utworów. Ze względu na klauzule generalne zderza się zasada ochrony praw twórcy z zasadą wolności badań naukowych.

Obecny system praw na dobrach niematerialnych oparty zbudowany jest na podstawie praw wyłcznych. Taki sposób regulacji, zaczął kształtować się w XV w. w związku z rozwojem gospodarek rynkowych. Jednocześnie skupienie się na modelu rynkowej organizacji procesów produkcji i dystybucji dóbr niematerialnych, takich jakimi są utwory i wynalazki, pozostawiło w ceniu modele nie-rynkowe. Powstanie Internetu, i wynikajace z niego obniżenie kosztów komunikacyjnych sposobodało, że produkcja i dystyrbucja dóbr niematerialnych w ramach modeli nierynkowych stała się zjawiskiem masowym. Zmiana ta, w raz z innymi czynnikami pozwala poddawać w wątpliwość utrzymywanie systemu praw na dobrach niematerialnych, jako systemu opartego na prawach wyłącznych. W literaturze prawniczej i ekonomicznej dostrzega się potrzebę zwiększenia roli praw niewyłącznych. Niekiedy wskazuje się nawet na potrzebę poszukiwania Nowego Paradygmatu regulacji systemu praw na dobrach niematerialnych, opartego właśnie o prawa niewyłączne jako jego podstawę.

Celem niniejszego artykułu jest analiza ekonomicznych skutków popularyzacji książek w wersji elektronicznej, obserwowanych na szeroko rozumianym rynku książki. Tekst zawiera analizę pojawiających się w tym kontekście wyzwań i problemów w trzech zasadniczych obszarach: modeli biznesowych, polityk publicznych oraz prawa autor- skiego. Na tej podstawie prezentowane są strategie, które mają minimalizować negatywne efekty przemian oraz po- zwolić na jak najlepsze wykorzystanie pojawiających się szans.

Tematem artykułu jest ekonomiczna analiza prawa patentowego. Autor rozpoczyna od przedstawienia najważ- niejszych założeń ekonomicznej analizy prawa oraz podstawowych regulacji ustawowych dotyczących instytucji pa- tentu. W dalszej kolejności analizowane są cechy konstrukcyjne patentu: jego długość, szerokość oraz wysokość. Zwieńczeniem artykułu jest zaś omówienie najważniejszych swoistości patentowej ochrony wynalazków w sekto- rach, w których jej efektywność oceniana jest skrajnie różnie, tj. w branży farmaceutycznej i software’owej. Tekst za- wiera także propozycje zmian w prawie, których celem jest poprawa efektywności patentu jako podstawowego na- rzędzia ochrony wynalazków.

Słowa kluczowe: patent, ekonomiczna analiza prawa, efektywność, patenty na oprogramowanie, patentowanie le- ków, wysokość patentu, szerokość patentu, długość patentu.