Roman province of Macedonia

Rescue Archaeological Research on the site Sveti Spas, in Territory of Village Lascarevo, Municipality of Sandanski.

During the archaeological research six graves were registered (fig. 1-2). They consist of rectangular pits, orientated E–W, dug into the bedrock. Graves Nos. 1, 3, 4 and 6 are covered with stone plates. What makes an impression is that in grave № 4 two of the plates are vertically situated, most probably they were displaced from their original positions. The burial practices are inhumations, as the skeletons are laid on their backs with stretched feet and hands crossed over the pelvis. At grave № 1 the skull is turned at 180º, the thorax is displaced, which indicates a secondary interference. Similar interference was also noted at grave № 2, where the bones were scattered in the grave’s pit and a big part of the skeleton was missing. No grave inventory was found in any of the excavated graves. Based on the type of the burial structures it could be supposed that the necropolis refers to the period of the Late Antiquity, 4th–6th c. AD.

Η περιοχή που σήμερα οριοθετούμε ως δήμο Δεσκάτης, κατά την αρχαιότητα δεν αποτελούσε μία ενιαία και αδιαίρετη περιοχή, και για τον λόγο αυτόν προκύπτουν αρκετές δυσκολίες όσον αφορά τον καθορισμό της αρχαίας της τοπογραφίας. Το βορειότερο τμήμα του σημερινού δήμου που διαρρέεται από τον Αλιάκμονα και τον παραπόταμο του, καθώς και το κεντρικό τμήμα, εντάσσονται από τους ερευνητές στην Ελίμεια της Άνω Μακεδονίας. Στην παραπάνω περιοχή βρίσκονται σήμερα οι οικισμοί της Παναγίας, της Παλιουριάς, της Δήμητρας, του Καρπερού και της Κατάκαλης. Το ανατολικό και νοτιοανατολικό τμήμα του δήμου, που αντιστοιχεί στην περιοχή της κωμόπολης της Δεσκάτης, καθώς και των γειτονικών οικισμών της Παρασκευής, του Διασελλακίου, του Δασοχωρίου και του Γηλόφου, κατά τους ιστορικούς N. G. L. Hammond και Δ. Κ. Σάμσαρη θα πρέπει να ανήκε στην αρχαία Περραιβία. Τέλος, το δυτικό και νοτιοδυτικό τμήμα του δήμου Δεσκάτης, όπου βρίσκονται οι οικισμοί Τριφύλλι, Τρικοκκιά και Άνοιξη, ενδεχομένως να ανήκε στην αρχαία Τυμφαία, χωρίς όμως να είναι δυνατό να αποσαφηνιστεί από τη μέχρι στιγμής έρευνα.

Το αρχαίο πόλισμα που βρίσκεται στην τράπεζα της Θέρμης - Σεδών δεν έχει ταυτιστεί από τις έως τώρα ιστορικές και αρχαιολογικές έρευνες. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στους υπόλοιπους αρχαίους οικισμούς εντός του Δήμου Θέρμης, καθώς η ταυτότητά τους παραμένει αβέβαιη. Σύμφωνα με τα γεωγραφικά όρια του βασιλείου της Μακεδονίας, το δυτικό τμήμα του Δήμου Θέρμης, όπου βρίσκεται και η πόλη της Θέρμης - Σεδών, αποτελούσε μέρος της ανατολικής Μυγδονίας. Η αρχαία πόλη που βρίσκεται στη Θέρμη - Σέδες κατά πάσα πιθανότητα δεν σχετίζεται με την αρχαία Θέρμη, η οποία προϋπήρχε της ίδρυσης της Θεσσαλονίκης. Όσον αφορά στην ονομασία που επικράτησε στην ευρύτερη περιοχή του Σέδες, η γένεσή της σχετίζεται μάλλον με τις θερμές πηγές που υπάρχουν ακόμα και σήμερα στις γύρω εκτάσεις και οι οποίες στην αρχαιότητα θα πρέπει να ήταν πολυπληθέστερες. Αυτό επιβεβαιώνεται από επιγραφή των αυτοκρατορικών χρόνων, που βρέθηκε στο Σέδες και καταγράφει οικοδομικές δραστηριότητες σε θερμά. Για πρώτη φορά, η ονομασία «Θέρμη» συναντάται στις αρχαίες πηγές τον 6ο π.Χ. αι. Σε αντίθεση με το δυτικό τμήμα του σημερινού δήμου, το ανατολικό εκτείνεται εντός της κοιλάδας του Ανθεμούντα. Η τελευταία οφείλει την ονομασία της στον ποταμό Ανθεμούντα, του οποίου το όνομα προέρχεται από τη λέξη «ἄνθεμον», δηλαδή «το άνθος του ρόδου», όπως αναφέρει το λεξικό του Σουίδα.