Souli

William Martin Leake (1777-1860), a british military, emissary and traveller, visited Greece in 1804-1807 and 1809-1810. Amongst his several publications about Greece the four-volume "Travels in northern Greece", printed in London in 1835, is the best example of travellers memoirs of the region. This article is a critical Greek translation of Leake's text about the countryside of Preveza and appears in the periodical edition "Epeiroton Koinon", published by Michael Stork in Krania.

Άρδην, τεύχος 88, Δεκέμβριος 2011 - Φεβρουάριος 2012

Κ. Χατζηαντωνίου, Απωθούμενα κατακρημνίζονταν
Λ. Βάσσης, …Οι οπισθοχωρούντες Σουλιώτες
Γ. Καραμπελιάς, Κρείττον σιγάν

Διάλογος πάνω στα βιβλία

"Συνωστισμένες στο Ζάλογγο", Γιώργος Καραμπελιάς
"Σούλι και Σουλιώτες", Βάσω Ψιμούλη

Από τα λίγα δημοσιευμένα κείμενα της περιήγησης του Edward Lear στην ευρύτερη περιοχή της Λάκκας Σουλίου, αλλά, κυρίως, από τα αδημοσίευτα, μέχρι σήμερα, σχέδια του Άγγλου τοπιογράφου, αντλήσαμε ανεκτίμητες πληροφορίες για κτήρια της περιοχής που χάθηκαν στο πέρασμα του χρόνου.

Οι απεικονίσεις της κούλιας στη Σκάλα του Λούρου, του μονότοξου γεφυριού της Πάσαινας στον ποταμό Λούρο, κοντά στην Παντάνασσα, και κυρίως του ναού του Αγίου Δημητρίου στην Κρανιά είναι οι μόνες, μέχρι σήμερα, γνωστές των τριών μνημείων.

Βασιζόμενοι στο σχέδιο του Lear από την Κρανιά Πρεβέζης, μπορέσαμε να υποστηρίξουμε ότι στη θέση του ανεγερθέντος μετά το 1865 ναού του Αγίου Δημητρίου προϋπήρχε παλαιότερος, επιβεβαιώνοντας, έτσι, τη διατηρημένη προφορική παράδοση. Ο προηγούμενος ναός είχε χαγιάτι στη βόρεια πλευρά του, το ανατολικό τμήμα του οποίου σώθηκε, αφού ενσωματώθηκε σε αποθηκευτικό χώρο που δημιουργήθηκε στη βορειοανατολική γωνία του ναού.

Ο εντοπισμός της επιγραφής 1866 ΦΕΒΡΟΥ, στην πάνω βόρεια άκρη τού ανατολικού τοίχου τού ναού, επιβεβαιώνει τη σταδιακή κατασκευή του από το 1865 μέχρι το 1867, όταν χρονολογείται η εικόνα του Αγίου Δημητρίου στο τέμπλο του.

συγκρότηση της φυλετικής Ομοσπονδίας των σουλιώτικων γενών και φαρών στον φεουδαλικό Μεσαίωνα στην Ηπειρο και την Αλβανία. ανάλυση των σχέσεων μεταξύ των φαρών - και των χωριών τους, μετακινήσεις τους και οργάνωση της ομοσπονδίας του Σουλίου. Τοπωνύμια, οικογενειακά ονόματα  ελληνικά και αλβανικά της περιοχής του Σουλίου.