Transmedya

Yeni medyanın doğuşunun ve tüketicilerin birden fazla iletişim kanalı ile markalarla buluşmasının sonucunda transmedya doğmuştur. Markalar, stratejik marka iletişimi olarak transmedya hikaye anlatıcılığını kullandıklarında, markanın oluşturduğu kurgu dünyası ile gerçek dünya birbirine yaklaştırılmakta; hedef kitleler ise oluşturulan kurmaca dünyanın bazı parçalarıyla gerçek dünyada deneyim kazanmaktadırlar. Transmedya içerisinde elde edilen bu deneyim ile markalar, hedef kitlesinin sadakatini kazanmaktadır. Bu makalenin amacı markaların iletişim stratejileri içerisinde önemli bir yere sahip olan transmedya hikaye anlatıcılığının marka sadakatine nasıl etki ettiğini araştırmaktır. Araştırmada örnek olay incelemesi yapılmış olup transmedya hikaye anlatıcılığının yarattığı dünyanın marka sadakatine olan katkısı AngryBirds örneği üzerinden incelenmiştir.

Öz: Gelişen teknoloji ve beraberinde getirdiği medya araçları ve mecralarının gündelik yaşama ve alışkanlıklara etkisi büyüktür. Sosyal ağlar ve teknolojinin getirdiği sanal dünya, genç kullanıcıları dünya genelinde kendisine çekmiş durumdadır. Teknoloji çağında büyüyen genç neslin üzerinde bu değişimler oldukça etkilidir. Bunun yanında bir hikâyenin film, televizyon, kısa film, çizgi roman, animasyon, mobil, pazarlamalı sunumlar ve sosyal medya gibi birden fazla platformda sunulmasına transmedya hikâyeciliği denilmektedir. Hedef kitlenin de etkileşim ve katılımını içeren transmedya hikâyeciliği son yıllarda popüler bir anlatı tarzına dönüşmüştür. Bu çalışmada gelişen sosyal medya platformları ve transmedya hikâyeciliği kavramlarıyla beraber gençlerin okuma ve yazma alışkanlıklarını değiştiren bir uygulama olan Wattpad, Wattpad kullanımı ve gençlik edebiyatındaki yeri üzerinde durulacaktır. Anahtar sözcükler: Wattpad, transmedya hikâyeciliği, gençlik, gençlik edebiyatı Giriş Teknoloji, yeni medya araçları ve mecraları gündelik yaşamımıza pek çok değişim getirmiştir. Tüketim algımızda, eğitimde, arkadaşlık ve sosyal çevre ilişkilerinde bu değişim açıkça görülmektedir. Teknolojinin getirdiği bu değişimleri özellikle gençler üzerindeki etkisi çok fazladır. Özellikle gençlerin okuma ve yazma alışkanlıklarını değiştiren ve dönüştüren platform ve mecralar gün geçtikçe daha çok kullanıcıya ulaşmaktadır. Bloglar, Tumblr, Wattpad gibi platformlar bunlara örnek olarak gösterilebilir. Wattpad bu durumda önemli bir örnek olarak karşımıza çıkmaktadır. 2006 yılında Toronto'da kurulan bir şirket olan Wattpad, çoğunlukla akıllı telefonlardan, yanı sıra bilgisayar ve tabletlerden de takip edilebilen bir hikâye yazma, paylaşma ve okuma platformudur. Kuruluşundan bu yana kırk milyon üyeye, farklı ülkelerden milyonlarca yazara sahip olan Wattpad'in bazı içerikleri, yüz milyondan fazla okunma sayısına ulaşmıştır. Buradan hareketle, kullanıcıların Wattpad'de geçirdiği süre, yaklaşık her ay on bir milyar dakika olarak hesap edilmektedir. Wattpad, bedava e-kitap bağlantısı sağlayan ve Android aplikasyonu olan bir uygulama olduğundan, hikâye ve roman yazarlarının eserlerini yayımlaması için bir fırsat sağlamaktadır. Bu elektronik yazma ve okuma uygulaması sayesinde, özellikle genç ve beğenilen yazarların hikâyelerinin çeşitli yayınevleri tarafından yayınlanmasına da olanak sağlanmaktadır (Aytan, s.2). Wattpad'de kullanıcıların yüzde 10'unu aynı zamanda içerik yazan okuyucular oluştururken, kullanıcıların yüzde 90'ı ise yorumlayan, paylaşan, oylamalara katılan okuyuculardır (Bold, s.5).

Öz Yeni medya dolayımıyla izleyici/kullanıcının, alımlama/okuma alışkanlıkları değişime uğramıştır. Yeni medyanın interaktif katılıma imkan tanımasıyla, alıcı medya içeriğini tüketen olmasının yanı sıra içeriği üreten, şekillendirebilen bir nitelik de kazanmıştır. Bu bağlamda alıcılar, anlatıya etki ederek içeriği dönüştürebilmektedir. Hedef kitlenin etkileş imini içeren bu anlatı tarzında, aynı içerik farklı platformlardan yayınlanarak daha geniş bir kitleye ulaştırılabilmektedir. Transmedya hikâye anlatıcılığ ı olarak adlandırılan bu kavrama göre, bir içerik çeşitlenerek birden fazla platformda alıcısına ulaşmaktadır. Çalışmada, kullanıcılara ücretsiz olarak, hikayelerini paylaşma ve diğer üyelerin paylaşımlarını okuma platformu sağlayan bir uygulama olan " Wattpad " bir transmedya hikaye anlatıcılığı örneği olarak ele alınmıştır. İlk olarak online bir hikaye okuma-yazma platformu şeklinde kullanıcısıyla buluşan Wattpad hikayeleri, basılı kitaplardan, sosyal ağlardaki hayran gruplarına ve sinema filmlerine kadar farklı mecralardan kitlesine ulaşmaktadır. Çalışmada yapılan araştırmada Wattpad okur kitlesinin tercih ve alışkanlıklarının incelenmesi amaçlanmıştır. Söz konusu okur/hayran kitlesinin, Wattpad okuma tercihleri, Wattpad'den nasıl haberdar oldukları, arkadaşlarına tavsiye etme, yazar ve yayıncılarla iletişim kurma durumları ve en çok beğendikleri kitap ve yazarlar araştırılmıştır. Wattpad kullanıcılarının genel durumlarını incelemek için bu araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden deneysel araştırma yöntemi uygulanmıştır. Veri toplama aracı olarak yüz yüze anket yapılmıştır. Çalışmanın hipotezlerinden ilki, Wattpad okuma tercihinde arkadaş ve sosyal çevrenin etkisinin bulunduğudur. Bir diğer hipotez, Wattpad yazarları ile kurulan iletişimin okuma alışkanlıklarını olumlu yönde etkilediğidir. Sonuncu hipotez ise, Wattpad okurlarının beğendikleri içerikleri, transmedya biçiminde farklı mecralarda da takip etmeyi tercih ettikleri yönündedir. Çalışmanın sonucunda tüm hipotezlerin doğrulandığı görülmektedir. Wattpad okurlarının çoğunluğunun, yazarlarıyla iletişime geçmeyi tercih ettikleri, öncelikle mizahi ve sade bir dili olduğu için bu kitapları seçtikleri ve arkadaşlarının tavsiyesi ile okumaya başladıkları sonucuna ulaşılmıştır.
Abstract
The reception/reading habits of audience/users have changed as a result of the new media. Since the new media has enabled interactive participation, alongside being the consumers of the content, receivers are also able to produce and transform the content. In this context, receivers can transform content by acting in narrative. In this narrative style involving the interaction of the target group, same content can be published via various platforms, thus reaching a wider audience. According to this concept, which is called Transmedia storytelling, content can reach receivers on multiple platforms by diversifying. In this study "Wattpad" was taken as an example of a transmedia storytelling, which is an application that allows users to share their stories and read other members' posts for free. Wattpad stories which

Anlatı, insanın kendisini ve çevresini, anlamak ve anlatmak için ihtiyacı olan imgelerin taşıyıcısıdır. Yazılı, sözlü, görsel ya da dijital medyanın her biri anlatıya farklı etkiler katarken, bir anlatının birden fazla medya aracılığıyla aktarılması anlatının etki alanını genişletmek için çokça izlenen bir yoldur. Bir anlatının her bir versiyonunun kendi içinde bir bütünlüğü olmakla birlikte bir araya geldiğinde daha büyük bir bütün oluşturduğu, kuşatıcı anlatılar transmedya anlatılarıdır. Her bir parça temel anlatının karakter, olay, zaman, mekân gibi unsurlarından birinin derinine inerek bütüne katkı sağlamaktadır. Pokémon, anime, manga ve oyunlarıyla on yıllardır süregelen bir transmedya örneğidir. Pokémon’un dünyada oldukça ün kazanan son versiyonu da Konum Tabanlı Mobil Oyun  ya da Artırılmış Gerçeklik Oyunu olarak adlandırılan Pokémon Go!’dur. Pokémon anlatısının, mobil cihazların, fiziksel mekânın ve kolektif eylemin buluşmasıyla oluşan Pokémon Go, mevcut Pokémon anlatısının fiziksel mekânla ve gündelik yaşamla ilişkisini derinleştirmektedir. Pokémon Go’nun çift katmanlı anlatısının birinci katmanı bilinen Pokémon anlatısı üzerinden oyun tasarımcılarının tasarladığı Pokémon Go anlatısı iken; ikinci katman tamamen oyuncuların kent sokaklarında oyunu oynarken kolektif olarak yarattıkları dinamik anlatıdır. Sokaklarda pokémonların bulunduğu yerlere giden, gündelik yaşamda rotasını buna göre tayin eden, Pokéstop’lara dönüşen kent öğeleri üzerinden kimlik ve sahiplik geliştiren oyuncu, tüm bu etkileşimler sonucunda farklı bir kent deneyimi ve kent imgesi geliştirmektedir. Bu çalışmada, konum tabanlı mobil oyunlar aracılığıyla ortaya çıkan kent deneyimlerinin kolektif transmedya anlatısındaki yerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Pokémon Go üzerine katılımcı gözlem ve derinlemesine görüşme yapılarak transmedya anlatılarına kentin eklemlenişi tartışılmıştır.

The narrative contains the cognitive images that people needs for understanting themselves and their environments. Each media, written, visual or digital, have different effects on the narrative. Nevertheless, the presentation a narrative through multiple media platforms expands the influence of the narrative. Each version of the basic narrative is a whole in itself and, when all the pieces come together, they form a larger whole. These immersive narratives are named as transmedia narratives. Each piece contributes to the whole narrative by deepining one of the story elements such as characters, place, time or event. Pokémon is a famous transmedia example that has been going on for decades with anime, manga, games and cards.  The latest version of the Pokémon narrative is “Pokémon Go!” which is called location based mobile games or augmented reality game. Pokémon Go that takes place in the intersection of Pokémon narrative, mobile devices, physical space and collective action, deepens the relationship between Pokémon narrative and urban spaces. The first layer of the double-layered Pokémon Go narrative is the location based mobile game narrative designed by game designers; the second layer is a dynamic and collective narrative that players create together while playing in the streets. The players catch the pokémons, go to Pokéstops for collecting items and constructs a player identity through urban elements, so they evolve new everyday life experiences and sense of urban place. In this study, it is aimed to reveal the influence of urban experiences emerged through location based mobile games on collective tranmedia narratives. In the light of participant observation and in-depth interviews on Pokémon Go, the integration of urban space on transmedia narratives is discussed.

Kitle iletişim araçlarının dijitalleşmesiyle yaşanan teknoloji tabanlı yapısal değişiklikler, medya ortamlarının içerik üretiminde önemli bir unsur olarak yer alan hikâye ve onun anlatı yapısını yeni bir forma dönüştürmüştür. Dijital dönemdeki bu değişimi Henry Jenkins “Transmedya Hikâyeciliği” kavramıyla ele almakta ve bir hikâyenin farklı medya araçlarıyla yeniden oluşturulmasını transmedya hikâyeciliği olarak tanımlamaktadır. Dolayısıyla geleneksel hikâye anlatısının dijital dönemdeki değişim ve dönüşümünü anlamak ve çağdaş eğlence dünyasındaki yerini kavramak önemli hale gelmektedir. Buradan hareketle çalışma, iç içe geçen günümüz medya alanında ortaya çıkan transmedya hikâye anlatıcılığını detaylı bir şekilde açıklayarak, kavramın anlaşılmasını sağlamaktadır. Bir içeriğin medya sistemleri arasındaki akıcılığının anlaşılması ve kavranması, medyanın içerik üreticileri ya da tüketicileri bağlamında medya yakınsamasının etkilerinin tespit edilmesine değerli katkılar sunar. Bu çalışmada Jenkins’in “Transmedya Hikâyeciliği” kavramından hareketle, 2011 tarihinde TRT1 televizyon kanalında yayınlanan ve özellikle gençlerin fenomeni haline gelen “Leyla ile Mecnun” dizisi, transmedya hikâyeciliği bağlamında ele alınmış; Jenkins’in transmedya hikâye anlatısının sahip olması gereken yedi temel özelliğine göre bu dizi analiz edilmiştir. Çalışmada, örnek olay incelemesi olarak değerlendirilen Leyla ile Mecnun dizisinin transmedya hikâye anlatımına örnek olacak uygulamaları taşıdığı tespit edilmiştir.

Kitle iletişim araçlarının dijitalleşmesiyle yaşanan teknoloji tabanlı yapısal değişiklikler, medya ortamlarının içerik üretiminde önemli bir unsur olarak yer alan hikâye ve onun anlatı yapısını yeni bir forma dönüştürmüştür. Dijital dönemdeki bu değişimi Henry Jenkins “Transmedya Hikâyeciliği” kavramıyla ele almakta ve bir hikâyenin farklı medya araçlarıyla yeniden oluşturulmasını transmedya hikâyeciliği olarak tanımlamaktadır. Dolayısıyla geleneksel hikâye anlatısının dijital dönemdeki değişim ve dönüşümünü anlamak ve çağdaş eğlence dünyasındaki yerini kavramak önemli hale gelmektedir. Buradan hareketle çalışma, iç içe geçen günümüz medya alanında ortaya çıkan transmedya hikâye anlatıcılığını detaylı bir şekilde açıklayarak, kavramın anlaşılmasını sağlamaktadır. Bir içeriğin medya sistemleri arasındaki akıcılığının anlaşılması ve kavranması, medyanın içerik üreticileri ya da tüketicileri bağlamında medya yakınsamasının etkilerinin tespit edilmesine değerli katkılar sunar. Bu çalışmada Jenkins’in “Transmedya Hikâyeciliği” kavramından hareketle, 2011 tarihinde TRT1 televizyon kanalında yayınlanan ve özellikle gençlerin fenomeni haline gelen “Leyla ile Mecnun” dizisi, transmedya hikâyeciliği bağlamında ele alınmış; Jenkins’in transmedya hikâye anlatısının sahip olması gereken yedi temel özelliğine göre bu dizi analiz edilmiştir. Çalışmada, örnek olay incelemesi olarak değerlendirilen Leyla ile Mecnun dizisinin transmedya hikâye anlatımına örnek olacak uygulamaları taşıdığı tespit edilmiştir.

Kitle iletişim araçlarının dijitalleşmesiyle yaşanan teknoloji tabanlı yapısal değişiklikler, medya ortamlarının içerik üretiminde önemli bir unsur olarak yer alan hikâye ve onun anlatı yapısını yeni bir forma dönüştürmüştür. Dijital dönemdeki bu değişimi Henry Jenkins “Transmedya Hikâyeciliği” kavramıyla ele almakta ve bir hikâyenin farklı medya araçlarıyla yeniden oluşturulmasını transmedya hikâyeciliği olarak tanımlamaktadır. Dolayısıyla geleneksel hikâye anlatısının dijital dönemdeki değişim ve dönüşümünü anlamak ve çağdaş eğlence dünyasındaki yerini kavramak önemli hale gelmektedir. Buradan hareketle çalışma, iç içe geçen günümüz medya alanında ortaya çıkan transmedya hikâye anlatıcılığını detaylı bir şekilde açıklayarak, kavramın anlaşılmasını sağlamaktadır. Bir içeriğin medya sistemleri arasındaki akıcılığının anlaşılması ve kavranması, medyanın içerik üreticileri ya da tüketicileri bağlamında medya yakınsamasının etkilerinin tespit edilmesine değerli katkılar sunar. Bu çalışmada Jenkins’in “Transmedya Hikâyeciliği” kavramından hareketle, 2011 tarihinde TRT1 televizyon kanalında yayınlanan ve özellikle gençlerin fenomeni haline gelen “Leyla ile Mecnun” dizisi, transmedya hikâyeciliği bağlamında ele alınmış; Jenkins’in transmedya hikâye anlatısının sahip olması gereken yedi temel özelliğine göre bu dizi analiz edilmiştir. Çalışmada, örnek olay incelemesi olarak değerlendirilen Leyla ile Mecnun dizisinin transmedya hikâye anlatımına örnek olacak uygulamaları taşıdığı tespit edilmiştir.

Dijital kültür içerisinde son derece önemli bir yere sahip olan video oyunları, özellikle 2000’li yıllardan itibaren oyun hikâyesi bakımından roman, masal, film, mit, destan, efsane gibi çeşitli halk bilimi ürünlerinden sıklıkla beslenmiştir. Bu çalışmada, kaynağını evrensel masallardan alarak 2013-2014 yılları arasında piyasaya sürülen “The Wolf Among Us” isimli video oyunu merkeze yerleştirilerek oyunun öncesinde ve sonrasında tüketiciye sunulmuş transmedyal ürünler hakkında bilgi vermek ve bunlar arasındaki bağlantıyı ortaya koymak amaçlanmıştır. Evrensel masallardan, Disney filmlerine, filmlerden “Fables” isimli çizgi romana, “The Wolf Among Us” isimli video oyununa, “Fables: The Wolf Among Us” adıyla yayınlanan grafik roman ile “Fables” isimli dijital diziye uzanan ve her bir türde gelişen, yayılan, derinleşen anlatılar arasındaki benzerlikler ve farklılıklar ele alınmıştır. Tüketiciye sunulan bu türlerdeki ürünler özellikle “transmedya” kapsamı içerisinde birbirini tamamlayan bir bütün olarak incelenmiştir. Bu amaçla öncelikle “transmedya” kavramının tanımı, kapsamı ve ilkeleri üzerinde durulmuştur. Daha sonra “The Wolf Among Us” isimli video oyunu hikâye, karakter, kurgu, mekân, oynanış, arka plan gibi çeşitli açılardan çözümlenmiştir. Ayrıca video oyunundan sonraki bir dönemde “The Wolf Among Us” ismiyle yayımlanan grafik roman, dijital dizi gibi ürünlerle sözü edilen video oyununun transmedya bağlamında ilişkisi değerlendirilmiştir.

Kitle iletişim araçlarının dijitalleşmesiyle yaşanan teknoloji tabanlı yapısal değişiklikler, medya ortamlarının içerik üretiminde önemli bir unsur olarak yer alan hikâye ve onun anlatı yapısını yeni bir forma dönüştürmüştür. Dijital dönemdeki bu değişimi Henry Jenkins “Transmedya Hikâyeciliği” kavramıyla ele almakta ve bir hikâyenin farklı medya araçlarıyla yeniden oluşturulmasını transmedya hikâyeciliği olarak tanımlamaktadır. Dolayısıyla geleneksel hikâye anlatısının dijital dönemdeki değişim ve dönüşümünü anlamak ve çağdaş eğlence dünyasındaki yerini kavramak önemli hale gelmektedir. Buradan hareketle çalışma, iç içe geçen günümüz medya alanında ortaya çıkan transmedya hikâye anlatıcılığını detaylı bir şekilde açıklayarak, kavramın anlaşılmasını sağlamaktadır. Bir içeriğin medya sistemleri arasındaki akıcılığının anlaşılması ve kavranması, medyanın içerik üreticileri ya da tüketicileri bağlamında medya yakınsamasının etkilerinin tespit edilmesine değerli katkılar sunar. Bu çalışmada Jenkins’in “Transmedya Hikâyeciliği” kavramından hareketle, 2011 tarihinde TRT1 televizyon kanalında yayınlanan ve özellikle gençlerin fenomeni haline gelen “Leyla ile Mecnun” dizisi, transmedya hikâyeciliği bağlamında ele alınmış; Jenkins’in transmedya hikâye anlatısının sahip olması gereken yedi temel özelliğine göre bu dizi analiz edilmiştir. Çalışmada, örnek olay incelemesi olarak değerlendirilen Leyla ile Mecnun dizisinin transmedya hikâye anlatımına örnek olacak uygulamaları taşıdığı tespit edilmiştir.